De conseruanda bona valetudine, opusculum Scholae Salernitanae, ad regem Angliae, cum Arnoldi Nouicomensis, ... enarrationibus vtilissimis, nouissime recognitis & auctis per Ioannem Curionem. ..

461쪽

pr sertim , qui ab obstructionib. iniatium ducit medeat .vehementiore si quia de vomedi conamine obstructionsi materiet a locis, quos obsidebant avertunt.

Ad hic materia et pituitosa,qeiusmodi

fere patit obstructiones,vonutu educit. DECIM v M tertium, quod asthmati subueniat' causam enim eius antecedentem tollit. Quin thoracem etiam ac pulmonem caliaciendo silperfluit tes ab semit unde asthma gignebatur. DE cIM ubi quartum quod tremorem atque parasysin curet: harum enim

passionum materiam aufert DECIMvM quintum, quod magnλ& nigra ulcera in extremis partib.& impetigine,materiam diuertendo curet QUANQIA M veru vomitus rite prouocatus dictoru comodorum olum sit autor,cauendii in unicis erit,ne is qui valere & senescere volet, ut vomat quo'tidianu habeat, Na eius frequentia assiduusqivsiis stoinachu sentia Sc lacunasa ' ' rcit olum superfluitatu. Praeterea surdita te et inducit , visui obest, thoracis pulmoni qi venas disrumpit, nocet dentib.&dolori ius capitis, maxime si non ex ventriculi vitio orti sint.Csterum in eliciendo vomitu summa diligentia eo fiderandum medico, qui ad vomendum

fac les,qu iq; difficile, futuri sint. Dismculter. n. vomentes , ad vomitiones non

462쪽

DE CONSERVANDA

sunt cogendi, sed per inferiora potium

purgadi. D isculter. n. vomentibus, ubi eos ad vomendu .vrseris,Mnaru q in cho. racc sunt. ruptionis periculii Imminet.

Difficiles aut & inepti ad vomendsi sunt, mediocriter carnos δε eugasto.thorace prediti. Contra, vexo faciles, & idonei, qui tenue, gracilesq; natura sitiat,& amiplum obtinent thoracem. Quε singula. Hippocrates lib. .aphorismo. 6.&.7 cita scribens confirmat: Graciles , & ad vomendu faciles, per superiora purgare conuenit. Qui vero ad vomendu d 1lliciles sunt & mediocriter carnosi, hos periiniuriora purgare oportet. Tein pus νο- mitioni aptissinium .est estas, utpote in qua biliosi potissimu humores generantur. qui facit. sursum seruntur,dc per vomitu sine negocio eiiciunt Quod Hir

pocrates ci lib. .apho. . ita scribes conficinat. Acitate quide in superiores m gis ventres, hyeme aut in seriores mςdia camentis pulgare conuenit. Neqs. ob

stat qJ Hippocrates in lib de diaeta salichri aphorismo. I.s .contrarium adstru re videat sex hybernis minasib. vomere utile cssu trades: Sc Celsus lib.I .c. 3. v mitu utiliore hyemc gaesiste esse scri- bairq, uterque inals locis de pituitet vacuaxione, q citra purgantia medicamenta fit, loquatur. Qn.ia. hyeme in ventricu-ὲψ pituita generat, necesse est ut illam

vomitilaus.

463쪽

vomitib. expurgemus. Voru uniuersum corpus si purgare instituamus,sstate per superiore ventre,hieme per inferiorems. v Lest in aphorismis relatu,purgabimus. Quid mu ita λ univcrsum corpuS state. per superiora & yomitum magιε pinganidu, hyeme vero per inferiora. Pituitam

me, vomitu eiscere nihil prohibet, imo plurimum confert. Porio qd cx eis que per vomitu quouis tPe cijciuntur praedA

post eum. In suis commentarijs Galenus, ab de docueriit. Lege plura apud Leon hartum Fuchsium cap. 3o.methodi perueniendi ad nedicinam.

T E R T I. v in ex i, , quae in praescriaptis notantur versibus si quatuor sint anni tepora,Vcris Aestat, Rutu nus,& Hyems. Et inur haec ver, licet per se sit Oi, excessiis plane in medio quemadmodum libro . de temperamentis capite septimo Galenu, testatur, respectui tamen habito ad reliqua tempora,cali dum dicitur ac humidu. Hoc lepus sa guini mittendo accommodatissimum,

est siquidem aequale est, atq; adeo neq; nimis calidum, neque supra modum frigidum : ut rectissime ab Hyppocrate lubro septimo aphorismo. 1 4. dictum sitet Quibus sanguinem e venis detrahere

464쪽

DE CONSERVANDA

eonseri,ijs Vere sanguine mittere prodest. Hoc item tepore sanguis in corporibus augetur. Conuenit aut ut in vere, ad intinuuda repletione, Venus,motus, vetris solutio, sudor , & balnea sint moderata. Hoc et ips, ut lib. 6.aphorism. 7 Hipocrates testatur,aptum est corporis purgationi, quae fit per medicamenta. l. v A R T V M , t aestas calfaciat a que exiccet,ac proinde flauabilis, queealida de ficta es ,per ipsam in corpori-.bus augeatur. Ad moderandam igitur οπίαν, quq corporibus rone teporis accedit, alimetis utenda est frigidi ac humidis:abstinendu a Venere,& crebris balneis. Nam & haec exiccat. Et nisi necestitas cogat, rara sit phlebotomia. Sit ges S paruus motus, quies.n.hum Oat,motus exiccat. Potu viedu moderato,psertim frigido: furflua naq; frigidi potus sumptione,ob pororu apertione, subita nouun corporis infrigidatio,vel paralysis, e laxitas mebro ru,aut repetina mors consequit. De anni teporibus

plura diximus supra cap. I p.&

De nu vera fium, dentium , narum in humano corpore.

cap. LXXX VI.

Ssibus ex denis, bis centenis

465쪽

VALETUDINE. ioci

Constat homo , denis bis dentia bus& duodenis, Ex tercentenis decies sex quin

queque venis. Tradirur hoc in loco,quod in uniuersum sint ossa,detes ac venae humani cor ossa. poris. Ossa quide fiunt e semine,cum id quod est crassisim si, a calido urente i

duratur,ficut lapides coquuntur a calido urente. Sunt aute ossa veluti truncos sustinens reliquunt corpus. De quorum numero haud parua inter ipsos artis Medicae sicriptorcs diadnsio est. Hic. n.duia ecta ea esse& nouendecim asserit. Ioan. Τagaultius excellentissimus nostri aeui Medicus,duceta & quadraginta sex hoe disticho complexus est. Adde quater denis,bis centum, sinaque habebis . Quam sis multiplici eonditus esse semel. Nonulli. 3 . constituerunt. Sed Rhaetes lib.j.cap. 2 ad Alman. 248. Ea esle, Galent authoritate probat. Cu oia,tn- , quit, corporis ossa numerata fuerint, prout Galenus numerauit, 248. erunt. Cui sWbscribit etiam vulgatisiimus hic versiculus. Ossa ducet ena , atque quater sunt

duodena.

tyS E c v v D o deinde loco dicitur,lio ini inesse. 3 a.dentes:& hoc quidem in

466쪽

corpore bene constituto , ut quaelibenmaxilla,tam superior,' inferior, sexdecim dentiu sit capax. Quaterni primores,sive aduersi, τοιαῖς & τομιMi Graeci nominantur,item γελας D 9 inter ridendum retegantur, Laturi Incliores, siue incilbrij, quia cibu in os primo, aulatum confringant & incidant: singulistin radu Ihus nituntur. Horum vero lateribus adiacet in qualibet maxilla duo

acuti, canuni dentibus similes unde κυνο δ'οντες vocati cinguntque tomicos en omni parte,quoru munus est ortu diis uidere escas, atq;.eas discrimina .Simplici radice coitat, quoadmodum inciso. ri; Sed caninorii, qui superio stunt,tosissimas habent radices, ut ad oculoruorbem fere pertingant,nervisq; qui labri superioris motores, ab oculoru r sione per supcrius foramen emergunt admodu vicini sint. Unde fit, ut altero eκ his dotibus auulso, peraculunonun vim mineo, ne parte aliqua otandantur oculi, quapropter vulgo dentes ocula-xijdi Μagnum,du nascuntur, dolore infantulis instigiit,&si qn defluxio a mxebro in eam gingius partem insederit, in quam implantantur vel natu gradioribus totius gens & oculi dolorem pulsatorium non sine febre suscitant. IntI-mis porro dentibus atteritur cibus, ijs maxillaribus, siue molaribus nomen. in

indif

467쪽

vALETUDINE 2 r

μ υλιτας Vocant, quod Obos iam inci- Dentes Os S confracto, Marioxabus dςntib. mo molare3. lano & cominuanti: a*cri n. sunt, Dri,& ampli, ut incisam a tomicis, & confracta a caninas, in laeuorem Exactum te is rant. Sunt aut Viginti: superius quidedeco, in utroq; latere canino ru sti,toti

dem ; inserius. Qui superiori maxillae affixi sunt,triplici radice,interdum etiaquadruplici nituntur: alij vero duplici,& nonnusi triplici praelertim qui duom ijm uelim anxeri*res Magis sum' tertius. n. perrita ' hinoi esse repeti cur

Postremi dentes,qui siliat Ouam reconis

ditissimi,ac propemoditru gingiua operti, Grecis σωφρονις, ρείς, quod ,s tempore producata turiquo falcre sodemus, αοήμονοι, id eli, serotini, & κρατῆ ει; quod lixem perficiant & complerat, nuneupantui illatini simpliciser cunilitanos laominant onulli dentes sensus, si- iue sapienti u. interdum ad septimum dei vicesmum annum latent, unde Hippocrates is libae carnibus, sic scriptureliquiti Qvan,& in quarto septenario dentis enascuntur,plerisq; hominibus duo, qui sapienti dqntes appellantur. I terduin etia V octogesimum aflnum,te

468쪽

DE CONSERVANDA

Andreas Vesalius lib. I .cap.I I .de humani corp. fabric.Carolus Stephanus.titi. 1.c. I I . de disiectione , Leonhartus Fu-chfius parte. r. epitomes de humani corp.fabrica lib. I .cap. I A. Tertio demum loco traditur, huma-aeum corpus constare ex frecentis S xaginta quinque venis. Cuius res cc ritudo ex anatomia petenda est.

i quatuor buser in humani coriai siris. cap. LXXX V I I.

Quatuor humores int humano

corpore constatit,

Sanguis cum melancholia. Terra melancholicis, Aqua con fertur pituitate i ii . . Aer sanguὲil iii: AS im, Q

lcrae. ita ill si inanisi quΗie de hii inorib.qui humani corporis constitutione necessuris concurarunx,csiprimis agitur. Simi autem ij nuia mero quatuor: sanguis stilicet, pituita siue phlegma, flava bilis' sive cholera,&atra bilis, siue melanchiala. Deinde ostenditur inuod na eorumst temperamentu im& quombdo singulis elementis respondeant Melancholia

frigida ae sicea in , de terre tespondet Pituita

469쪽

δquq comparatur. Sanguis calidus est atq; humidus , S consertur acri. Flauabilis calida ac scca existit,& igni respo-det. Quod sane vulgati hisce versiculas

maiores nostri innuere et voluerunt.

Humidus est sanguis, calet in vis aeris uri. Alget phlegma, humei que , sita sic copa a qμου est. Ficca cadet cholera , sic igni si similata. Frigens sicca melanchοιia eri , rerrat adsumita lii S nguis omnium bumorv facile prysantissimus est: vel quod materia sit pirituum, in quibus consistit vita,& omnis actio,naturalis scilicet vitat .s,ct animalis: vel quod vite principiis conformis existat.Est enim toperate caliduo ac laurna idus : vel certe quod pricipuu3 ipsus usus fit, ri nutriat. Ex 'co enim omnς particuis corporis , ut multis in locis

testatur Galenus, nutriuntur. Et ri Verbo dicam . Sanguis naturς thesaurus αvitet fomes est: vi quo astatim estuso, mors subinde sequatur. Hinc sane est, quod Moses. i . Levitici ita scriptum Samsui reliquerit . Anima omnis carnis in sρ guine est. Significat autem Anima Hebretis vitam. Hanc cum dicit in sanguine esse, vult sanruinem vehiculum esse vitet.

470쪽

fibi vendicat. Hic humor,ut testis est c5ment. 3o libri de natura hum. Galen. in Irima ciboru mutatione generat . COore aute albus existit, & cococtione in sanguine mutat. Quapropter quum sit veluti ex dimidio coctu nutriumlatum nullii quod pituita expurget pFoprium initium natura machinata cit. Quippe in ventriculo generata pituita,quia fert

simul cum ijs, quς ex cibi potusq; h

moribus in iecur distribuunt, concoctata sanguis euadit. Quod aute pituita in venas sertur, atali ctia ex usu est. Desiderat itali talis.humor no Ytiq; euacuasi,sed in corpore manes alterari, uod vero in intestinis relinquit,abile ex iocinore in ea defluente abstersuin comodissime ac celerrime per sedecij c. tur. vi lib. s .de usurpat corpO. turma. cap. fusius Galenus ostendit. Porro excrementum, quod a cerebro destillat , v luti Galenu, lib. 1. de naturai. sacvl.cap. vltimo at statur , proprie non recte:

appellatur pituita , sed Gil sceami κορυcis, Latine Muccus. Flava pallidave bilis,sica calor qui est flauus pallidusve,appellatione accepit,simpliciterq; Grscis, Galeno in. lia

bello de tumoribus prster nat'ra cap. Io.tuste, χολη dicitur. Reliquias vero omnes biles,cu coloris adicctione nomi

nant, Generatur auteth bilis in ii patri

ibidem'i