장음표시 사용
21쪽
fibro de Re namenta spiritus excitando animum exhilarent ; quod &gcm Prissci- alibi prinscriptum fuisse scimus. Accedit, cultum, & Or- p - - natum vito decorem, &authoritatem comparare . Ami, galomon. ctus, es de homine.
Et antequam exeas Utaria bouo odoreis tinguento ad con-
Nil pera que nostros spiritus recreat, atque gratisiimus odor,quo sensu scripsit Arist. odorem esse animae ci-
Lib. deojr hum . Hinc Auic. aromatica, inquit, magis sunt congrua cordis. nutrimento spiritus . Quantum vero apud veteres ea fonsuetudo inualuerit, ut Unguentis Vterentur odorIS, Myro
polae,& myrobrech ij frequentiores facile demonstrant, qua re nihil est magis testatum, & protritum apud latinum Hippocratem, & Athenaeum. Et Aces dentes, ct gingiuas cum cortice ligni calidi, O ' sicci amari saporis, sic enim iuuantur deum, es oris Disium liquefit, ct clariscatur locutio . ' Quia circa dentes lentor quidam colligitur , ct in os pituita liquatur, quae tum malum odorem, tum locutionem
praepeditam parit praecipit, ut praemand di aliquid quod calidi, siccique sit temperamenti, & amari sapoicis. Calidum quidem praescribit, quia dentes frigidis offenduntur,
siccum vero, ut siccet,& absumaei leniserem, amara Vero, Videtergeant. Tale autem fuerit Rheon popIicum quod Cen- ' taurij maioris radix est, mastiches grana, nu3 myristica, 1inriberis conditi frustulum; sed i star omnium erit Rheon Lib.c.sum. barbaricum, Agariciue momentum. Auic. comendat Deuet tr. . mocriti Dentifricium. Conueniunt etiam suffitus ex bonis odoribus, sic enim ape ' riuntur meatus cerebri, ct refluuntur humiditates , tarda -' tur canities, O sensus redduntur vis ore , Sc.' Sussitus aromatum ex Hipp. Solet capitis grauitatenti afferre, quod si odor non fuerit impendio affectatus siccan uocerebrum (odor enim ex calida, siccaque exhalatione resurgit meatus recludet,&liquabit humida capitis excie-lo menta,
22쪽
menta,qnibus resolutis canities retardabitur, ex situ enim & pituitvi putredine canities essici consueuit; qua ratione quarunt Philosophi cur Homerus homines a canitie temta Forum usAιο οταφουc idest canos mellauite Respondent, quia v t plurimum inde cani sincipiunt, quia priora capitis humidita is, pituitatisque plus habent, quam posteriora. Caeterum absumpta humiditate sensus fiunt vividiores, quia humor cum sentiendi, tum intelligendi vim obtundit. Hi ne illud; tantumquemque stoliditatis habere, quantum liu uriditatis. Ppstea accipito ex ligno Aloes , vel Rhabarbaro denarios quatuor vocenim subtrahit phlegma ex ore stomachi excitat calorem corporis, fugat Pentostatem, vultum clarificat, O
Prima coctio fit in ventriculo, qui si pituitoso excremento scateat, necessum est, ut suo lupersedeat ossicio, atqui cum vitium primae coctionis secunda non emendet, superest, ut omni studio ad pensum reuocetur ventriculus tum calefaciendo, tum purgando vitiosum humorem, nam ita Eet,ut optimo sanguine genito facies florido colore nitescat, & praedominante sanguine sapor optimus in os redundet: praeterea suscitato ea lore; status, siqui sub sint,dises pentur. Haec autem beneficia nobis praestat Rheon, aut Aloe, sic enim calefiet ventriculus, & flatus discutientur,& phlegma ab ore ventriculi detrahetur, utrunque enim praestat Rhabarbarum, siue Aloe, dummodo non lignum , Sed concretus succus Aloes adhibeatur non ad denarios quatuor, sed ad unum denarium, nam denarius romanus paullo est grauior drachma, adeo ut septem denarij vnciam constituant, Galenus tamen, & Plinius dum Latina, aut Graeca transferunt denarium drachma , & drachmam denario reddiderunt. Optimus igitur in os succedet sapor, quia nullo in ventriculo stabulante excremento, organum, nempe spongiosa linguae caro nullo extraneo sapore
inficietur, redundans enim in stomacho pituita, aut bilis saporem
23쪽
igsaporem sumat linguae communicat per communem tuniacam . Non modo Nero exundantem in ventriculo humorem orguit lingum is por, verum e iam in venis e perani Lib. s. de
Meth. Dit. de re doctissimqAgit tui'usisenex, dixti storius Caeterualerror.c,r,in mirabitur foliasse quispiam quivi heon, & Aloe bonuiti/-' reddant saporem, quilini sint sit narissima , optimus autem sapor, qui organum titillat,&obleo at, non quidemolitur, de corrumpit, ut autem' dulcox iussati, sic perstringili gmaror, & nocet. Respondendum, hoc fieri steriticos repurgata bile, aut pituita, quae praesens, e stomacho redundat in linguam, & organum ipsum assicit. Deinde se de cum n/bilibus, cum sapientibus loquere, O
secundum usum tuum age,quod decet.
Peractis iam naturae,& corpori necessarijs vacandum ea animo: Proinde sedere iubet cum nobilibus genere, & vir, tute, qui suaves, & iucundos mores possident, Unumquodque enim se gerit, ut est: Cum sapientibus loqui, quia sapientiae pars, acquiritur per consuetudinem cpm sapienti: bus, recte enim Euripides scripsit, Tyrannos consuetudim sapientum sapere. Cum ijs, ait Senecia, semper versat id ei hemus, a quibus meliores fieri possumus. Et secundums
Quamquam Beda scriptum reliquit,Graecam historiam narrasse,Alex . potentissimum Regem, orbis dominatorem cum moribus, & incessu Leonidae Paedagogi sui non potuisse carere viiijs, quibus adhuc Puer imbutus fuerat, hic tamen Author eum bene moratum, & bene se , & regiae Maiestati conuenienter gessisse innuit
cum voluntas fuerit comedendi iuxta horam tuae coni, suetudinis, Ptere modico labore corporis aut equitando, aut, ambulando, vel quicquam aliud faciendo, nam hoc corpus alleuat, O corroborat, ct calorem excitat, O liquefacit siv-
, persimi humarei, Ophlegma facit descendere de funda H -
24쪽
ineat,primo,ut iuxta horam sine consuetudinis cibum suismat, deinde ut se exerceat ante pastum. Seruandam esse consuesudinem,uberitis in superiore de sanitate seruanda libellininon strauimus, alioquin prauis humoribus repletur stomachus, os amarescit, imbecillitas virium corripit, tremor,animi defectus,vertigo, iracundia, moeror; Quod si tempus occupes, imperfecto superiore cibo cruditates cumulantur. Quanta vero beneficia proueniant ex gymnasio ante pastum inito, iam ediximus. Quare suscitato Lib.de hses calore reliquum est,ut non modo excrementa dissipentur, lumitate diu sed naturalei functiones plenissime obeantur. I servallo. Postea vade ad sumendum cibum , O cauea diuersitate est eum in ea 'mensa. . loi,
Quanti sit momenti ciborum diuersitas ad sanitatem turbandam, cuit uipp. ,& reliqua hsedicorum turba, pistin pn venda, quam fieri potest Myime, nam confiisionem gemrat in entriculo,ut alias notauimus. Et quae magis desiderat, Oc- . PCibus enim detprior, suauior autem , mplioribus quidem, sed insuauioribus est praeferendus , quia ventriculus cibum suavem retius complqquur' Et panis tuus si bene fermentatus, O lanii conditio- .nibus praeditus , esc.
Panis esse debet Elmesii. cum fermento confectus, alioquin obstructiones pareret,&ditailius coqueretur, fermentum enim est calidi, siccique trum mperamenti, & t nutum partium, ut docet Galenus, adeo ut Brudus Lusifitanus lib. 3. de ratione vietiis ausus sit syrupum concili, cap. gr.
nare ex fermento ad expediendas contumaces hepatia
obstructiones. Sciendum tamen, non esse impendio , &anatini iniiciendum fermentum,quia eius acor neruis,&cerebro non est innoxius. Ad hoc panis sit depsiticus,non
admodum salitus, quod sal graue sit, & molestum ca- C piti.
25쪽
piti. Dela nee ello,nec nimium discoctus, quia cruda,ec
incocta interiora habet,ambusta vero, & crustacea ext riora, ignis enim vis in totum panem peruadere non potest, ideoque intimas particulas incoctas relinquit. Propterea Galenus ait, eum esse deterrimum panem censendum,& ventriculo inimicum, qui in crustaceis admodum aduritur,in intimis vero incoctus relinquitur. Postremum panis sit recens, & in usum cedat uno post confectionem die, nam panis recentissimus, & calidus non est natui: amicus,ait Auic. sitim excita t,& in stomacho supernatat propter suam vapidam humiditatem cerebro noxiam APraeterea ex similagine fiat ex optimo tritico . Hipp. lib. i.de Ratione victus panem recentem comestum repletionem repentinam,& sitim inducere, & tarde ex ventre descendere,& corpus statibus distendere aut horest: Vnde Auen Eoar panem esse edendum a recenti coctura cum calor deferbuit, docet, nam qui vitia unam diem seruatur,temperamentum suum perdit. Igitur, inquit Nonius,pridiano melior est recens, nam teste Simeone Serhi postquam frigefacti sunt neque probe concoquuntur,nemque boni sunt. Quod tamen sano modo audiendam est, nam & pridianus, & paulo etiam vetustior, ni admodum
inueterarit, bonus est.. Suads accidat, te filum sumere mollia praemitte alia quid durum retinens in fundo flamachi. Alioquin cibus cito preterlabens perfectam coctionem anteuerteret, omnis enim actio naturae certo quodam tempore absoluitur, quare consulto praescripsit, ut
aliquid prasinittatur solidum, quod veluti'remeligo, &obex lapsum cohibeat. V de profunditas stomachi calidior est, ae fortior, quia icl marce ea partei funt carnose, O est vicina hepati, cu-
e cibi decoquuntur. Duae lam partes ventriculi, una superior, inserior alatur a
26쪽
tera,illa stomachus proprie nucupatur, & natiualissp petentiae organum, inferior cocticini dicata est, & licet chy.Irasis perficiatura virtute interiori tunicae insita, certum tamen est, hanc functionem iuuari a propria partis temperie,& a calore tum insito, tum circum statium partium , ventriculi vero pars inferior calidior est, quia est carno.dior,& iecori propinquior . Qimunt Philosophi cur isiistium difficile coquatur e Respondent, quia humido pabulo intra aluum innatat, neque demergitur in fundum, ubi cibus conficitur. Et in comestione debes regere manum o Alex. idest reffare a comestione, dum adhuc voluntat, seu desiderium affuerit comedendi. Nam calor naturalis in obiectum minutius agens, facile illud subigit, & superat, cum minus resistat propterminorem virtutem, in maiori enim quanto, ut est Philosophorum proloquium,maior virtus est. Loquimur autem de quantitate per formam definita, & terminata, quantitas enim indefinita materiam sequitur,quae omnis expers est energiae.
uiaaex super uale cibi angustiatur stomachusi V
Ea de caussa non explenda est appetentia ciboru, quia ex nimia ingurgitatione, angustijs, & fastidijs premitur
stomachus,corpus grauatur, & mens etiam laeditur, qua caussa recte scripsit Persius, vetriculum dare intellectum et Quia si ventriculus non afficiatur a ciborum copia, sensus integri manent, quibus inoffensis mens rite munera sua obit, opus enim habet phantasia ut comite, assectaque ejus indiuidua, quae perpetuo visa administret. Et retine animam tuam a potu aqua super cibum, donec in consuetudinem tibi mentat, quia tali potu stomachus in- frigidatur,o Iaditur calor digerens mirabiliter, quo nihil
27쪽
. Qtue eonsueta, & si fuerint deteriora insuetis minus
molesta esse solent, quia consuetudo, quae est altera nat ra,aduersus omnem thiuriam nos communit. Quaerunt Philosophi, cur cum nuda facie, reliquo amicto corpore simus,in maximo tamen frigore reliquo corpore rigemus, facie minime et Respondent consuetudine id fieri, assu scit enim facies aeri tolerando,inare ne vero consuetudo nos ad umiis omnes asseditis communit . . Recte igitur mandat,ne assumpto cibo quam ingerat, ni praecesserit consuetudo, quia stomachus restigeratur, &auctor distastionis calor laeditur, quo nil leterius cordi, quod est lans caloris, nam etsi aqua: primo moxam stomacho inserat, qui primos impetus, & conatus sustinet , sensim lainen iniuria frigoris cor pervadit, ct uiuificum calorem debilitat, & instar nubis obumbrat. autem fuerit necessum, ut aqua sumatur, vel propter calorem aeris , aut stomachi, aut ciborum, si modica, O
. Mandat Celsus,ut frigida cibus includatur,ubi ventruculus fuerit imbecillior, nam frigus colligit calorem, quo subinde elaboratior Et concoctio, cautior sit tamen stigidae usurpatio aliqua de causa,quam commemorat author Aduertendum interim, ut aquaesit bene frigida, & modicella, ut per viam anti petistaseos calor stomachi augea itur. Idem faciendum. esse iubet Author noster, ubi ventriculus aestuaverit. Docent Philosophi, ubi in frigi- danda sit aquat putei,tepidam esse infundendam, quia ratione .oppositae qualitatis augetur interna frigiditas. Per febres, ubi opus:est frigida,agonisticus haustus offertur. Cumque refectus fuerisi illinc ad satium incede super fumenta mollia, temperate dormi. Requiesce una hora super latu1 dextrum, deinde te re-lue ad Histrum, O ibi
est te munum, nam latus sinistram frigidam est , O ppus
28쪽
Post prandium stabis, post coenam ambulabis, vetus
est prouerbium, ambulare vero oportet per loca amyna, ut animus recreetur, de ut cibus per exercitium mediocre
in fundum stomachi escendat, ubi sonficitur plenissime, O subinde do imite oportet hilatus dextrum primum inclis ato corpore, quia hinc motus. principium, ut docetur a.de etao qua ratione in probum . monet, ut quando ne unda est quies,in dextrum latus incumbamus. Postr mlim reclinandum est corpus in sinistrum latus, quod estiet iam Auic praeceptum, sic enim stomacho incumbit Ie- cur de illudaicallacit, di coetanem meliorem efficit Simen sentires mitienire .grauedinem, S in stomacha ,-s oneratus unc remedium est ponere super ventrem, O Fo- , machum camisiam calidammel amplecti ' ,' Si in ventre taedia, & grauedines fiant ex cruditate, ac nimia repletione, fastidia ventris submouent, quae calorem ventriculii seuenis&augent,uam ille unicus est naturae daemiurgus,huiusmodi vero sunt subucula,aut culcis traxentri admota,aut certe '. Cuius consilij auctor etiam Auietest,calor enim est ossicialis caussa,quq ab anima vim
recipit mendi, hoc enim significare volunt Philosophi,
ubi dicunt instrumentum moueri a primaria cauua . , Si vero eructoationem sentires acerbam signum est fri- , giditatis stomachi, cuius rei medicina est sumere aquam ca- , udam cum Spr. acetos,ct vomere . quia incarceratio cibi ,
rrv i in ventre est calidi ventris destruma die. Ructus acidus signum est imperfectae coctionas, tametsi Hipp. post longam intestinorum Luitatem bonum esse dixit, quia significat naturam aggredi iam cococtionem . Porro aciditas soboles est frigiditatis, aut imminutae caliditatis, quam quam falso a calore prouenire ratus est Alex. quem protegere cupiens Rhois filius, ne barbare loquitur. Et debes scire, quod hoc accidens, nempe aciditas iti ventre prouenit sicut accidens, quod
sit ex ino, quod acescit propter aerem calidum,& apph
29쪽
ret, vi sit una actio iccusentalis . quae substantialiter fit
a substantiali, & accidentaliter a contrario, sicut in pluri-hus inuestigari potest,& inueniri. Paucis ita ille rem se habere ducit animo , ut aciditas per se fiat a frigido , ex
euentu a calido. Porro aut melancholia, aut praeter naturam pituita acido sapore praedita esse solet, proin ex alteriurius humoris praesentia ructum acidum proficisci, argumento est, atque ideo rectissime praescribitur vomitus ex brupo acetato, aut aceto mulso ad extergendam, exturbandamque pituitatem, quae in stomacho stabulari consueuit, nam si huiusmodi excrementa relinquuntur
in stomacho, praesentia qualitatem frigidam stomacho imprimunt, & ita insitum calorem destruunt; quo labefactato malum ventriculo redit in orbem. Et motus ante pran dium calorem stomachi excitat, sed, post prangium diu noxius est, quia tunc descendit cibus in . ' decoctuae isd partes isserures inde fiunt ij clustanei, O, multa mala. Sc. lib. de san. Quantis cumulentur benefici js humana corpora per eis diu consedi xercitium, iam ediximus, hoc tamen debet esse naturae, nanda, cap tempori, & regioni accommodatum, propterea dubdidit dem'issim matutinum exercitium stomachum calfacere, quia exci-q i '--ealor in uniuerso corpore, qui reclusis meatibus eXerementa dissipat: Quod si exercitium a prandio ineatur, cibum rapit in venas adhuc crudum, & indigestum, &hinc fiant conclusiones, h.e. oppilationes,quae sunt cau rasae febrium, & multorum malorum. opportune igitur ineundum est exercitium, de quo Galenus lib. de Euchymia, Si vitam d morbis tutam traducere velis
Excidito per aprica tuos mediocriter artus,
Si supra, calidi succresteat corpore succi, Si moueas ivfraue modum, fiucue decentes, Et ijus humorum sensim turgescet aceruui.
30쪽
Ea autem quae impinguant corpus o Alexander sunt quies, ct saturitas, es esust ciborum dulcium, O diuersorum, ploratio lactis, O vini dulcis, ae dormitio superstrinmenta mollia referta odotibus, ct ingressus balneorum dulicium aquarum, es ibi fesso Modica, ne longior mora cara pus debilitet, es c. iQuae corpus obesum reddut,prius recensuimus ex Cebso: Obesitat is caussae partim externae sunt,partim internae: Internae sunt obur carnosi generis,ut multum attrahat,nimia sanguinis copia, aut oleo sae materiae ubertas, vcnatu, angustia, qui arcum non multa sanguinis congeries fieri possit, reliquum est, ut extra venas trudatur; habitus fit. gidus, & litimidus,quoniam in eo oleos a materia, & sanguis abudat,& humiditates non resoluuntur. Inter externas octo connumerat Hipp. quibus impinguatur corpora. Primum inter delitias aequo, laetoque animo feriari,
facilem, & promissum inire soporem, molli decumbere lecto, deinde abdomini suo Cereris,& liberi usu liberiore vacare, pulchro, pictoque amictu ornatum incedere, semper insidere equo, postremum per summam animi securitatem res uniuersas suo more gerere , spectareque ludos, & iocis animum excolere. Quae cuncta hoc distibcho comprehenduntur. Gaudia lenta, thorus, Cereris, vel copia Bacchi, Mens secura, quies, Detrvoci obolla, iocus.
Quies igitur impinguat, quia per quietem minimum substantiae dissipatur. Vrsi tota hyeme in latibulis delitescentes pinguescunt. Saturitas idem efficit, quod plurimum substantiae sufficitur in dissipatae locum . Eius vero dulcium ciborum saginat, quia plurimum nutriunt. Diuersitas ciboru tametsi ab Authore retro, & ab Hipp.
etiam damnatur, quia tamen omnia inuicem confunduntur, & diuersa temperie sunt praedita diuersis corporis partibus fiunt nutriendis analoga, propterea diuersitas