장음표시 사용
661쪽
eius, hoc est et .ma uideribus,& una blan- . monetae Italicae, Uno Iulio. S una par- pago la, id est, quarta parte Iulij, hoc est, qO. quadrinis. Vnus denarius continet sestertios qua
Decem denari constituunt coronat si
Viginti quinque denari faciunt coro natos duos cum dimidio. Quinquaginta denari coronatos quin
Centum denarij, coronatos decem. Quingenti denari,coronatos quinquaginta. Mille denari j coron. centum. Decem millia denariorum, coronatos milIe. Qti inquaginta millia denariorum coron. quinque mill .cor On. .
SE stertius&nummus idem. Et valuit
qil arta parte denari j, id est, uno stu feto brabantico,& nono uenario seu duo biis cruciatis,&duobus denarijs siuepfenningis Germanicis seu uno solido Francico tribus Turonibus, seu undecim maria ideribus Hispan. minus nabla-ca: seu nouena quadringis Italicis duobus denariolis. Quae omnia idem sunt. Qua supputationem ille sesterti; faciunt circiter quadraginta tres coronatos basso vnὸecim. Aut iuxta Budaei in uno loco supputationem, nam praeter obscuritatem, sibi ipse nihil alijs, veluti sui parsi memor, subinde diuersus est valuit uno denariolo minus, quam assis. Qua copulatione, mille se silerti faciunt coronatos solares viginti, minus sex bassis, seu viginti quatuor cruciatis. Et in alio loco valuit duobus Turonibus cum dimidio minus quam assis, id est, quam solidus Francicus, hoc est, valuit decem Turonibus cum dimi dio. Sed si quadringenti sester iij, unam costituebant libram, id est, decem coronato rac si sestertium neutro genere, continent sestertios mille, id est, viginti quin-
que coronatos valuit certe sic unus sestertius pauxillu minus uno tu fero Brabantico, id est, duobus cruciatis & noli altero quod est uno solido Franci . o,&vno Turone, seu et maru ederit,us Hispan. una blaca seu octo quadranis Ita l. minsis uno denariolo. Ac si mille sester iij constituunt coronato S&C. In alio loco ait sestertium valuisse duos asses semis em , id est, quinque cruciatos, seu num basium id unum cruciatum Due I viginti unum inaruideres vel viginti quadrinas S unum denariolum: vel duos stu feros tres novenarios. Ac mille sestertios facere denarios ducentos quinquaginta, id est, duas libras argeti,quod dicit esse coronatos,viginti quin
Itaque hinc, cum ita sit diuersus, iasi se cile quid certi quis deprehenderit sc ste
tium pro sestertior tam sicut numnas pro nummorum denarium prodenariorum ac talentum pro talentorum dici-
Quinquies sestertium, sunt quingenta' sestertia, id est, duodecim millia&quingenti coronati.
Decies sestertium, id est, quod mille sestertia,id est, viginti quinque millia co
Vicies sestercium sunt quinquaginta millia coronat Quinquagies sestertium, centena, Viginti quinque millia coronat. Centies sestertium, ducenta seu ducen ta quinquaginta mill a coronat. Tanti aestimatus est Unio Cleopatrae. Millies sestertium, vicies quinqui glescentena millia coronat id est, duo milliones 'uingenta millia.
. inque sestertia sunt centsi vigin- ti quinque coronati aurei. 'Decem sestertia, ducenti quinquaginta coronati. Viginti sestertia quingenti coronati. Quadraginta sestertia , mille coronati. Quinquaginta sestertia, mille ducen-
662쪽
rtim, octingentos duodetam coron ti,&quinquaginta coronati. Centum estertia siuit conties viceni quini coronati,id est, duo millia&qii ingenti.
Quingenta sestertia duodecim millia
Mille sestertia, viginti quinque millia
Ir Rach iram monetae nostre vulgaris
Valuit circiter septem cruciat lS 5
continebat scrupulos tres. seu obtilos sex. Ei autem drachma iuxta Priscianum, aliquanto minus denaris , sicut tres denari j, drachmas quatuor efficiant. Qtiodramen cum Bude supputa tione non Onuenit, qui ponit minam continere drach
mas centum, seu denario Strecento S. IUX-ta quam supputationem drachma trit, lomaior denario esset. 12 Decem ita drachmae sunt cruciati septuaginta, seu bas si septemdecim cum dimidio , id est, unus Dalerus, de cruciati duo, hoc est, octo Riales Hispa.& malui de res octo vel octo Iuli Italici, quadrinae septem. Centum drachmae faciunt Daleros decem, basib squinque. Mille drachinae, Daleros centui tres, minus duobus cruciatis. Decem millia drachmaru Valeros mille viginti octo, basib decem inua
Quinquaginta millia drachmari. Da-
Ieros quinque millia, centum, quadraginta quatuor,&bassos duos, hoc est, colonatos solares ter a ille septingento S, quinquaginta octo,ba s i . Iam non satis intelligo, quomodo Budaeus quinquaginta millia drachmariim, id est, Luculli coenationem in Apolline coenare magnifice&laute vellet, in quinque millia coronator una supputauerit, Sese stertia duo, quae S ipsa quam ob re adiecerit no video, chia a tantundem afficiant. Alio tamen loco idem veluti alterius m memor, quinquaginta millia drachimarum lapputat in tria millia coronato
Obulus paul minus,quam octo communes alteros Germanicos valebat, ut duo obuli facerenti alteros quindeci .m, id est, duos cruciatos S halterum virum: quod est solidus Francicus unus,&turo lavnu S: Velino novenario minus quam stu-Drustrabanti id est , quarta pars unius Rialis, S blanc a via a vel quarta par LVnIus Iuli minus duobus denariolis. Si liqua aliquanto minus haltero Germania graui est, seu Turone Francico: seu novenario: maius tamen pauxillo blanca Hispanica, sic ut tres saliquae constituant alteros Germanico granos duos: Turones duos novenarioS, blancas ferme quinque, quadrinas Italicas
Scrupulus monetae vulgaris continetobulos duos, siue siliquas se , id est, tertiam partem drachmar, seu hallaros Germanicos graues ἔ.leu denarios Germanicos communes ieccm, qui faciunt cruciatos duos, denario, tres seu quartipartem Rialis Hispanic , arui Ceres dua S, blata cam unam quarta ira partem tuli j Italici quadrinas duas, stularum Brabanticum, Cum novenarium, mitas quatuor.
Scrupulus auri, et tertia pars drachmae auri, id est, coronati tres, cruciati duo, halleri duo, Uncia auri coluin et drachmas seu libras octo, id est, coronatos octoginta. Alioqui uncia communiter tam de ponde re, quam denti mismate dicitur.
Vncia molaeta' vulgaris est duodecima pars a Dis. id est, halle rus grauis, seu rotatu S, 'tri in anu Unli , Turon Francicus Viatis, mitae Brabanticae sex, marui deris Hispan. paulo minus quam una, ut tres
unciae, ni aruideres constituant duas: denarioli Italici duo. Argenteu S, nummus erat valoris diu drachmi, id est, duarum drachmars, hoc est, fere quatuordecim cruciatorum, seu quinque tu ferorum Brabanticorum cum
dimidio , seu sesqui Riali Hispan cum quarta parte seu sesqui Iuli j cum quarta
663쪽
18 I9parte IIulii sero di argenteis triginta venci id it proditor Iudas Christum. Qui si ip-
putati in nostram monetam emchin coro natos solares qtra tuor, bassos tredecim. Horum argenteor una untis Parisijs ostenditur per vitrum in aede S. Ioannis Lateranensis.1 Sta perisit in et monetae vulgaris drach mas quatitor, id est cruciatos viginti δε-
eto, seu basi s septe in , seu tales Hispala. tres cum dimidio , Iulios Italicos tres oum dimidio, stu feros Brabanticos duodecim mitti sono novenario, initisse X. Angli ni immum trabent, quem suo Vernaculo etiam Statereri vocant, Valentem
se ii Vitlgares fiant, qtiod passim eiusdem valoris sint, num constittiant bassum. Ac continent ipsi singuli binos halteros, ut M. efficiatu hallaros 18 in basio uno. Et sunt commii niter Principum Electoriam, Rhenani, rotati, Bingant, Franc fordiani, Augustini Ratis po-iren id est, Sueuici omnes. Ac eiusdem
plane valoris sunt cum novenario rabantico, maioris tamen pauxi Ilum Turone Francico, aruidere Hispan. quadrina Italia. Nam horum communium Germanicorum denariorum quatuordecim, unum constituunt basi uni: t Martii
de res autem Hispanica septende cina di- naidium Rialem efficiunt, qui aequitia luseros Brabanticos duos cum dimidio, et ni basio Sie Quadrinae Italicae se x- nolo enim dicere sumi, vel semissi, quod
id solum ad assem nummuna spectet, ficuti& reliquae eius pantes quincunx, triens, quadran S, sextan S, Vncia, re c. non ad nostri tempo iis numinos id est, diliai dium Ricilem cum quarta parte, minus V na maria ideae, unalia aca dimidi si Iulium cum Vna par pargola minus una quadrina, quod est cruciatus sex. 'Sic sus idem est viod stater, hoc est,
tinebat enim ob illos viginti. Denarius Germanicus multiplex est: Algent oracen . qui omnium grauissimus est. nam tantum octo constituunt baia sum unum continet alteros binos halteros vero Othlingo S, quo vocant, Id est, quartulas , duas vir ten- bergictis, S hi archionis Baden eiusdem
inter se valoris sunt, qui ipsi graues sunt, colatinentque singuli halle rosiu
Horum denari undecim constituunt decim dimidium Iulium constituunt,aequi ualentem ipsum ni basibu acta drina itaque Italica piorsum Z iu
ste enis dem valoris est cum denario Nu-renbergensi, tam illii S. ipsum sexdecim viatim constiti ni bassunt. Martii decis autem pauxillum adlaucleuior denam Naren bergens est, ut quorum decem Teptem ni basibaro ui ualeant. Centum communium horum denari orum, faciunt, balso S septein, denarium U
Trecenti viginti duo faciunt corona
t Halleri quoque diuersi sunt Argent Oracen quorum sexdecim constituunt basium unum vir tembergensis marchionatus Badiae, eiusdem inter se valoris, quorum viginti duo faciunt bassum
Bingant, ranc fordiani, in henani rotati, iusdem quoque valoris .ipsi sunt: hi halleri graues appellantur, Ut
quorum tres constituant denarios duos,bas una unum, qui ijdem faciunt alteros cum in alijs bini faciunt unum itaqueat. Nurembergensis denarius omnium leuissimus est: nam ex iocina efficiuntha L sum Unum, contine inique ipsi singuli halteros binos, ut sint in basso in uno halleri z. Reliqui diuerserum ditionum Germa- ex Iis viginti unus basium constituunt:
ex communibus autem 28. ex Nurem
bergensis 3 r. Nurembergense si Coloniens 1 omnium leuissimi sunt, quoru r ut modo diximus, basium unum faciunt. Et conueni ut ferme cum blancis, ut qua-
niae, Ciuitatumqfine denari, communes rum s .faciant dimidium alem, qui ei uia dem
664쪽
a dem cumbasso valoris est. Reliqui omnes
communes dicuntur, quorum 2ο. lac. b. l-
1 na via una, qtsi constat ex denari s colla munibus cluatuordecim ex vir tenaber-gen.&iaden undecim: ex uren bergen . 1 exdecim: ex Turonibus odio decim ex noti enarijs quatuordecim ex mar uideribus septe indecim: ex quadrinis lex decim. Centum halleri communes faciunt balsos tres cum dimidio, laenarium v
Sexcenti quadraginta quatuor halleri
Blanca in Hispania minimus nummulus ell, sicut halle rus in Germania. Et duεblancae constituunt nam inaruiderem, quemadmodii md duo halleri, unum denarium communem. Sic sexaginta octo blancae faciunt 3 .mar uideres, quanti valet unus talis Hisp. Attamen Marui deris, nummus non est, sed nudum tant lini nomen ac si ulnus sit ita tamen in v-
non familiari tant dira , sed necessaribest, ut reditus sitos omnes, summos&minimo S, prouentu Sque annuos computare
sub rationes certas redigere Hispan. t 5 possint, nisi per nona inatas expres.sas Maruideres ac si per suos denarios seu pianningos: Itali per quadrinas: Brabanti per novenarios Galli per Turones,
omnes sitos reditus computent, ac dicant, tot habet ex annui reditibus milli apsenningorum, quadrinarum nouenarior uiri, tu ron una, sicut Hispanus marui
derum tot capit millia. Solidus Italicus continet denariolos Italicas duodecim, id es , qtradrinas Italicas quatuor. Nam denarioli constitii sit quadrinam nam. Et aequi ualet solidus uni cruciato Germanico. Quadrina Italica denarius Nuren-bergensis eiusdem valoris sunt. Duo solidi cum dimidio faciunt unam par pago ij, hoc eli, quartam partem unius Iuli j Iulius continet par pago las quatuor, seu lb-lidos octo: seu quadrinas triginta duas, seu denariolos nonaginta seX.
Valet autem Iulius bassos Germanicos dii os, licut in talis Hispanicus, qui continet aruideres triginta quatuor, seu blanc a S 68. Et sicut undecim Iuli constituunt coronatum num , ita quoque 4ndecim Riales unum effici ut coronatum vel Italicum, vel Hispanicum nam eius de sunt valoris Vterque nimii uita duobus cruciatis minus valet, quam coronatus solis: nanes autem simul ab Hispanis, Italis,&Gallis non coronati, sed scuta vocantur, vocabulo minus apto, cum non scuta, sed
potilis scutati deberent, licet nec hic apte satis. Uerum de his hic obiter, dum Portium
percurremus, paucula commemorare libuit Latilis enim haec tractauimus&diligenter in libro de monetis, vinis meniuris diuersarunt Nationum nostri temporis. addidit Pen. Budeliu Rurem Iuris Licent.
Meminit hic Mameranus sui libelli,
quem sede Monetis, vinis D mensuris diuertarum Nation una conlcripsisse refert: quem si habere potuissemus, fortassis praecedentibus tractatibus eundem subiunxi Tenrit S. Hae autem umorum aestimationes ante quadraginta annos aut circiteriectae, eorundemque proportiones et si cum valore isto, qui hodie passim frequentatur, minus coueniant tamen habito respecti ivnius petia istiusque valoris ad aliam,etiam diuersarum Regionum , earundem hodieria a proportio facili negotio haberi post ei. De quo aliquando fortassis v rius tractabitur.
Finis Priscae monetae ad nostram supputat. Mamerant.
665쪽
D1 SPUTATIO MONETARUM, IN DISCUSSIONE
Solutionis, hoc tempore inter Mercitiores ct alios, illis, qui inforo versavim, valde tilis, PerHENRICvM, Bonitas monera quotuplex es IDuplex. Intrinseca extrinseca.
Intrinseca qius 'Quae consiliit in liga ponderis: characteris.
Extrinseca3 Quae consistit in valore S aestimatione, pro qua expenditur. l. r. fin. C. de Veter. reum Isma. potest. lib. ii. l. s. fide contrahend. emptio. Doct. in c. quanto. ex tr. de iureiurand.
Pecunia mutuo accepta, ii istia bonitate est reddenda Hic nullum est dubium, quin sit redded ad soluenda in bonitate intrinseca, si reperiri S haberi potes . Quid si tirueniri 2 haberi queat 'In illo casu, potet fieri solutio de nouam oncta, quae usitata Grecepta est, habita semper relatione respectu ad materiam, pondus, SI aestimationem pecuniae mutuatae, C. chm olim, c. cum Canonicis, extra, decensib.
Qv d autem restectu characteris 'Formaei characteras consideratione, potest de alia pecunia soliti, turn modo creditor non afficiatur damno.
Illustra haec aliquo Exemplo , ut persticatiora salit 'Sic, Quidam mihi mutuo dedit talero S Saaeonicos centia n, tempore Friderici Electoris stam patos seu proclisos. Possem illi reddere recentior os totidem, nisi creditores et paliurus aliquod damniina, in
diuersitate formae: octaracteris, eo quod
statuisset iter facere adoras maritimas, partes longinquas, in quibus Ioachimici antiquiores, plus aloris habent, qu4m recentiores. Hoc pacto debitor nonposi et aliis recentioribus Taleris solutionem praestare, quia creditor damnum est et pas-jurus. Ita de similibus iudicandum est l. Paulus, isdesolutioni b. ubi Bartol. not.
Qturo, ren recipiens pecuniam quotidianam ebeat reddere secundum antiqua'nforrnat, an verosecui dum noua n 'Si mutuo data fuerit pecunia bonitatis intrinsecae,&deinde fiat pecunia in alia forma&materia, respondetur, quod tunc aequumst, reddi&solui de antiqua, e qu bd noua pecunia sit omnino diue sa. Hoc tamen sic intelligi par est, si antiqua haberi potest. Si vero reperiri ampli
us haud queat iuxt aestimationem mutuo datae pecuniae solutio facienda est.Tunc enim hoc agitur, Ut in eadem bonitate eodemque genere restituatur, l. cum quid. T. sicer t. pet.&Glo.
Quid autem pecunia datura tuo, non in bonitate Intrinseca sed extrinseca'
Si datur in bonitate extrinseca, SI Variatur aestimatio valorque ipsius pro temporum conditione, ut fieri cibi et in Ducatl S, coronatis, cruciatis, alijs monetis aureis, quae alias plus, alias minus Valent, iam estimatio ipsarii omnibus ea de est,ia ver paucis aliqtio te lapsis me ilibus crescit valor, aut decrescit, tunc non solemus curare&considerare eam ipsam bonita- ruri tem
666쪽
tem extrinsecam , nisi eo tempore, quo coepit cile in mora debitor, nec solutio iusto tempore fieret, i. vinum, infra eod. HS c
deciso docti ita a Bart. laic Mindicta l.
Patilus. Conseiatiunt Se alij Doctor. in hac nostrat. cum quid. Peti . Cyn inci . minorum, C. in qui bris causis e litui in integr. non est nec ely. Ioan Andr Doct in d. c. quanto,&inc. cum olina, e in c. cum ca- Tonicis, ex tr. decens. Ioan . de Imo dc ali)in d. l. PauluS.
Pono casum Debitor qui pecuniani Illio accepit enet in re .lere eam ad Pascha oostea decrescit aestimatio eiusdem moneta, qttam mutuo urnpsit, quaero an debitor teneattur his obligatis uali md pr. stare pro illa aestimationis imminutionesu deteri rationi , visic loquar ΘIuxta do strinam Barioli sic distinguo.
Aut de in oneta grossa, aut deminuta dicimus. id egi olla, quae per monetam inferiorem recipere aestimationem potest, sermo sit, tunc debitor tenebitur latis facere creditori demora pro ullo da inno. Si Vero loquimur de monetana inuta, inferioris gradus, debitor ne post moram qui de obligatur, seu tenet hir ad aestimationem. Nam semper lao casu, periculura credito ris erit .Ratio est. Quia minuta laaec moneta non recipit aestimationem se aliam monetam. Qt lare dici non poteli, quod estimatio sit variata, imminuta, Vel de e-rio rata.
Hoc iniquum videtur. i Non videt ili , nec est. Sed laic defectus
praeter spem opinionemque de nouo forte incidens vel contingens, posset lucr uni cessans dici. Verum huius lucri non habetur ratio, qua dominuta pecunia debetur. Damni autem ratio habetur, quod penes aestimationem considerati tr. j. num uS. F. de inlit. iuran. Haec est opinio Bari quam 1 e quitur Ang. in .f. l. PauluS.
Mirit bilis ne opinio Buriose, quam nonstis as
tius cessans , quam damnum emergens censeatur pio pter ed quod lucrum cit teres le extrinsecus non Venit in numiS,secundum damnum l. si stetitis, g. si per vendito rena, i de aditioni b. empti dicta l. numis. l. si ita fidei usib rem, is de fidei ulloribu S.
Estne tacet ii toti opinio recepta, si iratur inpractica'
Communiter non est, nec seruatur aut tenetur in praxi usitata.
Nam sine differentia&distinctione, ita quacunque moneta, periculum spectat ad eum, qui moram in soluendo fecit. Et haec opinio verior est Se receptior. Quia minutae pecunia aequi pollere videntur . Sicut enim duodecim denari j via si solidiim c5stituunt, ita unus solidus duodecim facit
denarios. Hoc Martin. Lauden . intra t. illona Onetae, refert, S cum eo Cyn. SI Doctor. in . l. minor usia, C. in quibus catis. res i. n5
est necess. Ioannes Andr nodi in diisto c. quanto. S Angelus Ind. l. Paulus, is desolutio. Ideni tenet Imol. domi. Anton. .
Hac cerae intricata iret, ct obscuriora, quam 'ut recte intelligi IIII. Qiti ni intelligas Debitor siue in lucro, siue in damno consistat, post moram ad interesset enitur l. 3. in n. de eo quod certo loco. Et quod veniat interesse in tu .cro tenet gloss. DO Otor. conam uniter, post Bartol.in l. i. C. de senten. qus pro eo quod interest. Ergo venit hoc interes le extrinsecus, tam in minima pecunia, quam ingrossa. Quia mora semper debet nocere illi, qui moram facit, i. quod te. f. de verbora Obligat. c. mora cui. de regul tur ini Deinde etiam non potest ratio reddidi uersitatis liter monetam minutam caro usam
Exemplis res illustrantur declaranissim gi 1 coispici sunt sic ergρ exempli gra
Faciana, attende. Mutuo tibi dedicen
667쪽
tum flore nos in pecunia minuta. Si iam interea ante qua in mihi centum illos reddas accidat, ut Principis sanctione .gro 1 1 aliquot certi, qui prius pro uno expendebantur, qui iam nunc pro uno cum dimidio edi incipiant, vulgo accipiantur certe hic pol moram tuam,aucta fuit aestimatio. Et Propterea aequum est, videbitor , penoquem mora deprehenditur, satisfaciat creditori. Debet uim non immerito mora 1uaesie illi nociva.
Exemisti mih scruptilinnsed dic porro quomo- o Doctores opinio rem Bariolisolit intΘ
Imola, S. D. Anton in d. c. quanto, Videntur alii are Bartol tin, hac scilicet adiecta clausula e conditione, quando augetur aestimatio monet e gio illa: Vt, Mil- tuo recepi duodecim fore nos, eo rem pore, quo Ducatius Valebat num florenum,
cum dimidio, si postea valor dii cati ad duos fore nos excrescat , is qui mutuum dedit, non poterit petere 'liiicquam Ultra sortem,etiamsi duodecim illis forent potuisset acquirere siue lucrari tempore mutui, quatuor vel quinque aureos. Quia non patitur damnum, sed perdit lucrum. Hoc pacto artoli opinio interpretationem, limitationem , saluationemque recipit.
neta miliata contingat post moram,fisa ι-do cred tor aron potuit consequi a rectore id, insito da vi Num accipit, atque i dam. num conit genssenIrt, ct mn Eurum cesse HS. Respondeo. Si creditor esset persona quae verisii ,1 liter consiti H fiet mercari&sicris iudere, in hoc casu abs ite dubio
respecitus ad interessi e habendus ellet, ratione ilicri cessantis, i. s. q. n. in hanc arbitrariam .st. de eo quod certo loco, declarat Bart. in I. I. C. de sent. quae pro eo quod ibi in io tractant Ant. Imol. Cum a. in d. l. PauluS.
Verum qiud non esset Mercator Dato etia in hoc, quod ci editor nec
Mercator sit, nec mercari solitus, nihilona inus debitor indifferenter tenetur ad aestimationem in quacunque longia, per argumenta & rationes supra allega
Porro in alio casu breuiter quaero ore inspiciendum temptu contractus, et luti
ms' Hoc scilicet vis. Pone casum asst: tuo tibi dedi centum dii mS, eo tempore, quo ducatus Ioachimicum siue alerum unum cum dimidio valuit De in accidit tempore quo loturio facienda fu1t, Vt valor Ducat augeretur ad ali duo solidos quaestioeli, an debitor possit aut debeat oluere centum ducatos, habito respectu ad aritimationem currentem tempore ipsius arm- ui, vel ad aestimationem currentem solii tionis prout sibi esset utilius. Respondetur, qu bd inspiciendum sit tempus ibi utioni S, non contractus. Haec est Ententia Bart. in dicta l. Patilus, circa princi . vltim. Colum . in l. cum atrium, per text. ibi T. de auro argent. legato bald quoque ind. c. quanto. In Clementita fina. cum ibi notatii, dedecim. allegat Bald. in addi. ad Specula in titulo desolui. g. nunc aliqua, versi. n.
Vari intne etiam hic Doct ut 'ra'
Omnin b. Nam contrariam sententiam tenuit Alberi. in .l .cum quid .s si cer .peta. Idem tenet sal d. in . acceptam, C. de V-sur. ubi concludi tur quod conliderari debeat tempus contra eius, de non solutionis Mouetur autem ad hanc decisionem,
satis friuola sit venia dicto ratione. Quia debitor, inquit, pecuniam intrinsecam csi
uertit in suo S usus, utilitatem suam, ergo non debet lucrari cum aliena adiura, l. si vina, quae in ol. era tu,s de peli αδ α 5 mod. rei ven . Sed per multa argUmenta patet, multhclarius ell, quod alte datur topus contractus. Sic tenet Iaco Butr.&alij. Nam pecunia est in contractu&obligatione. Et Certum Cil, quid, quale,& quantum datu fuit. Ide , tenet: irreddere de moneta antiqua&vsitata tempore contractus, VClillius est linationis. Et hoc in omni disposi
668쪽
tione. 1 glimento est l. si Lipia halion trini, qtib d incertae sunt F. de veri, obliga. Elgudebitum esset in actione l. certi conditio. in princi p.& g. i. infra eod. Et pro laas parte addi: ci potest l. fundi ina vcnd. is denouat. S alij textu S.
Nem 'me hanc qiuas lanctu, illo te Dpore, in contingenua acti alii ritandosuisses.
Omni labiane inini,& scio, ante paucos annos in oris in aritima tunc ciuitatum, hanc ipsam, de qua nunc loquimur, materiam, in quaestionem venisse, hoc pacto: Opii lentus quidam Mercator emenat maxinaam quantitatem salis, certo precio coronat Ortim aureolum . Accidit postea, ut aestimatio dicti auri mutaretur variaretur. Fuit quaesitum, quid iuris esset λθ consultum perplurimos Doctores, considerandum fuiste, in memoriam reuocandum tempus contractus in non solutionis.
Lauden videtur hoc loco di bitare,ctium aliis non niι re Nec tamen omnino distentit, sed putat sic distingui pose. Aut dies ad ij citur solutioni, tunc tempus solutioni Sconsiderandum eli Et hoc modo procedit doctrina Barto. in . cum aurum,ff. de auro argent. legat. probatur in i contraxit se, ff. de actioni b. Z obligationi b. Aut non est statuta dies solutioni,& tunc inspiciendum Venit tempus petitionis , Per casum indicta l. vinum Nisi tamen debitor suis et in mora. Nam odio morae inspicimuS tempus contractus. Dcbeten ina mora semper esse noctua illi, qui moram fecit, d. l. quod te.& l. mora, is de viti P. tulo casu procedit opinio Iac. Butr. Alberi. oc sequacium.
Qui tuasert opinio in hac variatione sententiarum Ego indistincte sentio tempus On- tractus inspici oportere penitiis in aestimatione exti inseca. Sic enim sensit Aro fons iuris, ut utar verbi, Baldi in l. contractu S. C. de fide instrum. Hi in sequitur Oldrad. Lauden . in consit. l . Ic alibi. Atoue ideo.
in omni contractu locationis, siue mu-
tui, si Liae a. 'rius conia ention II, attendia
2 2. Unatione, obligatus erit debitor ad Lla in Ssti natione, qu currebat seu in vado & v rerat tempore c5 tradius, secunduta iam dic in Doditores Aronem S O trad. Contenti Panormitantis potia molam, S DOm. Anton. in c. cum olina, ex tr. de censibus Ioannes Andrae. 3 communiter D ctores in c. quant b. I 'cti . de Anchar post Do m. Cardin. δ Imol. in Clemcnt in fanata pertextum ibi, in vel bo, consuetam, dedecimi S.
Multi sint, quos nominasti in eandem tecum defendιnt ess3itent avi, cui ct ego nunc.
Addam de hoc, quod Petr. de Anchar. in allegata Clemen. sina. dixit, Doctorem sit uni filisse consultum aliquando incaludotis, ubi quis dederat in doten flore nos
ducentos, boni auri, tetrapore quo fiorenus in minori erat cellimatione Dualore. scilicet, ut ad Saxonicam monetam casum applicem quo valebat duas marchas Lube censes, Postea excrcuit&audius fuitva Ior forenorum aureorum stipra duas marcas, ad duos solidos, quaesitum fuit, quomodo dos relli tuenda esset. Respondit S consuluit, ducentos sole nos auri, qui fuerant in obligatione, restituendos esse. Nisi forte tena pore contractus fuissent dari in dote ira, ad rationem marcar si, non florenorum simpliciter. Nam tunc
illa aestimatio deberet reddi non
In legatis pecuniarijs, testamento ordinatis, quod tempus attendendu P est, Variata
Num tempus testamenti, vel mortis, vel aditae haereditatis attendere oporteat, quaeris Prima fronte, tempus morti consider indum este videtur. f. dis ponat in authen. de nuptijs. Et lex sena percit in viridi obseruantia, l. Arriani, C. de a aeredi. Ergo videtur Iogasse eo tempore , quo
moriebatur. Probatur per ocior. Bartol.
Bald una de Angel. in . si seruus legatus f. qui
669쪽
y qui quinque .st dele g. 3. Bartol. in I. fina. f. l. ti . delibe les ato. in sinat. f. i. f. defutut . in i ta in lirumentoque legato. Vbi dicit, si maritus legati erit Xoli flumentum in ioci eo vel domo sita deinde idem testator frii mentii in illud constim-pserit, atque illud postea in locum refu- dei. t, qtrod vaeo habebit si ument uno enipore mortis in horreo repei thim.
Haec doctilina non procedit ex natura Verbortina, sed ex praelii napta S. interpretatilia volt intate tellatoris, sec si id in Bal.
8 An Tel. In d. f. qui quinque. Quare nihil ad rem facit.
Quid autem tu iudicas in hocsteri de iure opor
In l 'ac quaestione, Oldrad. ind. consilio decidit, debere soliti de moneta sitata, Cilrrente, expendibili de recepta tempore testa inenti per texi in l. V Xori. f. testamento .st. de lega.3. I. Medico. st de auro argen .lega. l. Aurelitis. g. testamenti.
f. Titi j. ff. de libe. legat. ia sequitur Bal. Alberi. Mode r. h Ic. . In hac ergo opinione acq1siescis Quidni Sed hoc saepe sum miratus, quditanti Doctores no allegati erint glossam singillarem, approbatam, perpetua memoria dignam, in i penult. s. defund. instru . quae decidit, qtrod in legatis particularibus, siue rerum, siue pecunia lum, semper attendimus tempus testamenti. Sed in fidei commissis uniuersalibus legatis, attendimus tempus mortis testato ri S.
aliam questi em moueo, Oid in legibus 9
flat Atisfacientibus mentionem depecu IIa, seu poenam pecuniantam ι;Voiret bus, quod temptae in aestimatione Iecunia attendi DryDiceret aliquis primo casus intuitu, . Obseruandum esse tempus statutii legis,
sicut tempus testamenti, ex doctrina aurea, quod statuta magis aequiparantur vo-Iuntatibus,quam contractibus. Ita sentit
Nicol. de lata rellis, quem sequitur Bald.
i l .penuit. in an penta l. colum. Versi quae
ro quid in verbis legis vel statuti. C. de ver b. signific. idem Bald in pace Constan
tiae. in ver. nos Romanorum. Bart. in l. omin
nium. C. detestam . in . post gloss. ibi. C. de his quil, ut indigia latius videre licet per Alexan. in . si ita stipulatus. f. de ver. . obligatio.
Si quis recte considerare S a qua lance perpendererem Velit, puto non absum. dum aut veritati contra i una fore, si quis distinguat,& sic dicat Stat ut si aut loquitur des hie sanitate, aut de solutione. Si ci ca sole nitatem versatur, scilicet, statutum dicit, ubd donatio excedens quingento Saurcos, debeat in simiari, sicut de iure communi sancituna esst, in isto casu attenditur tempus legis vel lat uti. Si vero statutum disponit circa solutione pecuniae, quomodo illa fieri debeat: isto casu inspicitur tempu.ς, quo solutio facienda est, ex quo oritur obligatio. Ita decidi in t Specu. Ioan . Andr. in addit titu. de soliti ion. g. nunc aliqua. versi c. fana. clarius Bald in I. illud, circa fin. C. de sacrosanet. Eccla s. in . 2. C. communia. de leg. Imol. in Clem. f. dedecimis, S sequitur Laudens.& communiter Moderni.
Quid in laudo sententia, facientibus mentionem de pecuni isoluenda
Breuiter respondendo, attendendum est tempus laudi vel sententiae oldrad. in consi. 33. SI cons 468.
Accidit, quὸd quidam expendit monetam, qIasciuit a principe reprob ita in Iroh bi ramfuisse, quaritur auteneatur: Pepaeua
ti 1 co nes dicerent, si ex tempore respondendum est et, quod ita per te X t. in l. Corneli . ff. de Dis. Sed vetitas contradicit. Quia poena falsi, quod ad hanc rem attinet, no imponitur nisi in tribus casibus. Primo, quando corrumpiturin falsific tur ut ita dicam moneta de pondere Secun d b, in materia Terti b, quando cuQitur moneta, sine principis aut horitate. Sic Rri respon-
670쪽
respondit L consuluit Bal. in contigentia facti. Ita Salic. in l. i.&l. in . C. denis .mΟ-iae. bene robatur in . Cornelia. Et prostabili ecla opinione Baldi facit, qtib dioema ubi in statutis, vela iure non apposita
inuenitur, est arbitraria M. i. g. r. ff. de eL fi act. expila. l. t i de iure deliber. C. de catas. ex tr. de of c. dele g.
Quid re stondebis in casis quo aliqm tibi mi
h b tam Tu vero ind stria tua, pro bovae Gilex en d ι. O Myttur, an creditor te ad absolutio rem cogere posius Communis opinio est,qubdia 5. Quia industria expendentis, non prodest ipsi
mutunti sic enina senti ut Iacob. de Are.&Alber pertext. in . ad i. Dis iuncta l. eleganter. g. Qui reprobos. ff. de pigno. a. t. Iterum qilaero,air n. Mat freta a rea furar
gentea,' sta et avi eapro .irstentea, o Econir astut post Breuiter dicendo, hoc de iure est expeditum,& liquet, ubdin naoneta pro alia possit in solutionem dari, dummodo recipiat funetionem in genere filo. Ita
Barto. Ange .ind. l. PauluS. Bal. in l. d. g. l. st si cert. peta.
Exempli gratia. Ego tibi adtemptet Smutuo concessi romos aliquot Marcar una
Lube centium, quos ipsi marcis luctap
pellant. Tu mihi vis reddere eiusdem li- Ω grossos marcarum Hanaburgensium, vel Lunae burgensium, certe poteri S. Nacta eadem materia est,a pondiri idem recipientia functionem in genere suo l. l. f. h. l. Titia. T de auro larg.lega.
Quid si nou reciperenti uulcensfunctionem 'Tim caliter iudicandum esset Nam ego tibi mutuo dedigro lsos arget eoS, quo SSchreci ubergicos vulgo vocant, tu mihi vis reddere monetam alterius ti ae areae
contana Inatam, cert non poteries, nec cre
ditor cogitur accipere, quia dicitur pati damnum diminutionem matrimoni j, d. l. Paulus. Attamen de consuetudine totius mundi seruatur, quod diuersa pecunia in Dima, Murcari. ar.e ut ea, dc ar-
gentea pro aurea solui possit, quia ex generali consuetudine dicitur recipere tardictionem ita glosi . in . si qui Sargentum. C. de donat. Bartol. moch. in d. l. Paulus. Bald. iii d. l. 1. Melius Barto in l. libera. C. de senten.& interloc. Quod verum intelligitur, nisi creditor pallia rus esset aliquod damnum , d. l. PaulΠs. Puta, Si quispiam mutuum dedisset alicui aurum, ipse creditor in longinquas partes iter esset
facturus, non cogeretur argentum recipere, quia graue eit&incommodum portatu, aut etiam forte in illis partibus, ad quas creditor iter parat, incognitum Vel si dedisset Ducatos, aut Ungarico aure-ΟS, monetam notam risitatam illis loci S, quo profecturus est, qu is coget credi. torem, ut in illa forma aurum Ieceptet, forte incognitum&non receptum apud illos, ad quos properat. Iacturam cia in iaceret Sc damnum pateretur, d. l. PauluS.&Lauden in tractatu suo de hac eadem in
Porro Maritus quidam confitetur in Instri ι-- mento dotis, se recepi se Orenos centsιmbomaturio iusti poni eris, quaro quoviodo
Doctores voltini, quod intelligatur de forenis ad cona putum solidorum triginta duorum prosso reno Q. numis. d. delegat. 3. nisi adiiciantur instrumento haec verba, Se in auro, ut sic substantia significetur, S. ipla duplicata verba phis operentur l. baiula. s. ad Trebellia cum suis concordant ijs. Sine dubio, illa verba boni auri intelliguntur de aureis, de non de floronis argenteis in moneta solidorum triginta duorum, eo plus, si essent illa verba in quaestione apposita boni aurice iusti ponderis, ter hoc est text. in . t. ibi.
Iulii ponderis sint. C. de veter numisma. potest a. libr. I l. c. qua rato cui in glosi de iureiuran. Se ita sequitur Lauden .lric in hoc casu cons hierunt Doctore S re omnes, qu bd ubi in instrumento apponuntur illa verba, boni auri, rectae ligar, S iusti ponderis, qu bd talia verba multum importent, ita quod non posset creditor cogi recipe molle tan pro auro per ea, quq tant