De litteris, syllabis, pedibus, et metris. Item, eiusdem argumenti, Marij Victorini, grammatici et rhetoris, De orthographia, et ratione carminum libri 4.Terentianus Maurus

221쪽

1c6 DE IAMBICO METRO suere sontibus,& ad haec referri veluti capita, neque ullam aliunde, quam ex his esse originem metrorum in tam immensa varietate. Appellatur autem Iambicum απο--μοῦ ν, quod Graece signiscat maledicere, & carpere. Est enim hoc earmen aptum lacerationi & conuitijs, plerunque trimetro versu Epodo sequente compositum: ut, Malo soluta nauis exit alite. Ferens olentem Mevium.

Et Archilochus in Lycamben hoc metro saeuit. Igitur Iambicum metrum ne propter angustam breuitatem sui pedis, videlicet in tria tempora coartati , verba pura cxcludendo minus apte , aut metrum pangeret, aut sensiim exprimeret, placuit

'conditoribus asterio Spondeo & qui ex eo per diuisionem temporum gignuntur per Dipodias id scandere. Vnde intelligi datur Iambica metra ex Iambo & Spondeo & eorum selutione subsistere.

Nam ex Iambo Trib&chus,ex Spodeo autem soluto Dactylus & Anapaestus crcantur . Recipit itaque Iambicus versus in disparibus locis, quovGraeci περ ι vocant, id est,primo,tertio &quinto, cum est Tiagicus Spondeum, Dactylum, Anapaestum. Paribus autem, quas dicunt,eos qui brcui syllaba incipiunt,id est Iambii,

Tribrachum, Anapaestum. Sexto autem loco quidam volunt recipi Pariambum ex contemplatione qua Herous in ultimo trochaeum. Lego pr terea in fine vorsus dumtaxat Catalectici tetrametri Bachium a breui incipientem, vel Amphibrachum propter

222쪽

propter nouissimae syllabar indifferetiam admisisse

quosdam. In fine autem Acatalecti omnino Iambum seu Tribrachum eius progeniem iure constitui, quique in Catalecticis secundam ab ultima sede probabiliter obtinebunt. Movit nonnullos Iambico metroTrocheum minime sociari, quippe cum tribus temporibus ut idcm Iambus constare

videatur, posset quidem sub huiusmodi parilitate

misceri, sed ne praecedete Iambo subiunctus Trochaeus Antispastum pedem aut Ionicum metrum efficeret, demta ex Iambo prima breui, sequentibus dehinc per ordinem duabus longis totidem que breuibus consequeyter, prospectum est,praesertim ne id rursus in Trochaico interpositus Ιamabus pari more saceret. Nam aut Choriambum aut Ionicum απο praeeunte Troch o subiunctus Iambus, demta, ut supra, prima longa saceret,quod adaeque obseruatum est in Dactylico &Anapaesto, ne copulati Proceleusmaticum ex se medium gignerent. Improbatur autem apud Tragicos versus ex omnibus lambis compositus,uam,

quo sit amplior & par Tragicae dignitati, interponunt frequentius in locis dumtaxat imparibus pedum dactylicorum moras &spondeum. Similiter apud Comicos laxius jacium versibus datum est. Nam & illi loca, quae propria Iambo debentur, Spondeis occupant, Dactyloq; & Anapaesto, locis

adaeque disparibus. Ita dum cotidianu sermonem imitari nituntur, metra vitiant studio,non imperitia,quod frequentius apud nostros quam Graecos

223쪽

io8 DA IAΜRLCO METRO inuenies. Genera autem Iambici metri fiant duo, nam ex his alia integra, alia clauda, quae Scazonta seu Choliamba vocant, inducuntur: quorum disia serentiam penultima versus syllaba demonstrabit. Nam si breuis contigerit, erit rectum & integrum Iambi cum .ita, Vigoris adde concitum celerem pedem. Sin vero longa, delumbe & claudum. ut est, e Nouitate ductus est non inscius legis.le, longa, quae penultima reperitur, metrum corrumpit. Huius repertor Hipponax,nam pro Iam ho inductus Trochaeus cotra legem trimetri Iam bici metrum in nouauit, lyod adaeque ex Spondeo contingit. Igitur Iambicus pentameter compositus authore Archilocho ex trimetro & dimetro, Acatalectus erit talis,

Beatus ille qui procul negociis ut prisca gens

mortalium. Trimetrus Vero,

Beatus ille qui procul negocijs. Di metrus quoq; quod Archilochium vocatur, Beatus ille qui procul. Id si fuerit Brachycata lectum, Eupolidion nominatur.Sin vero Catalecticum, Anacreontium. Sin

autem Hypercata lectum, Alcaic si dicitur. Trimetri igitur Iambici Acatalecti genera sunt quatuor. hi nunquam semipede vi Tetram ctri, sed semper integro conclud ut ut pede, quo pene omnes Tragoediae & Comoediae scriptae sunt, quorum prius Tragicum, de hinc Comicum, & Iambicum, post Satyri-

224쪽

Satyricum habebitur.Et Tragicum quidem,cuius in versiti erunt dextri Spondei, sinistri Iambi, id est disparibus pares subditi. huius exemplum,

Muta Ioucm laudate concentu bono.

Comicum autem, quod Anapaestum & Tribra. chyn praedictis admiscet. vli Agite, quid dubitatis, agiles dare nunc choros. Iambicum autem quod ex omnibus Iambis nullo admixto subsistit,quo Iambographi maxime gau

denti ut,

Beatus ille qui procul negociis. Superest Satyricum, quod inter Tragicum & Comicum stylum medium est. Haec apud Graecos metri species frequens est sub hac conditionis lege t non Heroas aut Reges,sed Satyros inducat, ludendi ioca fidique caussa , quo spectatoris animus, inter tristes res Tragicas ,Satyrorum iocis &Jusibus relaxetur, quod Horatius his versibus te- satura Carmine qui Tragico vilem certauit ob hircu, Mox etiam agrestis Satyros nudavit,& asper Incolumi grauitate iocum tentauit ,eo quod Illecebris erat,& grata nouitate morandus Spectator.

Quod genus nostri ha Atellanis habent. Gaudent autem trisyllabo pede,&maxime tribracho. exem plum huius, Musae Iouem laudate & agiles date choros. Inter liqc non supersederim pauca etiam de Chorico metro dicere, quod est frequens in Trag -

225쪽

dijs incipit autem a dimetro, tanquam, Non labor iam. Quod quaerit & Monometron , si ut Graeci per Syzygias scandas. Eas vero sedes quas Iambus in suo possidet, has in Choricis Trocheus tenet,po rigitur autem usque ad Trimetrum versim, tan

quam, .

. Nunc Iouem litemus ac oremus supplices. Recipit Spondeum e contrario Iambicis versibus. Amat autem longos in breues soluere, ut non tam spacia temporum quam numerum duplicet syllabarum. Ideoque Trochaei seu Spondei regionibus recipiet Tribrachyn,Vt, . Nemore dulcisonos cantus personat. Admonemur hic quod apud Graecos celebratur, non praetermittere, Boiscum CyZioenum supergressum Hexametri legem Iambicum metrum in Octametrum versum extendisse, sub ciuiusmodi epigrammate,

tandum est,apud nos erit & Iambicus talis, Beatus illo qui procul negotijs foren sibus, Curis sub umbra frigida vitam quiete placat. Qui constat ex duobus I trametris, superiore Α-

catalecto,sequente Catalectico,quod enorme esse manifestum est,cum ultra numerum triginta temporum egressiam sit: traditum est enim colum intra decem & octo tempora esse debere, metrumtautem ex duobus colis subsistere , nec prouehi

226쪽

L1BER SECUN Dus. III

longius oporterc, siquidem unaquaeq; duum pedum coniugatio octo tempora colligat, id est, aut

Spondei & Anapaesti,aut Dactyli & Anapaesti,aut

duum Anapaestorum . Hi sunt enim qui praeter caeteros pedes in Iambicis metris , temporibus abundant, qui fit, ut tres pedes per Syzygian viginti quatuor temporibus impleantur : quartus vero qui est Catalecticus sex temporibus terminetur, scilicet ut intra triginta tempora versus habeatur. Plerique authorum nobilium id obtinuerunt, ut Iambicum Trimetrum, quod Acatalecticum nominatur, duodecim syllabis terminaretur, quod tunc euenit, quotiens e Spondeis & Iambis pedum coniugatio sociatur, at enim incurrentibus caeteris pedibus & syllabarum & temporum incrementa nascuntur,& nihilominus sunt Iambici ve sus constante mensura, disyllabarum quidem incrementa sic recipit, ut a duodecim syllabis ad octodecim syllabas protendatur. Temporum at tem ita versus habet incrementa, ut ab octodecim

temporibus ad viginti quatuor porrigatur, nouis sima etenim syllaba in differens habetur, licet breuis sit,ut & longae vicem praebeat. Tragici autem author es. & Comici, paulo plura & in syllabis &temporibus incrementa secerunt, quippe cum quidam inductisTetrametris nouitatis studio ausi sint contra praescriptum triginta temporum duo adhcere, nec quisquam ulterius postea.

227쪽

DE METRO TROCHAICO.

Rochaicum metrum eosdem pedes quos &- - Iambicum recipere manifestum est: eadem enim utriusque progenies est, excepto dumtaxat Iambo simili inter se contrarietatis ratione, qua &Trochaei in Iambo cxcluduntur. Quanquam Terentianus,non poenitendus inter c teros artis in tricae author, sedulo refragetur. Nam secundam sedem in Trochaico versu Trimetro Acatalecto velut legitimam Iambo assignat, cum ide ab Iambico metro Trochaeum excluserit. Praeterea cum videret ex Trimetro Iambico adiecta prima longa per ἐπιπλή-, id est, amplexionem de qua supra dictum, Trochaicum versum integrum prorogari, tanquam,

Est celer phaselus ille quem videtis. Nam demta syllaba, Est, redit ad Iambum. Ergo

Iambi locum in hoc Trochaeus obtinuit: pari ratione, detracta rursus eadem, crit Iambicus. Sed &omnis Trochaicus purus,id est, ex se compositus, accepta in principio versus breui syllaba Iambicumetrum reddet. Idem & translationis syllabarum, cum initiales ad finem, vel finales ad initium versus transscrutur, cssciens, si longa in breucin seratur. At Iambus contraria serie temporum tardi 'or,unde ei etiam, ut quidam putant, inditum nomen est Iambo, απο του uναι, id est,ire, appellato:admittit & Amphimacrum in Catalectico vorsu vltimum & maxime in Comicis, propter nouissimae

syllabae

228쪽

syllabae indifferentiam. Claudum autem id metruata est Scaron, ita fiet, si Spondeum in ultima dipo- dia versus Catalectici Tetramctri secundum a si premo pede posueris; nam e contrario in hoc qua in illo erunt dextri Trochaei, sinistri, si tamen admittendi sunt,lambi, dumtaxat in Tragicis. Feritur per dipodian . & erit exemplum Tetrametri Catalectici,quod Hipponacteum vocatur,tale. Cerne crasse paena quanta sit Deum fatiganti.

Non autem amat verba per Syzygias terminare. . Sic enim decentius erit. Tetrametrum Brachycatalectum Trochaicum, si de solis Trochaeis subsistat, ad Ionica metra,quae appellantur, transitum faciet,quae Sotadia dicuntur, ut est. Arma qui capit sub idem Martiumque tergum. Per omnia enim loca Sotadium metrum Trochaeis os admittit & solutiones eius. Tetrametru autem Catalecticum quod Archilochium & Epicharmium vocatur, praeter caetera illustre,est aptum festinis narrationibus. Est enim & agitatum & volubile: veluti, Tale,quale vere dulce sibilat teres donax. Verum huius Tetrametri Trochaici quatuor traduntur genera haec: Archilochium, item Tragicu, Comicum etiam , Satyricum. Volunt enim Archilochium esse, qui ex omnibus Trochaeis con- stati Tragicum autem quod plures Spondeos habeat, & sit elatius: Comicum vero quod solutiones habeat complures. Item, Iuppiter tremenda sancte tela qui regis manu,

229쪽

ii 4 DE TROCHAICO ΜΕΥ RoEt praecipue Dactylos & Anapaestos. Satyricum quoq; cum plurimas habeat, ut superius,solutiones,frequenter tamen Tribrachyn pedem. vi css, Qualis aquila cita celeribus rapida pinnis tras

volat.

Sane generale illud in huiusmodi metris praece- ptum tenebis, quod & supra diximus, particulas quasdam breues,veluti commata metro stare,sicut in Tragoedijs aut Comoediis reperimus,ut Papae, Eheu. Sunt enim monometra id est, ex uno pede, altero iambico altero Spondeo, subsistentia, quibus affectus exprimimus animorum.Igitur Pentametros Acatalectus erit talis, Phoebe tu lyra sonante flecte corda cum sorore canticisque. Tetrametrus autem,

Phoebe tu lyra sonante secte corda cum ' . rore, Qui si catalexin habuerit, Euripidium vocatur: veluti,

Phoebe tu lyra sonante iam mihi.

Dimetrus autem, Phoebe tu lyra sonante. Quod Angelicon vocatur. Quod si uno pede breuius quam nunc est fuerit, erit Ithyphallicum instrum, inuentum ab Archilocho, e tribus Trochaeis coniunctis: Vt, Bache plaude Bache. Quod in honorem eiusdem dei, poetae protule

iunt.

230쪽

DE CHOR IAMBICO METRO.

Horiambicum metrum compositum ex duo

bus h quibus originem trahit, etiam n6minis, appellatione declaratur . nam Trochaeum veteres

Chorium appellant. Subsistit autem nunc Epuris Choriambi coniugationibus, ita, Uror amoris stimulo, cor quatit artis pauidos. Quod est tetrametrum A catalectum: Nunc admixta & posita in quacunque sede Iambica basi. Cuius etiam conclusione finiri praecipue studium, ut est hoc, quod habet duas Iambicas priores co-

iugationes,tertium Choriambum, ultimam Iahi bicam clausulam, velut hoc tetrametrum Catalecticuius

Apes legunt mel ex rosa, tu labio ministras. Recipit autem Tribrachyn,eo quod ex Iambo vel Trocheo selutis nascitur.Raro autem Molossum, qui ex ipso formatur duabus mediis breuibus in unam longam coniunctis, haud alias quam supra Tribrachyn, per diuisionem longae fieri diximus. Hoc genus Catalecticum sta, vel Bachio a breui incipiente, vcl eo,qui Amphibrachus vocatur. Na sicut sqpe dixistius, nouissima indifferes est. Quod genus si Hexametrum sit, Phrynichium de authoris Tragoediographi nomine nuncupabitur, aptucanendis laudibus Coreris & Liberi: ut est, Frugiferae sacra deae, quae colitis mystica sint nota Ioui potenti. Scanditur autem per Dipodias, cuius exemplum Ha