Tractatus de vi et potestate legum humanarum in tres partes dissectus. Quarum prima, vniuersum de legum tam ecclesiasticarum, quam ciuilium, ad mortale peccatum obligatione, disseritur. Secunda, legum poenalium obligandi vis, discutitur. Tertia, de o

151쪽

m manarum. 1rintemn erationem Leonardi lassi Thialo ex seciet. nomims Iesul. 1. de iustitia riure c. 33 dubita 8. Vbi super hac qua ilion citatis in contrariam sententiam Caietano, Angelo Gabriele in e-done. De liberi. christ. c. s. alijs, tamdem sic su-,am profert sententiam. sponde0 ait, verius esse ad

sesurionem is pilis non esse neces um ut ipsis subditis constet esse iustum, satis est, non habeant probabiles ratione. quas putent iniustum. Quia si itus in dubio, Mauri

ignorantia quod in Mimam partem rationes habeat tenetur se conformare iudicio superioris. De

inde ut Princeps impotvit Magal simcit ut probabiles rationes habeat, non vero opus est visit certus speculatiae Nec obstat praesumptio, quia non damnantur vectigalia sed approbantur iure ciuili canonido C. Super qui, uam de verborum in.&L. non solent C. V vectigalia noua. Haec ille clarissime destruens illam pra sumptionem Caietani contra veste dia, asserem contrariam prassimili

nem ex utroque iure. Et sane siquis oculate intro L.

Fnes citatos quam leges nullum fundamentum praesumptionis, iura via alia etiam noua deprehendet, ualum audiet non temere dc sine causa imponenda, nec absque Principisauthoritate

152쪽

pum colligere contendunt abutuntur non silum foede legibus, sacris canonibus, sed Hamae doctrinae suae iniuriam faciunt. Hac loruina tamquana longe tutiori, quoad licet conscientiarum iudici erga poenitentes flexibiliores,4 qui inopia non laborant utendum censeo, erga vero duriores quiabus res domi angustior acyra Erucius de tributis non adeo iustis agatur, contrariam doctrinam si sequantur propter authoritaten α rationes Nauarri, Caietani Emmanuelis Maliorum Doctorum. orthodoxorum reprehendere non ausim.

Ex mavelim lis eris confodietur, explo

FV-λτα est luculenter haecdoctrinativiure, tam diuino quam naturali. Diuino quidem quia subditi qui ex miculari principis priuilegio non sunt exempti, tenentur ex obligatione legi. uince soluere principi tributa. Ex quo apertissime

colligitur illos a tali legis obligatione nonliberari eo quod exponunt se periculo pinnae, quae per

153쪽

segem humanam contraeos qui tributanon soluunt statuta est. Consequcntia haec notissima, est Ex i, quae dixi inus legem humanam, natem non posse tollere obligmonem legis diuinae Antecedens vero subditos iure diuino teneri ad soluenda principibus iuste imposita tributa ex verbis Christi Domina ore prolatis Math. ia manifestum inVReddite inquit, quae sint Caesaris Caesari, qua sint Dei Deo, non ait date ut sit liberalitatis iratitudinis in princi- pem, sed reddite taut m alienum lage iustitiae debitum. Vnde etiam eadem tributa vocat Chri- stus res principis, quae sunt inquitia fatis. Porro per ea quae sunt principis ne quis stulte i inetur contra materiam stibiectam Margumentum quod illic versat dominus non tributa sed alia veluti patri monialia bon , 'el etiam P in agros gazasue,

re intelligi , audiat quisquis illeaest desuras in -

terpretationςm doctoriam sanctorum literae euan- sicae barrententa. Beatus quidem Hieronimus in comm litarii'supe Mathaeum nomine eonimciseae fuit Catia, is , dicit intellio tributum Cami debitri sic inquiens. Porro quod ait Redditos tuae siri id est nummum , tri buxum, &lemniam, piae sunt De Deo, d cimas, primitias si oblationes ac victimas sentia 'imu Hacimi mi Ti optulam, eadem ML R iratoris

154쪽

uato invertainterpretatistit, lassis pes hoc quod taguratum erat manisma Caesaris imagine persuadet illis deberi Caesari quae eius sunt, hoc est quae habent eius imaginem, in corporalibus&externis obediendum est regi, in internis de spiritualibus,

Deo. Haec Theophilact'.Idem B. Hieron in Matth.

0 ad historia itinerequeiniussit domimassolui nomine tributi pro se Lis,o Petro, sic inter multa

huc pertinentia scribit. Ergo tributa quasi regis filius non debebat, sed qui humilitatem carnis asia sun pserat,debuit adimplere omnem uistitia Idem tertio postea quam ad 21. Matthaei dixisset illa verba. Reddite quae sunt Cassaris M. de tributis Caesari debitis intelligenda, uec verba subdit, quomodo ipse reddidit tributa pro se, B Petro,ex quibus verbis aperte constat illum in hac sententia firmum , ut semper censeat staterem quem iussit Petro, pro se de illo daret, esse pro tributo quod Caesaris nomine petebatur reddim in exemplum iustitiae de μηβ m debiti Ruisiis ui ta esse ex lege naturas princias opibus debita aperte ex eorum ministerio mirumci- ruraurri tur,in ex laboribus quos illi pro utilitate populi

' sibi commissi subeunt Iustum est epim ut aliquod Lim re illis pro suis labori sitipendium reddatur. Nam ver, dominus ait Luc. io Dignus est operarius mercede fri sin: Principesautem, Apostolus ait minutii Dei sint

155쪽

Legum h manarum. Iu sintia Dei honorem de populi utiliuitem senile res, pro illo laboratiles Multi enim & varij sunt labor quos principes pro populo tollerant, ex quiabus nidice etiana de vatriae oriuntur ratioties propter quas conlut tributa illis ex iure naturali deberi La- vorant principes pro populo in executione iustitiae, cuiquore Idantur, ut, o alterum laedat, nemo alteri iniuriam inferat, sed omnes tuti sint de securi, imum quietam destranquillam vitam agant: nisi virus esset in populo princeps cui omnes

aeque obedirent aut obedire tenerentur, utque omnes ad iustitiam seruandam cogere essent nomi- nes vetit Propheta Abacuc velut pisces maris,ui quo maiores non raro minores deuorant. Huic tam

magno operiin labori quem princeps pro populi utilitate sustinet, aliquod ex iure iraturali stipem talum debetur. Quis pascit gregem ait Apostolus i.

Cor. 9. de fructu eius non manducat atqui prin- .cipes omnes quamuis iaculares past Nessunt,&pa storis nomine a Deo per Ezechielim prophci in a ., .cuntur ut ibidem D. Hiero exponit, pascunt gre- gem id est populum commissum,iustitia, pace,tran

Ruinitate. Nemo militatiuisius endijsau Apotatus Atqui princeps etsi pericula inie sim non subeat semper nillilominus militare dicitur, quoniam tonim belli sontas in illo consistit.

156쪽

Ille quippe est qui milites ad bellum colligi de eo scribi mandat, ille eligit duces, ille ad machinas ad

munitiones, ad omnem belli appararum sumptum omnem suppedit x. Vnde nisi ex tributorum de vectigalium persolutione hinc Agustinus lib. contra Faustum c. 4. Ad hoc tributa praestamus ut propter necessato, militi stipendium praebeati m Nec latis,st vi pro more tantum tributum redda tur, quantum susscit ad bluendum stipendiu reta militibus ad bςlluni necessarijs sed opus est ut ipsi principi pro abore quem bini tempore sustinet aliquod stipendium tribuatur, quinimo etiam pacis tempore si non habeat Princeps, necessum est , populus pro . sin iacestatibus inbuat

tam a litantervi largiter, ut is commoderi co gruenter fastigio regati Viuς possit . Huc finit rat dicens Reddite omnibus debita, citi tribimini tributum, cui cctigal vectigal Et praecedit causa. Jφ' trilaitaphael μ' mari ista enim mi sumin hoc ipsum sinentes locus Vrge tissimus cst pro oluendis vectigalibus, quae chri

tur, quanto urgenti prota, quae iidelibus nost-

incolumitatis custodi sis procuratoribus amo

157쪽

Legum humanarum V debiti causam Ministri enim ait Dei sentin hoc ipsum seruientes, quasi dicat vel gal Principibus deberi in stipendium seu honorausim aut merce seni administrationis Reipublicae Ex quo ita argumen tari licet Respublica lege iustitiae debet Principi tu stum stipendium functionis suae claboris, curae de solidiciminis, ad istranda: Reipublici debet item

subsidium necessarium ad conseruationem publicae incolumitatis & tranquillitatis. Hoc enim si nonexpresset ite tam ui promisit, dum eum ibi praepositit. Quando ergo obligatio haec in singulas pesteis Reipu distributa est, assignata uniculoue portione sua, determinuis rebus ex quibus loluenda sit, singuli ex iustitia illam tenentur soluere Eadem fiamque obligatione qua Respu tenetur in genere adsumptus, necessulos, singuli in particulari tene tu uiam partem, ipsis debito mo assignatam. Nec enim dici potest illa pinitione oneris, ius esse niuratum exdiuino in humanum. Qirare cum sit Ois assignetur pars sita in tali rectigali, tenentur: siliguli iure diuino&lege iussitiae non solum ob odientiae, ve gal soluere. Quod quidem sic magis perspicuo teddi potest. Facta latenninatione d .

cimae prius soluendae nianistris ecclesiae in stipendium iustentationis, singuli ex iustitia tenentur de

158쪽

natione vela igalis quantum de de quibus rebus sit soluendum Principi, singuli lege iustitiae tenentur illud sibivere Est enim par utrobique ratio. Sicut enim decimae debetur Praelatis Ecclesiae ad gubern tionem spiritualem, ita vectigalia Principibus debentur, ad gubernationem temporalem, nec minus diuino iure quam decimae Ecclesiasticis sunt debit . . QRae consideratio mouere non immerito potuit debuit omnes Summistas excepto uno Angelo ob seruante Sylvestro verbo Gabella. 3. numero χo. i' a. ut una nimiter scriberent fraudantes Principum vectigalia in quantitate notabili, peccare mor',

taliter, ad restitutionem teneri, quos quidem Summistas in eo secuti sunt grauissimi quique Theologio Iureconsulit quicumque hoc argume

tum attigerunt, interrim praeter superius memoratos, cernere est Couarr. ad regulam Peccati p. a. f. s. nu. s. med inam'. 3. De rebus restitu ut mirum sit Nauarrum relicta tam densa testiu nube, tanta euangelij luce tanta denique rationum multitudine, unius alicuius Sunam istae,in re adeo Rempu.

tangente vestigia sequi voluisse. Esto namque lex pure poenalis nihil praeaeipiens aut vetans, sed un-

taxat facienti aut non facienti poenam minans aut

infligens, non liget ad culpam quod tamen late confutauimus an ideo auterct culpa periculum

si Princeps

159쪽

s princeps praecipem aut veram poeta, comtrimi tionem adiiciat et Et esto absurditatem hanc conce- cumus an piispterea in eam molistiosam opinio ianem de niemus, ut etiam poenariam minas legibus diuinis additas, iisdem ad peccatum mort OblIgandi omnem vim adimere existimemus cita iiii uis placet hi hominis potestate fuerit, diuinarum legum potetiatem allucis suis additamentis euacuare. quo loco priusquam recedam, Lectorem perpendere velim, quam iniuste, tremere, vel sane palma de causa, aduersarii non contenti legis attonis hu manae generatim robur luxasse, speciatim leges tributarias dubias reddiderint cum locus illam Pauli Rom. 3. Omnis animae c. in quo situ est potissimis fundamentum stabiliendae auilioritatis legum la

mananain, cum inquam ille locus urgens apertis si me peccatum quidem mortiferum, prae aliis, speciatim adeoque nominatim, de tributis aga quod ipsum Doctorem Latomum obseruasse, in superioribus notatamus in etiam Pontificia

Adriani meminit inculcans de nouo sententia

laam inhet verba. Quod humanae legis tr nΩgressio sit mortalis, etiam sine cohors diuinqlegis, probat Adrianus Pontifex de vectigalibus solliendis, devexaquom decima, ad quς obligaturi homo humano pretcepto alias no vi nihilominus peccat

160쪽

peccat mortaliter eiusmodi pr ceptum transgrediendo. Haec ille Dum probandi sine meduor,ecce occurrit grauis ille Theologus loannes rita libro 3 de libertate Christiana Tanta est 1nquis hartim legum constitutionum, consactudinum, iuriumque municipalium vis, emacia, ut iubditus qui que contraueniens illis,&clam seu occulte, vel palam sibi usurpans de te iv poralibus rebus contra huiusmodi leges, sit alienae rei nuaior, fur, Raptor, iniustus bonorum possessi, r. qui neqoe ab iniustitia poterit libcrari, neque eram 'gel poenitentiam, nisi restituendo. Hactenus illa.

'tar.eοη NI ITITVR auarrus consuetudinem qua de agitur iustificare hoc modo Consuetudo . potest tollere de modificare omnem legem huma nam At licet sustentatio necessaria Principi decenter sui mi ando debeatur, iure naturali iubente mercenario mercedem soluere iure tamen humano est instituta quantitas sistentationis, cita porcstillam consuetudo modificare vel augere. Ac niuem tu dictans ne quis sine mendacio icti is o cultans aliquas merces, ad atria non teneatur, nisi videPr