장음표시 사용
471쪽
ibidemq; cu sanguine miscet. Necessa-xium autem fuit, ut ab ea sanguis purgaxetur, ne scilicet totius corporis colorati ea ,haud secus qua in ietcro, inscer tur. Hinc natura huic propria sede m chinata est, vesica nimirum qua iecori subest,& bile ex eo ad se percoueniente meatu trahit. Visus aut bilis faue est,ut intestina a pituitosis excremetis repurgetn abstergat.atq; eorunde excretio Dem adiuuet. Ad intestina aute defertur bilis per meatum duodeno insertum. Atra bilis naturalis veluti faex ad se-dimcntum fansuinis est, ideo colore, qd nonae satis indicat, nigra. Haec autem,si volumus exquisic loqui, Galen. sect. 6.
dum atra bilis nominari debeat, sed melancholicus humor.Necesse vero est ab hoc humore expurgari iecur, ideoq; instrumentu, quo ille expurgetur,natura lienem codidit. Qui si minus que opo teat, melancholicum humoic ad se trahit ut inde languis impurior, ita totum corpus redditur magis decolor. V t hine etia perspicuum omnibus sit,cum humorem in iecore gonerari,a quo tadem inlleiacm transfertur. usus autem atre bulis naturalis est, Galenus lib. s . de usu
pari. huma corpo . cap. . attestante, Ut
ventriculi a ctiones iuuet. Ipsa enim cum acerba & acida sit, ventriculum
472쪽
;ntedit,& in seipsum contrahit,& exquaste coprehendere cibos cogit ac retinere,quousque plene concoquantur. Verum enimuero cum exacta hum
mim cognitio utilisiima cumprimis fit,& oppido qua necessaria , de ipsis latu. nis nonnihil dIccmus.
Sanguis igitur ut coprehelum est, humor eli calidus & humidis ex teperatiore parte ipsius chyli progenitus. Et hiemide duplex est,iuxta neotericorum diuisionem,naturalis,& non naturalis. Naturalis,est humor calidus & humidus,substantia quide mediocris, colore vero multum rubens,odore autem &sapore dulcis,mitis,ac benignu'.
Verum non naturalis illo dξ, qui ab isto nuper descripto deflexit, degener uitq;: intra th suq latitudinis terminos: quos si transgredit, no iam sanguis, sed alius humor venit appelladus. Hoc a uic sanguine in qua degenerare a propria sua natura θ contingit dupliciter. Vno modo ut aiunt in se,hoc est, rone sui, permutata propria eius subsatia, citra alterius admistione. A ltero modo , per alium, seu rone alterius. Et per se qdem adhuc bifaria, nempe,vel ua eius substatia cr. Isior est,aut tenuior qua debcat: vel P aduritur, & quod ex eo tenuius est,an flaua bilem mutatur,s, Vero cro Lsus,in atram, idq; absque separatione. Altin
473쪽
Alterius vero ratione sanguis fit no naturalis, qn alius humor illi permiscet, Quod multifaria contingere pol pr ut scilicet varie species bilis, pituit , aut melancholiae, cu ipso sanguine miscerilpossunt qui ob id multifaria a naturalietia differt. Ac primo quide substantia: crassior.n. est,& turbidior, cum ipsi miscetur melancholia, tenuior cum patiabilis,aut aquositas. Setudo,colore:pituitenaq; rone declinat ad albedinem auar bilis ad pallore melancholi e vero ad nigredine. Tertio, odore:foetet .n. cui humores admisti sunt putridi, oino vero expers odoris est,cui crudi. Quarto, sapore:flaus bilis nanque admissione ad amaritudine:melancholis ad ac)ditatem pituite vero ad inspiditate v rgit. Au icen. I .1 . doct. .cap. I .& Ioannes Tagultius lib. I. institu. chirurg .cap. 6.
Phlegma quod Latini pituitam vo- PMeg.
eant, in generatione humorum sanguinem consequitur, maiorq, eius portio est in corpore secundum sanguinem , qaliorum humorum . Est autem pituita duplex, naturalis, &non naturalis. Et naturalis quidem , est humor stigiadus & humidus, substantia crudus, colore vergens ad quandam albedinem:
sapore vero, & si fas sit dicere odore
ad dulcedinem. Haec certe concoct Onein sanguinem mutatur . est cnim pol
474쪽
sate iam langim', se nondum c quisith concomis.Est quoq; modus quin putuiti dii lcis, ius non existit valde frigida: im 'si cu corpore conserat,pauce ad modu frigiditatis videbit esse particeps sin vero cu s ignine' ac flatia bile , ea modo frigida, sed naturaliter eiulba rit. Dicitur adi dulcis,extenso nimirum hoc note ad oesi pores, qui delectati
ne gustui pariunt: Alias rimaturalis pi
ritatis expers, insipida,& aquosa, hoc riaque sapcm valde alisimilis est. Huic natura ut dictu est proprio instrumentit,veluti flavae bili,& melancholic machinatano est,sed simul cu sangnine fertur, 't in ipsum opportuno tepore facile comutari queat,similitudinc. n. ipsi finitimam iam atq; propinquam habet. Uuius quide pituitae duplex est necessitas,& una utilitas. Ac prior quide necessitas
est, ut in hoc iuxta membra si,quo facultates eoru caliditate sua inaturali in ipsa conco luenda ac distribuenda operentur,ex eam tempore indigenti n triantur. cu proprio videlicet alimeto, qd est sanguis malis ac benignus, reterionc aliqua uias, sanguinee,destituta
suerint: cam enim a Ventricii lo nonunquam atque hepate ex accidentia quopiam retinerI contingit. Altera necessitas est ', ut fanu in i mi sceat, ipsumque adeo
475쪽
adeo membris phlegmatici constitutiol nis , si u e tempcraturae, quale cerebrum cum primis existit,atque spinae medulla se Caleno νωτιαῖος μυελος, ab Arabibus vero Nucha, appellata nutrion dis accomodet. Horum nanque sanguini pituita actu admisceri oportet iuxta mensuram, quam materiae nccessitas exigit. Vtilitas porro eius est, ut articulos ac mebra, quae in continua sunt atq; iusimotione, humectet: ut scilicet melius in
uerti possint qa ini nosint partes humectatq sed siccs,dissiciles sunt ad motu &ne per calore, qui ex motu &collisione
ralis pituita, est ea, q a modo descripta degenerat intratu sus latitudines terminos,quos si forsan pertranseat, non iam amplius phlegma,pitu itauo,sed alius humor dici debet. Coting it aut bifaria pituita ipsam a ppria sua natura degenerare. Uno quide modo in se, qia,sin ,ppria sui ipsius substatia, citra alteriti, admisti'nem permutatur. Quod sine multifariam contingit. Alia. n. iuxta sensus iudiciti in substatia, hoc est crassitie ac tenuitate partium staria diuersia apparet: eoq; a similitudine mucci laginis,quae e seminibus quibusda extrahitur, mucci- Iaginosa dicitur. Alia in substatia secundu sensus iudicium aequalis apparet, cumuera in in partibus suis fit diuersia: T eaq;
476쪽
ea6; pituita est cruda:qin vetriculo potissimum atq; intestim scolligit. Ac illa sidc, que in vetriculo residet, Hippocrates in lib. de salubridieta, singulis memsibus bis vomitu expellere pcipit. Ad auteriu3 vero excretionc,quae in intestinis cogerit,a natura constitutu est, ut flauabilis e vesicula fellis, quae Ponηδοχος Graecis dr,ad ieiuniu,reliquaq; inseri ra intestina deserat, eaq; a pituitosis excremetis repurget,& abitergat,ipsbruq; expulsione iuuet. Haec eade interim invenis quoq;,sensi psertim,ob concoctorie facultatis imbecillitate,coaceruat, ibi deq; diutius liqrcndo augetur ac crassescit: Cuius molestia cu ulterius naturano serat, ipsamq; P ordinarios meatus expellere nequeat, facit c possibilib. pnaclius est,repellitq; a corde ac reliquis internis mebri, nobilioribus ad exteriora,eaq; ignobilia,& precipue ad tibias quo naturaliter alioquin ob grauitate sua tendit. Eaque ca tibiae senum inflant nonunq,adeoq; in xumore attolluntur, ut presse digitis sessulam representent:& maximε side appropinquante nocte. Idecuenire nonii nil pinguibus et atque obesis solet, quiq; humidioribus obi ctant alimetis. Alia pituita tenuis vati deest,&aquosa,aque nimiru pauluIum ad modii densare similitudine quandam praeseserens. Qualis side in saliuis haud
477쪽
raro ac sputi, illo tu visitur,qui cibos minus belle conficiut,quique largius bibul. Consueuit et in coryael principio a ce-rcbro in nares destillare. Hqc eade P decoctione Indurata, pituita evadit crassa aut muccilaginosa . Pituita alia crassa admodu est & alba cuius qde quod i nuerat ob diurniore in iuncturi, mora, quanuit:crasi una vero inspissatu ac conglutinaturnasit, ceu lapis qspiam. Hinc nodosa generatur podagra, morbus,ut Ouidius festatur, re mcurabilis.Sic. n. lib. . de Ponto elegia. . de illa cecinit. Testere nodosam nescit medicina pod
Alia vero pituita densa & erassa est, eolore,& lentore, pondereq; suso ac li
quefacto vitro similis: qu ob id passim
etia apud rei medice scriptorcs vitrea appellatur. De qua copiose admodum Galenus lib. r.cap.7.de sanita .tuenda,&lib. I . cap. 8.de Sympto. causis,& lib. 2. cap. 6. de disterent. λbr. & labro. r. cap. s.de locis affect.& lib. I 2.capite. 8. me
thodi med. Alicro modo pituita cffcit non naturalis,per admissione. Quando scilicit alius quispiam humor illi extrinsecus accedit, verbi glatia,vel sat guis vcl bili, flava, aut atra. Si sanguis pituite permisceatur , hec dulci, incititur, hintq; ex ea ,scuti in libro de multitudinc cap. 1 7. Galenus tesatur,1bm-
478쪽
nolenti. Si crudi humores, insipida &aquola: qPy infirmam concoctionem in corporibus redundans cibi fastidium parit,perindeq; ac dulcis pituita aperte somniculo sfacit. Si flava bilix, salsa: haec mordacion certe, sicciorque, aci uior c teris pituitae generibus inuenitur:na stati a quoq; bilis mordax, sicca, lenis est. Quae quide ex iapore sputi facile iudicari pol, & in corporib. intemperantiu , si fortia vina bibunt, & falsis vcscuntur cibis,nascit copiosius:ac inde perniciosi oriunt catharri: Logiori tyem ventriculo resides intolerabile non-nia nil excitat sitim. Diutius vero huc illuc p intestina discurrens, ipia exulcerat, dysenteraiq; generat & tenasinon. Si melancholia pituitae permisceat, ea acida efficit, piusque imbecillo ventriculo , si in alijs corporis partib. reperit:
melancholia. n. naturalis desert ad vos ventriculi, ut coctione eius adiuuet; famemq; ac naturale appetentia invitet,
Ea igit subsidedo nonnunq pituitq miscet ipsamq; reddit acida. Quae cx acia do certe ructu iudicari facile pol sutq; ex ea corporibus redundante famelici. Quinet pituita p se nonnunu in ventriculo ex chylo acida efficit,citra alterius humoriε adinastione aepe a debili calo re P modu ebullitionis. Ea pituitosis accidit frequentius, non secus ac dulcibus fi uct um
479쪽
VALETUDINE. zor fructu quorunda succis solet. Primum enim illi feruentati ebulliunt, deinde
acescunt. Postremo vero pituita qdam melancholi e pontice admistione, pota tica et ellicitur, minus f epe in ob eius melancholis raritate inuenit. Talis aut melancholia orit quadoq; ex vehementi infrigidatione, lua ninurum humiditas eiu5 cum nullus accedat calor, neq;. debilis, quo ebulliens in acorem Vertatur meque fortis, qui coquendo in sanguine mutet congelascit,& ad terream nonnihil essentiam inalteratur. Bilis,q-Grscis dicitur,vulgo aut Cholera,est humor calidus,& siccus, ex. tenuiori & calidiori parte chyli, vel exsanguine tenui & seruetue procreatus..hIgc quoq; duplex est, naturalis .& non naturalis. Naturalis, est humor calidus&siccus potestate: sbbstantia quid θ tenuis.colore vero flavus, aut, ruber,declinas ad quanda citrinitate,seu fauitiem: sapore vero exacte amarus, no aut acutus,sue acris, ut quida male affrmarui.
Haec quide in hepato generata, in duas, statim distribuitur partes. Una cusanguine ad venas defert: altera aiu ύς ,i. vesiculam fellis transmittitur . Qua quidem cum sanguine desertur,necessim talis & iuvamenti causa cum eo transit. Necessitatis quidem, ut sanguiui permisceatur pro nutritione membri,
480쪽
in cuius teperatura conueniente flavae bilis parte csse oportet iuxta mensura, qua materiq necessitas requirit. Galen. lib. s.de usu pari. human. corp-cap.Q. de pulmone. Iuuametiti vero ut sensu ine, quo comodius Pangustos Venarii instatus ad nutriendii penetret, subtiliorem reddat. Quae vero de ea colata ad cy-flin seli is transit, ob necessitate itide ac utilitate eo transmittit. Necessitas autevcIest rone totius corporis, nepe ut ipsum a pituitosis ac bi liosis excrementis repurget S abstergat: vel umius cuiusda inebri ut nimiru vasa sellis nutriat. Vti. Italis vero duo sentiuuam eta,unum,Vt intestina ab inlisrentibus ficibus & viscoso phlegmate abluat & expurget:aluter si,ut intestina & animusculos pungat atq; irritet ad excernendo, qlipsis noxium est. Propter Ca,qn porus,q a vesica selli, ad intellina .ptendit, obstructius e, male lint inaeestina in expulsione excrementorii,& colica sqpe accidit passio. NO naturalis vero bilis dr, quq a praedicto humore vere bilioso degenerauit,intra terminos in sus latitudinis cotinetur,quos si egrediatur,no iam bilis, sed alius humor reputabitur.. Hoc aute
bilem in qua Osredi limites fias Iatitudinis contingit bifaria: uno modo ut