장음표시 사용
11쪽
origo, siue Hebraeos,& Arabas, siue Graecos,& Agyptios
Theologos sequaris, ab ipsa diuinitate manavit, ut noster quoque profitetur Author . Deus enim bonorum omnium conditor, sapientiam natura & origine coelestem particis patione terrenam fieri,& in humanum consortium venire' laboris voluit,solosque ' Philoponos ad eius cosuetudinem admi- 'attentes. sit, ratus indignum a ' Philodonis rem tam sacram illotis
Ot secta manibus attrectari. Eam igitur reuelauit Philosophis, ac mis ' Prophetis, quos Plato Angelorum voces audire scripsit.
Quos illuntrauit spiritu diuina sapientiae, etc.
Sybillas, & Vates phythonicos fieri,& futura praeuidere,non quia assientur, sed ex atra bile naturali, quae mentisgo. Sect. sedem incessat, arbitratur Aristi sed ita sese habere debet Prpbu atra bilis,ait Ficinus, ut sanguine, & bile flava perfunda tur, adeo ut sint octo sanguinis particular, duae flauar,totidem bilis- atrae. Hinc spiritus plurimi, lucidissimi,& plane aetherei exoriuntur, quibus praediti diuinis influxibus, oraculisque ex alto replentur, Diuis proximi noua qusdam, & inusitata excogitant, & sutura praedicunt. Hinc Arist. merito carpit,' sugillat ignauum vulgus quod somnia,&visa vulgari bus,& idiotis potius immitti a Deo arbitratur, hoc enim, inquit ille, fieri debet potius apud Sapientes,
'Diis cha- qui sunt Deo familiares, & ho*ιM; egeteti. Itaque cum rvi, amadi sanitas in quadam commensuratione, de aequalitate consta 3 3- stat, ubi deficit, remedia eam sufficiunt, remedia voco, quaecunque morbum depellunt. Dicitur vero Deus sublumis , quia Philosophorum sententia primus motor est
in tota ea circumferentia, quae elitra orbem est, nam si eum ponas circa extimam circumferentiae partem, ut pote circa Polos,ut voluit Eudemus, fit, per accidens ut moue
turium sit immobilis, non item, si in tota uniuersi circumferentia, quae tota non mouetur, sed in eodem semper pe manet, & in eo est, quod celerrime mouetur, obsolevit v ro Pythagoricoru opinio, Motorem esse in medio, unde soliti sunt appellare cetrum locum Vestae,& Iouis turrim,&c,
12쪽
Et primum Perse, Graeci ea calluere,ut vidimus in Abscriptis secretorum Medicinae, Oc. Cum mundo natam esse Medicinam, & a Deo emana se scitum est: Qui vero primi eam calluerint, ignotum, &eontrouersum. Arist. alibi omnium bonarum artium inuentores appellauit Agyptios,quos Coeli amoenitas,& s
li fertilitas ad rerum contemplationem, & studia excitant. Hic tamen primum Persas,& Graecos calluisse fatetur, qui vero inter Persas excelluerint, praestiterintque mihi nodum est compertum. Graeci autem Medicinae originem a suo repetunt Apolline, &: Asculapio, quod nullus, qui in ea prius excelluerit, hi storiarum fide celebretur. Inuentum medicina meum est, opifexque per orbem ovid.
Hipp. autem, ego enim, inquit, ad finem medicinae non In Epist.ad perueni, etiamsi senex sim, Neque ipsius inuentor Escu- Democr.lapius, sed & ipse a seipso in multis dissentit, quemadmodum scriptorum libri nobis tradunt. Hipp. remedia, quae a prioribus acceperat primus in artem coegit, & singulis morbis singula remedia accommodauit, propterea non immerito primus author Medicinae perhibetur. Apis tamen AEgyptiorum Rex creditur Franciscus primus medicinae inuentor, quem propterea AEgyptij in Patritissi, Deorum numerum retulerunt: Aesculapius primus inuenta scriptis tradidit. Ut vidimus in scriptis, Oc.
Scientiae olim tanquam arcana condebantur, aut nonnisi subarnygmate in vulgus efferebantur, indignum enim existimabant vel immeritis, & rudibus pulcherrima quaeque innotescere; Exemplo sit illud Platonis ad Dionysi epin. ad Dicis non satis tibi demonstratam eius, quod primum Dio fest, naturam, dicendum est igitur, sed per aenygmata,ut siquid huic tabulae mari, vel terra acciderit, qui eam legerit non possit intelligere. Sic autem habet. Penes omnium Aradigma Regem omnia sunt, omnia ipsius gratia,& ipse est omnium tradem br bonorum caussa. Secundum vero circa secunda,& tertium cs 'Oss cxcirca
13쪽
plicat Ferve circa tertiar In qua explicdida sente ita mire aestuantitui lib. i. Platonici, Iamblicus, Proclus, Plotinus, Numenius, Hu- p tarchus, qua intellecta nil diuinius, nil Christianae Theo- .p. io. logiae magis congruum a natura mortali excogitari po- Irem irinita test . Vtinam nobis praesto esset Caimus plusquam Pla-
id craet tonicus. phrum C.,ueniunt autem issi Per es Graeci,quod Noma compa-' stus est ex elementis oppositis, O ex quatuor contrari s humo - ' ribus, qui semper indigent re nentibus, quibus si caret ho- ' mo,corrumpitur eius substanti eis his superflue utatur, a ta diminute, incurrit aegritudines varianet odis utatur tempe' rate habebit iuvamen vita,es corporis fortitudinem, O sub- ' sitantia sua salutem.' Quod homo ex quatuor elem. constet, hepius ab eodem Arist. repetitu fuit,quod vero ex quatuor humoribus consistat,non constat, si quidem Arist. alibi solo sanguine diuersis partibus constituto sanguinea animalia nutriri, & ale scere,atque adeo componi confessus est (eadem enim sunt nutritionis,& generationis initia) caeteros humores excremmenta vocitasse, palam est. Verumtamen quomodo con com. in lib. ciliari possit Arist. alias plane docuimus Hippocr. de aeui semper indigent resumentibus . Structura Cum calor naturali, atque adeo continua actione agatra'missi in suppositas humiditates, quae sunt veluti pabulum, nondh-.uis ' est mirum, sia in absumptae substantiae locum necessario de.
proprias hu siderentur instaurantia, alioquin corpus flacci dum tabe-miditates, sceret. Calor enim duobus modis corrumpitur,extinctio-Utputasu, ne, vel marcore, extinguitur suis contrarijs frigore, vellera mi ibiss humore, copia vero suffocatur, marcescit moderato aeris
T dbah ii affatu prohibitus, inopia pabuli, aut maioris ignis praepropr usu sentia. Quare cum calor natiuus non aliter foveatur hu-ie um, sta more primigeneo, quam flamma oleo, & flamma marce- . proximgi tat, nisi nouum oleum in abs Drpti locum reponatur, ita bravii Ud: sic italis calor tabescit, nisi iactura radicalis alimento re
14쪽
Praeterea ut flamma circumfluo aere nutritur, imo nil est aliud quam incensus aer, ita aereo humore, non aqueo natiuui calor conseruatur,& ut aer flammam circumam biens
cedit illi in pabulum, ita succulentus, ct alimentarius humor penuriam radicati resarcit. Ei si his superflue ruatur,oc. Cum sanitas sit aequalitas quaedam ,&mensurata mediocritas, qua nil praestantius, ut ait Plato in Gorgia, ubi excessus quidam, aut defectus subrepunt, e vestigio morbi emergunt. Propterea Hip. Medicinam adiectione,& suba Lib.de Flantractione definiuit, sanitas enim conseruatur, si,quod su peruacuuin est, subtraha vir, & adijciatur,quod deficit. Vnde oportet se conseruare in cibo, O potu, somno, O vi , ,
gilia,motu,es quiete,in dissolutione, aut retentione ventris, ,
ct subtractione sanguinis, qui vult se conseruare a mole las , aegritudinum, O de his dicam sub congrua breuitate . ,s In praesentiarum commemorat sex res,quas Medici vocant nonnaturales, adlaphoras,quia bene utenti bong,perperam malae, in quorum recto, & decenti usu consistit saniatas: Nam si quis cibis optimis frugaliter, & opportune fruatur, vino non se repleat, sed tantum ingerat,quod satis sit ad chyli elaborationem, eiusdemque diadosim, si motum, & quietem hi out propria exigit natura , & anni conditio, ineat, si quam par sit, non dormiat, aut vigilet amplius, si aluum nec nimis strictam, nec nimis solutam habeat,si in affectibus modum teneat,(nam passiones omnes, ut est philosophicum axioma, appetitus sensititii essiciunt
in corpore transmutationem proculdubio sanitas seruabitur. Spectanda tamen cuiusque natura in praescribenda mediocritate,& regio, & anni tempus, alioquin si uno, eodemque catapodio omnes calcearentur, ut paremia fertur, plurium malorum recessariam consecutionem inferre n cessum esset. Conueniunt autem omnes, quod ille, qui utitur his tempe- ,
rate habebit longitudinem dierum. O binam va eradinem, ,
15쪽
Nam Heunt Plit ophi, qMd omnia delectabilia huius mun
di, siue delitia, siue diuitia, aut honores appetunt durabuntatem : Spi igitur vult durare, audiat haec, quae facient ad vitam conseruandam,o renuncient desiderio propria volun
Mensura omnium optima, ut est pytnagoricum illud . Hinc Hipp. motus, quies, cibus, potus, somnus, Venus, omnia mediocria. Quare qui mediocritatem adhibet, is sanitatem sartam,tectamque tuetur,& ea de caussa temperantiae comitem Plato adiunxit fortitudinem,quia qui temperanter vivit, sanitati consulit suae,atque adeo vitae producendae, nam etsi eadem prorsus vitae, & sanitatis principia non sint,mutuis tamen stant auxilijs. Nam dicunt Philosophi, Oc. Quidquid est, permanere desiderat, hoc autem est argumento,quod resistit corrumpenti; non modo igitur qui voluptatibus & deliciis delibuti sunt, diligunt esse, & permanere, sed quidquid natura costat, tametsi qui Summani tyrannidi perpetuae sub ijciuntur manes, efflictimque plectuntur, fortassis non esse concupiscunt, ut quidam transmundani Philosophi constituunt. Et renuncient desiderio, esc. Prudenter Pythagoraei,si animus motiones singulas tum sui, tum corporis moderetur perpetuam utriusque sanitatem, & diuturnam vitam corpori pollicentur, quod sane plerisque sapientibus, sanctisque viris accidisse testatu est.
Primo itaque euitet crapulas, O non ponat cibum super alium indigestium: Unde dicit Hippocrates, esse comedendum,
ut vivamus, non vivere,ut comedamus,quia alimentum pro
pter durabilitatem quaerendum est, non durabilitas propter alimentum, Sc. Nil peraeque perniciosum esse humanae naturae, atque cruditas,quam crapulae pariunt, satis compertum est. Hinc Celsus, obseruatum est, inquit, nationes voraces esse bre-ujoris vitae,ea autem est ratio, quoniam necessum est excre
16쪽
mentorum prouentum succrescere, quaecunque vero excrementis scatent, quum sint contraria, Ocyssime corrumpi oportet. Hinc Arist. lib de longit. & breuitate vitae: Praeterea oportet, inquid, ut quod haud facile corruptibile sit,
nequ quam excrementis abundet, quod enim tale est, aut vi morbi,aut suapte natura interimitur, nam eXcrementorum virtus, atque facultas vicem subit contrarij, atque in-herdum naturam ipsam,interdum partem corrumpit. Quod autem subij citur tamquam dicterium,& apophlegma habendum, emanauit autem a Socrate primum,ut puto. Beatis terra, inquit Eec astes, cuius Rex nobilis est, ct euius Principes vescuntur in tempore pust ad resciendum, non ad
. t Ego multos noui abst mentes in cibo, o patu, O sanissimi corporis, S longaevos, O bonarum operationum, Ut Uidi in , Arabia. Unde summa sanitas consistit in abstinentia a ni- , mia comestione, O quandoque supersistate1 purgare, nam , Nipp. ponit conseruationem sanitatis in duobus pluraliter, ,
in a temperato ciborum congruentium aetati,regioni, scoU- ,
suetudini, Militer potuum, secundo, quad purgatio fiat , eius,quod est superfluum in humoribui . ,
Comprobat exemplo Arabum quorundam,quos frugaliter viventes sanos,& longaevos obseruauerat,& bene munera sua tractantes . Narrat Xenotantes in institutione Cyri, usque adeo frugaliter vivere consueuisse Persas, ut ne spuere quidem viderentur, quod si quis intemperantiae caussa crebra 'spuitione sordesceret, velut infamis despuebatur, & declinabatur. Tria, inquit Hieremias Triti erus com. in lib. ex Hipp. sunt ex maxime salubribus,vesci citra saturitatem, i , ce impigrum esse ad laborem, & genitale sperma reseruare. Concludit igitur totius sanitatis tuendae rationem supereo cardine verti, ut ne nimio cibo ingurgitentur corpora, &si quid superuacuum est, foras exturbetur, id quod Hippocratis a uictoritate probat,qui scripsit,sanitatem potissimum consistere in usu ciborum congruentium aetati, regioni, &
17쪽
consuetudini,deinde in euacuatione superuacuorum excrementorum .
. Et scias, Alex., quod corpora humana uiae Ant recepta , cula ciborum, es potuum resoluun tur, O diminuuntur tam, ipsa corpora recipientia, quam recepta alimenta: Resoluun- , tur in primis ab Us calore naturali exsiccantu humiditates, corporis, O calor nutritur humidit te illa. Resoluuntur prae, terea per calorem Solis, es venti, qui desceant humiditates, omnium corporum, es pascuntur humilitate tam corporum,
quam suminum, Sc. Duabus praecipue affectionibus esse obnoxiax humana corpora, congenitae nimirum humiditatis putrefactioni, &difflationi, iampridem a Galeno,& Auic. proditum fuit,d, quemadmodum exsiccatio,& difflatio congenitar humiditatis tum a calore intrinseco, tum extrinseco promouetur, ita putrefactio ab extrario duntaxat excitatur, est enim putredo affectio a calore externo in humido intrinseco. Quod vero calor Solis,& venti assiccet corpora, satis compertum est, calor enim humidum absorbendo corpora sicca dimittit, venti pmerea cum ex calida, siccaque exhalatione conis stent, imo nil sint aliud, quam in obliquum permota exha-1A. Aphil. lario, vi propria siccandi pollent. Ventum sic graphicenat. theorta descripsit Sturmius. Veniti D Dentui calicsi, O sicca exhalatio Flamiuam soc lati hi aegre concipiens, terris educta, deorsum de piat Aeris a mediae regionis frigore ptissa, si, iliges vix circa terram celeri in latus impete fertur. O. uando ergo corpus es calidum vaporabile valent grassaeibaria, es .
Calidis corporibus, quae raro corporis habitu praedita sunt, praescribit alimonias crassiores, & recte sane, calor enim validus obiectu desiderat proportione respodes, alioquin torrefaceret leues cibos. Accedit, huiusmodi coipo.ra solidis alimetis melius nutriri, & no usque adeo difflari:
Agri coliti offeras aviculai, aut Perdices, assici se sentiet
18쪽
banda eorpus est deseressem Hsceum, valem Abiuia
citaria, Fc. Depressa corpora vocat macilenta, & strigosa; Qui igitur compacto, siccoque,& gracilento habitu praediti sunt, desiderant tenues cibos,nam cum huiusmodi corpora meatus habeant conniventes,& minutulos, ni tenuis substantiae sint alimenta, quoquo versos distribui, digerique nequeunt . Certum igitur documentum in conseruanda sanitate est, quod homo titatur tali conuenientia in cibo,s potu suae complexioni, adero ut calido conueniat calida temperate, frigida frigida temperata, idem dico de humidis, O siccis comporibus .
Hoc est praeceptum prae foribus Medicinae affxum,& alta mente tenedum, nam unumquodque simili conseruatur, contrario destruitur, proin calida corpora,id est corpora, in quorum mixtione praepollet calor,calidis alimentis nutrienda, frigida frigidis, ut prior naturae tenor conseruetur, aduertendum tamen,Vt tum calida, tum frigida parum absic dant a mediocritate, ne immodesti similis accessu fiat excessuS. Quod seontingat calorem corporis augeri, es inflammari ab aliqua caussa praeternaturali, ut a cibo calido, utendum est contrari si scilicet frigidis, ct e contrario, Sc. Hygines duae sunt partes, quarum altera moderato usu similium sanitatem qualemcumque seruat, altera excessus temperamenti congrua contrariorum administratione corrigit, proinde subdidit, si corpus incalescat ab aliqua praeternaturali causta, adhuc tamen contineatur intra limitessan itatis,adhibenda esse frigida, quae caloris excessum obtundant, & ad mediocritatem reducantet Eabenti autem bonum stomachum, O fortem in digerendo, laudo cibaria fortia, ct crassa, quia talis stomachus est veluti ignis validus potens multa comburere . a Mod si flo
19쪽
, tilibus, O leuibus, quia talis comparatur igni comi urentis cannas, O alia subtilia, Oc. Ni cibus analogus est calori concoquenti noti recte conficitur chylωsis, nam si calidiori stomacho offeras leuia alimenta, assabit, non elixabit,& utens tali alimento nidorosos percipiet ructus. Hinc iure subdidit, ventriculo cali. diori alimonias series (robustas vocat Hipp. h. e. copiosi nutritus,& crassas, h. e. solidae substantiae esse exhibendas, talis enim stomachus comparatur igni copioso, qui de fiderat ligna crassiora, & copiosa. Quod si stomachus fuerit frigidus, atque adco debilis non amplius selida alimentat&crassa, sed liquida,& tenuis substantiar, ut facile huius modi cibos peruadere,& conficere possit.
Debes igitur o Alex omnia haec conssiderare,s desideras, sanitatem in te permanere. Sed magis distincte nunc dicam, , quod debet fieri abs te pro sesitatis conseruatione, es haec quae, referam, reuelauit mihi Sacerdos Apollinis,qui habuerat om-
, nia scripta Aesculapis es Machaonis. Pollicetur Alexandro, se magis apposite,& particulatim praecepta traditurum, quae ab Aesculapii, & Machaonis scriptis decerpta didicerat. Aesculapius enim fuit primus, qui apud Graiugenas de re medica concripserat, etsi nondum pretecepta sub artem redacta fuerant f Vt igitur maiorem fidem adhibeat dietis, Esculapium,qui summo in pretio honore habebatur, authorem facit. Machaon vero D ctis cree Tyaeensis fuit alter Aesculapij filius,qui bello Troiano in-d shp.r . terfustre Navium classe stipatus, quique in Equilah. . Troiani alueo una cum reliquis delituit heroibus, ut test tus Dictis Cretens s.
B bes Alex. cum ex fimnc excitatus fueris, tua membra, aequaliter extendera, ct cum surrexeris modicum deambulis, Fe, nam corpus corroboratur extensione membrorum, O excru, latione caloris naturalis,
' Praecipit in primis, ut a somno excitatus membra aestu alter extendat, sic enim fumida excrementa quadam tenus
20쪽
amandantur, subinde,ubi surrexerit,ut modicum obambulet, per exercitium enim suscitato calore collecta per soporem,& quietem excrementa extenuamur, & reclusis meatibus expelluntur foras, atque ideo membra roborantur, auctus enim calor robur, & vires auget, dummodo limites non excedat. Hinc Hipp. dicebat, laborem esse articulis,& carnibus cibum,nam vicibus instaurat corpus, ita labor excitato calore articulos, & membra reficit, & confirmat, nam, si quies tabefacit, teste Platone, firmet labor,oportet. Postea caput tuum pectina t aperiantur porostates capitis, O vapores is euati in somno habeant exitum, Oc. Secundum praeceptum est, ut postquam per pandiculationem uniuersa membr reextenderit,& modicum obam bulauerit intra cubiculi longitudinem, caput depectat,uti apertis poris vapores excludantur, nam per somnum refrigerato capite inferiora calescunt, ut igitur calor excitetur,& vapores exturbentur, pectendum caput, sed hac adhibita cura, ut radijs primum rarioribus ducto in inton pectine, tum densioribus caput exerceatur,& capillitium colatur. Aduertendum tamen nihil prius esse moliendum, quam alui,& vesicae excrementa deposita fuerint,quod ceu notissi- imum omisit Author. In Aestate laua vultum,s manus cum aquafrigida uia ' Ariagit, ct claudi t calorem, sic etiam excitatur des derium comederidi, c.
Tertiuin pilae eptum est, ut aestate manus,& faciem frigida colluat, me calor diffletus, mirum enim in modum calorem intro colligit frigida manibus,& ori inspersa,collectus autem a meriora calor excrementa, & cruditates
digeriae, & appetentiam ideo excitat. Deinde indue te vestibus optimis, O pulcherrimo indumento, quia siritus tui gaudebunt, es animus delectabitur, O tua vita reddetur Plendidior .
Quartu praeceptum est, ut pictis,& pulcherrimis phry gio opere indumentis amictui ambulet, quod corporis or.