Graeci theologi de Christo pascha suum praemature, atque in pane fermentato celebrante dissertatio, a theologo Latino censoriis notis dispuncta, & confutata

2쪽

LATINU THEOLOGUS.

B primum a publico docendi munere cessatum est, venit in manus, a Viro Excellentissimo, mihique summe colendo , transinissa Exercitatio Theologica prece addita imo verius iussis, atque mandato , ut censorium de ea iudicium ferrem . Pugnate in lucubratione Graecus Auctor pro aris suis, ac focis, disputatque , quantum ejus in animo roboris est, atque nervorum, ut Ecclesiae Graecae sententiam, de postrema Servatoris nostri Coena, tueatur, ac vim dicet. Nempe , ut clare , distincteque dicam, Chrustum Dominum praescriptum lege Mosaica celebram di Paschatis diem anteoccupasse divinamque idcirco Eucharistiam in pane fermentato, non Zym Consecrasse, probare nititur multis modisci Scholaeque viam, stylum, mordinem tenens, trita sociorum suorum momenta recudit, nonnulla de suo adjicit, contraria demum Latinorum Theologorum argumenta refellit, aut certe refellere studet. Dubius statim haesi, num Viri summi iussis, atque mandatis obsequerer, meamque de transinissa Graeci Theologi scriptione sententiam dicerem quod periculosae aleae plo

3쪽

num opus esse sciam , huiusnodi Consultationibus, districta in Scriptores censoria virgula, respondere.

Re tamen mature perpensa , repugnantem animum

vicit tuendi honoris stimulus , propriique commodi ratio longe gravissima quod memet ea in scriptione prae caeteris Ecclesiae Latina Theologis impugnatum viderim, atque perstrictum, imo etiam provocatum: ut mea hic cauta potius , quam aliena verti videatur. Quod itaque a Viro summo iussus sum opus f ciam molliter tamen, intra modum ne quis r pugnandi libidine potius, quam tuendae veritatis st dio , hanc a me susceptam curam existimet. Quare ne quid rie virgam effugiat, si desultoria methodo, Graeci Theologi Exercitationem confutaverim, totain illam cintegram ad latus transcriptant, continuata serie censoriis notis dispungam, atque refellam neve morosior censendo videar, iudici severitate mitigata, lapsus tantum, erroresque, tametsi quandoque

pinguissimos, simpliciter indicabo.

4쪽

Pascha suum praemature, atque in pane fermentato celebrante

CENSORIIS NOTIS Dispuncta, confutata. GR ECUS THEOLOGUS Disputator.

scha die integra ante Iudaeos probatur prιmo. μ' die Agnus Paschalis immolatus est, Chrsus mori tuus es Sed Christus die im

regra ante mortem suam ce

lebravit Pascha , ut est antiqua Traditio Ecclesia , frex Euangelio apparet Ergo Christus die integra ante imamlationem Agni Paschalis e-

LATINUS THEOLOGUS Censor.

ΡRimo aditu coespitat

Theologus Graecus, dum Christum mortuum dicit, qua die Agnus Paschalis immolatus est cum ea potius die Paschalem Mgnum ipse comederit Paschalis autem Agni immol tio die uno naturali solebat fieri ad vesperam imclinante ejusdem ver comestio diem alterum ima a choa-

5쪽

Iebravit Pasicha suum. choabat, sacrum scilicet. Prob. mai. S. Paulus vis atque festivum, a primis I ad Corinth. cap. s. . ait , vesperis initium capientem. etenim Pascha nostrum im- Quod vero ex Aposto-

molatus est Christus o Milo in probationem addu-Thalmudico libro Sanhedris icit, I richa frum immo- legitur in Vespera Pascha-llatra est Christus, non idtis suspenderunt Iesum. Em Iesus mortuus est quando immolatus es sinus Pasch

lis; quia illa dies vocabatur Pascha, in sta immolabatur Agnus Paschalis.

prosecto significat , quod

fingit animo Christum scilicet fuisse immolatum, Qua die naturali Agnus Pasch

lis picus Judaeis est immolatus inepta quippe locutio illa foret sed id sonat unices Christum immolatum, nostrum esse Paschalem Agηum , quemadmodum typicus Agnus Pascha erat

Judaeorum Pascha enim sacris in litteris aequivocum nomen est, solennem perinde diem, lagnum immolari, radi solitum sonans. Citata Thalinudis auctoritas, undecumque corrata sit, nil omnino iuvat, ad Graecorum systema cohonestandum cum nihil afirmet aliud, quam Iesum in secunda Paschatis vespera, hoc est, desinente solennitate Paschali cruci tuisse susti m. Quod certe, si ita contigit, nihil obfuit, quominus Christus ad primas vesperas, quibus solennitas sumebat exordium, Paschalam Agnum ex legis praescripto manducarit. Quanquam quid iuvat ex Thal de desperatae cauta pra Ddium quaerere Linsulso illo imeietatum, nugarum, fabularumque centone quem spissis hac ipsa in parte sordere erroribus deprehendimusa Primo quidem, dum Iesem in vespera crucifixum notat; quem a meridiem, hoc est ad horam quasi extam, in crucein

actum

6쪽

actum Ioannes testis oculatus a mat C. I9. Secuniado, dum Pascha anno illo non in Parascevem, sed in Sabbatum subsequens incidisse euro Marco in op positum attestante Parascevem me Sabbatum fuisse,

cap. IS. V. 62.

a. Chrsus mortuus es in P rasceve, ut Ecclesia 'ira Traditis es, omnes confitentur, Euangelisa ferunt Sed Hebrai elebrarunt Pascha quo die Chrsus mortuus es, scilicet Parasceveri Listus ergo antevertit celebrGionem Paschatis 3 quia ferit die im

tegra ante mutem suam. Prob. min. S. Ioan Euang.

ccp. a. I. fle habet Ante sex dies Paschae venit Bethaniam, ubi Lazarus fuerat mortuus, quem suscitaverat: fecerunt autem ei coenam ibi . . . . In crastinum autem turba multa,

uae venerat ad diem se um Paschatis imminentem cum audisset, quia II. Secundi huiusce momen-ς propositio minor perin- se est falsa qua dicitur Judaeos Pascha celebrasse suum, seu Agnum comedicis in Parasceve, qua Christus est mortims . Neque enim id probat Joannis Euangelista contextus, a Graecis vulgo iactatus; sed id unum evincit, naturalem Paschatis diem in Parascevem illo anno incidisse cum in primis festiva diei vesperi Judaei perinde ac Christus Pascha celebracsent, Agnumque comedi sent Solebant quippe Judaei dies suos in naturales, wfestivos distinguere, utinos in Ecclesiastico ritu dia venit Iesus Ierosolymam, inguimus naturales qui- acceperunt ramos palma dem, a media nocte inci-rum δε processerunt ob pientes, in sequenti no-Viam ei. Ea itaque dies era-lcte desinentes festivosi

sis , qua o pullumsibi Uro a primis vesperis inis ad ei, cierosol)mam lium ducentes in se-

7쪽

VIII

triumphatorsedens ermul cunctis finem habentes,quos tum asina ingressu si quimia ante Pascha dies erat autem quinta dies in Irimam

feriam UDominicam obis

inciderat, ut consans omm mEruditorum opinio est, id Veipsum Urma Doctissimus

Hiacynthus ero Doctor Sombonicus, in opere cui titulases Exercitationes Historicae, Criticae, Polemicae, de

Christo, ejusque Virgine

Matre, Exercit. 69. Sic igitur si quis calculum , atque supputationem rite fecerit deprehendet Pascha anno illi, quo Chrsus Dominus momin festis agendis, celebrandisque ex Dei mandato se vabant a vespera ad vesperam celebrabitis Sabbatave a Levit. cap. 3. v. 3 a. Ioannes ergo in ea sex dierum recensione, qui a sumpta apud Bethaniam coena triumphalique in Urbem erosolymorum in-gi cstu, ad Paschale sestumessiti ere , naturales computat dies; quorum ultimus , testivitatis , solennitatisque titilo, pridie ad

vesperas coeperat. Eodem laborant aequi . tuus est , incidisse in diem c Minoris propositioni, Parasieve. lantea negatae probationes Prob. pariter Min. ex . duae subiunctae quia ibi Ioan. Euang. ait enim cap. l. 9.l festivus dies a naturali mi- rq Erat autem Parascevenim distinguitur, qui ta- Paschae hora quasi sexta, en hoc in negotio maere Innuit nobis ibi Uecta Discipulus horam, atque diem, qua condemnatio Chri

sti secuta es, eumque ipsum

diem, quo Chrsus Dominus cruci Uxus es vocat Parasceve Pascha, quam ideo Parascevem Paschae appellavit, quia cum es Pascha-xime distinguendus est. Doergo naturalem Paschatis diem incidisse in Parasce-Uem, eaque Parasceves die Christum Dominum esse mortuum: Christum tamen una cum Judaeis Agnum P schalem comedisse dico, scistivo paschae die, qui iam aris concurrit, quemadmodum pridiani vesperi coeperat. est nos III.

8쪽

o nos Θhrisiani Dominicam Pascha, seu Pentecose iliam

vocitare solemus , qua tum es Paschatis , o Penteco- se concurrit . Si autem Parasceve concurrit eum so Paschatis ergo Pascha incidit in Parascevem,scilicet diem Veneris, non in feriam quintam nobis diem Iovis uti adversa partis vindices volunt.

III III. Prob. min. Iudaei celebra Falsum , imo falsissimum re debebant Pascha suum deaest , anno illo Sabbatumcimaquarta primi mensis Ni incidisse in primam Zymorum diem incidit enim in si

cundam. Idcirco autem magnum est appellatum Sab- an in secundis vesperis, o decimaquinta ejusdem mensis

solemnitatem Azymorum: A

qμ decimaquinta dies,sole-lbatum illud, quia eo sem-mnitas nempe Azymoram in per vocabatur nomine Pa-eidit in Sabbator Ergo deciamaquarta, sive Pascha incia dis in Parasceve Major ex

Scriptura Sacra Levit. c. a 3.

3. H. Mense primo quam radecima die mensis ad ve-sberam, Phase Domini est id quintadecima die mens hujus solemnitas AZy

se autem primo, quartadecima die mensis Phase Domini erit, quintadecima

die solemnitas,&c. Minor pariter probatur ex Sacra Scriptura , novo scilicet Testamento. S. Ioan cap.

schalis Hebdomadae Sabbatum, in quancunque azymorum diem incideret; propterea quod caeteris omnibus anni Sabbatis religiosius coleretur. EO Or-ro in Sabbato , e generali Sabbatorum lege v titum erat opus facere Quanquam enim lex peculiaris Paschalis ebdomadae, de solis diebus prima,& septima Zymorum distincte loquatur, in quia bus ab opere sit abstinendum , in memoriam liberationis ab AEgyptiaca servitute aliunde tamen stabat

9쪽

I9.s r. hac han : Iudaei ergo ibat semper salva, inte- quoniam Parasceve erat ura generalis, atque anti-

ut non remanerent in cru

ce corpora Sabbato erat enim magnus ille dies Sabbati rogaverunt Pilatum,

ut fiangerentur eorum crura, tollerentur . Sabbata tum a sacro Euangelista appellatur magnus dies , sicLIicet Sabbatum sanctius, amque celebrius, quam cateris annis quia nempe anno, quo Chrsus Dominus Cruci suis pensus es, Sabbatum inridit in primam diem Azymorum, ad qua celebranda Iudaium dequaque Hierosolymam comsuebant. Apparet igitur ex allato textu incidis primam diem Azymorum in Sabbato:

εκ posito sequitur Hebraeos illo anno mactasse , atque coamedisse Dum Paschalem ad vesperam secundam Parasceva. Respondet octis P. Hiacynthus Amat de Grave so in Tractatu de Vita Mysteriis, rannis Christi,

Dissert. 19. om a pag. si col. I. Sabbatum ideo vocari a Sancto Euangelista magnum diem , quia inciderat in δε- eundam diem Azymorum, non vero in primam. Sed hac

responsio fas convincitur. Nam si Sabbatum illud in se eundam diem Azymorum incidisse , non fuisset magnus dies, ratione quia secunda dies Azymorum incidit in ita lud quia in secunda die Azymorum opus servile Iudaei facere poterant, quod probatur ex sacris Scripturis . G

quior Sabbatorum lex, quae quocunque in Sabbato ab opere abstinendum edixerat, in memoriam Dominicae quietis in prima mundi creatione. Unde in ea

hebdomada paschali tribus diebus ab opere cessatum est prima quidem, septima, ex peculiari hujus hebdomadae lege Sabbato

vero Uin quaiacunque s pliduae illias solennitatis diem inciderito ex generali abbatorum omnium lege. Sicque tota prolixae hujus argumentationis machina corruit.

10쪽

xod. v. ra. s. 9 6. Septem diebus etyma commdetis, in die primo non erit fermentum . . . . Dies

prima erit sancta, atque solemnis,& dies septima ea dem festivitate venerabilis , nihil operis facietis in eis,

exceptis his, quae ad vescendum pertinent Levit pa rite cap. q. s. 6. I. 9 8. Mense primo quartadecima die mensis ad vesperam , Phase Domini est;

quintadecima die mensis huius solemnitas Azymorum Domini est. Septem diebus Azyma comedetis . Dies primus erit vobis celeberrimus sanctusque omne opus servile non facietis in eo dies autem septimus erit celebrior, sanctior nullumque servile opus facietis in eo. Et Numer cap. 28 26. III 8. as Mense autem primo quartadecima die mensis Phase Domini erit, inuintadecima die solemnitas: septem diebus vescentur Azymis quorum dies prima venerabilis is sancta erit: omne opus servile non facietis in ea. . . . Dies quoque septimus celeberii. mus , sanctus erit vobisci omne opus servile non facietis in eo. Ex quibus locis evidenti e apparet, D um prohibuisse Iudaeas , ut nullum opus servile facerent in prima , , septima die Azymorum . Cum vera prohibeat, ut nullum opus servile faciant in prima est septima die umorum se de reliquis diebus nullam mentionem faciat, argumentum inde est, potuisse Iudaeos in carureris diebus opus servile facere. Si autem opus servile facere potuerunt, non erant ergo dies solemnes , celebere

m/, sincta Si non eram solemnes, celeberrima, sam Πὰ Sabbatum igitur illud a S.Ioanne magnum appellatum, non fui magnum ratione , quia secunda dies Azymorum

Deiait in illud Sabbatum sed quia prima dies smorum concurrit cum Sabbato illo. Sed quid plura ex allatis comtextibus optime colligi potest primam diem Azrmorum incia

risse