장음표시 사용
41쪽
Hinc igitur firmis 1ma est et inconcussa Veritas, tot praeclaris veterum dictis illii strata, sine viri omvitalium adminiculo Nilii medicum poste in curationibus PerpetrBre. , Auxilia, inquit Galenus de At. feci ad Thrasyb. p. i. in se ipsi Considerata, non ,,uti sunt, faciunt caussarum ablationem. Opus est cooperInte natura: equidem saltem impulsum et principium naturae indunt, reliqua natura per se ,,ipsam emcit. Et Aretaeus caui . acui lib. 2. C. 5.)
Natura vegeta et probe temperata omnia superat, ,,Omnibu dominatur, a per humores et spiritus et ,, lidas parteS, eorumque Convenientem ordinem et modum hominis vitam administrat. Et iterum: ,,Potentia naturae sanitatem, imbecillita morbum parit. uCtam eam naturae Cum potentii externis, quae vel in Victoriam vel cladem naturae tendit, pluribus locis Galenus illustravit. de causs.
BmPl lib. 2. . . meth med. lib. 2. C. 5.1Nec naturae termino, ut qualitati occultae aut deo cuidam ex machina acquieverunt vetere8, sed diserti verbis expresserunt ingenium, disserentias et modum agendi. Haud simpliciter, inquit Gale- ,,nu nominanda est natura, sed adiiciendum est, cuius ea sit et ubi. Generatim autem dicit naturam totam genu Virium, quibus qui convalescit: et uberius: Natur' est ratiocinium totius virtutis illius, quae animal regit, sive Cum Ostra conscien- tia, sive sine illa obluctamur omni praeter naturam
42쪽
,Cautri , Per quam Iaeditur aut corrumpitur corpus. ε
26. Quodsi igitur naturae vires et molimrna uberius considerantur, obviurri est protinus diScrimen o horum acutorum et diuturnorum. In iis acessita
vehementias vis vitalis saepius susscit, sibi ipsi vias
aperit ea ciue molitur, quae sanitatem adferre valent. iris. Path. geri. . I7. In diuturni vero morbis minus efficax est, etiamsi et ii quandoque, si vitae ratio et victu mutantur, naturae conatibus tollantur. Hinc Celsus lib. . praef. Maois ignoscendum ,,me dico est parum proficienti in acuti morbis, quam ,,in origiS. Hic erim breve spatium est, intra quod, ,, si auxilium non profuit, aeger exstino uitur; hi et deli ierationi et mutationi remediorum tempus
Dein tempora morbi momenti aliquid habent. In initio morbi perfecte formati raro solet esse natur susticiens ad eliminandas noxas. Plerumque necessaria est praevia praeparatio et remissio ingentium turbarum, qua te qui solet solutio morbi aut crisis. Quodsi vero iam ni exitioso proximus est morbus, naturae vire iubascunt, rarissime pie possunt ita revalescere, ut risin moliantur. Caute tamen et de his est itidicandum; siquidem haud sine exemplo est, cris es saluberrima praecedi oppressione ea virium, ut penitus prostritae es Te videantur ipso tamen naturae beneficio iterum suscitantur, ut miraculo evaluisse aeger , videiatur.
Cum tamen natura si ἀπαι υτο et, ut Hippocraticus auctor dicit, τοὶ Θειην ναγκιην, securm
43쪽
dum minam retecessitatem, astat, in saltitem nequaquam omne eiu a Ctione Vertuntur. Etenim potentiae externae indole haud facile adsimilanda, vis eiusdem nimia vehementia facultates corporis sollicitans, turba ΠΟΠΠunquam produCit. Di perniciosas, arte saltem haud imitandas. Accedit, etiamsi per osalubria sint, quae natura molitur, esseCtu tam eri adsociari, qui interdum maiora incommoda producunt ulcerum, furunculorum, bubonum etiam pestilentium exemplo, quibus, licet a natura productis, mala tamen plurima essiciuntur.
Νec negligenda sunt obstacula varia, qui semet naturae moliminibus opponunt complicata aegritudinis indoles illuvies humorum corruptorum spaDan etiam aut rigores, quibus Viae Constringuntur. Ila oriuntur rises impeditae τοὶ κρισιμα, κη κρίνοντα, Iae Galenus dicit ταὼ λε Θανατώ0δεοι, το δε δυς- κριτα, τουτε τι ἀκριτα πρόει τοὶ νοσήμιατα. comm. 3 in raedict. HiΠρ. lib. 5. P. O5 Haec sunt τα ηι ιι ς ως κριΘεντα, quae e metaptos acutos morbos faciunt. Galen Comm. H. Phor. lib. 2.
Itaque, quamvis naturae minister medicus osse debeat, haud sine prudentia et obedire, neque, quaecunque molitur, promovere debet, sed exitum prospicere. 23. In observandis naturae moliminibus modos eos. quihus natura utitur ad finem obtingendum, probe animadvertere decet.
Primum autem utitu in sinctu, seu impulsu sensu organico orto, quo sine dilciplina ac conscien-
44쪽
.tia actus sensui cori ruis producuntur. in t Physq. 89 Solet is appetentia ciborum, siti, positu
corporis motibuSque semet manifestares saepius magnum arti adminiCulum, ut, urinam ratione aegro succurrendum sit, discatur. Ecqui enim negBVerit,
cupiditatem acidorum in morbis putriclis, vitii in typho, aeris liberi in aliis morbi mδgni esse momenti, ut praecepta medici rite dirigantur Saepius quidem fallitur instinctus interdum pro instinctu habetur, quod cupiditati rudi tribuendum est. Neque facile obtemperandum est abnormi aut pravae clii Oroticarum feminarum et virorum melBnCholicorum appetentiae, quae ex acrimonia succi astrici derivanda insaniae saepe proxima est. Quod si igitur instinctu duci Cupit medicus, et morbi indolem necesse est probe noscat et rerum naturam, uri appetit aeger, Ut salubres futurae sint an noxiae, iudicare possit.
Mullo latius patet . alius modus, NUO Naturae vires morbis medentur. . Lex enim niversalis, quod omnem incitationem remissio sequi debeat, susscit fere, it spontaneae Tanatione morborum multorum exponantur irist. Path. geri 21. iam ea Cohaeret alia lex, quod hemica indoles insignite mutetur, si intenti virium Testa 'remittit in It phys.
q. 25 o. iri e Path. geri l. o. Hac ratione inaequabilis imponderabilium conductio impeditaque Consumtio cessat, eliminata per humore Copiose excretos abundantia imponderabilium. Hinc non raro, si animi perturbationibus aut vigiliis aut alii caussis, nullo modo per se humores mutantibus, febriles insultu accenduntur aut spasmi cientur, solutio contingit per sudore peculiari odore conspicuos, GHibu et spasticorum nervos rumve morborum accessu terminari
45쪽
mutatione quanquam salubriter conlingant, haCtenus imitari solummodo naturae nutu nos portet, ut remissionem ipsam Parare, naturae vero Committere,.quorsum C quomodo rimores eiectura sit. νοει
Cum eo naturali modo Congruit etiam transitus morborum universalium in OCaleS, quem alio loco inst. Path. geri. q. 29. Lo uberius illustravimus. Universo corpore stimulti morbosi incitato et partihus praesertim nobilioribus lacessiti liberatio contingit, dum uti inprimiS, organon depurationi inserviens et universalem Consensum importans, adficitur; dum vel sudores, vel exanthemata vel ulcus Cula etiam cientur. Haec est Via, qua plerique morbi, et me-xe etiam nervosi, iudicantur. Itaque imitatio naturae pensi habenda est, ut Cutem irritemus, exanthemata aut secretiones morbosa prodia CamuS. Neque tamen prius hae molienda sunt, quam morbi universalis emcacia Cessaverit; iri st. Path. geri. g. 29. et naturae etiam nutu e verterint. Ita etiam do partiali tractus intestitialis cincitistione sequentique excretione humorum ac sordium iudicandum est. Universali non raro morbu Cessat, si hae contigerint; quanquam remittente semet febre et activis symptomatibus praegressis duntaxat salubre esse alvi proiluvium potest iii l. Path. geri. q. 249. Generatim vero sancte servanda est lex, parari potius debere corpora aegrotorum ad exCretiones, quod victu fit iisque arti praesidiis, quae nimiatri incitationem et inaequabilem imponderabilium conductionem minuunt, quam hunc vel illum adfectum localem arbitrio magi quam naturae lucticio, excita-
46쪽
ri. Ευροα ποιειν vocitabat Cous senex, ποροποm Galenus eam medendi rationein ayh. . . , quam demeatibus omnibus recludendis et humoribus diluendis intelligit Galemis. Nonnunquam enim citra Omnem excretionem morbi cessant, sola perspiratione utanea aucta. in is Path. geri. q. 21. λ
consensus saepius et antagonismum partium naturae vires adhibent, ceu adminiculi1m in amovendis
morbis. in i Phys. q. a. 74. Liberatur enim
altera pars DCitatione, si altera, Consensu priori iuncta, denuo in Citatur. Eam ἀντίσπασιν dictam studiose observanuam esse suadet Hippocrates: De prius simile aliquid patrandum esse existimamus, quZm ingenium popularium morborum et naturae nutu eo vergere videantur. Ita angina parotide frequenter intumore verendarum partium abscedit iri t. pallia syec. q. 2 2 5.); ubnonum inflammationes in erysipelata et ulcera culanea, quae omnino caute imitanda sunt
Praeterea inest ipsi inaequabili via nervosa di
pensationi salubre aliquid, quo morbi tolluntur. Namque accumulata vis sensifera excitat norinunquam et alia facultates, praesertim vegetativam et nutritivam, aut dolores nascuntur et spasmi, quibus, etiamsi molestias plures proferant, salus tamen
parari potest. iri t. ath. geri. g. 57. 259. 26O. 27 i. Hac ratione arthritici insultus salubres sunt, ut torporem organorum digestioni inservientium oblant ac excretione utiles promoveant. inst. Path.Dec. q. 52. Quodsi natura eo vergit aut iis phaenomenis adsuefacta est, et ars imitari debet naturam, do-
47쪽
Ioresque ciere aut spasmos, quibus nervorum resolu, tiones et humorum stasi saepe avertitur. 35. Alia prorsus est sanandi ratio , qua natura uliturius, si quid continui solutum est aut amissae partes, inflammutionem suscitet , novamque secretionem, qua ργανουμεναι particulae CCedunt ad resarciendum vulcita et parte regenerandas. infit phys. q. 34, Path geri. g. O5. 196. Path. Pec. q. 62. s. Itaque et suppurationi magna Vis inest, morbos naturae nutu sanandi et partes amissas restituendi. Neque tamen et haec Contingere possunt, PriUSquam universalis incitati decreverit, et in localem abscesserit excitationem, se oretionibus stipatam. Necessitas imminutae incitationis universalis vel inde probari potest, quod regenerationi vi in ratione inversa est
ad sensiterae vis dominium. instit. hys . 34.
Ars imitatur haec naturae molimina, dum debito tempore inflammationem suSCitat, eoque modo continet ac in mediocri gradu servat, Ut suppuratio benigna aut exsudatio saltem consequi possit. 54. Denique natura finis potitur, dum partem vi
morbi depravatarii atque destructioni proxiTriam penitus destruit ac a reliquo corpore omnino separat.
Ea quidem curandi ratio in gangraena, sphacelo et cario ostium conspicua i/ὶβ Path. Pec. g. 174. 135. non nisi Cautissimam admittit imitationem,
cum nostrae potestati haud sit, destructioni terminos imponere idoneos. Itaque nec in gangraena Curandaspha Ceuirri, ne in carie necrosin caustici Producere cotililii est sed ita agere, ut naturae ire in PartibuS, quae iuxta sunt, erigantur, debitoque modo contii eantur, ut abigere arterii destructam pollint.
48쪽
Quodsi naturae vires vel non suffecerint, Vel obstaculis pluribus impeditae fuerint, alius It ferramen iis id tentare, ulcusque CarCinomato sum exstirpare, quam medicamentis intutam partium destructionem moliri.
xi egulae curationum, seu iudicia de eo quod salubriter in corpore mutandum est et perficiendum, indicatione dicuntur. Haec iudicia si format, eas regulassi sequitur, medicus artifex dicitur alioquin opifex est aut agyrta Hic enim, nullius regulae sibi conscius, quae iuvarunt aut no Cuerunt in similibus morbis, usu doctus iterum adllibet Regularum earum auctost Hippocrates therapiam generalem Vere condidit, quanquam indicationum nomen ab ipso inventum non sit. Galeri meth med. lib. . p. 78. Magna dein contentione inter dogmatico empiricosque horta de medicinae viis ducendis illi et omen et informationem ἐνδειξεω s. indicationum curatius intro duxerunt. Cum Galeno autem omnes dogmatici in eo semper consenserunt, a primi indicationibus et sene. ratibus incipiendum esse, si methodum medendi instituere volueris 'atque ex illis, quae eneratim dicta et clare patefacta sunt, invenienda esse ea, quae speciatim valeant. Qui rationem, inquit Galenus cmeth ,,med. lib. I. P. 58.), duCem inventionis feCerunt, et ,,ordinem et viam unam, quae ad finem ducit, instirituunt, illis necessum est universali quodam
49쪽
isincipientibus, agnito ab omnibus, transire ad reli- ,, qua Si arbitror etiam ab illis quae in medica arte demonstratae sunt, ad summa quasdam liaud ,,porro demonstrabiles et ex se ipsis fide dignas propo- sitiones adscendendum esse. Ei autem indicatio ratiocinium quoddam, quo unive halia Cognita ponuntur, e ii autem conclusio sit ad invenierida auxillia Nec tamen protinus haec conclusi valet, ne ubique certissima est. Haud proxime fluit e generali status morbos cognitione, quomodo removendus sit, Cum prius specialis et indicidua aegritudinis conditio praemitti debeat. Neque certissima est regula, siquidem iure suo την επιστημιονικῆν διἁγναὶ τίν, τεχνικον στοχασμον Galenus
36. Quodsi medendi regulae ex iis proficiscuntur, quae clara sunt et manifesta, aut quae inductione et epilogismo eruta sunt, indicatione ipsae verae et tutae sunt opinabile Vero, στοχαστικαὶ aut fallaces etiam, si hypothesibus vel commenti nituntur. inoit phys introit . . io 13. Quo plus arbitrarii inest hypothesibus, eo magis fallaces fiunt indicationes iis superstructae quo ph1re vero OnVeniunt a Conspiranc oblervationes in stabilienda hypothesi, eo probabilior fit indicatiori donec tandem, quae optimum epilogismum basin habent, contrad1Ctionem fere nullam admittant. Cuivis patet, gradu quoS-dam adesse et modo sentibus fere non obvios a Claritate ad solam opinabilem indolem, quos animadvertere et rite distinguere acutissimum exigit optimi medici iudicium. Quo magis therapeutica doctrina sibi cavet a regulis opinabilibus, eo dignior est, eoque magi verae artis Progressum promovet. Neque tamen omnes oramino typotheses vitanda sunt, cum
50쪽
xerum ipsarum indoles haud ubi vis clara sit, sed coniecturis locum largiatur. Itaque praeprimi enitendum, Ut typotheses Caute casteque formentur, continuoque in emendandis iis et corrigendis laborandum, ut, quantum fieri possit, dignitatem naturae iudiciorum adipiscantur.37.
Regula curationum potest versari in removendo statu praeternaturali simplici vel composito vel etiam complicato unde indicatio erit vel implem vel Omyosita. Qui aequabilem vis sensiterae dis- Pensationem restituere conatur, simplicem; qui simul egerere studet abundantiam humorum aut detrahere impetum ab Orpan quodam nobiliori, compositam format indicationem. Iam vero, cum simplicior informatio, simplicior regula clarior sit et tutior Composita, Praeferendae his ubique illae
Id tamen ante omnia tenendum: Compositas indicationes saepius, ni plerumque posse debereque ad simpliciores reduci, ut clariores fiant facilioresque. Siquidem Composita morbi Nattara Complectitur variorum organorum adfectiones ab eadem caussa diverso modo productas in iis Path gen. . 43. disparilitas haec adfectionum saepe fucum imponit morbo toti, deducitque medicos a simplicitatis tramite, ut regulis magis compositis sita ipsis tenebras pariant et Valetudinem aegroti etiam magis offendant quam adiuvent. 38. Quo magis optimus quisque medicus penetraverit morbi naturam, eo simpliciorem formabit indicationem, cum facile perspiciat, disparilitatem variorum adfectuum simul Praeteritium ex opportuni