장음표시 사용
131쪽
88 Cothicit ovi Tic Quia foenus non est legitimus jure gentium, aut jure civilias
Probatus modus acquirendi, improbum, io. C. ex quibus ausis infami Uat.
Contra esse legitimum, licitum aequirendi modum probatur. Quia usurae non limpliciter&absolute lege divina& humana prohibentur, sed tantum secundum quid videlicet respectu certarum personarum 'uatenus usurie sunt immoderatei,4 injustei Proinde antequam ulterius in hae quaestione progressiamur, vulgatam he- ne tritam usuraru distinctionem praemittemus,qua distinguuntur,in Lacratorias recompensatorias Opimitorias. Lucratorias, quod attinet,quae aliis mordentes & perdentes, item, iniuuat inhonesteteri inutiles dicuntur,ciuia ex mero mutuationis officio contra naturam contractus
lucrum Letunt, improbaeri illicitae sunt,id quod ostendunto evincunt argumenta superius allata,istiusmodi enim sunt, ut merito Deus odium suum adversus easdem expressis seripturae dictis declararit. Compensatoriae verb,quia non sent luctu sepra seriem exactum nropter officiu mutuationis, sed preciu vel stimatio usus sortis eo sumptae cu damno credi toris, Malias dicuntur sublevantes, conseris vantes remuneratoriae, illicitae, interdictae non sunt. Id quod eo firmamus his fundamentis. I. Quia officium boni Patrisfamilias est ita benefacere aliis, ne sibi suisq, sit angustia aliis ver,relaxatio. a. Cor. 8. .Is Suis ergb tenetur prius providere, i.Tim s. v. 8. Charitas enim ordinata incipit a se ipsa. Non ergh officio contrarium est. sic alium Iuvare, ut te serves indemnem,istas quis exsignaroribus, Que- admodui est aperiant, isneimia,C. de admihistri tur. Itaq; u quaestum
certum facere potuisti pecunia, quam mutuo das, aut ea propter damnum incurris, non est iniquum ejus rationem haberi, cum nemo alteri uio cum detrimento benigne facere cogatur, I.I.decipere,*ndinu tint,cumsijssct qaapluv.arc. Lex igitur natura hane usuram 1anxit, Matt&7.r. Ιχ. antiquitas suadet, gratitudinis referendae ratio flagitat,
Christiana intritis urget, partim etiam necessitas partim etiam utilitas eandem postulat.Nam cum unusquisq; intelligitur sua pec nia,aut in emptionis agrorum vel redituum permissorum, aut inti 'gotiationem collocata lucrum facere posse, tutor, . sps, ead Ussui. eo si chim est ut vel ociosam pecuniam ad aliquem mediocre M tolerabilem inodum finierat dare, etiam Christianorum Imperatorum
132쪽
uris,ctiffundus legatus, .delegat. 3.cti praefidis, g cirrumpet. I. eos,C.d usuris Idipsum suadet etiam utilitas. Nam si ustirae non ellent licitae, multi homines ad inopiam redigerentur, inprimis pupilli ac viduet non haberent, unde tandem vivere possent,quin i md multi studiosi,
sua feliciter inchoata relinquere deberent. Item non pollent merces variς ex remotis regionibus advehi, negotiationes,que sine argentariarum mensaru usu consistere nullo modo possunt, tollerenturi A qui jus divinum non abolet Politias, vita genera,&legitimos contractus. Ergδ &c. Et quid in pecunia foenori expendenda , cum de iure nulli conceditur usus domus vel Musa, , cum tamen domus etiam per sesterilis&aliam domum non pariat Nummus
enim non Phylice sed Ethice generat, uti domus in commutativa justitia. Porrδ,quod attinet punitorias, multo minus improbari, o Lsunt, quia sustinentur, tam propter praesumptum damnum credi IO-ris, quod vulgo intereue nominant, quam propter moram debitoris quae cum deliinim situ olus, . ubi in finis de mandati merit,punitur, linquid i 7. pupillosi Muris ubi dicitur, usuras no propter lucrum petentium, sed propter moram non solventium infligi Quamobrem cum&Deus ipse Deur. 23. vers...usuras concessit, proculdu- bio no aliam ob causam quam quod esset equum ut aliquam recompensationem lsui emergentis damni cessantis lucri haberent,in contra iniquum cum jactura damno alterius ditescerent. Proinde compensatorias, punitorias licita, optima ratione con cestas , eontra lucratorias damnatas esse concludimus.
L Jus operarum nasicarunt, quod est instar remuneratorii beneficii,pro libertate, pro
agris,pro spatio seli, in quo casulassiuas condi
133쪽
derunti concessis,varie Constituitur,utpote pa- stis, cotraetibus&ultimis voluntatibus, T.
fuit. se deservit rusticis urban.pradior. Item praescriptione, arg. sitibus,ro in de Ur scensit thoc ure 3 9 ductus aqua de aquaquotid soliv. Item si accessione,i heredem, scher ditas,de R. fac aliis modis, de quibus vide Η san. de hominibus propriis. a. Quod si ruricolae domino sito operas
debitas praestare recusent,verberibus, carceriabus aulicen a jecuniaria affici possunt. Husan. de hominibuspropriis,c Zm.I.is in. 3. Finiturjus operarum variis modis;imprimis verbemigratione,cu consensu domini faeta. Et hinc est, quod in civitatibus liberales
vel mechanicas artes aut opificiamanuaria addiscere volentes, Certam pecuniam Domino quasi A. pro liberatione, selvere teneantur,
134쪽
Ras. Vox ro ANGO FRIDE Rico sum aut gen Equite Vangiorti Προοιμιον. Iberos non esse familiae pars constituens, ut Pateris familias, inor, Oseni sed ambitu familiae tanquam estes tus, contineri,& ad ejus persectionem ira inpagationem referri, priscedentibus disputationi iabus dictum desex professo disputatum est Restat ergo, ut hae diIputatione,de Patre Iibetis, e&agamus brevius, quo idem pertractatur a JCtis proin lixius. Ut igitur id a nobis fiat certo iusto ordine, de his sequentibus hae disputatione breviter videbimus. I. Quomodo Patria potestas constituitur. 1. Quomodo constituta consideranda. 3. Quot&quibus modis eadem hiatur. TMEsI PRIMA.ΡAtria potestas, de qua hoc loco agimus, Patribus Romanis pro prie competit.*- autem, Infit de P. P.θ . item in potestare g. dehis quissi vel aliendis. Non vero matribus,ffeminae Uit.4 d pr. 3-rm, In Mia hered.qualit.=iusserent. a. Constitulis autem Patria potestas tribus modis. I. Matrimonio,inpr. Insit. de P.P. Ol item in potestate g. de his quisiuntsui vel alieniosa.Legitimatione 6 ult.Inght.de nuptu ,9Non2 89. 3. Adoptione. inn restit. eado .cti. I. g. eodem. 3. Matrimonium est praecipuus constituendi patriam pote- statem.
135쪽
ya COLLE cII POLITI exstatem modus: ille enim tantum de jure civili Parens est, quem justae
demonstrant nuptiae; unde sequitur, quod ii, qui extra matrimonium, eonceptivi prognati sunt, patrem non habere intelligantur. flagri Mansiit.denupt. . Cum veto traisericordia indigni non sint,qui vitio aheno laborat, Llegem, 7.C.denar .alier patria potestate constituendi modus
succedit , videlicet, Legitimari , qua, nari ex illegitimis nuptiis &prohibito bitu, non tamen incesto, ius liberorum legitimorum
sortiuntur&natalibus restituuntur Nov. 89 p. I. c Nonsi. q. E.
s. Estq; Legitimatio is ure Insiit.uenisso C. triplax. I. Fit per subsequens matrimonium. 2. Per reseriptum principis 3 per oblationem curiae , quibus adjungit. N. Iustinianus Nopia. III. c. 2. CV authent.Sι quis liberos, C dematuraeabus liberis, quartum modum,videlicet nominationeis filii. 6. Hodiernis moribus duo tantummodo modi segi ii maiionis sunt in usu, videlicet per subsequens matrimonium per rescriptum principis,reliqui duo, per oblationem curiae,&nominatione filii,in usu esse desierunt. . Et quia nuptiae consensu constent, non vero concubitu. 3 ossis Ra.θcjussciat, .beria miri 27.q.2.ct antas viae. suismirfisi t. sequituri, matrimonium ab aliquo in extremo mortis articulo Cum concubina contractum, ad legitimandos filios sufficereIdq; legitimationis favor,honoro potentia matrimonii unice suadet, nis-xime si in plenum vigorem deductum sit matrimonium. 8. Hine etiam concludimus:Statuta opi ficum, uri buum , tabernariorum similium in divitatibus,der Dand merser Emptori Innungm vi md Bunisten quae spurios ab artificiis & collegiisaiace,
adlegitimatos per subsequens matrimonium,aut per rescriptu priri ripis, extendi non posse.Sunt enim hec jure publico introducta, que: privatorum pactionibus immutari non posse. m. Praesertim cum subsequens matrimonium, omne vitium tollat legitimatos. per omnia legitimis parificet,ων. siti rur licentur, O F. 89.c.8.C.tantasm.Extra quimisium legit Sacrilegii instat fit divinis obviare beneficiisISuri iis, C.de diverse riptis. Cognationem quandam cum legitimatione habet dissem strio qua defectus natalium non tollitus in Iotum, sed tantummodo
136쪽
res vel dignitates vel successiones; tunc in casu iactae dispensationis, pro legitimo habetur, nec ultra casum illudispensitionis factae
Io. Adoptione quoq; Patria potestas constituitur, quae est victus legitimus,quo quis in alicujus filium eligit .in Instit.de Mope. Lyssia vic. procm .4ssis ad i. I. Ceodem. 11. Fit duobus modis:Principali rescripto vel Imperio magistratus inferioris Principali rescripto cum hominem sui juris adoptamus,&tu Adrogatis in specie dicitui.Imperio magistratus inferioris, cum filium tamilias adoptamus,& dicitur in specie piis, et restit.de ad Lis. Posunt autem omnes adoptare,qui non natura vel lege prohibentur. Mitim prohibentur i. ob vitium animi ut larios, L 1ssdeadoptio ιμriosuss de R.I. . ob vitium corporis seu impotentiam generandii ut castrati minores decem octo annis, sicuti etiam minores natu,majores nullo modo permittuntur, minosirestias .L9Mutis,geodem, . qui in locu fratris alios adoptare gesti mi, cuper rerum naturam frater a fratre procreari neclueat,t nec uri C. de heredib.instuuend. in vero prohibentur. I. minores sexaginta annis,
publiee enim interest repleri civitatem liberis hominibus,t. I sssoluto matrim. merit,eis adoptandi facultas denegatur, ut conjugio operam dent,& naturam potius sequantur,quam instar corrucae alienos trullos excludanti immitiam1.3mia 2 foeminei, nisi ex indulgentia principis ad solatium liberorum amiliarium,fl. Inst. adopt. 3. Servia.quodattinetoede R.Lis Adoptioni non dissimilis est, recepta hodie passim in Germania,conjunctio de unio prolis,vulgbdietiri si iid d)iis' quei
estpactum inter parentes eorumq; ex diverso matrimonio, utrinq; sulceptos de suscipiendos liberos, praesupposito filiationis jur de mutua invicem accessione coram ordinario loci magistratu, cum cauis cognitione,adhibitis iis, quorum interest & actis intervenientibus riteri recte init um. Gaι ,..bs in I. Modis preemen inratis,ut dictum est,Patria potestas con-
stituitur; ex quibus jam facile patet, qui sint in potestate patrisin
qui non sumpto argumento Leontrario sensu, quod in jure est validum, quoties non resultat absurdus intellectus; constitutajam con- sidera-
137쪽
stituta iam tem sideratur dupliciter, tum sectu Pamtu eam tis,tum reo iuberorum eidem subjectorum.
rs Respectu patris consideranda veniunt & effectus patriis potestatis & ejusdem ossicium. i6. Effectus patriae potestatis multi lunt. Habebat enim olim Pater,vigore patriae potestatis in uos liberos,jus vite. necis,lan flucin .ii.gae liber o si ham ct M. C. depania potest.Bod I de Eepto. 4.
Quam tamen potestatem, illos absq; iusta causa exercere potuisse, non puto τι.Patri.2o. eqq.βώL.Iustam de aduster. Siquidem non in atrocitate, ut aitJCius,in I.ῶν-sdad L. Pomp. de Parricid sed in pietate consistit. Et quamvis, inde a primis Romani Imperii incunabulis jus vitae Ac necis ortum traxerit, non tamen constat Parentes impune liberos sine iusta causa occidis ei Na poena Parricidarum, ut m culeo insuatur cveanevi gallo gallinaceo,viperavi simia,& deinde in mare vel amne projiciantur anteritatem Imperatoru constituta est, η gad L.Pam.de Parriciaect inauditum,gMLxor de anQuod verbo,causam occiderint Romani liberos suos exempla sunt plurima Sic Cassius, agraria largitate inciderat in suspitionem quaesiti regni, patre damnatus ferturri necatus cognita domi causa. Lιν M. 2. Sic T. Manlius Torquatus filium Syllanum damnavit ob pecunias a sociis acceptas. ω.lib. s. c. 8. Sic P. Attilius filiam stupri convictam ipse interprivatos parietes interemti.Salugin Catilin.=V-R6.cI.Sic Α. Fulvium Sematorem partes Catilinae secuturum,Pater retraxit, seaq; auctori tate interfecit Salo.in Catilin. se aler. s. c. 8. Quae atrocitas supplicii pol, modum a D.Imperatoribus Parentibus interdicta est, t. t. Caesam quisbuid stramo filius, 3. zdepat. potest. . unis C de menaepropinq. No Pest. es. in .Relictum ergδ constitutionabus Imperat parentibus nihil
aliud est, quam quod fossini filios, si quid gravius deliquerint, easti gandos o Teire judici, dicturo ex ipsius praescripto sententiam, Isaia
i . Pret erea disciplina domestica, hoc est, iuetera emendatio eu potestas corrigendi patri est permissa,ut quicquid privatim statum
rit pater adversus fiIium, dum in sevitiam intolerabilem non exeat, fit extra omnem noxiam M. e RP. Quod si verδ sepra modum saeviat,emancipare filium eontur, HLoqinsapatri manu g. Et quam
138쪽
Εxx Re ITA Ti. IV. saliter filis ad Aedientiam redigi non potem ad morum correctionem, per aliquod tempus filius includi, privatim detineri potest.
mescisint.astitaeP.Rn.27. I 8. Secundo, potuit pater tempore necessitatis filium suum uendere, tametsi ei traliber talia praeiudicium, . n. C. de emend. propinq.
O .LC de PatriAquillios distrax. Id quod etiam a motibus nostris ree et sit Visa taesti de P.Pin princαII.in m. 1'. Tertio,Quod olim filius quicquid acquirebat exceptis peculiis castrensibus q.castrensibus,id confestim patri suo acquirebat, ita ut pater idipsum alii filio vel extraneo donare vendere, de quocunq; modo vellet applicare possiet. Sed hodie inter peculiua ventitium prosectiliu distinguitur,ita ut in prosectitiis etiam quoad proprietatem, in adventiciis vero quoad usim fructum, ta oportet,
2 o. Quarib,Quod inter patrem filium nulla possit esedis, nisi de castrensi peculio,i.ssi nulla, .sti,dis. Congruentius enim V,
detur eontroversias conjunctorum, intra domum terminari, μη extius, .CiPI.χi. Quintδ,Quod licet inter patrem filium naturalis obligatio propter consensum oriatur, starer afratre, quaestum g de conciri. indebitor tamen civilis obligatio inter eos non nascitur,*ιtem mutilis, Instit.de inutilib Stipular Cum paterin filius fictione juris civilis,una eademq; persona censeantur, tequeretur, parentem sibi ipsi obligari cum filius quicquid a patre conlequitur,ipsi patri videatur acquirere. 22. Sext Λ, Quod filius familias de jure civili sine consensu
patris,uxorem ducere nequeat pr. IVir de nupt. 23. Septimo. Quod filius familias sine consensu patris moristis causa donare nequeat.ι tam I1.LI. . de donat mori. causa. Item quod testamentum aut Codicillos , etiam antecedente consensu patris,
condere nequeat, nisi in eastrensibus ekq. Castrensibus, in quibus pro patre ramilias habetur, ι.penait 9 fin. C. qui testamento possor. 24. octav b. Quod pater filium ab alio de tentum interdictio de libetis exhibendis posit petereo vindicare. .f. de liber.exhibend.. rei mdiuas. Nohδ. Quod pater pol ii filio impuberi testamentum con
139쪽
s Cotta circ. otii ies . M, Decim b. Quod per mi isum it patri fidici impuberi testamento tutore dare. 6 permis Insit.de tutati qua sim abant potestitis essecta, de quibus vide apud Accursam ct alios, imprimis per apud Asiamum
17. Libertas ergo vita filiorum,manu Ac potestate pare tum exempta sunt; De vita jam ex ptae cedentibus constat; de liberta te verum est, βη. Cis P P.cri .C.de Patrisus quislios diinax. Non autem libertatem h. l. putamus illam. quae tantum in facto consi stit, sed qua
jus approbat illa enim filius Amilias liber non est, sed potestati pa-tsi subiicitur, nec potest facere quid vult hae ver h liber esto manet, neq; sic de libertatentiis aliquid decedit. Sic enim filii familias non
prohibentur esse judices i. cum pretor, finis de judicis ubi neque sutela gerere fi liuifamiliast tureus, . Retinent proinde parentes potestatem in liberos,uti dictum est,in domestica disciplina, item
in bonis iebus. Arnis. lib. I. c. q. tr. patre Olιberis.18. Onicium parentum consistit. I. In alimentorum praeis statione seu nutritione a. In institutione. . In elocatione ad ma trimonium. In dotando Schonbib. I.Politis. 7. depurect Meris. Arni .ca9. Ad nutritionem, parentes naturaliter obligatos patet inde; quod omnibus rebus ita comparatum it, ut incrementum inde exsipectare habeant, unde nactisunt initium. Improvide enim age rei natura, si scelus sitos terris ostenderet tantum,neq; ultra esse sineret defectu nutrimenti, ortus suos repetituros, Cogitarit enim nos nam
ttιra, antequamfecit Senec. 6 b nes, c. 2 . Inde autem incrementumpe
terent, nati ab iis, quibus natura ad hoc stimulum& facultatem addiditὶ Hinc necare videtur, qui alimenta denegat,l.m tu, dea sc liberio Lun.*tareat. τοι leur.C.derei uxor. action. O in. 1υ ,αdebon. quae lib. Hi ne Cicirecte a.de orat. his verbis: Nes boni est, ne iberalis parentis, quemprocrearit eauxerit, non vestirectomare. Commune enim votum parentum est,ut liberis omnia parent, penuit.*sianumquid ,1 de bonuliberi.& thesiuros conquirant.C.cum Apostolus, .ex de comata: damnatur prςterea anathematis, qui necessaria liberis no praebuerit, C AFud reliquerirno .so.Idq; procedit eatenus, ut etiamsi ex injusto, d mnato coitu sint nati, C.cum baserer, M.tri . de eo qui duxit in matrim
140쪽
so . Ad nutritionem ergo parentes adeδ tenenrur,ut si sponte sua id facere neglexerint, auctoritate magistratus ad hoc debitum persolvendum cogi possint squis aliberisAsniparens, 8. 34drindex. iissctagno libram lium,C.de RPIs.ct..C.dealend. liber. 3 i. Cum igitur ure naturae liberis debeantur alimenta, seis quitur quod neq; a patre neq; a Principe filiis avsserri possint; nisi jus naturae maleficio perdiderint.Hinc sequitur legitimam in totum jure civili vel statuto tolli non posse ted ad minimum, quoad alimenta relinquendam esse iasion in .quoniam,C.de in Ossas. 31. Per alimenta h l. non tantum intelligimus cibum dei tum,de quae cibariorum nomine comprehenduntur, sed quae usui,
cultu corporis, quaeq; ad vivendum nomini nece Caria sunt, ira, ut vestem victus uoq, vicem habere tradat, Laberistem lectum,habitatione dc stramenta, I.verbo victus aquos nos de V.S. OLF. . non tantum,fde
agnoscalor a tis,cti Missis Pietas igitur ex qua alimenta liberis debentui, constringentano est, sed potius amplianda.
0 33. Tenetur autem pater, non inquantum cupit filius, sed inquantum vult pater,4 filio sufficit ad necessitatem , non vero quanis vim requirit ad voluptatem Assignanda ergδ alimenta sent ex a bitrio iudicis u.2.Qι pupilΤ.edus. Pro modo facultatum &dignitate personae .la se . ubi pupist. ι. i. gs mulier . de ventris possLI C.de ali prast. competent Actetuli. de a d ib. Nec non secundum loci consuetudinem dk familiae.Henoch.a .ru c. I 6 .n.3 seqq.. 34. δ utq; autem tenentur Parentes liberis de alimentis,
donee sibi ipsis prospicere possint. I squis, go de agnostendis liberimi-menta enim iure natura praebentur saltem in subsidium t ergo lifilio aliunde sit prospectum, ve Iipse sibi prcispicere possit, ad eorum
31. Cum vero de eodem debito, nemo nisi semel teneatur, ι.qui bis in .ct qui umfr,18,de V. Oblig, Iterum atq, iterum ad nova alimenta, si prius assignata inutilite, perdiderit & prodegerit ,non tenetur, nec natura quenquam obligat, ad alendum filium prodigum vel supra facultates; Nam si alimenta de novo suppeditarentur prodigo pietaspaterna patri esset damno, impietas filii filio esset c5- modo. Hici denuo invitaretur ad dilapidandum &inutiliter in si