장음표시 사용
11쪽
Viuo picta colore,& eleganter Praesenti quali reddita in theatro Attentis oculis uelis uidere. Hoc dulci semel explicabit ore 'Iam uere integer ille Salvianus. Mella haec Nestoris aestimabis esse Nepenthes Helenae aestimabis esse: Tam curas adimit leua 3 amaras Dictis quis nihil est magis uenustum, Prae quis sint Cassae te rosae invenustata Saluus incolumis V Salvianus. At tu signa animi dabis benigni Si totis animis amare pergas Per quem praelidio tuo est dicatum
Vitae redditus de suo nitori Saluus incolumisq; Salvianus.
Salvianus Massylienta presbyter, diuina de humana literatura institvictus,&,ut absq; inuidia loquar, Episcoporu magister, scripsit scholastico ecaperto sermone multa, ex quibus ista legi, De uirginitatis bono ad Marcellum presbyterum Lib. III Aduersus auaritiam Lib. IIII De praesenti iudicio Lib. V Et pro eorum metito satisfactionis ad Salonium Episcopum Lib. 1 Expositionis extremae partis Ecclesiastis ad Claudianum Episcopum Vienensem Lib. I 'Epistolarum Lib. IIn morem Graecorum de principio Genesis usq; ad conditionem homi
nis composuit uersu quasi Hexametro Lib. I Homilias Episcopus factus multas, Sacramentorum uero quantas nee recordornuiuit usque hodie in senectute bona.
Salvianus Gallicae gentis Episcoporu magister de Christo ita scripsit rebusq; Christianis, ut nihilominus historias plurimas, res in temporum iblorum gestas,qsdem dc coiunxerit,& inter disserendum explicaucrit. Dum enim Dei Opt. Max. res, mysteriaq; admirabilia comprobare nititur, α suorum N praeteritorum temporum res in exemplum adducit.
12쪽
EN sis EPISCOPI DE VERO IVDI cIO ET PRO
uidentia dei.& ipsius gubernatione hominum & rerum mundi huius libri octo, ad sanctum Salonium episcopum Vienensem.
pus in domino salutem. Omnes admodum homines, qui pertinere ad humani ossicii culturam existimavit, ut aliquod linguarum opus studio ingeniorum excuderet. id spiritali cura elaborarunt, ut siue utiles ac probas, siue inutiles atque impmbas materias sibi delegissent seriem tantam rerum nitore uerborum illustraret, causis p ipsis quas loqui uellent iloquendo lucem accenderent. Itaq; ad hanc se partem ex utroq; genere Ibterarum scriptores mundialium negociorum plurimi contulerunt, no satis , considerantes quam probabilibus materi js se impenderent, dummodo caquaecunU diccrent, aut compto,aut blando carmine cancront, aut luculemta oratione narrarent. Omnes in scriptis suis causas tantum cgerut suas,de propriis magis laudibus quam aliorum utilitatibus consulentes,non id se. cere adnisi sunt ut salubres ac salutiferi, sed ut scholastici ac diserti haberen . . . tur. Ital scripta corum aut latinitate sunt tumida, aut sellitate in semia, aut suerborum sceditatibus sordida, aut rerum obscoenitate uitiosa: ut uere cum ingeniorum tantum laudem cupientes tam indignis rebus curam impcn decent, non tam illustrasse mihi ipsa ingenia, quam damnasse uideantur. miser huNos autem qui rerum magis quam uerboru amatores utilia potius quam sua iamia inti plausibilia sectamur, neq; id quaerimus,ut in nobis inania seculorum ornamenta,sed ut salubria rerum emolumenta laudentur: in scriptiunculis no/stris non lenocinia esse uolumus, sed remedia, quae scilicet non tam ocio/sorum auribus placeant,quam aegrotorum mentibus prosint, magnum ex utraq; re coelestibus donis fructum reportaturi. Si enim haec salus nostra sinauerit quorundam non bonam de deo nostro opinionem, fructiis non Paruus erit quod multis profui. Sin autem id no prouenerit,dc hoc saltam iipsum infructuosum no erit quod prodesse tentavi. Mens enim boni studin ac pii voti, etiam si effectum n 6 inuenerit cepti operis, habet tamen piumium uolunc talis. Hinc ergo exordiar. a LIBER
13쪽
RO IUDICIO ET PROVIDENTIADE I, LIBER P R I MUS.
N c v R I o s v s a quibusda de quasi negligens
humanorum actuum deus dicitur,utpote nec bonos custodies, nec coherces malos, S ideo in hoe seculo bonos pleru* miseros, malos beatos esse.
Suffcere quidem ad resellenda haec, quia cu christianis agimus, solus deberet sermo diuinus. Sed quia multi incredulitatis paganicae aliquid in se habent,ptiam paganorum forsitan ,electoruato sapientum testimoniis delectarentur.Probamus igitur ne illos quidem de incuriositate ac negligentia ista sensisse qui uers religionis expertes nequaquam utiq; deum nosse potuerunt, quia legem per quam deus agnoscitur PIthagoras nescierunt. Pythagoras philosophus,quem quali magistrum suum philo . sophia suspexit de natura ac beneficiis dei dii teres, sic locutus cst: Animus
pcr omnes mundi partes commeans atq; dissusus, ex quo omnia quae na/scuntur animalia uitam capiunt. Quomodo igitur m udum negligere deus
dicitur que hoc ipso scilicet satis diligit, quod ipsum se per totu mundi coraptito in τi pus intendit. Plato & omnes Platonicorum scholae moderatorem rerum mso omnium confitcntur deum.Stoici cum gubernatoris uicc intra id quod re Gubernatori gat semper manere tcstantur. Quid potuerunt de affectu ac diligentia dessimisit Mus 3 rectius religiosius in sentire,quam ut eu gubcmatori similem cssi diccrent Hoc utiq; intelligentes,quod sicut nauigans gubernator nuquam manum suam a gubemando, sic nunquam penitus curam suam deus tollit a mum do. Ac sicut ille dc auras captans,dc saxa uitans, oc astra suspiciens, totus sit simul tam corporis quam cordis ossicio operi suo deditus. Ita scilicet deum nostrum ab univcrsitate omnium rerum, ncc munus dignantissimae uisio nis auertere,nec regimen prouidentiae suae tollerc, nec indulgentiam beni/gnissimae pietatis auferre. Unde ctiam illud sabulose mystico autoritatis naso iis G, e empto,quo se no minus philosophum Maro probare uoluit quam Poeorgieti ram,dixit, Deum nat ire per omnes Terrasip tramas maris, coelumQ. Tulliui na profundum.Tullius quoq;: Nec uero deus ipse,inquit, qui intelligitur a noetura deorum. bis alio modo intelligi potest, quam mens soluta quaedam S libera ec se gregata ab omni concretione mortali, omnia sentiens & mouens . Alibi quoque: Nihil enim, inquit, praestantius deo: igitur mundum regi necesse est. Nulli igitur naturae obediens aut subiectus deus: omne ergo regit ipse naturam, nisi forte nos uidelitat sapientissimi ita sentiamus, ut cum a quo omnia regi dicimus, ta regere simul dc negligere credamus. Cum crgo
14쪽
mnes etiam religionis expertes, εἰ quadam necessitate compulsi,& senticlomnia a deo, oc moueri, de regi dixerint: quomodo nunc cum incuriosum . .
quidam ac negligentem putant, qui de sentiat omnia per subtilitatem, demoueat per sortitudinem,& regat per potestate, dc cultodiat pcr benigni/tatem.Dixi quid de maiestate ac moderamine summi dei principes N philosophiae simul de eloquentiae iudicarint. Ideo autem nobilis limos utriusq; artis magistros protuli, quo facilius uel omnes alios idcm sensisse uel certe sine autoritate aliqua distcnsisse monstrarem. Et sane inuenire aliquos qui ab istorum iudicio discrepaverint,praeter Epicureorum uel quorunda Epi/ vpkures
curizantium deliramenta non possum: qui sicut uoluptatem cum uirtute, sic deum cum incuria ac torpore iunxerunt, ut appareat eos qui ita sentiunt sicut senium Epicureorum ait sententia,ita etiam uitia sectari. Non puto.
quod ad probandum nuc rem tam perspicuam etiam diuinis uti in hoc lo/co testimoni is dei debeamus, maxime quia sermones sacri ita abude dc euidenter cunctis impiorum propositionibus contradicunt, ut nedum sequentibus calumniis corum satiSfacimus, etiam ea quae supradicta sunt plenius refutare possimus. Aiunt igitur a deo omnia pretermitti, quia nec coheraceat malos nec tueatur bonos, Ac ideo in hoc seculo deteriorem admodum statum esse meliorum: bonos quippe esse in paupertate,malos in abudam tia, bonos in infirmitate, malos in sortitudine: bonos semper in luctu, ma/los semper in gaudio: bonos in miseria de abiectione, malos in prosperitute & dignitate. Primu igitur ab ris qui ita hoc esse uel dolent uel accusant,illud requiro: de sanctis. hoc est de ueris ac fidelibus Christianis, an de fallis N impostoribus doleant.Si de salsis, superfluus dolor, qui malos doleant non beatos esse:cum utiq; quicunq; mali sunt, successu rerum deteriores fiant,gauden/tes sibi nequitiae studium bene succedere.Et ideo uel ob hoc ipsum miser imi esse debent ut mali esse desistant uindicantes improbissimis quaestionibus nomen religionis, de praeserentes ad sordidissimas negociationes titu/lum sanctitatis: quorum negochs si miseriae comparentur,minus sunt miseri quam meretur:quia in quibuslibet miseri js costituti, no stant tamen tam miseri quam mali. Nequaquam ergo pro his dolendum quod non sunt diuites ac beati,multo autem pro sanctis minus: quia quavis uideantur ignorantibus esse miseri, tamen no post int esse aliud quam beati.Supersuum autem est,ut eos quispiam uel infirmitate, uci paupertate, uel alqs istiusmodi rebus existimet esse miseros, quibus se illi confidunt esse felices . Nemo sub fregis surenim aliorum sensu miser est,sed suo. Et ideo non possunt cuiusquam salso que miser iudicio esse miseri qui sunt uere sua costientia beati. Nulli enim,ut opinor,heatiores sunt, Φ qui ex sententia sua atque uoto agunt. Humiles sunt relisosi, hoc uoluntapauperes sunt, pauperie delectatur: sine ambitione, am/a i bivini
15쪽
bitum respuunt: inhonoti sint, honorem respuunt: lugent, lugere gestium infirmi sunt, infirmitate laetantur. Cum enim inquit Apostolus. infirmortune potens sum. Nec immerito sic arbitratur, ad quem deus ipse sic loquituri Suffcit tibi gratia mea, nam uirtus in infirmitate perficitur. Nequa/quam ergo nobis dolenda est haec afflictio infirmitatum . quam intelli Ἀmus matrem esse uirtutum. Ital quicquid illud fuerit, quicunque uere rabgiosi sunt.beati esse dicendi sunt:quia inter quantumliset aspera nulli Motiores sunt,quam qui hoc sunt quod uolunt. Solent quamuis esse nonnubli, qui turpia atque obscoena sectantes, ec si iuxta opinionem sitam beati sunt quia adipiscutur quod uolunt, re tamen ipsa beati no sunt, quia quod uolunt nolle debuerunt. Religiosi autem hoc cunctas beatiores sunt, quia dc habcnt hoc quod uolunt,& meliora quam quae habent omnino habere non possunt. Labor itaq;.ieiunium,& paupertas,& humilitas,&infirmitas no omnibus sunt onerosa tolerantibus, sed tolerare nolentibus. Sive enim grauia haec siue leuia animus tolcrantis iacit. Nam sicut nihil est tam leue quod ei graue non sit,qui inuitus facit, sic nihil est tam graue, quod non ei qui id libenter exequitur,leve esse uideatur,nisi forte antiquis illis priscie uirtutis uiris, Fabiis, Fabriti js, Cincinnatis graue suisse existimamus, quod
pauperes erant qui diuites esse nolebant, cum omnia scilicet studia sua, o/mnes conatus suos ad comunia emolumenta conferrent, oc crescentes Rebpub.uires priuata paupertate ditarent. Nunquid parcam illam tunc agroilenas uitam cum gemitu Ac dolore tolerabant cum uiles ac rusticos cibos ante ipsos quibus exercebantur focos sumerent, eos ipsos capere nisi ad uesperam non liceret. Nunquid aegre serebant, quod auara illos a diuite conscientia auri talenta tisi premerent,cum etiam argenti usum legibus co/hercerentet Nuquid illecebrς dc cupiditatis poenam putabant, quod distenta aureis nummis marsupia non haberent,cum patritium hominem,quod ad decem usque argenti libras diues esse uoluisset, indignum curia iudica/rent Non despiciebant tunc puto pauperes cultus, cum uestem hirtam ac breuem sumerent,cum ab aratro arresserentur ad fasces,dc illustrandi habitu consulari,illis fortasse ipsis quas assumpturi crant imperialibus togis madidum sudore puluerem detergerent. Ital tunc illi pauperes magii tratus opulentam Rempub. habebant:nunc autem diues potestas pauperem fa/cites te Rempub. Et quae rogo insania est, aut quae caecitas, ut egestuosa ac mendicante pub. diuitias posse credant stare priuatas ales ergo tunc ueteres Romani erant. 5c sic illi tunc contemuebant diuitias,nescientes doum,sicut nunc non spernunt sequentes dominum. Quaquam quid ego de
illis loquor, qui cura imperim propagandi, contemptum propriae facultatis ad publicas opes conserebant:& licet priuatim pauperes cssent, diuiti js t men abundabant communibus: cum etiam Graeci quida sapientiae secta
16쪽
tores sine ullo publicie utilitatis asscimi prope omni se rei semiliaris usi, ab
sequendae gloriae auiditate nudaverint. Nec solum hoc sed etiam usque ad contemptum doloris ac mortis, dominae suae culmen crexerunt, dicentes σscilicet etiam in catenis atq; supplici js beatum esse sapietem. Tantam uim uirtutis esse uoluerunt,ut non possit esse unquam uir bonus nisi beatus. Si
ergo illi a quibusdam nunc etiam sapientibus uiris miseri no putantur, qui nullos laboris sui fructus nisi ex praesenti tantum laude capiebant: quanto magis religiosi ac sancti uiri miseri non putandi sint, qui &praesentis seculi oblectamenta capiunt.& beatitudinis futurae praemia conssequentur Di xit quidam ex istis de quibus querimur, cuidam sancto uiro secundum ueritatis regulam sentieti, id est quod deus omnia regeret, ac pro humano genere necessariam moderationem suam dc gubernaculum temperaret. Quare ergo, inquam,tu infirmus es, hoc uti* iudicio hoc est si deus ut putas in hac praesenti uita omnia regit si deus cucta dispensit, qua ratione sertis ac sanus est homo quem peccatore scio: dc tu infirmus quem senum esse non ambigo Quis tam prosendi cordis uirum non admiretur, qui merita reli nosoru atq; uirtutes tam magnis retributionibus dignas putat, ut in prae/senti hac uita cames atq; sertitudines corporum,prannia putet esse debere et sanctorum Respondeo igitur non unius tantum religiosi nomine sed uniuersorum. Quaeris igitur quisquis ille es qua ratione infirmi sunt lancti ui/ri Respondeo breuiter,quia ideo sancti uiri infirmiores se esse faciunt,quia si serres fierint,laneti uix esse possunt.Opinor enim omnes omnino homi roris er in tres cibis ac poculis sortes esse infirmos autem abstinctia, ariditate, ieiuni j s. f idio ergo mirum est, quod infirmi sunt, qui usum earum rem respuunt, per quas alii sortes fiunt. Et est ratio cur respuant,dicente Paulo apostolo de se ipso: Calligo corpus incum,ta in seruitutem redigo,ne serae cum at 'spti: t. cor. dicauerim ipse reprobus cssiciar. Si infirmitatem corporis appetendam mbi etiam Apostolus putat quis sepienter evitat: Si sertitudine carnis Apostolus metuit, quis rationabiliter sertis esse praesumit c Haec ergo ratio est quae homines Christo dedit.Sed infirmi sunt.Et uolunt esse. Absti aut ut hoc argumento. religiosos putemus a deo negligi, per quod confidimus Plus amari. Legimus Timotheum apostolum carne infirmissimum Lisse, ..diri. si unquid negligebatur a domino, aut ob infirmitatem Christo no placuit, qui ad hoc infirmus esse uoluit ut placeret quecp etia ipse apostolus Palitus licet nimis iam infirmitatibus laborantem, non tamen nili pusillulu ubrii sumere ac delibare permisit.Hoc est,ita eum uoluit infirmitati sex consulere,quod noluit tame ad sertitudine peruenire.Et hoc cur ita Cur Absq; dabio nisi quia, ut ipse dicit Caro concupiscit aduersiis spiritum spiritus au GHs
rem aduersiis carnem. Haec enim sibi inuicem aduersentur, ut non quaecunque uultis illa laciatis. Non imprudenter quidam hoc loco dixit, quid si roa 3 pugnante
17쪽
pugnante corporis sertitudine, quae optamus sacere non possumus Inplis madum nobis sit came,ut optata faciamus. Infirmitas enim carnis, inquit. Urmi uigorem mentis exacuit ut affectis artubus uires corpora in uirtutes trans serantur animorum,non turpibus flammis medullae aestuent,non male isnam mentem latentia incentiva succendant,non uagi sensus per uaria oblectamenta lasciuianti sed sola exultet anima, laeta corpore affecto, quasi aluersatio subiugato. Haec ergo, ut dixi, relisiosis uiris causa inlicinitatis est.
eamq; esse nec tu,ut arbitror iam negas.Sed sunt fortasse, inquis, alia ma/iora, id est quod multa in uita ista aspera atqς acerba Patiuntur,quod capi captivitas untur,quod torquetur, quod trucidatur. Veru est. Sed quid lacimus quod
τοmcnta 6c propheta: in captiuitatem abducti sunt, oc apostoli etiam tormenta to/leraruic Et certe dubitare no possumus, quod tunc deo maxime curae erat,
cum pro deo ista paterentur. At Arsitan hoc ipso magis probare te dicis, quod deus in seculo isto omnia negligat, de seviro totum iudicio reseruauerit, quia semper boni omnia mala passi sunt de serunt. Non infidelis qui/dem uidetur assertio,maxime quia sevirum dei iudicium cofitetur, sed nos ita iudicandu humanum genus diximus, ut tame ctia nunc omnia deum. pro ut rationabile putat, regere ac dispensare credamus: dc ita in latum iudicatum in asscinemus, ut tamen semper etiam in hoc seculo iudicasse doceas emiis mus. Dum enim semper gubernat deus, semper iudicat, quia gubernationi iudicium ipsa est iudicium. Quot modis hoc uis probemus ratione,an exem Plis,aaltatione testimoni js Si ratione, quis tam expers humanae intelligentis est,ae huius probat ipsius de qua loquimur veritatis alienus qui no agnoscat dc uideat pulcherrimum mundi opus, dc inaestimabilem supernarii insemarumcin rerum magnificentia ab eode regi a quo creata siti quem in sementoru labricatorem cundem etia gubernatorem fore: qui cuncta scilicet qua potestate ac maiostate condiderit, cadem etia prouidentia ac ratione mogeretur. Praesertimetia cum in his quae humano actu administrantur nihil penitus sine ratio ne cosistat, omnia in ita a prouidentia incolumitatem, quasi corpus ab ani/ma uita,trahant. Ideoq; in hoc mundo non solu imperia at* prouincias, aloe rem ciuilem dc militare, sed etia minora ossicia oc priuatas domos, pe
cudes deniq; ipsas, dc minutissima quae domesticoru animantiu genera, non nisi humana ordinatione atq; consilio, quasi quada manu dc gubernaculo cotincti. Et haec omnia sine gubio uoluntate ac iudicio semini dei, scilicet ut eo cAemplo omne genus humanu particulas rerum εἰ membra regeret, quo ipse Gmnati totius incidani corporis gubernaret. Sed in principio, inquis, creaturam h sunt adeo statuta atq; disposita.Caeterii patrata uniueisitate rem atq; persecta, remouit a se cuncta terrestrium cura, Sc abi Muit laborem uidelicet sorte segiens a seo loco amadauit, de molestia fatiga conis euitans aut occupatus negociis abjs, partem rem reliquit,quia totui
18쪽
P R I rivs ire noi possit.Remouet igitur a se, inquis, curam monaliud xta quae ergo nobis diuinae religionis est ratio, quae uel causa Christum colendi uel spes propiciandi: Si enim negligit deus in hoc seculo genus hominum,cur
ad coetu quotidie manus tendimus. cur orationibus crebris misericordiam , dei quaerimus,cur ad ecclesiasticas domos currimus, cur ad altaria supplica/ mus: Nulla est enim nobis ratio precandi, si spes tollitur impetrandi. Viis des ergo quam stulta atq; inanis sit huius persuasionis assertio.quae utique si recipitur nihil penitus de religione seruatur.Sed ad illud sorte confugies. ut dicas nos metu futuri iudicii deum colere, oc ideo omni u praesentiu ossi/ciorum cultu claborare,ut in die suturi seculi mereamur absolui. Quid ergo sibi uult apostolus Paulus praecipiens quotidie in ecclesia ac iubens it oue i. xrantur iugiter deo nostro orationes, obsecrationes, postulationes. gratiam actiones:& hςc omnia qua ob causam quam utiq; nisi ut ipse dici t ut quie ibidem tam ic tranquillam uitam agamus in omni castitate.Pro p*sentibus ut uidemus .domino supplicari iubet. Utiq; non iuberet,nisi exorare confideret. Quomodo ergo aliquis pro obtinendis futuri temporis bonis, apertas dei aures:pro praesentibus autem clausas atl obstructas putat et Aut quomo/do nos in ecclesia supplicantes, praesentem nobis salutem a deo poscimus,a audiendos nos penitus no putamus Nulla ergo nobis uota pro incolumbratibus ac prosperitatibus nostris facieda: quin ut modestia Lipplicationis Docem conciliet postulantis dicendu nobis est fortasse Domine no prosperitate uitae istius petimus,nec pro bonis praesentibus supplicamus: scimus enim aures tuas his obsecrationibus clausas esse. dc auditu te ad proces hu/iusmodi non habere: sed pro his tantu modo petimus quq sunt futura post morte. Esto igitur postulatio talis utilitate no careat,quomodo ratione subsistit Si enim deus a respectu huius seculi cura remouit, re postulantium precibus aures suas clausit absq; dubio qui no audit nos pro praesentibus. non audit eua pro futuris:nisi sorte credimus pro procum diuersitate auressitas Christum uel tribuere, uel negare: id est ut claudat cas cu rogatur praesentia aperiat cu filium Sed de his dicendum amplius non est.Tam stulta enim sunt de tam Hvola, ut cauendu sit, ne id ipsum quod pro honore dei dicitur,iniuria dei esse uideatur . Tanta quippe est maiestatis sacrae 5c tam pus stat lim
tremenda reuerentia, ut non selum ea quae ab illis contra religionem hor/ cu/rere, sed etiam ea quae pro religione nos ipsi dicimus, cum grandi metu ac
disciplina dicere debeamus. Igitur si stulte atq; impie creditur quod curam licinianarum rerum pictas diuina despiciat , ergo non dcspicit. Si autem non despicit, regit.Si autem regit,hoc ipso quod regit iudicat quia regimen Hoeir ocsse no potest,nisi fuerit iugiter in rectore iudicium. Sed patu esse sortasse qμο regit RQ is pia putet,quod haec ratio declarat nisi probet excplis. Videamus qua utcr mutam a principio deus rexerit,di ita eum omnia semper gubernasse
19쪽
monstrabimus, ut simul etiam iudicasse doceamus . Quid enim scripstita
dixit Formauit igitur deus homine de vino terrae N inspirauit in eum spibraculum uitae. Et quid postea et Posuit cum, inquit, in paradiso uoluptatis. Quid deinceps: Dedit scilicet legem, praeceptis imbuit,institutione formuuit. Quid autem post hoc secutu est Praeterint homo mandatum sacru,ssententiam sub it paradisum perdidit,poenam damnationis excepit. Quis noin ηs omnibus gubernatorem deu uideat lc iudicem Costituit enim Adain paradiso innocentem,expulit reum.In constitutionc ordinatio est, in ex
pulsione iudicium. Quado enim eum in loco uoluptatis posuit, ordinauit quado aute reum de regno expulit iudicauit. Emo hoc de primo homine, hoc est de patre. Quid de secundo,id est de filio ractu est,inquit scripturaer sacra post multos dies, ut osterret Cain de fructibus terrae munera domisno. Abel quoq; obtulit de primiti js gregis sui, de de adipibus eius. Et respexit dominus Abel de munera eius, ad Cain utro S ad munera cius non respexit. Priusw de euidentiori iudicio dei dicam, puto cita quod in his quae iam diximus quaeda censura iudich est. In hoc enim quod unius sacrificiudcus suscepit alterius exclusit, cuidentis lime utiq; S de unius iustitia ac det iniquitate alterius iudicauit. Sed hoc pam est. Cum igitur suturo facinori, uiam sternens .fratre in solitudine trahit secretis patrocinantibus scelus peragit,impiissimus pariter oc stultissimus,qui ad perpetrandu maximum nephas suffirere sibi credidit,si aspectus uitaret hominu fratricidiu, dco teste, Deturus. Unde puto,quod haec in illo iam tunc opinio suerit, quae nunc in multis cst,deum terrestria no respicere dc actus sicleratorii hominum non uidere. Nec dubiu est cu post facinus admissum,dei sermone couentus, nithil se de fratris caede scire responderit: adeo inscium facti sui deu arbitrabatur,ut crederet seratissimu nephas tegi posse mendacio. At aliter exportus est in putabat. Nam di a quo non existimauit uideri scelera m occidcret, sensit uidere cum damnaretur.Hinc nunc *quirere uolo ab illis qui ncgant res humanas uci respici a deo uel regi, uel iudicari,an cuncta in his quae dis ximus ediuerse sint Puto enim quod praesens est, qui sacrificio interest, ectent qui Cain post sacrificia castigat, tolicitus est qui ab interfectore inter
sectu requirit,dc iudicat qui percutiorem impiu iusta animaduersione con demnat. In quo quidem etiam illud non incommode. uerum ne miremur nunc sanctos homines quaedam aspera pati, cum uideamus quod iam me deus ctiam per maximum nephas primum sanctorum sinit occidi. Quae quidem qua ratione patiatur, neque humanae imbecillitatis est plena indagine cognoscere, in nunc temporis disputare. Ite probare satis cst,omnia
istiusmodi non negligentia aut incuria dei fieri, sed consilio ac dispositione permitu. Nequaquam enim iniustum possumus dioere, in quo diuinci csse iudicium non possumus denegare, quia summa iustitia est uoluntas dei.
20쪽
Necp enim ideo iniustum est quod diuinitas agit, quia capere tam diuinae
iustitiae homo non ualet. Sed ad propositum reuertamur. Videmus ergo in his quae dicta sunt nihil de incuria actum, sed quia quaedam ex his dis spositio diuina ordinauit, quaxiam patientia substinuit, quaedam substam tia iudicauit. Sed non satis sene quidam existimant haec quae dicimus nos probasse per paucos,uideamus an id ipsum manifestare possimus etia per uniuersos. Aucta igitur ac multiplicata humani genetis multitudine simulta iniquitate,Videns deus, inquit scriptura sacra, quod multa malitia esset sis ain terra, dc cuncta cogitatio cordis intenta esset ad malum omni tempore. poenituit deum quod hominem fecisset in terra, dc tactus dolore cordis in/trinsecus, Delebo,inquit,homine quem creaui a facie terrae. Confideremus
quemadmodum in his omnibus de sellicitudo domini pariter & seueritas indicetur. Primum enim ait: Videns autem deus: secudo, tactus dolore cordis intrinsecus: tertio, delebo, inquit, hominem quem creaui. In hoc siquis dem quod uidere omnia deus dicitur,cura eius ostenditur. In hoc quod dolet,terror irati.In hoc quod punit, severitas iudicatis. Poenituit emo, inquit iplura, deum quod hominem fecisset in terra : non quod deus fit obnoxius huic motui, aut illi subiaceat passioni, sed sermo diuinus ad insinuadam sedimo diui/plenius nobis ueram scripturarum intelligentiam, quasi humano affectu nus humano nobiscum loquens,sub nomine poenitentis dei uim demonstrauit irati. Ira
est autem diuinitatis, poena peccantis. Quid ergo post hoc secutum est
Cum,inquit, uidisset terram deus esse corruptam, dixit ad Noe: Finis uni/ s 'versae camis uenit coram me, repleta est terra iniquitate a facie eom,dc ego disperdam eos cum terra.Et quid posteac Rupti sunt inquit omnes sontes
abyssi magnae, oc cataraei coeli apertae sunt, secta est pluuia super tetiram quadraginta diebus de quadraginta noctibus.Et paulo post: sum/ O- τpta est omnis caro quae mouebanar super tara.Et deinceps: Remansit aitem solus Noe,5 qui cum eo crant in arca. Hic nunc requirere ab illis uo/lo, qui incuriosum rerum humanarum appellant deuman illo tempore uel curasse cum terrestria credant uel iudicasse. Puto enim non iudicauit tan/tum,sed etiam dupliciter iudicauit.Nam S dum seruat bonos, pium se rotributorem: dc dum condemnat malos, seuerum iudicem comprobauit.
Sed haec forsitan apud stultos, quia ante diluuium, id est quasi alio quo/ Arue rati. dam seculo gesta sunt,minus autoritatis habere uideantur,quasi uero alius deus tunc Lerit, aut postea eandem mudi curam habere noluerit. Postum quidem diuino munere per singulas post diluuium generationes probare quae dico, sed de enormitas uetat, de tamen certa quaedam de maiora sus citant: quia cum idem sit absque dubio maiorum pariter de minorum de/tis, id prosecto intelligendum est in minoribus, quod in maioribus com/Probatur. Igitur cum post diluuium generationi hominum benedixisset, de .