장음표시 사용
651쪽
Iibro 33. cap. 3. Hinc deniqtie poterit Maltera quae; stioni responderi an princeps possit mutare pecuniae valorem,& aestimationem λqua in re Aristoteles inquit libr. i. Politi c. cap.6. Ethico. cap. s. esse in potestate
Reipublici principis, numismata semel signata mutare. reddere ac efficere inutilia. Mutata si quidem voluntate tentium nurnis, ut num una valere nolint, ipse num us, vinumus est, inutilis efficitur. Hic enim est sensus Aristotelis, tametsi Michael Ephesius in d. c. s. aliter interpretetur locum illum. scilicet ex visu permutarionis. Ita equidem inquit. Nam si voluerinatis ea, quae habemus dare, 'uae nota habemus accipere, inutilis prorsus vlus num euadet: ipse tamen opinor, non esse hunc sensum proprium Aristotelis, sed eum. quem modo tradidimu S. Mutatio vero pecuniae, si fiat ex consensu populi, erit plane licita, Vtcunque fiat: csim accedat consensus eorum, quibus praeiudicium ex ea mutatio fit quod fatentur Hostie n. in titui. de censib. g. X quibus. Innocen. Doctores in . c. quanto Alberi. BrunUS 4n tracta. de augment. conclus. vltim. colum. r. qui expressim admittunt mutationem monetae, ut licitam,
quoties ea fit ex iusta causa nempe quia materia numismatum facta est vilior, vel preciosior communi hominum aestimati one: vel quia non habet iustam aestimationem eruata proportione materiae, e qua
ipsa constat quod Andr Iser n. scribit
in c. l. quae sint regat. numer. i 8.& seque n. qui, nume. 2η etiam probat, licere principibus precium monetae augere tempore
publica necessitati su modo ea cessante fiat subditis restitutio damni illati ab ipsis
principe, qui posset id re sitituere.
Qith si mutatio moneta fiat absque iusta causa pro principum libidine, id est
omnino illicitum 1 ecundum Omnes, quo Smodo citauimus quamobrem dum Ioan . Fab. in princi p. Insiit. qui b. m Od. tolli. Obli. de Boerius decisione; 27. numer. 6. scribunt, posse principem absque consensu populi Imutare monetam, est intelligen-
dum, modo fiat ex iusta causa, vel absque populi praeiudicio Qua ratione S. Thom.
intracta. de regi. princi p. libr. 2. cap. i 3. admonet principes, ne numismata pro libidine propria mutent. De eadem re multa tradit Caria Mo- Iinae. de contra. qu stio. 9r. 9r qu i num.
696 conatur improbare communem modum loquendi dum pecunia bonitas distinguitur in extrinsecamin intrinsecam: bonitas enim intrinseca dicitur substantia ipsa metallor si tam in bonitate, qu mi quantitate, seu pondere: bonitas vero extrinseca appellatur valor imposititius, ut scribunt omnes in d. l. Paulus s. de solutioni. in . cum qu id. s. si certum peta. 3 in dicto c. quanto Etenim existimat Carolus, bonitatem intrinsecam pecuniae esse publicam illam testina ait onem, valorem imposititium : quia est eius propria specifica substantialis .formalis
bonitas, essentia, quae date esse, qua sublata, publica videlicet approbatione
remota, desinit esse pecunia l. eleganter. g. qui reprobos. F. de pignorati. actio. l. I tranus. g. si qui s. ff. ad exhiben bonitas autem extrinseca secundit mihim dicitur ipsa umorum materi : scribitqtie is au thor. ita loquutos Laisse olim AIonem, Iacob. de Bellovis Odo De d. ac Cyn in . in
minorum, Colum. .C. in quib. catis in integrum restitutio non est necessaria. Et tamen ad in te ectum eorum quae in hac materia tractantur, obseruandus est communis dicendi modus quem etiam sequitur Albertus Brunus in dicta conci sone viti m. colum. LExf. sequenti. SUMMARII 1 obligativsoluere in certa mimorumst
cie, an possit in aliast aere' a Pecwri bonitas intrinseca, an sit confideranda iuxta tempus contractus, res lutionis Θ Numismatum bonitas extri; eca, quomo
652쪽
bitiῖ- mutatio pecunia post moram, an noceat, vel prosit creditori' Proni ista solut oni in certa pecunia sub clyta simatione , quo pactos obser uandii M. unicus. SV perest modo ex Bart. in d. l. Paulus aliquot conclusiones deducere, ut breui quodam examine quae ipse adnotauit, explicentur: salte in iuxta commune it . alior una traditionem. Prima conclusio. Quoties obligatio concepta fuit sub certa specie monetae, non tenetur creditor recipere quamlibet allam monetam, etiam probam, ad monetae promissa aestimationem, si sit alterius materiar. Hanc conclusionem quidam probant ex eo, quod aliud pro alio inuit Ocreditore non soluitur L 2. g. l. ff. sic Cr- tum petat.&l. eum a quo. st eo. a tui. denique in specie assertionem istam tenent Bart. in d. l. Jaulus, num e. i. idem Bart. in l. I. g. vltim. ff. de auro Margent legat idem Bartol. Alexand. Aretin. alii ind. l. d. g. i. ff. si certum peta Imol. SI DOct. in d. l. Paulus Antoni. Abb colum Vltim in d. c. quanto.Bal in l. si quis argentum in prin C de donatio. in . libera. C. delententia. Minterloc. omni . iudic Boer decisio. 327. colum. s. qu Itamen unanimi consensu fatentur, consuetudine contrari uta receptum esse. Quod etiam asserit glost. ind. l. si quis argentum. Curti . Senior Intracta. monetarum, super t. csim quid, quaest. s. s. si certum petat. Afflict decision. 9, de qua contactu dine scribit Carolus Molinae. de contradi. quaest. 92. num C. 2 9. non
omninbobligare eam clim ex ciuilitate, benignitate creditorum proces erit, non ex necessitate, nisi in his casibus, in quibus nihil te reli creditoris: quod est notandum ex muli is, quae tradidit Alber. Brunus id conclusion vltim colum T. lianc tamen consuetudinem tui proce-
d Cre, conatur probare Curti. Iun. ind.I. quid, nu. 1 f. Secunda conclusio, etiam ubi obligatio concepta fuit sub certa specie monetae, cogitur creditor monetam diuersς for mae,&cha recteris recipere, modo eiusdemateriae sit, SI ad eandem aestimationem, quae debetur, solii tio fiat. Hoc ex prelsi in Barto. omnes paulo ante citati probante X d. l. Paulus. qua eli secunddin hanc conclusionem intelligenda. Tertia conclusio. Pecunia mutata in bonitate intrinseca r ne inpe in materia, . Vel pondere, soluenda est secunddin eam bonitatem, quam habuerat tempore contractus , non a sit secundit in illi qua habet
tempore foliationis, probatur ex ratione, l. chm quid. ff. sacer t. petat. Vbi eam tenent Docto. in c. olim de censibus notant Bartol. Mali hi d. l. Paulus, Colum. 3. text. ad idem in c. cum Canonicis. decensibus. quam opinionem fatentur communem es se. lina normit a. in c. quanto de iureiur c lum .pentili. Iason in . r. quaest. 36. C. d iure empli teu. Socin . . Iunior consit I S. lib. I. num C. 9 . Ide ira fatentur omnes, qui hanc materiam tractauerunt praesertim Curti. Iun. in l. cum quid. s. siccri peta. Dunae. 23. .
col. Alber Brunus intia et de augm.&dimi. conclusio. vlti. i. ver. His sic praemissis, qui late lictcnaateriam examinat, Is Oeta. de Cis. 27. eandent sententiam constat communem esse ex his, quae lati Isime tradit. Andr.Tiraque l. lib. io de utroque retract.
Contrariam in hoc opinionem tenet Ioan. Faber in auth. Hoc nis. C. de solutio. Idem in principio insti. Quibus modis tolli. obligat ad finem Dei usqii sententiam pluribus rationib. conatur de sendere Carol. Molin. intract. de contradi. qu st. lo C. quem legito. Nam pulat, re expendit intellectum text. ind. c. olim. 4. Cum Mnonici 1; de censibus , Meleganter , a que erudite probat, solutionem debitae pecuniae recte et i, si fiat exiccunia probatam in materia, quam in forma , quae.
ex publico decreto valit summam qua
653쪽
titatem debitam, etiam si certa species peculatae, aut Ialon et debeatur. Etenim si cen , tum Castellani deberentur ex contractu, vel alias: et si fore tu publica aut holitate diminuti immate tria, Vel in pondeae, noui que percussi Susdem valo iis, pieci; publica ruit horitate conita tuti fata Se si et,cCria in nun4ΟSaureo ex nouis soluere nec teneretur debitor centum Castellanos veteris ponde sis creditora dare. Sed hanc sentetri iam aduersus communem latissinae ampliat, e limitat ipse Carolui cuti&comni unena diffuse explicat Alberi Bru-- nu ini. conclus. vlti uu od si veteres num non es lent tantum in pondere,&materia mutati, sed simul Se in valore, ac precio publico tunc & conueniunt omneS, esse onan inbdistinctos num os nouo Sa veteribus, di id ed soluendos est e veteres nu-n4OS, aut eorum propriam, ac veterum istimationem. Quod et rationi ad ebcongruum, Ut tenae re contra tum ad inittatur. Etenim haec et propria species,& casus c. cucanonici S. de censi. Ut ipse Carolus probat eleganter: cum inibi dimitum sit, non iteneri Gebitorem soluere creditori iti xta notiorum num it matum Sstimationem, sed iuxta veterum qualitatem , valorem, quotie vetere extrinsecus, Intrante-cus fuere mutati. Quod lo an Faber notat in priri Initu. quibus modi S tolli. obligat. .
arta conclusio ex Bari hunc immo 1 dum colligiti ir.3 Quoties pecuniae oden pondere, materia manentibus, vel augetur vel minuitur extrinsecus quo ad eius precium Maestimationem, ea inutati inanis te moram iocet, irodest creditori. Haec conclusio communis est,&probatur ab his, qui plox inaci probauere pauci SeX-ceptis, quorum statim metionem agemu S. Barto. etenim inanes alij expressim ea niveram esse censent in locis pati ibante citatis. Nam simul has duas conclusione iuris utriusq; interprete exponunt, Sc e X-plicant. Igi ut in hac specie satas erit cre-d Hori, quod debitor et uoluat censum C sillanos, quos in coirentionem deduxit,
mentur,quitempore contractius. Eaden queratione debitor tenebitur centu Castellanos reddere creditori, etiamsi hi modo pluris publico decreto aestimentur, Q. tempore obligationis fuerint aestimati: atque ita omnium contensu receptum est, . praesertim eorum,qui citantur ab Andreadyraque l. in .gl. 8.nu 27. Alber. Brun. de augmento dimin. conclus. vlt limit. i.&alijs. Caeter sim Carol. Molinae de contraetibus. q. r. doetissime profecto hanc quaestionem examinat, multis ad huius coclusionis probationem ad citisq; impugnationem adductis, quae subtilia lunt, tantique viri iudicio, Mingenio d1gna. tandepropositis pluribus quaestionibus in specie nempe in mutuo, in dote, testamento,
&contractu emptionis&Venditionis existimat, ubi nulluna aderat tempore cotractae obligationis periculum crebrae mutationis monetae, variationisq; sordidae, min 1 me admittendam esse communem sentetiam. Imb mutationem pecunie quo ad bo nitatem extrinsecam nocere δε prodesse etiam ante moram ipsi creditori. Sic sane iuxta opinionem istam,qui teneretur sol tiere creditori cetum aureos Callellanos, . hi essent post contractam obligationen iextrinsecus diminuti, tenetur omninb obuere creditori aestimationem illam, quam tempore contractua habebant centum Castellani,& sic numerum augere Nu od si Castellanorum valor esset auctus, satis esset, latis fit creditori , si debitor se luae pauciores Castellanos, qui iuxi nouum augmentum aequi pollent centum illis in obligationem deductis. Quam sentetia in
veram esse opinantur, praeten Carolum latissime eam probantem, Anton. Abb. ind. c. quantis, colum . penultim Curi. Senior colum. 3. Iunio num C. a in I. cum quid.
ff. si certum petat in eamque inclinat Antonius Burgens. in c. cum dile et i, de eniptione, numer. 39. quo Somni lablegito: si quLdem hi latissime rationes utriusque partis expendunt longior piose et ex anaine quam locus ira nostri tra status ex pollu-Jet in pecunia tamen tradita ex mutuo,
vel dote similive causa se in per aduerte
654쪽
ad id , quod notat ipse Carolus in d. qtra
ver,in re olim in his Castellae regnis latae
fuere leae quae iam ab Henrico secundo Tauri Aera. M. CCCC. XI. a lege Ioanne primo Biruiescae anno domini M. GC C. LXXXVI l. qitibus, ut opinor, legibus plurimum comprobatur opinio ista posterior aduersus Uait. SI communem.
3inta conclusio, Mutatio pecuniae prona istae,3 in obligationem deductae co- tingen. post moram, ipsi omnino nocet, qui in moram inciderit, probatur in l. 3. in f a. f. de actio. empti quam conclusionem
in hac specie tueart. alij probant in dicta
I. PauluS, colum. r. Minci . l. cum quid Dd. item in d. c. quanto imb licet Bartol ipse, plerique alij, hanc conclusionem Vera
esse censeant, ubi mutatur moneta maior, quae per minorem aestimatur Gontrarium Probantes, ubi mutata fuerit moneta ita minuta, quod per aliam minutiorem aestimari non possit Etenim tunc minimen O cet variatio ei, qui est in mora. Nam cum moneta haec minuta per aliam aestimari non possit, licet nautetur eius valor, nodicitur mutata respectu aestimationis suae, quia non habet aliquid, duo aestimetur. Idcirco creditor lucrum amitteret, non autem pateretur damnum: qua ratione debitori moroso non imputatur amistio lucri creditoris. l. si isterili, si cum per venditorem, fide aictio. empl. 4ec oberi l. numis.
ff. de incliten iuran. ubi constat, in numis dari interesse extrinsecum. Quia id obtinet in dano, no in lucro. unde qui est et debitor certar qti. titatis luedae in pecunia minuta, post moram coligerit mutatio huius monetae minutae, nihil obesset debitori, quia pecunia non censetur effecta deterior Haec sane sunt Bart. verba in d. l. Paulus, nume. 8. quem inibi,& in . l. cum quid, sequuntur Doc magis communCer: ut constat ex Alberto Bruno in dicto tra c. de augmento .conclus. vltim. limit. I. Qui tamen contrariam opinionem existimat veriorem ess e, sequutus Ant. Abb.&Imo Iam id. c. quanto Curtium Seniorem ind. l. cum quid. t. quaest. Marci Laudensem
in tra c. monetaruΠ ,q. 34.&prosectb nulla congrua ratio constitui vere potest, quae Barioli opinionem probet si quidem pecunia minuta potest, ut plane constat, per monetam maiorem aestimari. chira et si v nus num us minor non possit aestimari perplures uino maiores, nec per num quidem . plures tamen numina inores possunt per unum maiorem aestimari. Quod satis est, ut constituamus interesse danini. Quin unus num iis minor respeetu maioris, quo ad commutationem, potest pluris, vel minoris aestimari. Et ideo damnum proculdubio contingit in mutatione pecuniae minutae. uod palam Barioli rationem euertit. Unde non est praediista quinta coclusio ex Barioli distinctione restringenda praesertim quia ratio lucri quo ad interesse obseruanda est quoties id lucruest certum ut in hac specie, vel verisimile
secundum ea, quae traduntur in I. I. C. de senten. quae pro eo, quod interest persio. Bartol. Doctor. in i I.6. Ultimo F de eo,
quod certo loco. Sed quod attinet intellectum l. numis, T dein litem iurand. non Vacat modo examinare, licet illic Iuri L consultus censeat, in numis non est e locili iri iurando an litem , ea quidem ratione, qu bd dum in numis ex Aristotele, eodem Iurisconsulto in l. i. st de contrahenda emptione uniformis, perpetua durat aestimatio, non potest affectio contingere, nec aliud interesi e intrinsecum: quod si numi mutentur, non potest cotrouerti, nec ambigi, contingere posse in numis interesse iuxta ipsius mutationis qualitatem, non tamen affectionis rationem habendam, ex d. l. numis. Sexta conclusio. Mutatio numismatu, quae modico, ire ui tempore dui auit, nullo pacto consideranda est, nec eius e rit habenda ratio. Hanc tenet Bartol. in dicta l. Paulus, colum . penulti m. quem communiter alijsequuntur, ut Panormitanus fatetur in d. c. quanto column penultima text. Optimus in I. precia rerum Tad lege
Falc ld. Septima conclusio. Qtioties ' ab initio in contractu, vel in alia quacunque dispostione
655쪽
stione ob metum mutationis moneta I si, sit cautum de pecunia stib certa aestimatio 1ae soluenda ea pactio plane ei uanda erit: nec mutatio uini sinat una contrahentibus nocebit , nec proderit e X tus optimus in l. penultam. I. si mancipia,ff. solutomat limo n. notant artol. indicta l. Paulus in fine. ff. de solutionib. Imol. MAlex. in dicto g. sina aircipia. plutes alii, quos
uo saltu. Eandem opinionem scribit communem est e Carolus Molinaeus de contractibu S, quaest. 97. numer. 73,.q uidquid ipse Barto l. scripserit indicto g.si mancipia. Erit sane huius conclusionis duplex exemplum constittiendum . Primum quidem, quoties ita concepta sunt verba Prom Itio
1 oluere centum una os aureos Callellanos ad aestimationem quadringentorum Octu agi tria quinque arati edinorum pro quolibet Castellano. Etenim et licie uerit,
vel dimini uus fuerit valor alte ani publica aut horitate, nihilominus ibi utio fieri debet secundiam aritimationem taxata ab initio contractus atque ita exemplum hoc aptat Carolo Molin indidi num. 7,s Elid alterum exe inpluna, quod Barto scilicet depono apud te centum libras in florenis hoc pasto, quod reddas in florenis sub ea dein aestimatione tunc enim soluendae sunt centum librae in florent iuxta veterem aestimationem, quae tempore depositi vigebat. Et nequis in exponendo hoc Bart. e Xemplo quandoque haesit et illud rursus aperiana ex ipsius authori S mente, in hunc modum, ut tot florent sint soluendi omnin b, quot iuxta veterem aestimationem efficiunt centum libra licet modo tempore solutionis pauciores florent efficerent centum libras: vel qui olim tempore contractus efficiebant centum libras, tempore solutionis non efficiunt octuaginta. Hic sanes ensus ex Bariolo deprehenditur perpensis his , quae in quaestione praecedenti l cripserat, quae statim examinabimus, quo fit, ut in specie huius con clusionis augine tum, diminutio numismatum cedat damno, vel lucro ipsius cre.
ditoris qua ratione hic idem sensus non
obtinet in primo exemplo ut patet e tr.
ditis per ipsum Carolum Molin eum: quia in illo augmentum diminutio Castellanorum cedit lucro, dammo debitoris. Sensus autem exempli traditi a Bariolo, plane ita explicatur per Albertum Bru-
num inci . conclusione viti m. limitat. 8.c
Oetaua conclusio. Obligatio soluendi
certam quantitatem in certa num Orum
specie, nulla constituta illorum aestimatione, ita intelligenda est, ut illa quantitas soluatur in numis nominat in designatis
sub incerto numero, iuxtὰ eam aestimationem, quae viget tempore tolutionis ita fa-- ne visum est Ba tot in dicta l. Paulus, ad finem. Cuius opinio communi omnium sententia probata videtur notat Alberi. Brunus indicta 8. limitatio. r. colum. Et in eadem conclusione ultima S ampliae
Non a conclusio. In contractibus S Glijs similibus actionibus, haec verba centum librae traduntur in fore nis vel ista centum naillia arauedinorum iri Callellanis eam significationem habent, quo lilii num laurei Caste ani, aut illi forent
traditi, aut depositi, nec pluris, nec minori S aes mantur , nec via qualia aestim an istant, quam centum libris, vel centum millibus malauedinorum. Haec est opinio Ba toti in dicta l. Paulus, penult. quaest. Cui USsententiam madis comen ita ne missi e fatitur
Albertus Brunus in dicta limit. 8. SI probaestur ex his, quae notantur in I si stipulatus sum decem in melle. ff. de solutionib. Et ideo his conceptis verbis tot illi florent, vel Cast ellani, quod traditi fuere tempore contra enis, de obligationis pro illisceritum libris, vel centum millibus aratae dinorum , venditi videntur ad aestimatio tionem tot librarum marauedinorum. Et ea ratione satis erit, quocunque tempor Greddi centum libras vel centum mille marauedinos, etiam si forent, vel castellani, tempore solutionis pluris aestimentur, quae tempore, quo traditi sunt, fuerim; aestimati contrahenti si contaentione. Arq;
656쪽
ita est accipienda haec communis conclu
Decima conclusio. Quoties certae speciei numismata non sunt in obligatione, sed in facultate soluendi, sic in solutio . ne, debitor liberatur illa numismata teddens, etiam in precio,&aestimatione dimi
nuta H sc conclusio traditur per Curtium Iuniorem consi. 14. num .f. ωSOcin. coni. 6
lib. i. Ange sum in l. si stipu latus sim decem in melle. st de solutio Albertum Brun ind. limitatio. 8. ubi ipse,& Curtius iuni in hoc conantur deducere ex artol. ind. l. Paulus, quaest. penulti quasi velint hi DoctoreS, quod in casu proximae conclusionis sit infacultate debitoris, soluere flore nos, vel Castellanos sibi traditos secundueam aestimationem, quae solutionis tempore vigebat,& viget, additque Brunus, hac
esse commune ira opinionem, quae etiam obtineret, ubi numicerta speciei essent in-obligatione, iuxta conclusionem octauam palath ante expositam, quae tamen obtinet, ubi numismatum incertus numerus est promissus quasi sectas sit, quoties cer- tu Snu morum numerus, certae speciei
est in obligatione. Sed S his omnibus addere Lector poterit Aretin. in cons. E. SI cosi l. r. Antoni ulu Rubeum in consit. 73. glos. in regul. Cancel. 23.
THEMA CAP. VIII. De falsa moneta,&eius authoribus puniendis.s M MARIA. Nube dicitur falsa moneta. Numifalsi latine, O grata quibα dictionibi significentur.3 Niuasit huius criminis poma.
Paelia expendentisfalsam monetam. I Tondens moneta ,radens,a Pringes qualiter punιatur.
CAPI VIII. Ostrem de crimine falsae monetae paucis agam, veluti coronidem huic
operi adiiciens, ut 'rauam infamem mnumismatum mutatione itidem perstringam. Est enim falsa' moneta illa quae cuditur ab eo, qui non habet publica incudedi aut horitatem. quod Bart. notat in i qui falsam, is de falsis. Nam authoritas Reipu- Nicae, vel Principis vires tribuit numis: secundit Iurisconsultum in I. . T de contrahen .empl. in princ Aristotelem libr. s. Ethicor. cap. S. S. lib. l. Polit. c. f. qua rati ne obtentum est, ad Principem , inena p. pertinere hoc tu Scudendi monetam, a. l. ibi Doct. quae sint regalia', l. i. partita. r. I. I. titul . . libr. . . Ordinat. Rubd ad eb iure
receptum est, ut minime sit ulteri sis necessari probandum. Igitur nemo praeter principem monetam cudere potest, ridcirco falsi censendi sunt nurni, qui non
fuerint regia aut horitate percussi, text. optimus in l. penult. titu. 7. pari. T. Dicuntur
item numi falsi, qui ex adulterina materia fiunt etiam si facti sint, signati ab his, qui huic fabricae , muneri sunt a Rege prs positi, Minstituti. Sicuti ii, qui non habent formam i lege, vel principe stat tam: S hi, qui pondus legitimum non appendunt ex Baldo in Margarita Innocentia. Verbo, moneta. Angel. 1 l. t. C. de falsa monet. Platea in l. i. C. de Veteris numis m. potes . Matthaeo Ainiet. in constitutioni b. Neapolitan . libro tertio. titu. o. columna secunda.
Numismata verb falsa, latine dicuntur
adulterina: ita etenim ea appellat Constatinus Imp. in l. i. C. de nil monet. ll. 9. Cod.Τneodosiit. 2 i. in l. a. eod. tit . quae est prima titii l. de fals monet. in C. Iustiniani. sic huius criminis lauthor dicitur adulter solidorum, num orsi in l. r. C. de fals. monet. quae deducitura . . eo. tit. sub C. The dosiano. Cic. lib. t. de Offic. Si sapiens, inquit, adulteri nos num os acceperit imprudens pro bonis. Est etenim adulterare,arte aliqua quid pia pro vero assimilare,&rem synceram corrumpere Graece aut falsi numi aut falsa numismata dicu turparalypa,
para charagmata: ipsi qui cudunt sal
sos num os l)aracharactae vocantur. dicun
tur et ii hi numi paraseni: qd Ludovicus elius
657쪽
Caelius adnotati it libr. 6. antiq. lectio c. r. sed Min Codice Theodosiano extat titu. de falsa moneta Valentiniani lex 8.iniscequidem modum. Fallae monetae rei, qllos
vulgh Paracharactas vocatat, ni aiestatis crimine tenetur obnoxij. Sed Gulielmus Budaeus in commentarijs ad linguS Graecam quae Caelius eleganter explicat
Poena' airtem vitis criminis varie iu re veteri est statuta. etenim donauS, in tua
falsamioneta citi it tir, fit co addicitur ini si dominus longe abiens, ignoran excusetur ab huiusna odi damno. l. t. C. de falsa monet. quae dolarinum, etiam ignorantem hac poena afficit, si in proximo is constitutus sit, ob grauem eius negligentiam , qtio diuit id distines id explicatur in l. 2. S l. . tit. de falsa monet. lib. 9. CO dicis Theodosiani: idena probat regia I. vlti.
in vita Antoni eremitae scribit, huius criminis alit hores, ne ipso strepitu deprehe
derent tir, ad elim vilina in eremis antra sibi parasse: ut furtiuae, S Disae monetare iassent officinae. Qui ver salsam monetam effecerit, aut hoc crimen commiserit sub Imagine Imperatoris, ipsi tisve Imperatoris falsam
monetam percusserit gni comburendiis est. l. 1. C. de falsa monet secundum communem eius interpretationem, quam ibi
tradidere glosi . Cynu, alij, omniaque
eius bona publicantur: ut eadem lege c6stitutum est. Idem erit in committe te crimen is id circa regiam monetam texi .elegans in . 9.tit. 7. part . . imbi proditionis crimen committitur, ac humana maiestas orditur hoc perpetrato scelere ideo hii ius criminis reus itidem est, Lesae maiestatis sceleri obnoxius quod
probat tur in . l. 1. X in d. l. Ualctiniani: atque in l. I. tit . . par. 7. dici ril enim Vulgbale uosus, ac dimidi fiex ea causa hono iupartem amittit. l. . tit. 6. libi . 8. ordin. quibus aes de l. 7. tit. 2. lib. . fori.
Quod si quis hoc crimen commiserit circa nil mi imata pri icipis inferioris, qui bus Imperator, pia tendus erit pC
na capitali. text. in d. l. t. C. de salsa monsta notant omnes in dict. l. i. gloss. ωDoctor. in d. c. quanto. de iureiuran. Nec in
huius criminis punitione qud ad praedieta quidquam refert, sit moneta aurea, a rea, vel argentea sicuti visum est Salic toind. l. 2. Matthae. Affici ind. titu. o. colum. r. probat regia lex . titu. 7. pari. 7. Haec autem poena capitalis, de qua ind. l. i. deportationi Sest glosi'. in l. vltim. C. de veter numisma potest libr. ii. notat Salice . in d. l. r. late Alexand in consi. Io 4 libro I. colum n. t. post Baldiim in eadem
l. 2. at ille haec dicta sint ii ixta frequentis. simam iuris utriusque interpretationem. Ego vero ex ipsis Caesarum constitutionibus aliter rem istam opinor esse intelligendam.
Nam poena ignis in ea tant dira specie constituta est, ubi quis solidos, num os inquam aureos, & Caesareos adultera uerit text. insignis i l . . titui. de falsamaoneta Lib. Codicis Theodosiani, quae qui- dena constitutio data est LConstantio Augusto Antiochiae . Qua ratione non admodum absona, nec absurda, imo propria est interpretatio glosi'. ind. l. 1. C. de falsa monet dum illius legis poenam adulteranti aurea Imperatorum numisma ta infligendam esse opinatur: tana et si conam unis interpretatio hoc ipsum non ad- nais erit, sed si quis alia, etiam Caesarum, S Imperatorum numismata fecerit adulterina, poena capitali puniendus erit. l. r.
C. de falsa moneta. quae deducta est a l. r.eiusdem tituli libros Codicis Theodosiani. Nec unquam mihi placuit , nec iure probari potest eam constitutionem tractasse de his puniendis, qui crimen hoc
in numismatis inferiorum perpetra Uerint: ctun ius istud cuden si monetam solis competat summis principibus, quem admoduin paulo ante probatum est de
quibus Caesares ipsos in te exisse adeo
est veritati consonum, ut plane censeam, nec usquam aliud cogitasse. Haec sane capitalis poena , ut cesset omnium docto rum in hoc cotrouersia, explicati trape
658쪽
i tame in l. i. C. de falsa monet libr. 9. C. Theodosiani qua quidem constitutione Imperator Constantinus ad Verium Constantinopoli diffiniuit, Decurionem, Vel Decurionis filia a patrio solo exili perpetui conditione ad ciuitatem in longinquo positam mittendit in ac Caesarem p sum consulendum super facultatibus ipsus deliniluentis: plebeium rebus amit sis perpetuae dari danaitationi : seruum autem ultimo sipplicio afficienduin se Ea sane dicta lex , ex qua maxi in probatur Saliceti interpretatio in d. l. l. C. de falla monet. Hinc et in apparet leg. r. C. de salsa moneta, in princi p. Vsque ad versicii l. cuit: sobno X ij. dedit clam fuisse a l. i. qus est B. stantini ad Tertullum Praefectum Africo versicul. autem cuius obnoxij. ex l. 8. quae
est Ualentiniani. Theodosi j in Arcadij
Ina peratorum. S versicu L Proemio accir-
satoribus proposito. deduci ex la. itiae est Imperatoras Constanti ad Leontium ti tui. De falsa moneta lib. 9. Codicis Theodosiani tametsi in Codice Iustiniani tota ea constitutio tribuat tir , de asscribariir Costantino ad Tertullii in Prafectum
praetorio. Is vero, qui monetam pro Dria allth ritate ii isti tamen ponde ris, materiar, ac forma legitimae perculserit : ad Iupoena pirniendus est qua punit tir adtriterinam monetam fabricans. gloi . in . r. C. de falsamoiae t. notat Alexand in l. singularia. numer. 26. F. si certum petatur. sensit
Barto. in . qui falsa m. s. de falsis. viri Hippo numer 66. scribit. hac in specie poena in extraordinariam fore indigendam. Qtiod mihi non placet praesertim quia
regia lex 9.titui. 7. pari. 7. etiam hanc crini in is speciem ignis poena punienda na e statuita Excipiatur autem qui ad liherina rumi linata celit ex eo, i id scelus id co- miserit in moneta , quae in ea prouinci Anec expenditur, nec in sum commerciorum admittitur nota Alexanid incon si .io : libr. I. Afflici. in licitis conuit utronibus Neapolitanis liba .J. rubri. p. tra
dit Hippo. in l. qui falsam nume. 3. paul&ante citata Saltem ex crisabitur hic hac ex caiisa ab hui his criminis poena ordinaria, Dextra ordinem punietur. Sed& an in hoc crimine conatus ipse nodlim perfecto , nec consum naato delicto sit puniendus,tradiciar Iurisc G ulto, e eius in ter pretibus ibi in die . . .: ut falsam. 4Thoma Graimmatico decisione 7 .mOSitidem aliquot de conati adnotauimus in clemen si furiosus .de Homici d. a. part .iπ
Sed i siquis falsam monetam sciens expenderit, sitim illi imbei, vel stannetjint, phinitur poena ordinaria falsi, quae
traditur in l. i. g. vltina . . de falsis. Si nil narallei ius materiae sint, poena erit extraordinalia Sic sane tradidere Barto. pertex
rbi in l. lege Corne l. is de falsis. Et Abbas
in c. qtlant O. 2. colt l. de iureiuran Sed Saaly. in L 2.C.de falsa monet existimat, in Adistincte ordinariam poena falsi elle lio oin cani infligendam quem alijs ad id cita tis sequitii Hippo .in chi qui falsam . nu-
me. 7I.drcens, hanc Opinionem seruari in
praXi. Idem eam sequi videtur in consit
q7. num .l I. Pragmatica tamen regia, quae
de monetas est a Catholicis Regib. Te nando Elysabeth statuta. f. 6. hic puni. tur poena exili; qua tu Onan: Ortim, Si publicatione dimidiae parvis bonorum, qua constitutionem ipse intelligerem , ubi qui expendit, indicat illum, b quo falsos num os rabii erit alio aut puniendiis erit poena ordinaria falsi textus optimus in l. 7 d. Styli, quae Vel ex eo procedit, qubiis praesumatur falsae monet aereus, si non ina dicauerit illum a quo ea numismata ad ulterina habuerit, sicuti voluer ut Petrus & Cy nusii l. Maiorem . . de falsis nota Aret in .ini. eleganter. 6. qui reprobos si . de pignor. action unde constat, etiam ignorantiam falsi praesumi eius, qui expe . derit adulteri nos num os, si eum indicaa
uerit, a quo eos habuerit . . t Tonder si autem monetam , ama
dens, vel tingens; frit ber est, best ijs sub ij-tur, si seruus, ultimo afficitur supplicio. l. quicunque. f. de salsis, ubi est comini.
659쪽
DIDACI COVnis omninmadnotatio. Et item in l. r. C. de falsa mone. in c. Quanto. de uictu T. qui, procedit in tondente radente ve
naos alterius metalli, non in alio secinia. dum Hippo. in con sit. t. Regia talaren l. 9.Τitui. 7.parte . probat, lautus criminis reaim arbitato Regis puniendum fore. Sic SI Constantinus Imperator ad Leontilina Praefectum Praetorio scribit, eum, clii circuli usuram exterioris in solido attreo adroserit , puniendunt si e capit , vel
fammis, vel alia poena mortifera, Vt X- pressi incautum est in . . titui. at libr. Codicis Theodosiani pragmatica vero Regia in Callicli cor uisa, quae de monetisco instituta est. g. 67. in hac pecie sanxit,toardentem mouetana,aut numis imata, puniendum esse indistincte Poena mortis,&amissionis omnium bono iuna. Quod qtiant una attinet mortis prenam, deduci tui a praecitata lege Constantini , ex L 'ltim. C. de veteris numisma potestate. libro Iu
PRISCAE MONUTAE AD HUIUS NOSTRI TEMPORIS
DIVERSAS ALIQUOT NATIONUM MONETAS
SVPPUTATIO PER NAM ERANUM COL- lecta. Anno I SO. IVM MARIA. Is quidsit, eius eriny valoris diuisio. Stu feri Brabanticidini . Solidi Franckisctio. Albus rotatis quot halleros habeat.
Talenitim misit L x esse. Taleiatum Atheme se m g ramo parsin. Librarum ratio explicata. y Denarim quid Valeat. ι Sesertiis civ tmu Paleat o quopacto sestertium dicamin. machina quopacto diuidatur. Disserorum ad drachirim atto. obolus quot halteros habeat.' Siliquarum 2 ruptiloMιm valor. Vncta acceptis multiplex.
35 rget et quales fuerint quibus Iudas Chrisum prodidit. 1 Stater quid sit or valeat.
ι Denarrorum acceptis apud Germanos est multiplex. a Mari ideris HOanicae a iuratio.
a Quadrina ualis a gni catis quast.
aa Hasserori in Germani coram diuersitas est
23 altera Nuribergensis o Colonienses o
ninium furit ruthinu. a. i.isseroru I. comuniter bassumoci Las lunca in Hissant' mirmIim est numus. ab Martii seressiunt in Hissan Lusitatissimae. Iicet proprie nemus non trimata vocetur flue petra. Ss Em Veteres appellariat quic quid in aequales partes dii iideretur, c plertim ii duodecim. Continebat si quidem Asseu Assis iacias in Hinc ex Asse&eitis partib. haerede instituere solebant de qua re copiose AZ in si inama de Testa Seὸ erat num his apud Roman. in n. partes diuisibilis, quae ipsae unciae appellabanti irreius ferme valoris cuius est hodie Stu fertis
Brabant vel Anni rotatus Rhenens vel medius Bassii S Germ. cum vno denario conuini. i. Psenningo: vel Solidus Francicus cum vno Turone : Vel quarta pars Rialis Hispanici cum Vna mar videre vel Par-
pangola, id est, quarta parte fili Italici cuina quadrinai duo b. denariolis
660쪽
Alii supputant Asiem valo iis fuisse v-nius Blappardi Argentoracen qui valet sex denari j Argentoracent . id est imbus
cruciatis: seu viginti via halleris comunibus, vel decem denarijs communibus, uno haltero divel octodecim Turoni b. Francicis vel decem noti enarijs Biab. cquinq; in inutisset mitis quas vocant vel decem maria ideribus Hi p. cum una blanca: vel duodecim quadriiris Italicis vel duodecim dena iijs uren bergensis quae omnia idem Rint, id est,ties cruciati. Striferus Brab. continet novenarioso et o seu initas sextarios duodecim seu minutas simplice vi 2 QTu feri triginta octo seu totidem Albi rotati Renens facit in coronatum aureum solis unum Do irem eundem. 6. solidi Franci ci efficiunt: 1 r. Bassi Germanici: S undecim Riales Hispanici cu quarta: totidem Iuli Italici cu quarta parte. Olidus Francicus cotin et Turones duodecim. fetu Legardo Squos vocant q. , ibus rotatus. halteros graues exti' ceptis Argentinensibus. ut sunt
Rhenani, Bingant, Franc fordiani, 1. seu denarios siue psenningos omnHines octo. Vt sunt denari; rotati, Pi incipuElector una,Frficiardiani,Sueuis, qui- ursali 1, quorum. I costituunt bassum v-
1 Ondo laestimatione nosti aeris va
luit aureos coronato cel tum. Cen
tum pondo,faciunt decem millia co
Mille pondo,centena mill .cOron. Centena millia pondo sunt centies septena millia coro Iratorum. Talentii Lauri multiplex erat, Hebraicum, Babylonicum,Euboicum, Atticum, Athenien . paruum S magia ma, Sed in primis Atticum apud scriptores celebratu, vales libras seu minas 6c. hoc est ae naillia denariorum seu octo millia drachmarum id est, sexcentos coronato aureo S. Quinque talentaiunt tria millia coro
Decem talenta sun sex natu Coron. Viginti talanta, tuo decim mill coron Quinquaginta talenta. triginta mi II . Centum talenta sunt sexaginta mill . . Quingenta talenta trecenta mili. Mille talent ad excenta mill . Qii inque millia talentum tricies cen-tena mill . Decem millia talentum sexagies centena nitit. Tanti Alexander pli estionem suu funerasse scribitur. Talentii mi Atheniense magnum continebat minas Atticas centum, id est, docem mill .coronatorum . . Talentum Atheniense paruum, minas Attica semiginta continebat, id est, sex-m liaco ron. .
Ibrit auri , mina larachma idem,
id est, valor decem coronatorii, Labra vel mina Attica, sunt drachmae septuaginta quinque, id ell, monet ξ nostrε,,
Libra vel mina Graia, Italica,idem, Et sit Grachma noi aginta sex, id est, paulo minus quam decem ares coronati. Libra Ronialia, pondo minacide, ut alicubi Budaeus annotat. Et alue Iei-dem quod denari seu drachmae centum: vel fellerti j quadringenta, id est, coronati solis decem: aut iuxta noli ram supputationem, nouem bas sities cruciati tres. . Decem librae vel minae, vel drachmae, sunt coronati centum. Centum librae sunt coronax mi Ile Quingentae libra quinq; mill .coron. blalle librae, decem mill .coroll. Decem ulla libraru centena milI. cor. Qti inquaginta mill . librarum seu mina Iuna, leti drachmaru, sunt quinquiesce
Centena millia librTunt decies cent
Dξnaxius computatione nostremo
laeta valuit circiter nouem cruciatis, S duo b. denarijs Geina anicis, quos piauningos vocant: id est, duo b. baiasis cum drinidio: S duo b p nningis seu quatuor hesteris quod est monetae ra- bancis fere quatuor Stu risi si dimidio: moneta Hispanicae, viro Riala & quarta eius