장음표시 사용
101쪽
Ex ERci TATies III. 6 43. Supersunt tamen in nonnullis terris, qui inopia lamplietudine divitum familiarum, ad servorum propius,quam ad liberoruconditionem accedunt. Conditio verbillorum non ubiq; eadem cinaliis enim liberius, in aliis durius tractan rur Germanis novo nomine vocatur homines proprii Teib Shgme.Polonis appellantur ΚmGο-nει;Danis sonΔm; Gallis Tartables,on manis mortes. In Suevia propc accedunt ad ingenuos, Zaf I. Rss .c. 3.n. 77 sqq. In Polonia non sibi sed Dominis possident; nam quicquid id genus hominum habet, utpote agros,pascua, aedes, boves,pecudes,utensilia elegantiores, stes, haec omnia ad Dominum pertinent Et usitatum erat Polonis olim, praesertim nobilibus, dum iter faciebant, diripiebant villas rusticorum dc eorum si1mptu proficiscebantur; donec a Casmiror.id correctum anno u8o. Nee multum etiam absunt ab antiquorum servitute, qui in ducatu Megapolitano,in estphalia in Rusiud egunt , nam singulis diebus servire debent non tantum ipsi, verum etiam liberi ipsorum, in potestate dominoru existunt, nihilq, habent proprii, nisi quantum sagacitate, seum defraudantes genium comparcere dc peculium inde condere possitnt. 6. Et quamvis hi homines, ervi non sint per omnia;interim tamen neq; ingenui:Saxones enim Olim eos non tantum a judiciis c dignitatibus; verum a tribubus4 commerciis, eliciebant, cujus vestigia adhuc superesse videmus,in vulgari formula literarum nativitatis. Nec enim recipiuntur, ecben vnn bEygen quorum cum plena esset Westphalia, post introductas a Carolo Magno, ob reite ratas defectiones, Francoram Colonias & incolas omnes inservitutem condemnatos , factum esse puto, ut in quibusdam civitatibus inferioris Saxoniae ne adhuc mestphali recipiantur. Id quod merithetiam dies abolevit. Et tantum de illis, quae ad familiae constituti
s. Adminicula societatis domesticae, sine quibus conservarino potest, sunt opes: possessiones circa quas duo necessario consideranda veniunt. I. liber et ,rat in modus acquiredi.2.114tiis κ .ratici acquisitis recte utendi.
8. Illa dicitur scientia vel facultas acquirendi ea, quae ad Hestum & amictum sunt necessaria, dicta a Phj lolbpho, q-npia, quod ἀοῦ, ualet medium commodissi mum, per quod nobis ne si
.laria, comparare pollimus. Κ Divia
102쪽
s Corigo II POLITI et ' Dividitur in naturale cla artificialem. Naturalis est, quam natura monstravit necessiitate urgente, quae etiam exinde ne cellaria dicitur, quod circa victum Mamictum occupata. so. Estq; .simplex vel mixta Simplex est, qua certo uno vitae genere victum nobis acquirimus. Cujus species . Philosopho numerantur: quarum prima est η γεωργία, agri cultura, per quam victum quaerimus ex terra iis, quae e terranalcuntur Altera est, qua ex pastura animalium mansueto tum victum quaerimus,dicitur Patratura: Tertia η λεριικη, qua ex justo bello victum quaerimus dicitur Polem Quarta species, qua ex venatione victum conquirimus, dicitur Ve twJSstili rursum triplex, ευmmi, qua bestias vel animalia terrestria;ονιθοθηρο aucupiu, quaaves& volatilia αλιευ aevi Pistatio, qua pisces capimus, ex iis victum Mamictum quaerimus. si Mixtaeit,'trando non una tantum ratione, victus acquiritur, set Artificialis est, quae hominum industriaeu studio, inventa:hinc neq; naturalis, neq; necessia i ad cirur. A naturali dit terti quod non necessitate naturata ted cupiditate hominum,quae insatiabilis,est profectautem quod splendorem voluptatem duxum, e c. tibi ha-Deat proposita.
13. Estq; Philosopho duplex. Alia honesta& licita,&alia in
honesta Millicita. Honesta utilis Mnece ilaria est,per quam res aequo tolerabili pretio aestimantur, ut inter ementes, vendentes aut alio
34. Turpis & prohibita est si res pretio justo majore aestimamrvi permurantur hinc Cauponma,nwnmularia Gameratio. s. Praeterea, χαρος κη facultas ad Dominum j ectat, nec patiatur servos suos vel petulantes, vel superbos vel nimis rem illbs de abiectos,quod obtinebit, si opus cibum & castigationem reche temta perare sciat. 6. Opus de betur servis, quia ad rem familiarem augendam habetur. 17. Cibus pra terea requiritur sum ciens ad Catietatem aciis hui, ne labore frangantur.3 8. Tertio, ne nimium saeviat in servos.Nam quamvis olimius vitet ac necis in servos habuerint domini: tamen illud jus rigidaia
103쪽
axeta et Aetio IIICrect hodie eorrectum est, ne absq; justa causa servum interficere. vel in eu sepra modum fierire liceat, cum Reipub.intersitine quis suaxe male utatur.
19. Et quia haec deservis per legem talibus, qui vel in belIoeapti vel ex captivis nati fuerunt, recte accipiuntur: sequitur quca in servos, per naturam tales, nulla prorsus seriendi sit potestas, sed quod humanissime tractandi. 6o Et quia hodie inter Christianos remitus sublata xloco servorum,liberis utimur hominibus, tanquam mercenariis,nulla prorsus da turisviendi potestas moderata tamen eorrectio licitari perinissa est, si videliret ossicium suum neglexerint, aut negligentes in
ossieto fuerint.Et tantum de praeceptis. Quas T Io I.
Impugnatur autem a quibusdam Mimprimis a 3 recat in Mil. x.DIEtext.16.I.a lausa esstiente. Quia aeque est constitutio jurisge lium,ac servitus: Et probat hoc duplici ratio .i. et .m gdeict Lubi Iovi pipianus, tria hominum genera juregentium introducta esse dicit,videlicet, liberos homines,servos, Ei liuertinos L declarat Hexepto, hoc modo licet unicuiq;barba habere, n5 ullo hominu privilegio, sed quod eam licentiam quisq; habeat, natura. Si vero certae conditionis homines edicto aliquo juberentur tonderebarbam re liqui ad quos edictum non pertineret, inciperent jure edicti barbam promittere,& sic quod antea fuit naturalis taculiatisri omnium,jam incipit juris civilis esse Sc paucorum. Ad istum modum libertas, post
introductam juregentrum iervitutem, caepit similiter esse jurisgentium,&eorum tantum,qui non serviebant. ruet. Distinguendum esse inter facultatem naturalem,qua omnes liberi eramus, νω autemΠη-rrum,Insulae L N. G. ct C. Ex aequales c quodattinet, fis R. l. interjus, quod certo retpectu facultati naturali, superadditum. Non enim lo-
qtatut hie JCtus de mediis, quomodo illud ius naturale sit limita- eum, ad certas per uas restrictum, sed potius respicit ad causim M a iliciis
104쪽
γ COLLEGI POLITH: relficientem immediatam, cum ideaci libertast imam suam ostianem trahat a jure naturae,&contra servitus,de quaJCtus loquitur: suam dependentiam habeat a jure gentium sequitur libertatem non kque constitutionem juris gentium nominandam, uti servitutem. Exemplum allatum, quod attinet, magis confirmat nostram sente tiam, hoc enim sequitur, illos,ad quos edictum non pertinet,permanere in sua naturali libertate,&ulterius approbari& confirmari. Seeundo impusnatur definitio JCti ulterius his argumentis. . Quod haec definitio aeque competat servis ac liberis hominibus, quia servis quom inest tacultas faciendi, quodlibet, nisi vi aut jure prohibeantur. 2. Quod jus sive leges omnino impediant libertarem&faciant,quo minus homo facere possit,qtiam velit. 3. Quodvis seu violentia non tantum impediat libertatem, verum ommno, tollatri ex uberis hominibus servos faciat, ipsisJCtis judicibus, qui servitute ex vi&violentia bellica introductam eis siserunt . 1 deI. 9 I. Opponitur enim vis seu vivitntia libertati directo, . Pri . c. I. Ue inrum M. ad primum negando, na definitio libertatis servis nullo modo competit, non enim habent libertatem certis legibus4 regulis
circumscriptam, sed proras ademptam,nihil proinde facere possunt ex illis,quera liberis hominibus fieri permissa sunt,& legibus appro is
hala. Ad a distinguendo. Leges enim non imperant ex e actio ne Bσmeti κωs, sed πολιτκῶς. Obedientia enim quae legibus praestatur,
fit sponte, ut libertas sit incolumis, non enam uti antea dictum, libido faciendi, quod lubet, facit libertatem, sed leges &praecepta 'vadiita imperant &inclinant prout ipsa facultas naturalis appetere debet. Ad 3. Distinguendo inter violentiam ex justa causa prosecta,&lnter injustam Servus n. non fit violentia injusta, ted justa, hoc est, quae jure concessa. Est enim servitus constitutio jurisgentium. Qua-obre recte inquit JCtus, quod ille, qui tantum vi aliquid prohibetur,
105쪽
Ex ER cITATI, III. 1Impugnatur autem simili ratione a quibusdam multis modis. r. Quia non est ipsa constitutio, sed jus&res uregentium constituta, quod verbalia in Dragnificent ipsam actionem , non verb rem actam. r. Quod haec delinitio , non specifice tantum servos complectatur, vertim etiam plerosq, Europae incolas & cives, lub dominio&Imperio viventes. s. adversari videtur, 3strvi, Inlli detur persen. ubiJustin.air, quod servi fiant, vel juregentium vel jure civili Ergbservitus non tantum est constitutio jurisgentium, sed juris civilis. . ubis servus etiam interdum sit sine domino . iustun r. infnss. deliberali cavs.cti licet Isidepecu ct l.quod crvus f desister Quia ervitus
ex natura causam tralbi l .Polit. . Erg,lervitus naturae non est contraria, . Quia jus gentium est, quod naturalis ratio inter omnes homines docvit .mines.ssise I ct .ct ius autem, Insit d. I.N.G. ct C. Ergbservos non subjicit domino contra naturam.
Verum ' .ad I. Non et se inusitatum, apud Ctos, ut metonymi-e ipsa constitutio pro re constituta ponatur,xsic verbalia in o non semper denotant iplam actionem, sed etiam interdum rem factam, ut thesaurus est depositio pecuniae, hoc est, deposita pecunia; sic fidei ulliarum obligatio dicitur accessio rei principalis, pro re, quae accessit, DomP. r. comi.c. 9. Ad a. distinguimus inter Dominum proprie dictum inter Imperium, quae toto genere differunt, uti rh. D. prima di ' nostra Polit.demonstratum. Non erg sequitur, Cives Romani imperii sunt sub Imperio Ergδ non sint liberi homines, quia Imperium ideo imperantibus tributum est, ut subditorum libertas salva permanere possit. Ad 3. Quod a potiori debeat fieri denominatio Constat enim Iervitutem,qua talis primum jure gentium introductam esse, ad quod postmodum jus civile accessit alias species
spondet Pac.Cent. q. 2I.in Π.Quod hi, qui sine domis o servi dicuntur
non sint proprie servi, sed ideo servi dicantur, qudd jura libertatis nae habeant. Ad s. Quod unius inclusio non statim sit alterius exclusio. Item quod aliterJCri aliter Philosephi servitutem considerent,&proinde una servitus aliam notollat Ad 6. Distinguendum inter ipsam naturam inter privilegium naturae, quod juregentium optima ratione est limitatum.
106쪽
Vtrum strvitus qusatim sit iraturi Servitutem nata ramo clari videtur probari posse his argumenistis. I. Quia servitus est poena peccati resse Ambrosii ct August. Augustini verba . I9.de C.Da. is.baomi. Imperant qui consulunt uat vir uxori,M-νentrifiliis, dommis,pu. Ritionalemfactum adimi nemsiam notiti Dein, nisi irrationalibus dominari ron autem homines homini. Unde primi iusti Pasto-zes pecorum magis quam hominum Reges constituti, ut sic insi- .nuaret Deus, quid postularet creaturarum ordo 'uid exigatis ritum peccatorum. Conditio quippe servitutis jure intelligitur imposita peccatori Proinde nusquam scripturarum legimus servum. Prius,quam hoc vocassitato Mach peccatum sui filii vindiearet vas
istud culpa meruit,non narura. Et paulo δst. Pus aurem naturabnquapri Deis homuu condidit rus hominis aut uati perempana, sinvitas ea I qua naturalem ordinem constoardubet perturbari etari quias contrae legem, nessetfactam, nihiIesset panae strvituti coercendum.Amis situ inservi.deieiun.ab eodem quide principio, verum non ex eodeme ccato auspicatur servitutem , dum ait Manebat antequam vinan inveniretinomnibus inconcussa libertas nemosiebat a conserte natura με, obstequia strvitutis exigere.Item non esset hod omitus ebirinas nosvis manebat, Hist is inhosi ergo hinatem Mach,Augustinus verbiontempt- Chami; uterm magnum peccatum divina destinatione a Deo per servitutem punitum ruisse asserit. Atqui poena non est secundum,sed contra naturam. Ergo, o c. 2. a definitioneJCti Florentini, m L . Vat. bom. ubi ducitur,quod it con utio iurismirum,qua quisDommo alieno contranseturam siuinitur. 3. contrario. Quia est violentum quoddam . . ab absurdo. Sequeretur de Regesin magnos dominos eue ervos, si Aristotelis sententia de servis natura esset vera. s. A causa efficiente.Quia vis& violantia introduxit servitutem teste Ici Florentino, in L I. q. s. Quia1ervitus Reipub. Christianae est noxia, cum impiumo iniquum sit, pretiosam Dei naturamia dirae servituti addicere,redempti enim omnes sumus per J. C. Contra servitutem naturalem dari probaturbis tundamenturi ab adjunctis commodis. Quia servitus humano generi est utilis ac maxime necessaria. h. Ruione servorum Nasci enim quosdam
videmus usq; dedimpotentis animi, ut nec suis commodis prospi
107쪽
re,nec in longitudinem consulere possunt, in dignos ad consilium, cognitionem rerum, qui nisi serviant Me quotidiano labore vivant, propria industria victum sibi parare copiam non habent hinc mutitos videmus in malam rem abripi,quos impotentia animi alienis rebus uncas iniicere manus coegit; Inde rectἡ Γωkq. s. 3. Libertatem omnesferre non possunt. Non num omnes ita nati fiunt, ut si regereo suo arbitrio recte uti iant, melioris ducta athi trioaanquam adminiculo opus habent nuru hini alioquin pectandi nemfacturi, ut sunt quaedam b/νε qu. ruferocitasemper
mattenda est, nisi vinculis anc robore coerceanIur. Hiinc Ari Ateles 3 Posit io .ct Polit. C. 9 7 Pol. I . Amtico bonoservos appellat, ct liberos malas. Hinc Syris et Q dic utitur Celti liberi homines. 6 ergo omne spontaneumessicit liberum hominem, nisi cognitio accedat quae facultatem indisterentem tali it ad alteram contradictionis parte a Rationem
mini necessarias erritus, quia Dominus servis necessario in re familiari indiget,& eis carere nullo modo potest Cum igitur natura in rerum productione necessitatem utilitatem sibi habeat propositam, neq; deficit necessariis, Ergo servitus secundum naturam erit. . Quod indoli naturς cujusq; rei convenit, no potest, o naturale dici Atq; servitus quibusdam convenit tanqua principium internu motus. E. .
Quod fit ad commodum Mutilitate alicujus ii potest esse violentu
Atqui inservire alicui, vergit quibusdam adcommodum Gemoli1- mentum Trgo, c-.In tota rerutatura, quaedam sunt aliis praestantiora atq; aded quaedam aliis si abjec iaci, natura animatorum sive
animalis. In animalibus anima imperat corpori iecundum naturam. Ergo quoq, inter homines unus homo alteri 6. Per naturam faemina paret masculo, tanquam praestantiori Ergori servus Domino, tanquam nobiliori. . natura&discrimine corporum,quia natura secit distincta corpora hominum, alia robustiora ad opus,alia imbeciliora,ita ut animus in iis prei valeret,atq, adeo essent quaeda Deorum imagines. 8. Et quia cum Decalogus sit de lege naturae,&tab. 2.Decalogi lex sit, ut liberi,quorum nomine omnes inferiores, eo in loco comprehenduntur,debeant parere parentibus, hoc est, superioribus quibuscunq; ,utiq; ad jus naturae etiam servitus reducetur. Harariis apud Aristotelem, i. t. ctam
Pro determinatione quaestionis distinguimus L later=πηm
108쪽
74 COLLEGI POLITICI naturalim, Caviam, Spirit rict Carnalem. 2. Interflatum ante lapsium 'o post lapsum. s. Inter Dominu legit actillegitimu. .ister illud, quodpipera 'curas ct inter illaiquod persee. Quibus distinctionibus presuppositis, ijam N ad Q. Illud verum eis de statu ante lapsum. Nam si homo lapsus non sui et,tunc omnes homines liberi essentvi nulli servi: Verum, post lapsum discrimen hominum est introductii &certi ordines constituti &sic Chami posteritas damnata est in servitute: fratrum, Gen. s. ωEsivi progenies subjiciebaturJacobo, priusqaum ex utero enitebantur, La .quod praesagium mirabili errore perstitebatur,cu uac, omnes stures inJacobi servitutem damnaret, Gen. 16.Ideoqi non sine nutu divino fieri putandum est,quod quidam n Ieantur adeo ablecti & servilis animi, ut sine aliena ope sustendandae familiae non sufficiant. Ad a , Verum esse de servitute legalbnon vero de naturali. Ad L, Megando,servitutem naturalem esse rem violentam, quia omnino naturae: conditioni per orrinia convenit. Ad . Distinguendum est inter Regemo plebeum. Nam in Rege non unu hominem, sed totam civitate telligo. Quare etsi in homine,qui Rex est, sit quaedam rationis&virtutis defectio . ipsi in 'men, quatenus est persona civitatis, nec ratio, nec virtus deficit,propterea, quod habeat suos consiliarios doricario, per quos administrate Rempub potest. Ad s. Distinguimus inter vim secundum legesin contra leges. Nam vis quaedam est de facto, hoe est, contrajus, inuaedam est legibus approbata. Ad 6. Quamvis hodiei liter Christianos servitus nulla, vel gratis dimittuntur, vel certo lytro vel permutatione aliorum captivorum tamen si bellum ger tur cum Turcis omnino captivi in servitutem rediguntur,propterea,' quod non tunc loeum habeat regula item quod ordinata Charitas incipiat a se ipsa.Non enim debeo prodesse inimiet cla mihi nocere. patet erra,quod hoc argumentum hie nihil contra nostram sententiam Dei ait mra hac de quaestione viti apud Casum in Pharior.lib.M. l.2Q
Setvitutem Politicam contrariari secris.literis tradunt,-n.ω- in quod attinet is de R.I. fidis. I.ContraRι φ .mn.2. Monte I risit Verum
109쪽
Verum consentaneam est servitutem Politicam aeris inctionibus,tam veteris,quam novi Testamenti apparet. Quia D. Apostolus admonet Corinthios, ut unusquilo, in ea, in qua quis Vocatus permaneat Serrone captent illicit.im liberraseras qua tamen o seratur,non detrectent I. Cor. 7. Praeterea Timotheum ita libet docere&admonere, i. morb. s. Vt'ri,qui intsubrugo Dominossi somni honore dignos arbitrentur, ne nomen Delo doctrina, male propter ipserum iniquam pertinaciaan audi.tr. Qui ver b fidelibus serviant Dominis,ne eos contemnant, sub praetextu, quasi sint fratres , sed multo subjectius se gerant. Idem inculcat ad h. 6.&'π.2.Epist.2.Idem probatur, n. s.ιrem 1.226. Qi. sTI U.
Vtrum strvitit Iegalissi iustas
notus, Jent.dist. 36. q. I Monterat in I. Polit.supertex sq. Bodin. I de Repubi.s. Servitutem juregentium constitutam prorsus damnat. I.
A causa esticiente. Quia jus belli strictam non abest a violentiavi injuria , advertitur propterea naturae,in victoria vitiae nomine ab omnibus merko condemnatur, a. abel ecto absiurdo Poena tantum debet tenere suos auctores, Isancimus, 22. C. dep- ct crimen. g. eodem, Deut. Eetich. I 8 1.Reg. I . a. Paral. 21. Si enim ultra existenditur,ad crudelitatem pertinet. Non enim sunt aequandi in poena, quos non aequat peccatum. Cu . lib. 261 . . ab adjunctis multorum
bellorum. Multa enim bella Ilint injustae offensivari fieri non potest.ut ab utraq; parte sit justacla legitima causa. . Si necce de re victos liceat, multo minus in servitutem abducere, nam dedititium hominem occidere, ait Alciat.in pupillus, servorum,sf. de HS crudelicsmum est, nec boni Imperatores hoc patiuntur.s.Quia justa non est fortitudo,quam accendit cupido habendi potius, quamibadiam virtutis&honestatis. 6. Quia alienum est a charitate Christiana, ali
Vertim legitimam. justam esse servitutem legalem, probatur his fundamentis. I. Quia approbatur se cris literis. Quia Deus ipse Cananitas Malias gentes ex stirpe Euvi, longe lateq; propagatas, in servitute mi a praeiumpta libertate vindicavit a. Quia servitus comis muni
110쪽
s CG in D POLITICI muni gentium consuetudine introducta. 3. Quia Mnaturas rationi degi iustitiae per omnia consentit, quamdiu enim victiis non deis
ductus et ni ra presidia nostra, hostis est in q, i si de capi opossim mvi injusta enim est mnericordia, si quis hoste
absolvendum putet, cui adhuc latrocinandi adspirat affectus, cap.es iniusta, 13.q.4 .Et charitas ordinata a se sumit initium,&nemo tenetur alteri, imprimis hosti prodesse,cum suo incommodo. Si enim dimitterentur vim,permultum decederetReipub. Victoris. Nam priva retur fructu victoriae. quae ipsi omnia hostium tradidit in manus. Deinde sua benevolentia duplicaret ibi pericula novo bello contra dimissos hostes tentanda,ed periculosius quo pertinaciori animo contra consuetos ad vendicandam ignominiam elsent redituri, quadere eleganter Herennius lenior, contra filium Imperatorem Samnitium, ne dimitteret Roman.lemel victos, disputat verba hq sunt, Servate modo, quos est raritis ignominia.υ enim Romanagem, qua victa
tas iusserit, my. eos ante multiplice parnas expetitas a vobis,quiseresinet. Liνius lib. 9. in I r. linroinde nulla justitia vetat hosti nocere, modo modus non excedatur,nec transcendantur limites honestatis. Nam aut hostenΣ consideram ius in acie, vel post victoriam. In acie, quicquid feceris excusationem habet, Gregor. lib. 4. s. 6 Hostem enimpugnantem nec imperimit non poluntas Augustin. c. noli Un s. qI. Post victoriam quamvis
quibusdam displiceat multo tamen jure prohiberi potest , ut victorvi istoriam suam persequaturis villas ad commodum Memolumen istum suum utatu Contraria argumenta, quod attinet.R ad . Qua-vis jus strictum saepe abeat in injuriam, idq: eo facilius in jure belli, quo propius ad vim accedit, tamen si servitus intra limites contineatur&eo fine, in servitutis vinculis,victi detineantur, utunt potius Reipub commodori emolumento, quam detrimento, omniano retineri , absq; injuria posse, puto. Ad a. Quamvis sepe subditi eorumq; liberi nihil peccarunt; tamen tenentur de facto Reipuba.εiritas, rebus aeduis,&L-.Cinamur. Gassidear dum illud: Quicquid ruris regespis tu rubiνL Si homicidium Saulis in Gabaonitas perpetratum, nec vindicatum Davide, totius proyinciae fame punitur, .R.M.Sic nume