장음표시 사용
31쪽
que e Plinii inde temporibus lib. 29. f. B. dolendium est, ,1 tia artium sola Venire, ut Cuicun- que me licum se professi statim credatur, quum sitispericulum in ullo mendacio maiuS. Non tamen
illud intuemur, adeo blanda est sperandi pro di
cuique dulcedo. Nulla praeterea lex, quae puniat, nscitiam capitale nullum exemplum VindiCtae- ,,Discunt periCuli nostriS, et experimenta Per mor te Igunt medicoque tantum hominem occidisso impunita summa est nisu autem Civitate , quae Circulatores tolerat ars vera contemtui exposita opem ferre aegroti rite equit populi enim vulguῶ magi attrahitur a circumforaneis hominibus, salutem thrasonica audacia pollicitantibus, quam a VereCundo medico, doctrina imbuto, qui fines artis suae Probe noscit, ideoque neminem deCipere audetia Quodsi igitur, securitati curationis potissimum tu-dens, taedium forte aegroti impatientibus adfert, ad gyrta Confugiunt, qui e maiorem saepe fiduciam vulgi acquirunt, quo simpliciora usuque Omprobata remedia adlaibent, quae salutem saepius adferunt. Accedit natiiuae Vi medicatrix, quae nonnunquam obstacula ipsius perversae curationi superat, ut aut tandem tribuatur, quod naturae est beneficium.
Alia sunt vulgi praeiudicia, o ruditate, mala
educatione, Cultu animi defecta et imperitia proficiscentia, quae magnopere impediunt curandi rationes. Quo pertinet opinatio Deum humanae Vitae terminum statuisse, quem non praetereat, ideoque Parum vel Dilhil valere artem, artiSque praesidia. Huc pertinet miraculorum desiderium qu adlectum vulgus ei maxime confidit, qui Ometit
32쪽
atrocissimum fugare iactat; qui abstrusas aegritu ΤΙ- num caussas vel e sola otii inspectione dii adicare gestit; qui velut e tripode de salute aut exitio iudicium ferre loriatur. Multo minus fiduciae vulgiis collocat in medico ab iis iactationibus abstinente artisque finium bene conscio. u pertinet praeconcepta vulgi opinio, quemvis morbum suum exigere remedium, quo, utSqui fuerit aeger, quaecunque demum caussile, semper debelletur: itaque, quidquid alium iuverit eadem aegritudinis forma labo-xantem, id et praesenti aegro adminiculum fore.
Taceo errores populareS, Cui vi fere regioni, singu- Iisque nationibus peculiares, quo medicus corrigere nequit, Cum magistratuum sit, educationi providere, ac noxia, per Paedagogo et Praecone sacros, Praeiudicia destruere.
Privata dei sunt aegrorum praeiudicia, variaque ex eorum Oriclitione proficiscentia obstacula, quae Curationem saepe impediunt. Diduci potissimum possunt in ea, qu3 animum Complectuntur, a quae in corpore et rebus externi versantur. Animi ruditas saepe ignorantiam caussarum historiaeque morbi producit, ut neglectae ab aegro opportunitates et potentiae nocentes diu etiam medicum lateant. Nec doloris sedem ac ingenium peculiare, nec sensus nomalo rite aperire verbisque describere potest aeger, Vel rationi expers, vel animo rudiS, vel a sermonis cultu etiam alienu8. Accedit pudor, maxime in feminis, licet et in viris obunis, qui prolii-het detegere caussas, quae derogare aliquid honestati, bonis moribus et fidei videntur. Quoties enim contingit, infectionem Celari veneream, OCCultari er-nias, negari vitia turpia, quae m01bum tamen Produxeruntq
33쪽
Nec mimis gravia sunt alia animi vitia, quae curationi saepius obstant impotentia et importunitas, quae diuturnam curationem respuit, reiicitque praesiclia, nisi citissime molestias omnes fugaverint:
meticulositas et dolorum omnium fuga, qua Ompulsi aegri curationem abhorrent iniucundam et dolores parientem animi abiectio morti8que metus, quibus vires Corporis, necessariae ad sanationem, im fringuntur: victus rati neglecta cupediarumque amor puerilis. His adnumeranda sunt alia, quae morbi ipsius naturam Omplectuntur, adstante etiam et re externas. octi indoles pervicax aut complicata, quae curandi Conamina omnia eludit adstantium incuria aut negligentia, dum ictu rationem negligunt, vel remedia non rite administrant; variae
demum re externae , quae morbum pertinacem
reddunt, haec omnia curationem saepenumero impediunt. 16. Iam vero et ignominiam medicorum aut imbecillitatem reticere nequeo, quae Curationibus obest. Peccant autem non raro in dignoscendo morbo et iudicio de laesa parte ferendo, unde falli etiam in curationis consilio necesse est. I autem errores nascuntur tum e temeritate nimiaque properatione, qua negligunt curiosius aegritudini examen tum quod maxime vulgare est e scholarum praeiudiciis, quibus intellectus et iudicium obfuscatur, ut veritatem haud videant; tum ex opinationibus, quae fixa radice egerunt, ut libertatem tollant. Huc Pertinent commenta scholarum, dominationem adfectantia, quae quamvis animos iuvenum per aliquot annos aut lustra etiam compedibus vinciant,
postea tamen oblivioni traduntur Huc demuna re-
34쪽
ferenda est rustitioni noxa, quae, quomodocunque Diodicum ornet, saepius tamen Obitaculo est, quo minus rite observet. Dein curationem impediunt medici , dum vel in tale tu medicaminum falluntur, vel nimis frequenter ea mutant, vel male demum componi iubent Praeter imperitiam pharmaColopiae nocet imprimis ovorum adminiculorum desiderium. Haec, priusquam studiose ventilata sunt, praepostere ad lithita saepe totum curationi consilium pervertunt, ut CurationeS, qua magnetica vocant scioli homines gloriolum adfectantes; quibu mirum est, quantope-'Te naturae vires pervertantur et motus salubres turbentur. Huc referendum esse puto venenoriam abutum, a temerariis mediCi Commissum, quem Cordatillimia Frant ius iure suo damnat. Sys. dermedic. Oliz. B. 4. P. 448. Nec sine noxa graviore est inconstantia medici, quae vel nullum consilium sequitur, vel de die in diem id mutat, variatque simul artis praesidia. ovalet ea inconstantia, ut naturae ire turbentur, nulla conamina salubria nascantur, adeoque sinis curationis haud attingatur. CAP. m.
U. curationis consilium rite sormetur, necesse est
medendi ias tralaamia ab ii rebuS, quae morbum fecerunt vel etiamnum Constituunt, adeoque muttini,
ut peculiari modo in hoc earo appareat Cum eo
35쪽
potissimum sine id exaranen instituatur, aliter Omparatum est ac id, quod aliquis, scientiae forte augendae Caussa, initituit. Itaque necesse est, Paub Io uberius de eo praecipiamuS.
Generat1m autem monendum, medicin lumdemum veram morbi imaginem concepturum esse,
si relatione aegri alienter auditu, in ea, quae necessaria videntur, directa et cum ipsa inspectione Cinquisitione comparata, iudicium formare conatur a PreseConceptis opinionibus liberum. Exigitur autem Patientia in audienda aegri aut adstantium narratio-he, Cum non raro deflectant a tramite, inepta aut quae idonea sutit, admisceant, eoque modo medici iudicium perti:Therit. Nocessaria est vultus habituSque ea Compositio, quae percellere aegrum timo- Te nequecti, qUam ιτα ρακτοποίησιν HippoCrate nominare consuevit Nec effariae fiat, χάριτες. ut aeger fiducia adle tu ortinia revelet, une alioqui ri facile reticuerit. Oportet medicum loquendi facilitatem ευεπιην cum audiendi facultate ungat, Ut aegrrim, Ubicunque des lit eius relatio, revocet in tramitem, et quaestiones idoneas interponat. Necessaria est comitas inedici et humanitas, quae ne spernat nec negligat aegrotorum querelas, nisi modum ii iis
Magnopere autem interest, ne aegrum quaestioni us nimiis obruere, nec Certissimum exspectarct
iudicium de prima inspectione. Saepiuscule enim diebus sequentibus tandem in id incidimus, quod
prima vice latuerat Gravissimum quoque est in Bituria, ne medicus aegrum compellat, omnia verbis eXPrimere, Mae vel nutu, vel sulpiriis, vel vultitProcuntur: parcendiam et pudicitiae feminarum, parcen cum honesti sensui.
36쪽
Νec ab re esse arbitror, si medicus meminerit, nimis studiosam rerum omnium investigationem Onnunquam pol tu obesse iudicio, quam ipsam partium inspectionem et pertractationem. Quid enim iuvat interrogatio maxime sedula, si manibus ipsis e herniam tangere vel ulcera genitalium inspicere oculis
Quibus generatim decursis, de ordine iam dicendum est, quo examen institui debet. In eo autem ordine praecipiendo alienus sum a pleriSque, ita his reguli memoriae traditis, ordietidum esse suadent vel ab aetate, vel a caustis vel etiam a functionibus laetis. Me autem arbitrio necesse est, quid aeratur aeger, quid doleat, quaenam sint molestiae, primum inquirere. Eo autem valet id exordium, ut fiduCiam aeger in medico collocet, cum is summam mali ex ipso sciscitatur, Cui suble- vando aut tollendo accersita fuit. Qui, protinus ut intrant, aetatem aegrotorum scire cupiunt, non femina sola terrent, sed plurimo alios aegrOS, salutis anxios Ad primam istam quaestionem, quid nimirum doleat, aeger, vel, si nequit, adstis riteSita respondent, ut saepe sedem mali et indolem manifestent. Insistendum est huic, ut, quantum fieri potest, clara fiant omnia et lucida, quae morbi sedem et ingenium Complectuntur Dum hae referuntur, vacare debet medicus habitu aegri, Vultui, culis, modo, quo duc iambit, observandis GravisIima est haec studiosa inspectio, ut, quod sequitur, examen ea illustret, et ad finem dirigat. Ex hac enim habitus, vultus de dubitusque observatione mirum est, quantum erici
polIit ad vires aegri, morbi ipsius indolem, quinetiam ad caussa aegritudinis percipiendas.
37쪽
Quae postquam probe sunt investigata, tempestivum est, ad symptomata semet convertere. Ea autem ceteri praemittenda sunt, quae cum summa querelarum Cohaerent dein sequutitur, quae
ex his fluunt. Ex iis symptomatibus ratiocinia ea deducenda sunt, quae morbi et sedem et ariodum nos Cendi et reliquas qualitate declarant. Necesse est, ea ratiocinia haud priu formare, quam omnia singulaque symptomata scienter secum Conti Ieris. Neque uni aut alteri soli sidendum, sed conspiratio potius omnium observanda est actenus autem argumentandum est, ut partium solidarum fluidarumque mutatio et imponderabilium per nervo conductorum vicissitudines pateant. In symplomatibus his etiam considerandae sunt accessiones remissionesque seu continua mora uihus adiungenda est historia morbi, seu relatio de initio eius variisque vicissitudinibuS, qua ad hanc usque diem subierit. Gravissima enim est cognitio prodro- moriam primique insultu8, quo tempore contigerit, quoque modo aegrum adfecerit. In eo autem examine probe distinguenda sunt partium systemata, quae primitu patiuntur. Mor-hi enim, qui in reproductionis systemate radices egerunt, valde disserunt ab iis, iii irritabile systema aut sensuum organa Corripuerunt Quanquam
38쪽
in plerisque adfectibus omnia systemata laborant, fitici amoti laud uno eodemque modo, neque perinde est, in hoc sive in illo systemate primitus apparuerit aegritudo. tristit. Path. geri. q. 23 -II.
Ilis absolutis ad virium rationem consilium transferendum est, quae, licet nonnunquam ex ipsis symptomatibus iam elucet, saepius tamen studiosius investiganda est. Magnopere interest, discrimen statuere oppressarum duntaxat et vere debilitatarum vi-xium instit. yath. geri. q. 48. , neque quereliSae rotor in nimis ii lare, qui summam saepe instrinitatem accusant, dum iuniorum congerie parteS nobiliores obrutae aut vi morbi, dolorum etiam et 04imorum violentia corpus defessum est. Probe quoque distinguenda est inaequabilis virium dispensatio a vera debilitate. Illa enim in multis morbis speciem infirmitatis prae se fert, longe alio tamen modo diiudicanda. insit Path. geri. q. 56-58. Comparando sunt aegri aetas, Vitae ratio, peculiaris corporis constitutio, Caussae praegressae symptomatum denique Caterva, ut virium vera ratio inde
Tum transeundum est ad aetatem, quae insignem habet efficaciarn in mutandis morbis ; pubertatis exemplo et annorum scansilium, quibus peculiares interdam aegritudines excitantur. insit. Path. geri. g. 57. In feminis calliditate saepius cauta opus est, ut Prodant magi aetatem quam clari ex-Primant verbiS. Exploranda dei sunt vitae ratio, modus quo victus Hierebatur, ii Udia, ope aegri quibu in-daoatis interdum egrwgia lux morbo adiuiset Exi-
39쪽
guntur autem cognitiones haud ubivis obviae victus vitaeque opificum artificumque, quae ilico saepe morbi genus dilucidant. Nec res dometticae familiaresque Curae aut educatio aegri aut mentis dotes et proclivitas negligendae sunt, quibus morbus vel efficitur vel ut itur ' Consuetudinum etiam vel maxime ratio habenda est, quippe quae vel intermissae
morbum ossicere potuerunt, varioque modo vicissitudines eiu exCitctre. In variis morbis examinanda etiam sunt parentum constitutio, morborum genera, quibus Conflic-
lati uerint, ut hereditari mali indoles pateat. Id in arthriticis, calcialossis, Profulosis, melancholicis adfectibus magni momenti insta habet. Peculiariis ea dispositio saepe in censum venit, quam βιοσυγκοασιοι GraeCi Voc ita re Consuerunt, qua fit, ut potentiae nocente singulari modo vel ferantur vel Contra eas natura lacessatur
Nec contemneuda sunt medicamenta, quae Vel in hoc morbo vel in praegressis iam ad Iaihil fuerunt. Eorum essectus insigia iter saepe aegri dispositionem morbique naturam XPonit. Tandem ad polentias ipsas nocentes seu caussas occasionales heundum est, quae summa sed hi litate et prudentia investigandae sunt. In iis autem eminet popularium morborum dominium, quo tanti est, ut per se morbis excitandis par it ea
40쪽
constitutione epidemica os nita non morb1 indoles sola, Ied probabilis etiam exitus nolcendus est, ut indicationes rite formari pollini.
24. A riusquam medicus curandi consiIium capiat, in Virium rationem inquirendum est monuimu sq. I.). Inde alitem dediacen ta est sacratisim a medicorum lex: Nουσων φυσιες ιητροὶ nrorboriam medicum riaturiam, quae sine doctrina et instructione ἀπαιδευτος έουσα omnia moliatur, quae commoda saluti si Possint. Nec tamen peculiaris est aut sui generis
naturae vis in morbis medicatrix, cum Optime exponatur e vi universam naturant OroantCam rectento, quae in duo momenta naturaliter dictucta, alter momento suscipi stimulos et limitatur iis lena, altero autem eo3dem mutat et vel in suam Daturam abire iubet, vel arcet ac removet siristit Phys. β 2. H-jiit. yath geri. . . trist PharmaC. . . Ea ratione assimilatio contingit et nutritio, ac integra servatur Corporum mixtio, etiamsi proclivis sit ad discessum particularum citis. Plin. q. 54. 58. 78. Eo modo consideratus morbus luctam sistit rerum externarum iam vi vitali, e qua pilaenomena varia ipsique tumultus morbos explicandi sunt. iris. Path. geri. q. . . Ita praecipue lyminomata activa, tempora morborum et critica molimina exposuimus ib.