Conclusiones ex vniuersa philosophia morali, quas defendendas proponit in Canobiano gymnasio Antonius Gambirasius. Bergomensis

41쪽

r Temperantia Pars V. males, Gusus scilicet,& Tactus temperat primum Sobrietate circa potum,& Abstinentia circa cibum; secundum vero Honestate circa substantiam, & Puditaria circa accidentia venerea; & solidam hanc

simul, & ingeniosam, & pudicissi mam distinctionem docuit Ethicus

AristoteleS. 3 In Intemperanti's turpiores sunt , sunt magis rarae , quae Uerb communiores sunt magis bruta-Ies. Intemperans est longe deterior caeteris paribus Timido; hic enim ex timore doloris, ille ex amore voluptatis peccat.

Quidquid sit de Poligamia permittente uni viro plures uxores simul , puto Matrimoni repetuitatem esse de iure politico Naturae, &consequenter , & Diuortium licere

ex sola Diuina dispensatione , & a sortiori esse naturaliter illicitania Amplicem fornicationem.

42쪽

De Temperantia Pan

C A P V τ I I. De Continentia, b Verecundia.

TTAE duae sunt Semiuirtutes, I A & imperfectae Temperantia.

Continentia est fraenum rationis contra nondum domitam Intemperantiam. Est ergo virtus in sola parte rationali, residente ad huc vitioso habitu in parte concupiscibili, ideoq; non est virtus persecta

Incontinentia, is hoc differt ab Intemperantia , qtiod Incontinens peccat vi pastionis rationem contemnentis a Intemperans verb ekvi mali habitus rationem corrumisispentis; ideo Intemperans est Incontinente , sicut est melior Temperans , quam Continens. Ex vehementia sensationum ,

ex naturae debilitate ex habituum

43쪽

6 . Temperantia Pars R. naturalium limitatione, ex maiori generalitate habituum supernaturalium admitto, ut necessarias, vel plures Continentias probab, lius aliquam generalem contra

nunquam bene domitas passiones, ct semper vivas concupiscientias. 8 Verecundia haec non horret viiij turpitudinem, ut prima, quae est pars integra lis Temperantia; sed solum, non sine aliquo turpi assectu, sugit externi alius tui pitud, nem ex metu publicae confusionis.

Sicut hanc habere est aliqualis, simul utilissima persectio, ita illam perdidisse, est praecipue in Adol

icentibus,& mulieribus, prostituti pudoris signum, & regnantis libidinis baratrum . Etiam sub hoc nomine, & conceptu plures posi sunt considerari species. CA-

44쪽

De minoribus , siue Polem. tialibus Temperamys . . Cramentia est Temperantia in Π

viiadicta , quam vindictam tomnino non excludit, ut facit Christiana mansuetudo ad Christi imitationem. Sub Clementia sunt tres species,nempe Clementia particularis, quae est ut superioris circa poenam , siue circa vindictam politicam; Mansuetudo, quae est icirca Monasticam; Compassio stud. Misericordia, quae est circa quodcumq; malum proximi ad nos non pertinentis, sunt autem patentissime , & valde notabiliter diuersae. est Temperantia cir- Ioca honores,& differt a Magnaniamitate tripliciter. I. Ratione subiecti; nam Magnanimitas est qua-

45쪽

46 De Temperantia Pars VP si Heroum, Humilitas omnium, et ratione termini; quia illa est circa Honores eximios, ista circa cor munes . 3. Ratione modi; nam Magnanimitas Heroice se habet, at Humilitas ordinario modo est contra superbiam . est Temperantia in iocis media inter Seueritatem , de Scurrilitatem. c differt ab Ambili, quae non respicit consuetudinem iocosam, sed negotiosam: in negotio autem non est vitium is ueritas,ut est in conuiuio,tudo &αr a Parcitas, siue Susscientia: Sim- .plicitas, siue Moderatio sunt circa. res domesticas; prima circa su santiam, ne plura , aut maiora, quam deceat habeamus. U. g. Ω- mulos, supellectilem, equos: secunda est circa modum, ne scilicet quaeramus nimis rara, pretiosa, de exquisita. ra. Moriata est triplex, Prima orid

46쪽

De Temperantia Pars V. afainans actiones , ne fiant ordine praepostero, est ergo agendorum quasi Simetria. Secunda est actionum decor, & flos, & haec magis proprie dicitur Modeuia . Tertia est componens faciem,& sermonem, & haec maxime decet Ad lescentes , & Puellas : est contra prudentiam , & diuersa ab tropem, immo indifferens, ut sit cum ipsa , vel cum illi opposita

Seueritate P Haec autem communi

ter dicitur Modestia r sunt ergo Modestia oris, Modestia actionum,

Modestia

47쪽

De Sapientia Morali.

ICUT absolutissima

persectio. Prudentiae , Scientiae , &Virtutum constituit - adaequatam scilicet Idaeam uniuersae speculatricis, & operatricis Sapsentu, ita eminens, ideoq; rara excellentia in genere aliquo singulari, non solum superioris, sed etiam inferioris facultatis denominat secundum qiud Sapientem V.g. in Meta- physica, in Physica, in Geometria, in Architectura. et Huiusmodi Sapientes minores praeeminere debent in illa parte, quae sit caput, dc Cardinatis illius

48쪽

m Sapientia Marasi Pars VI. 49'gus ih Scientia circa essentiam, &attributa Diuina , in abstractita en- propristatibus V etaphsicus τυ rii eruux in Algebra; in op xum scimetria Architectus; Mor

Lis in principijs Politicae, & altiosis honestatis. QDd autem in singulis subtilius uniuersalius est, illud dici potest illius facultatis taphasica. Ex hac generabiare sciendi Sapietis faeit4 desinit quasi scholastice , quia amnaeis ad pauriora , & ordinat Dasr Ronticὲ, quia exsiblimi prospicit omnia inseriora sui ordinis. Statuere ergo desine monastico, ε & multo magis de sperabili Potitica falistrare , non est nec Ethicae, nec Politicae,sed morati apsentiae rhoc autem est principioen ad definiendum de politica faelicitate .. Nil sit Sperabiae breum moriale ψ

49쪽

o De Sapientia Marali nn n. Reipublicae, quae est valde diuersa

a moliasticis . 1 Sunt Iuris Sapientialis actutum connexiones, iiiixtiones,& den minatrices mareminentiae, Ratio

Imperij, siue prima, politica paeis amans belli potens, ac proindaminor politicarsi par&,&arbitra. 6 Ad eande superiore sapientiani pertinet in morali ratio illa practi,

car singularis. Haec ex sublimitate sciendi profundius attingit aui nes, uniuersalissime simul, & max, me singularizando distinguens, Mintendens praedicata omnia etiam circumstantialia moralitatis : ex hac penitissima scientia deducitur grauitas Angeliei peccatik incap cis proinde salutaris Poenitentiae rex hoc infinita Diuinarum ac ionum moralitas, & Honsas. Hanc unicam artem exercet Diuinitas,

ut sit Raecti, & Faucitatis sons sibi, di nobis Idaea.

50쪽

Sapientia Morali pars VI. set Quidquid igitur decet scire murex,ut agat practicum est,quidquid huic rationalissimae actioni in extraneum morale non est, sed alterius scientiae speculatricis. Ex hoc deducitur prima ratio, & distinguendi, & circumscribendi te minos facultatum practicarum A, Sapiens ergo Moralis ponit ut ssundamentum solidam , impoliatam licet, & inadmuatam Aristo telis Doctrinam; Hanc ex Schol

sticis praecipvh Doctoris Angelici

ex reuelatis, de ex sapientialibus Sacrae Scripturae libris implet, illustrat, elevat; est siquidem ineptum aeque, dc irrationale humanam Rempublicam a Deo,& ad aeterniatatem factam tempore metiri, demutabilibus circumseribere, perinde ac si ex semirutalibus infin-tis actionibus infinitum hominis ingenium definias.

Sapiens igitur , sed paruulus , s