장음표시 사용
411쪽
pacis, aequi bonique reverentiam & culturam pertinacem uestudium singulare benemerendi publice, privatimque de bonis literis, di artibus ingenuis ue adeo uti ex pricipuis unusim geniorum provector, doctorum hominum patronus atq; Maecenas ubique terrarum habeatur. Adjice rui liis temperantiam atq; modestiam magnam in rebus prosperis; comstantiam & fortitudinem miram in adversis, ut non inepte,
sed admodum apposite sibi pro tymbolo sumpserit pulcheri , rimum illud AEnes socios post naufragium magnanime co- solantis elogium, DuRA T E. Durat etenim favente Deo, Scsibi reipublicaeq; scivatur adhuc ad secunda. Jam vero si s ris eum considerare velis, est illi corporis statura heroica. In fronte, atque ocesss grata serenitas; in queis etiam ingenii vigor insignis elucescit. Mores Gratiarum di Varum elegamtiis ornati, ad omnem humanitatem compositi, atque maiestate quadam Principe digna temperati eriam barbarorum vel hostium animos non penitus obcaecatos sibi conci-I1arent, & ad se raperent. Ita enim sunt benigni, ut omni sa-stu careant; ita comes, ut absit levitas 3 5c ita deniq; cum res postulat, severi; ut absit asperitas, quae culpari poterit. Facundiam ejus mirifice adornant insignis eruditio, dc muli rum linguarum peritia; excultam alioquin longo continuoque negociorum principalium usu. In quibus a prima iuventute jam literis ac ingenuis artibus summa cura instrum totiis. ctum clarissimus atque prudentissimus pater Nicolaus Perereris in renotus Granuellanus iplum exercuit, quamdiu in ejus him GPAnco meris totius Imperii Germanici multorumque regnorum, a Avim moleS sub potentissimo Carulo V. Aug. incumbebat. Itaq; πιι parari Pater indolem illius ad virtutum omnium formas & habi. tus sic expolivic ut necPhidias .aut Praxiteles quispiam Panthei simulachrum deorum omnium essigies & argumenta continentis posset essingere exacti us.Fateanvur igitur Omnes boni oportet, nec illubenter multi hoc agnoscunt: id unum csse maximum atque immortale patris in ipsiuin Caesarem dc universam remp. Christianam meritum, quod filium tot ututibus praecellentem sibi succetarem 3c vicarium tam P muneri parem reliquerit. Quod in alio magis optandum' uam sperandum erat. Hoc idem ipsius etiam Caruli Caes, ucricio comprobatum fuit, ut prudens non minus quam
PQxς erat Imperator. Nam cima Λugustae Vindelicorum
412쪽
in conventu Principum atque ordinum Imperii pater Nic laus in extremis morbo oppressiis ageret anno CC D L. sigilla Imperii, atq; regnorum, quae in ejus fide atq; custodia eo usq; filerant,ad Caesarem per filium hunc suum remisit. Cpsar Garulus moerentem,& sigilla moribundi patris jussu presentantem consolatus, eum animi atque virtutis esse macte,
vestigia patris insequi, & sigillis,eodem quo pater usus fuerat jure, uti cum integritate, &donec ea ipse repeteret, custodire jubet. Mox itaque intei consilii sanctioris paucos illos apolectos ut veteres Graeci, Livio teste, vocarunt eos, quorum e prudentia reipublicae totius status ac summa d
pendebat in princeps patris in locum surrogatur. Qiis in gradu se tam eleganter,& egregie semper gessit,quamvis in floridae aetatis lubrico positus, & ecclesialticae vitae severitati alligatus; ut apud omnes principes juxta se gratiosum, apud omnes ordines admirabilem atque amabilem sine ulla invidia cffecerit ; utque in ejus validissimis humeris Imperii
Romani, totque provinciarum negocia tuto inhaerere, &quiescere viderentur. Caesari Carulo quidem, cum ob patris merita, tum ob sitias dotes,ita chariis usque fuit: ut cum sponte Imperio ne abdicasset, haereditariisq; provinciis omnibus,& e Belgio in Hispaniam cum duabus sororibus viduis Le aiora dc Maria reginis navigio proficisci vellet, Deo post ea, ac valetudini suae imbecilli serviturus; hune veluti Ach tem aut Thesea quempiam apud unicum filium Philippum successorein suunt reliquerit: cui in disicesiu coram in pi aetoria navi mandavit, ut in maximis rebus suis, quemadmodum ipsie fecerat, ejus uteretur opera & consilio. Se quidem exanimi sententia nondum patris I ipsius meritis renuin rasse ob occasionum inopiam. Gratum igitur sibi in hoc C: -cturum filium, si defectus istos regie suppleat; eumq; ita omnandum augendumq; sitscipiat,ut intelligat orbis universus virtutes Sc ntinistrorum merita ab ipse haberi in precio. Qua quidem in re luculenter & eximiae rex Philippus ossicio suo fungitur, Granuellanumque ditatum opibus lumino loco semper habet. Ejus imprimis opera consilioque paccin soli- P- -υν da quae nunquam ante sub Carulo V. patre ipsius stabiliri Reres recte potuerat, cum potentissimo Galliarum rege Henrico G δεοί ejus nominis sectindo fecit, & arctissimam adfinitatem,ejus Hia in matrimonium ducta,contraxit. Et quam magna V 3 pro-
413쪽
provinciarum atque orbis Christiani cum laetitia, per plii res a publicata pace dies sacrificia, campanarum sonitus, & tmbarum clangor, item festa spectacula, ludi, arcus triumphales , pyrae nocturnae, epulae publicae gentium ubique per triplicem Galliam patratim, oppidatimque, nec non passim in urbibus demonstrarunt. Rusin negocio pacifieationis ob Rcπrici re- prudcnter felicitetque navatam opeiam rex Henricus Gra-EL GAlroiῶ nuellano per lcgatos, quos apud Philippum regem gen
e 1ΙMAnto rum suum habebat, gratias egit atq; vasorum argenteorum y t ero Ornnis generis copiosam supellectilem tricliniarem magni e t .m sile- fice& preciose caelatam inauratam que, dono gratitudinis
ergo misit. Qu9d regium instrumentum peramplum cum Philippi regis sui ju1lii Granuellanus acceptasset; Gandavi
publice expositum oculis omnium , fuit aestimatum ad binatre Qtu coronatorum aureorum milia. Eandem ob caulam Atreb, M cuuia res continuis bellorum cladibus usque quassati, atque tunet IΜm dcinum laetissima pace recreati, poculum ex auro puro bilibi e lucratum & artificiosissime caelatum, nec penituS Vacmum, Antilliti suo, & alias optime de republica merito, gratanter obtulere. Et elogium elegantissime poculo inscriptum dc ipsius humanitas recusare munus non pcrmiserere:
ne videlicet, gregis charissimi gratitudinem improbare; &elogium frustra poculo incisu in videretur. Rex Philippus deinde rebus in Belgio constitutis, propter, patris Caridi V. Aug. excessiim in Hispaniam properans, Antonium perc- notum ad amplissimae dignitatis purpuram Cardinalitian
Alis provexit , & ecclesiarum omnium in Belgicis provinciis suise A, dim in pectorem Archiepiscopum designavit. Atq; ut reipublicae vc Sicae negociorumque callentissimum hunc principe summi senatus sui publicarum curarum socium, ac d Irectorem addidit Margaritae Austriae sorori regias vices in zubernandis illis provinciis subiturae. Qui honos maximam illi conflavit invidiam apud veteris religionis adyersarios, & Caruolicae pietatis hostes . Mox etenim ansam quaerere hincera petunt ad maturandam , invehendamque post disceL feta eoia i Vm regis Philippi in ejus provincias,Calvintilicae coluratio- . ni perfidam sectam: quae ad imperia subvertenda, legiti-
amq; potestate omnem ad effrenem paucoru conjuratoria inuntia Evanoeticae reformationis titulo transferenda nata,
. alte, pro dolor, i Gallias atq; Germania proximis amnis
414쪽
PRODICIUS. unis 'rincipum Magistratuumq; negligentia non minus inter riaonates in aulis, quam inter plebejos ub: quc spatii mradi es eoerat. Haec etiam in Belgio, Gei maniaque inferim Origo ρώ- repol reois Philippi discessiim in Hispaniam ciuitas crexit. mia risam
Tum ricnim populos exterarum gentium commerciis diVi- in bello. tes, ateve animosos avita libertate Variis inimicare rumoribus , ac novae demum servitutis Graiauestani ductu imp nendae r tu consternare , contraq; regem suum irritare non
dubitavit. Haec igitur belua trahit in suas partes paucorum capitum ait pictis tam sibi devotae, quam attritae, vel aridae nobilitatis Laud exi quam manum, arq, in foedus cogit. Sed abssit invidia licto, candide lector. Non etenim stirpes, aut
homines hic,sed vitia tantum taXo, queis atteritur Virtus, queis arescit albor quaeque nobilis ac praeclara. Splendidus erat quidem privilegiorum atque libertatis tutandae piaeteratus; re vera tamen, ut infelix ac infamis conatuum exitus
indies declarat, priscam pietatem, & politMam Veterem ab lere, praecipuus scopus erat: quo simul grassandi pro libidine, ubi vellet, sibi viam aperirct: quam facilem variis in locis per Aquitaniam, di Celticam prius reppeterat; dum ad scelera promptis impunitatem, obaeratis novas tabulas, eg nae plebei immensas optimatum ,& acris add:ctorum lio. minum opes devorandas proponit. Nob iitatis igitur coniuratae validis humeris fulta pestis haec Granuellanum Cardinalem imprimis a reipublicae gubernaculis deturbat, atq; velut aggerem tempestatibus concito sutibundoque mari obiectum cuncta submergere volens, amolitur: quem rex Philippus patiens & mansuetus princeps cunctando rem re stituere cupiens, non mox violenter asset uit, nec invidia op- N. pressam destituit: sed, cum in Belgio rebus ita stantibus uti- αὐ/ιιμέ-alis este reipublicae non posset, scmotum inde in eodem, quo
semper ante gradu hacti nus retinet, conservat,& tuetur. nec ociosum quidem, cum ejus opera atq; minasteIio in maximis re norur. I suorum negocus adhuc utatur. Foedus in
Italia cum sumnio Pontifice, Venetis aliisque Christianis Principibus contra Turcas per ipsuna iniit fratrem Joannem Austriam exercitus confoederatorum in Imperatorem , atq; ita luminum classis oraeque maritumae pr ectum inaugur,vit. Regnum Neapolitanum pluribus annas feliciter per eundem gubernavit, ex Italiaque ipsum in Hispaniam de-
415쪽
mum,quo promptius possit ejus uti consilio, ad se evom it. Jactent nunc veteres Romani continuam illam felicitatari Q etelli Macedonici, tantopere a M. Tullio, Valerio fla-ximo, & C. Plinio,caeterisque decantatam ; atque interalia hoc eximium, quod ipse post sena mos honores senex lxs ῆlios consulares, unum ex his etiam censorium, atque letum. phalcm,& qumtum praetorium viderit: Quodque ins filias elocasset,quarum sobolem sinu excepisset suo: quora; cum leni etenere mortis extinctum inter oscula complexasque cli rissimorum pignorum filii,& generi humeris per arbem ad rogum extulitient. Rarum quidem hoc exemplum narrant illi fortunae constanter propitiae. Praeclara tamennon minus noltro hoc saeculo ii divertos temporii personaramq; pensitemus status Nicolai Perenoti patris felicitas censeri poterit: cui contigit post magnos fortunae successus,quinq; filiorum laetos videre virtutum honorumque progressus. Unum ex his in summa rerum administratione successorem apud potentissimum Imperatorem Carulum, ejusque filium Philippum regem maximum relinquere.Plures illustribus familiis filias per matrimonia inserere, earum sobolem quoq; cem se & amplecti. Exitus illi quidem vitae non minus felix, de honoratus, ac Macedonico fuit: cui datum extremas curas, licet peregre,in sinu tamen amantissimae uxoris librorumq; deponere: atque inter manus & sit spiria charissimorum pignorum reddere spiritum, finireque vitam in amplissimo contubernio,ac ministerio domus Augustae. Ηujus item pr claras exequias,pompamque sunebrem Elcctores, atque Imperii principes quique maximi, qui tum erant Augustae, sua praesentia honorarunt. Sed quonam,iraei cursus oblitus, vela ventis pandens in altum provehor 8 Age,veniam precor des, candide lectorisi in principis viri virtutum & laudum ingentes cumulos incidens, velut inter Syrtes quasdam inopinato deprehensi is, carinam aegrius flectere, ac memet eXpcdire possim: si videlicet,in tanta rerum insignium copia manum de tabula levare nequeam. Equidem Corona Pighius meus fialaim in caussa est, di similis cantilenae quasi perpetuus aimetes. Qui cum apud me manet, uti frequenter solet, di insiti Maecenatis Granuellani mentionem incidit; adeo mihi noctes atq; dies ejus viri virtutes,& erga rempublicam bene-mcnta memorado personat aures: ut idem fere mihi lon-
416쪽
ga oceani navigatione quassatis,obtingat,quibus fluctuum marinorum fragor ac sonitus postea per aliquot dies auribus semper obstrepit : idem quod aviculis in cavea cicurandis, quae dum unam assidue cantilenam audiunt, eam solam addiscentes, proprium ac naturalem cantum quasi
dediscunt: ut nihil aliud Drὶ postea quam unam illam ad
taedium usque canant. Sed nos extra caveam istam semel ad Appiam relictam revolemus, atque noliriim iter interiai- RHie aiahiptum prosequamur. Carae is autem Princeps legatum Ionam.
subseqssuriis, per Ρomptinas paludes reflectit ad Appiam;a
que inde porro recta pergit Tarricinam. Exceperunt adinvenientem applausu tormentorum laeto peditum Hispanin. rum decuriae tres extra ponas, quas Cajetanus praesectus propter pericula itineris ad deducendum apmen eo misi
rat. Prandium interea paratur in hospitio foris, dum oppidum dc vicina loca perlustrant advenae. Vetus fuit RQ itiis,manorum colonia, dc prius Volscorum: Anxur primum 3p'-ι Anx-- pellabatui, vel ipsorum lingua, ut quidam volunt; Vci Graeca potius, ut plures opinantur; a Jovis Anxuri fano cele- , is Iberrimo dc antiquissimo: quod ibidem constituisse Sparia' - ορ- nos tradunt, ut&Feroniae deae in Pomptinis campi S,apud ,, Circejos Ec Rutilos: cum ob duras Lycurgi leges excessistent astri..., a patria ,& post longos errores in his Italiae maritumio Oriis Gni, is sedem fixissent, ut Dionysius Halicarnaisaeus libro antiquitatum secundo memoriae prodidit. Meminit nomini, di Virgilus in octavo AEneidos his verbis:
Prasidet. Quem locum commentator Seri ius sic explicat: Circa actum Campaniae colebatur puer Iupiter, qui Anxurus I p ter ps dicebatur, quasi ανήυ ξυρου, id est, sine novacula; quia barbam V er. nunquam rasisset. Et alio loco, Feroniam Iunonem vim Vginem ait existimatam finsle : veluti Iovem Anxurum,vel 'sine novacula, dc perinde non abrasiam; qui coleretur Tar- - . I a Ticinae, quae etiam aliquando Anxur dicta suit. Et memini 'quidem me vidisse ninrmoream aram Iovi puero dicatam ex voto, sicut ipsa testabatur inscriptio antiqua. Strab
Trachynam alio nomine Graecis appellatam fuisse scribit.
417쪽
quasi asperam,a τραχυ:qubdin scabro,&saxo se monte pofitalit. A qua voce postemus hoc nomen Tarracina Romanis defluxisIe videtur, quemadmddum in correctis inscriptionibus antiquissimis hoc nomen reperitur scriptum. Ad quarum normam corrigendum illud ubique in auctoribus autumo ut etiam in T. Livii libro quarto, ubi sic in plurali numero nomen hoc proserendum. Anxur fuit, quae nunc Tarricinae sunt urbs prona in paludes.Αllusisse ad saxosiimurbis asperumque solum videuir Horatius poeta , eundem
Appiae viae tractunt pulchre deseribens Sermonuiss libro
Ad tertium igitur mi are a Feroniae sano inter Appiam
Cir jum promontorium posita Tarricina est quam mari circumfusiam olim fuisse, testitur Solinusnrimc oppidum eli frequens,sed exiguum. Ager latcre maritumo foecundus M amoenus admodum est, olim d Itium Romanorum prὼetoriis, villis, praediis, ac hortis frequciatibus excultissimus: quorum multae sparsim visitntur adhuc rcliquiae atque rui nor, quemadmodum dc celebris illius portus ab Antonino Pro sumptuosissitne refecti. Carulus a prandio citis equis
per Appiam silice stratam Fundos pergit. Quae quidem ibid Qtinet peregrinum viatorem structura sua exunia,& coniIderarione reliquiarum antiquarum: atque imprimis, bi inpianum ac rectum scalpris ferreis ad littus in TarricinensIPromontorio excita est e durissima caute. Stupet spectator Ui a Oundus rectae viae planum unius saxi pavimentum
P Pedibus porrectum pei palliis plus minus viginti in long tudinem,ac trinis fere pallibus in latitudincm : munitum qui dena ut Appia tota fuit ab utroque latere limbis biped i alitudine eminentior bus, qui viatori pediti semitam si
ς Meula,vel equos stantio fici ci commodior. Quis nonnii retur solidum ex eadem candctuari fiammai nil rupe parietem cXplanam altitudinum, quam per pcdum d. aues multas
418쪽
S multas characteribus nil merorum magnis sit gularum decempedarum dillantia sculptis curiola vetustas pos eris demonstrare voluitZQuem non delectatione adficeret graphicotera characterum illa symmetria proportioque, qui aeque magni a longe in altissimi parietis summitate, ac in imo m-
tuentium octilis occurruntὶ Quis non marmorum ornatissimis vestibus tuis nuda nunc atque spoliata templa, malis Ica, praetoriaque doleat : quae transeuntibus sparsim utrimque in Appia,sictu dc in aliis Italiae publicis viis per viros triumphales munitis,occurruntὶ Sic visum majoribus majestatem ac auctoritatem Imperii Romani per terrarum orbem propagare summisque laboribus atque impensis e cere,ut ejus magnitudinem dc potentiam timeant exteri populi, quorum principes atquc legati e transmarinis, trantalpinil-quc Romam sepius commeantes, urbis atque Italiae maximum cultum atque splendorem attoniti non poterant non
admirari Delcctant igitur atque morantur nunc etiam temporis advenas quoscunque nec non exercent ingenia magna Romanorum operum ruinae immensae , pauim It Incixantibus obviae, quamvis admodum deformatae: siclit RCarulo Principi tum,& comitatui ejus contigit, Corona PLghio rationes earum obiter in via demonstrante. Interea in finibus Neapolitani regni non diu ante noctem occurrit cum equitum ala vicinaque nobilitate Didacus Ortesius proreetis Granucllani procurator; cujus erat proVincia combter excipere, deducere , dc ubique locorum regio sumptu quam honorificentissime Principem advenam cum comitatu suo in itinere tractare. Cominissarium a tali data com-
ssione nunc vulgo vocant. Is ingruente nocte multis tet
dis praelucentibus agmen deduxit Fundos ad Palatium,&apparitissimo hospitio, nocturnoque convivio excepit. Sciquentis dici tempus antemeridianum rebus divinis impensum, atque oppido parlustrando. Quod quidem parvum, Funia pr sed situ jucundum ad Appiam in planitie positum,ex ruinis fectiara.
antiquae ejusdem nominis perfectiarae senexit cujus adhuc cernuntur in vicinis paludibus vestigia prope lacum Fundanum. Cereram Fundi nunc, ut Germani Poctae cujus .ana versibus obiter dicam:
419쪽
Nostro quidem saeculo hoc oppidum insigni est adflictum calamitate per archipiratam Caradinum Barbarossam
Turcicae classis praesectum. Qui illud subita incursione
cepit, ac civibus omnibus in seri 1tutem abductis, & adibus sacris profanatis totum diripuit. Caresus princeps dein opiparo iucundoque tractatus prandio, eum suis ductoribus aequitatuque Cajetam pergit. In itinere juventus Liriensium militaris occurrit obviam ad secundum usque i pidem, magnoque cum applausu per oppidum principem deduxit. quem magistratus atque cives in foro salutarunt, atque transeuntibus singulis e comitatu blande vina, saccarum, ac dulciaria similia praessentarunt. Appia deinde,atque Formiis ad sinistram relictis,non procul a Caieta principem Carulum exceperunt regius gubernator ejus urbis, di arcis praesemis cum magistratu civium & urbana nobilitare magna ; stipati cquitatu, & vexillationibus aliquot praesidi,
riorum militum: a quibus deducitur per moenia atque propugnacula urbis apparatissimae. Tum cx his turribus,& portis ubiq; locorum transeuntibus sit honoris caussa magnus applauius tormentorum bellicorum. Nec non minor ex portu & arce, quam in angulo promontorii versus orientem posuit olim Ferdinandus Arragonurn rex, pulsis ex re-Arx muni- gno Neapolitano Gallis. Nostra memoria Carulus V. Imp.rι - -- & rex adjecit rupem vicinam, ponteque cublicio junxit a risu. ci superiori. Atque ita moles turribus ac propugnaculis adauctas duplicavit, & promontorio toto simul incluso, utabi fossa murisque conneaeuit. Acradinam & Tychen SPracusanorum diceres, ex iisdemque tueri vicina lutora, pomtum, atque urbem subjectam polle. Qi Ure sdiecti sum inservantur arces Hispanorum militum praelidio, nec ignotis peregrinisve datur in has accessiis: immo nec civibus, aut
anquilinis. Quod quidem patuit, cum Carulus princeps
ejusque cohors a praesccto in eas arces duceretur. Tum enim magistratus, & urbanae nobilitatis catervae, quae ho noris caussa frequentes comitabantur, non equis descendere, non subsequi; sed ante ingressum subsiistere ac morari Vrbs
420쪽
Urbs itaque non minus operibus quam situ undequaque era δε- valde tuta est. Simul etenim cum promontorio, e cujus sergra . clivo dependet, posita est in quadam peninsula , fereque t ta marinis aquis cingitur: ut terrestri itinere , nisi una portae continenti pateat ad eam accessiis per Isthmum angusta,
atque ponte, porta , propugnaculisque iam ariti sitimini. Assurgit duplici vertice promontorium, & qua mediici r nea spectat, urbe vestitur in planiore cacumine clivolo. Altera pars altior multo praecepsque procurrit in male incrudiem ac occidentem versiis, atque per medium a summo ad imas usque radices vasta ruptura scilla est terrivinctu mfallor, antiquo; qui in iis Italiae tractibus aliquando comtingere solet. Quemadmodum constat Neptunum Eunosi gaeum Sc Sisichzona poetae theologique veteres quem id- Pricirco nuncuparunt in magno tridenti suo mota montium esS sic mofundamenta saepius subvertisse. Scaphis intrant hiatum lon. c-ἀ μι-.go spatio nautae venerabundi, locumque colunt relietiose. Nec impie creditur ab incolis atque vicinis, montem plum, quo tempore Christus redemptor noster pro salute humani generis in crure mortem perpessus est, ita divulsum terrae motu sui sie, cum petras tunc fissas esse tradat Evangelica historia. Extructum est ex piorum hominum donariis.
propter simi ram montis, monasterium, dicatumque sacrosaninae Trinitati ter maximae, a quo monti quoque nomen nunc inditum, ut vulgo mons Trinitatis appelle:ur. Mir culi instar saxum suspicitur immane e summo montis cacu- --
mine prolapsium, quod inter medii hiatus, ubi angustior Assura moae
incipit esse, scabros parietes in casu suspensum, fixumque νυμ-- mansit. Sacrarium in hoc extruxit pulcherrimum Sum- ί .mae Trinitati Ferdinandus Arragonum rex e mari coll*i- crinis .euum, ad quod via manufacta per ipsam montis rupturam νπμA.. ascenditur e monasterio. In hujus solidis & vastis parietibus utrimque considerare jucundum, mutilos saxeos spa sim extantes: & ex adverso loca vacua & concava, e quibus
vi summa terraemotus sunt divulsi, quemadmodum duri L sima saxa inaequali semper ruptura finduntur. Haec quidem ostensa Carulo Principi priusquam a praesecto duceretur ad arces; sicut& inter alia ibidem visu digna preclaris nostris,culi exercituum ducibus posita monumenta marmorea,
sumptuosa, cum elogiis admodum honorificis : Caruli. nimirum