장음표시 사용
31쪽
Vides quomodo non rebus tantum, ut supra diximus, de exemplis, sed ipso nomine atque appellatione iudici j, deum etiam praesenti seculo iudi/cam, diuinae per sacros testes litem probant. Sed sollitan dices id speci liter seneto uiro a deo p stitum ait de aductianis eius protinus iudicaret. Dies me deficiet, si de praesentibus in hoc mundo sententi js dei atque ii,
diciis dicere uelim. Sed tamen ut euidenter agnoscas, censuram suam de cxamen sacrum non tam personis praestare, quam causis, audi quod ii
dex deus, qui pro David seruo suo sententiam assidue euidentem dedit, contra David ipsum saepius uindicarit. Et quidem hoc non in multorum hominum negocio, aut quod sorsitan potuisset deum magis mouere sarmctorum, sed in causa de unius hominis 5c barbari: dc ubi tantum uirum per sona penitus aggrauauerat, nisi causa mulctasset interfecto Vria Etheo. homine gentis impiae de nationis inimicae, statim fit ad David sermo diux. Reg. ii uinus: Uriam Etheum percussisti gladio, de uxorem illius accepisti uxorem tibi, de interfecisti eum gladio filiorum Ammon. Quam ob rem non recedet gladius de domo tua usque in sempiternum. Itaque haec dicit do minus: Ecce ego suscitabo super te malum de domo tua, de tollam uxores tuas in oculis tuis,& dabo proximo tuo . Tu enim fecisti abscondite. Ego uero faciam uerbum istud in conspectu omnis Israel, dg in conspectu solis huius. id dicis tu, qui non solum non iudicari quaecunque agimus, sed nec respici a deo omnino crediset Vides ne etiam a secreto illo, quo David semel lapsus est, nequaquam dei oculos abfuisse et ride de tu qui ad sol
cum arbitror peccatorum tuorum, considerati actus nostros a deo non
putas ex hoc ipso ec aspici te a Christo semper intellige. 5c punicndum sorsitan propediem esse cognosce, quia etiam David sanctum uides unum
errorem suum, nec secreto occultorum penetralium potuisse contegereaieca praesentibus poenis priuilegio saltcm maiorum operum uindicare. Quid
enim ait ad eum dominus et Tollam uxores tuas in conspcetu tuo, dc dius non recedet a domo tua usque in sempiternum Vides quam praesens accipiat tantus uir pro uno tantum errore iudicium: protinus culpam dumnatio est secuta,& damnatio statim puniens, nihil reseruans atque ilico cohercens reum, non in futurum differens reatum. Et ideo non dixit, quia fecisti hoc uenturum iudicium dci senties, de futuro gelicianae igne torqv bere: sed praesentia,inquit tormenta senties, atque imminentcna iam ccruiscibus tuis diuinae seueritatis gladium sustinebis. Et quid post haec agno
scit scilicet reus culpam, humiliatur, compungitur, confitetur, luget, pcu nitet: gemmas regias abdicat, crepantia auro textili indumenta deponit. purpura exuitur, diademate exoneratur, cultu dc corde mutatur : totum regem
32쪽
regem cum ornatibus suis abisscit: prouidum poenitentem eum patrocinio ambitiosi squaloris assismit, ieiunio exigitur, ariditate siccatur, fletu essum
ditur, solitudine carceratur. Et tamen rex tanti nominis, sanctitate maior quam potestate, praerogatiuis meritorum antecedentium supereminens,
cum tanto habitu supplicet non evadit. Et hic tantus tam grandis fructus raeminuaeconitentiae est, quod aeternis quidem piaculis non addicitur, sed in praej I ' lenti tamen ueniam non meretur. Denique quid poenitenti propheta ait Quia blasphemare secisti inimicos nomen domini, propter uerbum hoc
filius qui ex te natus est, morietur. Praeter poenam acerbae orbitatis, etiam
hunc addi priit imo patri intellectum summi supplici j deus uoluit, ut dii
ctissimo filio causa mortis pater ipse existeret qui doleret, cum utique na tum ex crimine puerum crimen ipsum occideret quod creasset. Hoc ergo primum est diuinae animaduersionis exordium. Primum utique, non ib/lum: secuta nanque aerumnarum ingentium longa series, atque a domo eius iugis admodum malorum continuatio non recessit. Thamar amotis x.D osurore corrumpitur, Amon ab Absolone iugulatur. Scelus quidem gran/de ab uno fratre comminitur, sed peius tamen ab alio uindicatur. Inter haec pater David facinore utriusque punitur: duo si in peccant, sed tres duorum scelere perduntur. In Thamar enim uirginitas amittitur,in Amo/ne ctiam Absolonis perditio lugetur. Et quidem nescias quem de fili js duobus tam bonus pater potissmum amiserit, illum qui manu fratris occisus est in hoc seculo. an illum qui sua periit in futuro. Iam uero hinc iuxta uerabum dei inaestimabilis mali cumulus: insidias diu pater a filio patitur, re/gno pellitur, εἰ ne occidatur profugus abscedit.Impurior nescias an ciuem tior filius: quia interficere patrem non potest patricidio, laedat incestu: ec quidem incestu, praeter incesti nephas,per industriam accumulandi sce/laris elato: cum utique facinus, quod etiam secreta abominabile sacerent. Persecutor parentis publice perpetraret: scilicet ut seratissimo crimine non rater tantum absconsus derirmaretur, cum oculi etiam totius orbis pu lico foedarentur incestu. Iam si addenda est Sipsius fugae sicies, qua/le illud fuit, cum tantus 5c ex tanti nominis cunctis regibus altior, mum do maior, omnes admodum suos cum paucissimis suis fugeret, in com/paratione dudum sui egestuosus, in comparatione sui solus: fugiens cum
metu, cum dedecore, cum luctu: operto, inquit scriptura, capite, de nu/ i.Reg.is
dis pedibus incedens: stiper istis, prioris status a se ipso exulans, poenae iam post se uiuens deiectus usque in seruorum suorum uel quod grauecst contumeliam, uel quod grauius misericordiain, ut uel sibi compa/teretur, uel maledicere publice non timeret. Ita dei iudicio a se alter ef/scelus, ut ci quem timuerat totus orbis, unus in seciem insultaret inbmicus. Vbi sunt qui a deo respici res humanas negante Ecce quoties testea
33쪽
testes sacritii persona unius hominis non respexisse tantummodo deum, uerum etiam iudicasse docuerunt.Et cur haec omnia cur utit, nisi ut intelligeremus candem suturam semper in mundo censuram & cohortione dei Sancti etia quq fuisset,& ideo etiam sanctos homines quodam iudicio dei legimus ca a i stigatos, ut iudicandos nos deo iudice etiam praesenti seculo nolccremus: quia licui deus semper est sic iustitia dei semper sicut omnipotentia domuni indeficiciis,sic censura indevitabilis:sicut deus iure per tuus, sic iustitia perseverans: S ideo omnes admodum sancti in libris sacris inter discrimi, num imminentium motus,ta persecutorum gladios,constituti praesens iipset i dicium dei postulant.Sic enim iustus dicit in Psalmo Iudica me deus, S discerne causam meam de gente non sancta. Quod ne ad suturum dei iudi/cium trahi possit, subdit statim: Ab homine iniquo & doloso eripe me. Pritens utique iudicium dei postulat, qui liberari se de manupcrsecutoris im/plorat. Et bene pro conscientia bonae causae non tam suffragium dominiquam iudicium deprecatur, qui bonae causae semper optimum suffragium tribueret,si cum iustitia iudicaretur. Alibi quoque hoc euidentissime indiser , cat,Iudica domine nocentes me, expugna impugnantes me. Apprehende acina & scutum, & exurge in adiutorium mihi. Vides etiam hoc loco no suturi cxaminis seueritatem,sed censuram praesentis iudi postulari. Hoc cst enim quod ait: Apprehende scutum,& corripe gladium, scutum sciliat ad protectionem, adium ad ultionem. Non quia hoc iudicans deus taciat apparatu,sed quia in hoc seculo haec terribilium rerum nomina, terribi/mmissis re lium iudiciorum sunt instrumenta,ad humanam intelligentiam humana/rum significa nim rerum significationibus loquens,quia iudicati ac uindicari se de adueri sa rijs precabatur, per instrumenta terrenae istius ultionis iram diuinae anis
maduersionis expressit. Denique alibi propheta idem, quid inter praesens& f iturum iudicium dei esset, ostedit. Quid enim de censura praesentis exapsel. y minis dicit ad dominum Sedes super thronum qui iudicas aequitarem. Quid autem de futuro aetemoch iudicior Iudicabit, inquit, orbem terrae iner ys aequitate.Et iterum Iudicabit populos cum iustitia: ipsis scilicet uerbis praesentis temporis & futuri, tempus iudici j utriusque distinxit. Vt enim prinlans iudicium ostenderet Iudicas posuit: ut autem futurum distingueret a praesentibus, subiecit postea, Iudicabit. Haec igitur de cura erga nos dei de, . gubernaculo & iudicio, ratione, ex iis, testimoniis satis est probassean xime quia etiam quae post hoc secutura sunt,ad ipsum omnia pertinebunta Nunc si a deo , cuius negocium agimus,uires ad agendum accoperimus,ea quς contra haec ab aduersari js dici solent, re proferre simul & refutare tentabimus.
34쪽
E M n se res habet,iacta sunt fundameta operis pia mo/litione coepti,dc diuini offich amore suscepti.Et ideo non sunt solubili luto posita, nec temporali lapide costructa, sed sacrarum expensam consectione ualida,& diuini magistere, arte firmata. Quae ut ipse in Evangelio deus dis missi,
cit,nec uentis possint furentibus cocuti,nec alluvione su/minum submi,nec pluuiarum snsusione dissolui. Cum enim hoc opus munus quodammodo diuinorum uoluminum instruxerit. de coelestium scim
tu rarum compaso solidarit, necesse est tam firma haec per dominum Ie/sum Christum esse quae facta sunt quam firma illa sunt quae secerunt aedis ficium. Itaque hoc naturam status sui de stirpe sumet. de labefactari saluis autoribus suis non potest. Sicut enim in terrenis aedifichs de icere parietes simia nullus potest. nisi prius lapides de rementa deiecerit: ila aedificium quod struximus dissoluere nullus ualetinisi id unde structum dil consummatum. ante dissoluerit. Quod quia labefactari utique nequaquam potest, recte
etiam a nobis incolumitas aedifim p sumitur, cuius status subsidiis immortalibus continctur.Quaeritur itaq;,m haec sint ita si totum quod in hoc mundo est,cura dc gubernaculo, dg iudicio dei agitur, cur melior multo sit barbarorum conditio quam nostra. Cur internos quo p ipsos sors bono/rum durior quam malorum cur probi iaceant,improbi covalescant, cur iniquis uel maxime potestatibus uniuersa succumbant. Possum quidem rationabiliter de satis constanter dicere: Nescio secretum, & cosilium diuinitatis ignoro sussicit mihi ad causae huius probatione dicti coelestis oraculu. De/ i 'us a se, ut libellis superioribus iam probauimus, omnia dicit aspici, omnia regi omnia iudicari.Si scire uis quid tenendu sit habes literas sacras pers cla ratio est hoc tenere quod legetis. Qua causa aute deus haec de quibusl mur ita faciat, nolo a me requiras. Homo sum, no intelligo secreta dei, Homos inhaestigare non audeo,& ideo etiam attentare Armido: quia de hoc ipsum P
nus quasi sacrilegae temeritatis est ui plus stire cupias quam sinatis suff, vit quod tibi deus a se agi ac dis sati cuncta testaturi id me interrogasqciare alter maior sit,alter minori alter miser, alter beatus: alter sortis. alter
infirmus: qua causa quidem haec deus faciat non intelligo, sed ad plenissimam rationem abunde suffcit,quod a deo agi ista demonstro.Sicut enim Plias est deus quam omnis humana ratio: sic plus mihi uideri debet quam ratio,quod a deo agi cuneta cognosco. Nihil ergo in hac re opus est, no/Dum aliquid audire, satis sit pro uniuersis rationibus autor deus: nec licet
ut de his quae diuino aguntur arbitrio, aliud dicas iustum, aliud iniustum:
35쪽
bona quae deus Christianis hominibus assignetquae e nisi omnia per quae
credimus id est per quae omnia Christiani lumus. Primum scilicet legem, deinde prophetas tertio Euangelium,quarto apostolicas lectiones.Postremum generationis nouae munus, sancti baptismatis gratiam, diuini chris smatis unctionem: scilicet ut sicut apud Hebraeos quondam,id est peculi rem ac propriam dei getem, cum iudiciarius honor in potcstatem regiam descedisset, probatissimos ac electissimos uiros per primogenitum regum uocauit in regnum : sic omnes homines Christiani cum post chrisma e clesiasticum omnia dei mandata secissent, ad capiendu laboris praemium uocarentur ad coelum. Cum ergo ista sint omnia per quae fides constat,ui/deamus quis tanta haec fidei sacramenta custodiat, ut fidelis esse uideatur: quia infidelis,ut diximus,sit necesse est, qui fidei commissa non seruat. Et
quidem non quaero, ut cuncta faciat quae testamenta duorum temporum iubent,remitto censuram legis antiquae, remitto has prophetarum minas,
etiam quae omnino remitti non pollunt, uel apostolicorum librorum seue/rissimam institutionem,uci Euangelicorum uoluminum plenam omni pertastionis genere doctrinam. Paucillimis saltem pWceptis dei quis obsequatur interrogo,nec illa dico quae ita multi refugiunt, ut pene execrentur: tan tum apud nos honor& reuerentia dei proficit, ut quae indevotione non facimus etiam odio digna esse dicamus. Denique hoc quod saluator cogita/re nos de crastino prohibuit, quis audire dignature quod contentos singu/lis tunicis iubetcsse,quis recipit quod ambulare excalceatos praecipit,quis non modo faciendum sed uel serendum arbitratur et Ilaci; dc ego ista pritereo. In hoc enim fides per quam confidimus recidit,ut quae dominus nobis salutaria esse uoluit nos superflua iudiccmus. Diligite, inquit saluator, inimicos uestros, benefacite his qui uos oderunt, & orate pro persequenti/bus dc calumniantibus vos. Quis haec omnia facit, quis pro inimicis suis orat, istacp quae deus iussit, non dico uotis, sed uerbis saltem agere digna/tur Aut ctiam si quis se cogit ut faciat,facit tamen ore,non mente. Praestat quidem uocis officium,sed animi non mutat affectum: ac pcr hoc etiam si pro aduersario suo orare se cogit, loquitur, non precatur. Longum est de singulis dicere, sed adhuc tamen aliquid addam, ut intelligamus nos non modo non omnibus dei obtemperare uerbis, sed nullis pcne illius obcdire mandatis. Et ideo Apostolus clamat: Nam qui se existimat aliquid esse cunihil sit se ipsum seducit. Hoc enim ad crimina nostra addimus, ut cum in omnibus rei simus, etiam bonos nos de sanctos esse credamus, ac si in no/bis cumulentur iniquitatis offen*,etiam praesumptione iustitiae. Qui odit, inquit Apostolus, fratrem suum homicida est. Intelligere ergo possumus multos esse homicidas qui se innoxios putant quia ut videmus bomicidiunon sola tantummodo occidentis manu, sed etiam odientis animo perpe/c tratur. Bona christi
uel minima neminem o, seriiarenatis. Ionatth.
36쪽
uatur. Unde est quod saluator mandati huius normam censura adhuc siseritii b. ue ueriore cumulauit,dices: Qui irascitur fratri suo sine causa, reus erit iudicio. Ira mater est odi j. Et ideo fatuator excludere iram uoluit, ne ex ira odiu nasceretur.Si ergo non solum odium, sed etiam ira nos uideri iudicio reosis cici,cuidenter agnoscimus, quod sicut nullus omnino est immunis ab ira.cundia, sic nullus omnino immunis esse potetit a reatu. Prosequitur autem dominus quasi fibras p coepti istius,dc omnes penitus frutices ac ramuscuibidem los siccans,ait: Qui autem dixerit, fatue, reus erit gehennae ignis. Qui dixe Maa.., rit statri suo, cha,reus erit cScilio. Racha quod genus sit contumeliae inubia iuri ti nesciunt: fatuitas autem quam iniuriose obissciatur,optime noriit. Et ideo scientia sua potius homines quam ignorantia utcntes, malunt reatus suos
per id conuicium quod sciunt,diuinis ignibus: quam per id quod nesciunt,
humanis concit 3s expiari. Quae cum ita sint,& cum hac omnia quae iuben tur a domino,non modo a nobis omnino non fiant, sed pene in diuersum taleis i. Omnia fiant,quando maiora illa faciemus Qui enim, inquit saluator, non renunciauerit omnibus quae possidet, no potest meus esse discipulus. Eiquit.Ioarii non tulerit crucem suam,dc secutus me fuerit, non est me dignus. Et qui se
Christianu dicit, debet quemadmodu Christus ambulauit lie dc ipse an bulare: quae no modo illos,qui uoluptates de pompas seculi sequuntur, sed
ne illos quidem implere certum est, qui secularis amoris ius derelinquunt. Nam dc qui renunciare diuiti js uidentur,no sic renunciant,ut penitus renucrarem classe uideantur. Et qui putantur crucem portare, sic portant, ut plus habe
pori ant in cruce dignitatis, quam in passione supplic a. Et omnes tamen isti, etiasi aliquid laom bona fide impleret illud absq; dubio nullus esticeret, ut per uiam uitς istius sic incederet,sicut saluator incessit. Qui se enim,inquit Apostolus dixit in Christo manere, debet quemadmodu Christus ambulauit sic & ipse ambulare. Sed dura quidam forsitan putant apostolom csse princepta. Dura plane existimanda sunt, si plus ab alius ossicioru exigui,quam sibi sumunt. Porro autem si multo minus caeteris imperatur quam sibi, n5 modo non graues magistri,sed parentes indulgentillimi iudicadi sunt,qui onera quae ceruicibus filiorum per amoris indulgentiam detraliut, sibi peras sectum religionis imponunt. Quid enim ab uno ex ipsis ad apostolos ceGal. dcsiasticos dicitur: Filioli, inquit, mei quos item parturio donec formetur .cor. u Christus in uobis. Et rursum: Imitatores, inquit, mei estote sicut & ego Christi. Nobis hoc imperat, ut se imitemur: qui sibi hoc imposuerat, ut
Christi esset imitator. Et quod quidem ipse Christum imitatus sit, nulluto dubium est i Christus enim se pro nobis subdidit mundo. 6c se ipse pro Christo. Christus pro nobis tedia dc labores grauissimos pertulit, de ipse pro nobis de pro Christo. Christus pro nobis contumelias passus est, ec
37쪽
&hoc ipse pro Christo. Et ideo non sine causa meritorum suoru costius dicit: Certamen bonum certaui, fidem seruaui, de reliquo reposita est mihi co i. Um.
rona iustitie. Itaq; cum ille Christum sic imitatus sit, uideamus quis nostru Apostoli imitator appareat.Scribit enim de seipso primit, quod nulli uncj x.coris dederit offenssonem, sed in omnibus exhibuerit se licui dei ministru, in patientia multa in tribulationibus, in plagis, in carceribus, in lacerationibus. Et alibi du se atris coparat sic ait: In quo quis audet, in insipientia dico,au/ o tideo oc ego: ut minus sapiens dico,plus ego, in laboribus elurimis,in carce ribus abundantius,in plagis supra modum, in mortibus frequenter. A I dans quinquies quadragenas una minus accepi. Ter uirgis caesus sum, se mel lapidatus sum,ter nausiadu seci.Sane etsi de caeteris quas dicit uirtuti/bus apostolicis nihil facimus in hoc tamen uno tibi Apostolus ter nausea
gasse se dicit etiam uincere possumus. No em ter tantumodo naufragaui Naufraga muS,quoria pene omnis uita naufragiu est. Intam quippe uitiose ab omni m
bus uiuir,ut prope nullus christianoru sit, qui no iugiter naufragare uidea ςhristi hitur.Sed dicit fortasse aliquis no id esse nunc temporis, ut pro Christo per/seramus,quae tunc apostoli pertulerunt. Vcru est, non enim sunt principes Pagant,non tyranni persecutores,non sanguis sanctorii sunditur, nec fides suppliciis comprobatur. Cotentus deus noster est,ut ei pax nostra seruiat, ut sola et immaculatorum actuu puritate 5c uitae incontaminabilis sanctitate placeamus.Quo plus ei fides o deuotio nostra debet, quia minora a no neu,ridie fit bis exigit, dc maiora concessit. Et ideo cu εἰ principes Christiani sint,& per nora a nobis siccutio nulla sit,& religio non inquietetur, qui ad probandu fidem experib igitimentis durioribus n5 copellimur, inferioribus saltem ossichs domino plus placere debemus. Probat enim etia in maioribus, si res exigat,executorem se idoneum Bre,a quo minora coplentur. Dimittamus ergo illa quae beatissimus Paulus pertulit, imo quae in libris postea de religione conscriptis o/mnes admodu Christianos legimus pertulissie:qui ad coelestis regiae ianua gradibus poenam suarum ascendetes, scalas sibi quodammodo de eculeis catastis in secerunt. Videamus si in illis salte religio*deuotionis obsequi js, quae minora atq; comunia in summa quiete 5e omni tempore omnes Chriniani obire possumus, praeceptis dominicis respondere tentamus. Iubet Christus ne litigemus. Quis iubenti obtemperat Nec solum iubet,sed in/tantum hoc iubet,ut ca ipsa nos de quibus lis est relinquere iubeat, dumo/do litibus exuamur.Si quis enim, inquit, uoluerit tem iudicio cotendere, de tunicam tuam tollere,relinque ei 5c pallium.Interrogo qui sint qui spolian/tibus aduersari js cedant,imo qui sint qui aduersarios suos non spoliare commentur.Tam procul enim abest, ut cu tunicis etiam alia relinquamus, ut si quo modo possumus, palliu simul aduersari js tunicasin tollamus.Tam de Mote enim mandatis dominicis obedimus iit non sufficiat nobis, quod al
38쪽
L I 8 E Ruersari js nostris etia minima uestimentorum nostroru parte non cedimus nisi cis quantu in nobis est,si res linat, cuncta rapiamus. Iungitur aute praecepto huic par dccolimile mandam, quo ait dominus: Qui percusserit te in dextra maxillam,praebe ei S altera. antos putamus esse,qui dicto huic uel aures modeste praebeant,uel certe clita id facere uident .animis acqui scant Aut quotus quisl est,qui si ictum unu acceperit,no multos pro uno reddat tantu ab illo abest,ut denti maxillam praebeat ut tum se uincere putet,no quando aduersariu uapulando, sed quando caededo superauerit. M.tib. s Quae uultis,inquit saluator,ut faciant uobis homines, eade de uos facite illis sit viliter.Huius lententio parte in bene nouimus,ut nunqua praetereamus: partem sic praetermittimus quasi penitus nesciamus. Na quid ab alijs praeitari nobis uelimus , optime nouimus: quid aute ipss ali js debeamus prae/stare,nescimus. Atq; utinam nesciremus,minor esset ignorantiae reatus, s LM. α cundu illud: Qui nestit uoluntate domini sui,uapulabit paucis, qui aute Et dc non facit cam, uapulabit multis. Nuc aute maior in hoc offensa est,quod parte sentcntiae sacrae pro comodom nostroru utilitate deligimus, partem
pro dei iniuria praeterimus. Exaggerat quoq; hoc dei uerba offficio prςdica . . orato tionis suae a pol tolus Paulus,dicens: Nemo quod suu est quaerat, sed quod alicrius. Et item: Non quae sunt,inquit,singuli cogitantes,sed ea quς aliom. Vides quam fideliter praecepta Christi fuerit executus ubi cum saluator sic nos pro ali js sicut pro nobis iusserit cogitare, ille plus alioru nos comodis noni domini tui sit consulere quam nostris, boni scilicet domini bonus famulus, oc singullaris magistri praeclarus imitator.qui in uestigi js domini sui ambulans, pa tentiora quodam odo 5c expressora pedibus suis fecit domini sui esse uesti
gia. Quid ergo horu iacimus Christiani quod Christus, an quod Apostolus iubet Puto omnino quod neutru. Tantu abest, ut alioru comodis ali/quid cu propria incomoditate praestemus,ut omnes uel maxime nostrisco modis cu aliorum incomodo cosulamus. Sed eligere forsan maiora quae videmur quae nullus impleat, di ut ipsi putant implere omnino no possint. ec praeterire alia,quae dc impleri queant, di ab omnibus impleatur. Sed pionium illud considerandu est, quia nulli seruom licet,ex his quς dominus suus imperat eligere pro arbitrio. dc in Lictissima abustone quod placuerit assumere quod displicuerit repudiare: maxime cia dc terrestres domini nequaqua aequo animo tolerandu putant,si iussones suas serui ex parte audiant. oc ex parte contemnant, e pro libidine sua quae putaucrint facienda faciat. quae putauerint cocul anda coculcent. Si enim pro arbitrio suo serui domi/nis obtemperant, ne in iis quidem in quibus obtemperaucrint obsequumtur. Quando enim simus ex domini sui iusti ea facit tantumodo quae uult Arguit a facere,iam non dominicam uoluntatem implet, sed suam. Si ergo nos quim ς' homunculi imbecilli sumusaeontemni tamen a seruis nostris omnino notu
39쪽
TERTIVs ismus: quos etsi nobis seruitutis conditio infirmiores, humana tamen sors reddit aequales: quam inique coelestem dominum contemnimus, qui cum o homines ipsi simus,contemnendos nos tamen a nostrae conditionis hominibus non putamus: nisi tanti fortasse consilin actam profundae intelligen/tiae sumus, ut qui pati iniurias seruorum nolumus, subditum iniuriis no stris deum else uelimus: dc quae ipsi toleram humano indigna credimus, deum a nobis digne haec tolerare credamus. At per hoc si qui suntait ad superiora redeamus, qui de maioribus nos dei praeceptis dicere existiment. ec minora reticere, luperflue queri intelligendi sunt. Neque enim iusta rei. Menso causatio est, cur praeserantur aliqua, ubi facienda sunt omnia. Sicut enim iis dominorum carnalium seruis eligere, ut iam dixi, omnino non licet, quae ex praeceptis seruilibus faciant, aut quae non saciant, Sic nos qui serui no/stri domini sumus, illicitum omnino existimare debemus, ut uel illa quae Placent, pro animi oblectatione sumamus, uel illa quae displicent, pro su/perbiae abusione calcemus. Sed acquiescamus tamen qs, qui eae praeceptis dominicis idcirco forsitan nos uolunt maiora dicere, quia te putant mino ra complere: non quia sufficiat ad salutem, si maioribus spretis minora taciamus secundum illud: Quicunque totam legem seruauerit, ostendat au/ utaritem in uno, iactus cst omnium reus ac per hoc licet nobis non sufficiat parua ac minima quaeque sacere acquiesco tamen ego minora dicere, ut ostendam maximam Christianorum omnium partem, ne exigua saltem ac mi/ 'nima secisse. Iussit saluator noster ut Christiani non iurarent. Plures inue/nies qui saepius periurent,quam qui omnino non iurent. Iussit quoque, ut ncmo malediceret. Cuius sermo non maledictio est e Prima enim sempericla irarum maledicta sunt, dc quicquid non possumus imbecilli, optamus irati, ac sic in omni animorum indignantium motu uotis malis pro armis
utimur. Vnde unusquisque hominum euidentissime probat, quicquid fie/ri aduersari js suis optat totum se uelle sacere si posset. Sed uidelicet quia o/mnes hac improbitate linguarum iacile utimur, qui iussis dominicis ob/wmperamus, idcirco etiam apud deum iacile hoc putamus esse qui iussit, Maledici, inquit sermo diuinus, regnum des non postidebunt. Hinc ergo intelligere possumus quam grauis sit 5c rimiciosa maledictio, quando i .coris etiam si alia bona adfuerint,sola excludit a coelo. Inuidiam iussit procul ese
se a nobiS at nos econtra, non extraneis tantum, sed etiam proximis inuibdemus. Nec solum inimicos, sed etiam amicos liuore perfundimus, adeo prope in omnium sensu hoc malum regnat, adeo esuriendi libido te ianum habet, detrahendi libido terminum non habet. Nam saepe admo/dum cibo, nuquam detractione saturamur.Sed Arsitan leuis poena istius labis est, Detrahens,inquit scriptura sacra, eradicabitur. Grauis prosecto Roimide tremenda animaduersio, sed tamen nulla correctio dura :. modo enim
40쪽
unusquisq; hominum alium lacerare non desinat, tanti putat ut etiam sibi
Inuina selam ipse non parcat . sed digna plane mali istius retributio est, quae solum perse NU quitur autoremulli enim nihil nocet penitus cui detrahit, tantumodo illum sti m M punit a cuius ore procedit. Sed delirare,opinor.uidemur ista repetendo,oc sero ut nos delirare uideamur. Nunquid delirauit dominus, qui praecepit, Ephe. Omnis enim, inquit per Apostolum ibum, clamor auferatur a uobis cum omni malitia Vtrunq; quidem hoc in nobis iugiter peticuerat, sed tamen magis malitia quam clamor. Clamor quippe non semper est in oribus nostris, malitia aute semper in cordibus nostris: ac per hoc tuto quod etiam phita si in nobis clamor desineret,iamen malitia permaneret. Sine murmuratione quoq; dc querela nos deus noster elle praecepit. Quando haec in humuno genere non fuerunt:Si aestus est,de caliditate caulamur: si pluuia, de in/undatione coquerimur. Si infoecundior annus est, accusamus sterilitatem: si laecundior uilitatem: adiplici abudatiam cupimus,lc eandem adepti a cusamus. Quid dici hac re improbius, quid contumeliosius potest: etiam in hoc de misericordia dei querimur,quia tribuat quod rogamus. Abesse a semis suis omne omnino, etiam oculorum,scadalum deus picepit.Et ideo nati b.s si quis,inquit,viderit mulierem ad c5cupiscendum, iam moechatus cst eam in corde suo. Hinc intelligere plene possumus, quam castos nos ine salua oculi sene/ tor iusserit qui etiam licentiam uisionis abscidit.Sciens enim senestras quo
daminodo esse nostrarum mentium, lumen oculorum, de omneS impro bas cupiditates in cor per oculos,quass per naturales cuniculoS, introire: extinguere eas penitus socis uoluit,ne intus orirentur. 5c letaliter crescentibus fibris conualescerent fortasse in animo, si germinalsent in visu. Idcirco itaq; ait dominus petulcos impudicorum hominum intuitus noxia adultam nocarere, scilicet ut qui bona fide fugeret adulterium , custodiret aspectiam. Persectae siquidem ae *ncertissimae sanctitatis uolens cultores suos sacerenistria diu saluator, iustit ab ins cautissime etia minima uitari: dc ut quam pura est pu/vittas a pilla oculi,tam pura esset Christiani hominis uita:& sicut salua intuitus it columitate,pulueris labem in se oculus non reciperet: sic uita nostra labem
in se penitus impudicitiae non haberet. Vnde est illud etiam quod mismr.ς quentibus ait dominus: Si scandalizat te oculus tuus, crue eum. Et si scamdalizat te manus tua abs inde eam. Expedit tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. Si igitur iuxta dei uerbum in gehennam scandalis trahimur, recte prosecto ut g hennam uitare possimus, etiam manibus nostris oculis in multamur: non
quod membris suis quis priuare se debeat: sed quia tam necessariae nobis
Rint quaedam domesticorum obsequiorum necessitudines,ut his quasi oculis,interdum autem quasi manibus utamur, recte nobis praesentium minis
sterioru ossicia subtrahimus,ne sterni ignis tormcnta patiamur. Vbi enim demiab