Tractatus de vi et potestate legum humanarum in tres partes dissectus. Quarum prima, vniuersum de legum tam ecclesiasticarum, quam ciuilium, ad mortale peccatum obligatione, disseritur. Secunda, legum poenalium obligandi vis, discutitur. Tertia, de o

121쪽

ipso eiusmodi lex ita conscienciam adigat ad pa-midum, ut eius violatio sit in culpa a est An lex humana, quae nihil seri iubet aut vetat, sed solum

poenam decernit ita conscientiam alliget, ut qui ei non paret sese peccato commaculet. De quibus

d bus ibi longe probabilius riditur notate

verba esleges humanas mulcham S poenam interponentes conscientiam ligare: nam quod leges eos qui illas non seruant poenis inciunt, non est quod i gissator nolit legis violatorem culpam contrahere, sed eo quod metu poenae velit omnes in ossicio continere nihilominus tamen in his duobus opinio nem contrariam secutus siquis fuerit, non videruromnino condem nandus, cum eam sententiam gra ue; alioqui theologiricanonici Iuris interpretes tu Tmtur. Nota denuo non omnino ait condemnan- , saltem ergo quadantenus. Audiamus super eadere duorrum Illustiusmorum, eruditissimorum, bis Romae adhuc in vivis Cardinalium eiusdem o dinis ac societatis des lumini di Toleti quorum ille lib., de monachis cap ui ait videri impum e con tradictionem principes obligare ad poenam non ad culpam, cum culpa poena sint relati addens ex Augustino Deitin fore iniustum, si quemdamnaret cinoxium , . Ex quo infert quomodo em possunt principes symnam ad mollem eos qui Ues

122쪽

'o De vi potestatesiaspraeuaricantura Deinde respondens ut supra,regulas religiosorum ad solam poenam ligantium, in obligare per modum pacti seu conuentionis et leges pure poenales. Non dissimilis est Toleti Casdinalis loco citato de peccatis septem mortalibus

doctrina, ubi approbat hanc regulam ex diametro Nauarrea: doctrinae contrariam, Quando in lege humana grauis& notabilis poena capitis, amissionis omnium bonorum, exiiij perpetui, continetur, ob ligat ad mortale quando vero poena non est tam

grauis non obligat nisi ad veniae, quod intellige

supposita materiae grauitate, quae in lege iusta est coniuncta cum grauitate poenae Est enim comm ius sententia. in rebus dubin non debet homose exponere periculo peccandi, agendo contra tales leges videntur enim exprimere maiorem intentionem obligandi ipserum legislatorum, cum non omlum praecipiant veru metiam poenam instigant Namsi leges humanae dei nates praeserum nora

illud praesenim significare ego pocluilis monia,

gare ad peccatum quam non poenales non oblia gant ad culpam, multa mala fient contra bonum commvncnec id assi mare est doctoris, sed principis aut alicuius Concilij. Idem cum Theologis do cuerunt Iuristonsulti primi nominis tam veteres quam mode in . Panor in rubric de obstrua

123쪽

Zrgum humanam Ieiun Archidiac Ioannes Andreae Geminia .recentissimis, praestantissim nostrae aetatis Iurecons non pigebit Didaci. Conuarr. instar omnium proferre sententiam. Is ergo recitatis multorum in utramque partem sententi, sic ait, Ego

sane fateor legem pure poenalem ex ipsa verborum forma non oligare ad culpania, quamuis eulpam ipsam praemittat frequentissime lex ista ex alia lege diuina vel humana , quemadmodum docentiriedo, Caietanus Alphonsus castro, Attamen ossino plerumque ex lege poenali quae poenam inrert pro eo quod alia lege nec praeceptum nec prohibitum est, quod raro contingit, deduci posse conditoris intentionem, ad obligandum eum qui vel ficem λῖ omiserit id pro duo poenam sti tuit ad mortalem ut venialem clupania. Nam ex stibiecta materia poenalis legis quandoque colligere est legislatore dum talem ligem statuit, intendere vehat, omittatur id propter quod poenam imponiti Nam si id quod ut fiat vel omittatur expediat Reip

blicae , haec ratio manifesta sit apud ipsum eginatorem, profecto censerem ipsemet tunc intentionem legislatoris legem pure poenalem statuentis, cam esse ut id fiat vel omittatur. Sic denique si id fieri vel omitti non tantum simpliciter utile est communitati, sed marinae interest ad eius bonum com-i

124쪽

mune id fieri vel omitti, quod praesumitur obir

uem poenam lege pure poenali statutam, non admodum a ratione alienum videbitur in hac specie

coniectare legislatorem intendisse ad mortalam cuia patri obligare transgres rem eius, quod in hanc legem mere poenalem pro eius nateria deduxit. Haec Conu xc qui etiam prius contrariam doctrinam impugnat his verbis, haec inquit conclusio iure de di

non potest, praeterquam quod si vera esset fere tota humanarum legum vis periret, parumque utilis esset legislatorum curat diligentia, si poena quam le- gibus ad imperandi maiorem vim addiderunta, eas imbecilliores reddere. Haec ille Nauim in cipulus, iustem magnus v sic loquar venera torin cultor, longe securius quam Magister. asinia semus quidam M adhuc in vicis Theolos's Ricar haluis in quodam si opere non partim do .cto de quinquepartita conscientia lib. 3. cap. 29. Qui nomen Nauam taceat eiusdem tamen de lego poenalidocta inam multiplici grauium Numentorum ariete concutit. Ex natura inquit legis proficita

ut liget non ad poenam solum sed ad peccatum. Nora ex natiua legis est ergo per se. coim omni legi & qui secus cum Nauarro dicit legi natu repi nanti loqui r Pergit hoc inquit habeti cultam Nox in pecua iis vocini Mugnare albi d specialem

125쪽

Legum humanarum. y specialem in lege poenali, cur debeat potius ligare ad culpam quamalia non poenalis, hoc inquit habet peculiare lex poenalis, quod cum omnis proprio poena initium habeat exculpa, quia per peccatum

mors intrauit in hunc mundum, quo nomine mortis omne genus poenae intelligitur,4 eiusdem culpae medicina sit poena iuxta August. Iussisti domine ita est ut omnis inordinatus animus suhpsius poena sit,4 cum poena omnis debeat culpae respondere, necesse est ut culpam praesupponat. Hinc idem Aug: dissertis verbis omnem poenain Uam esse ait de .pro peccatis impendi cui concinit Iob. Quis un-. quam inquit innocens perhi, aut quando recti de

laci sunt. Sed illud tam ex eodem ipso August.

quam ex Prospero citatur Latere culpam ubi non

latet poena. Quid quod, qui non modo aliquid statuit, sed poenam adijcit eo ipso palam facit arctius se obligare velle subditos ad peccatim,&oim modo sint poenae grauiores, quaedam leniores, vel ex hoc ostenditur quasdam transgressiones magis obligare alijs, quia iuxta mensuram delicti fit plagarunx mqdus. Atque ut vel ab ipsis primis parentibus rem accerseamus quis negauerit ligem illam diuinam poenalem fuisse In quacunque hora comedetis,

morte moriemini non ad peccatum etiam oblia

gassea nam per mortem ibi genus omne iupplicii &poena:

126쪽

diue significatur. Eodem plane modo ubi legistac tor liquid constituerit per suam legem in genum virtuti, viiij, quamuis simul poenam adiecerit,qui

eam violat iecorum committi de in poenam incidit, quod si poena adiecta sit grauis, ut in primis parentibus mani stedocetur ad mortale astringere. H ille tacito Nauaui nomine Priteriera Bartholo: medinam primariae cathedrae Theologorum apud Salmanticenses praefectum in 1. LAE. H. ubi late discussa quaestione resoluit. Dicendum inquit. I ivina Theologia, quod omnis lex poenalis obliget

ad culpam. Haec ait est sententia Thomae expressa. an. a. qivest M. art. Iiae Hi Mulumine nim/naturalis. Et probat med in duplici argumento freto a natura poena quae oriture culpa iuxta illud, per unum hominem pecta intra in munda ieri peccatum mors Deinde poena tollit peccatum tan- . quam medicina. Et plura in eam sententiam. Vbi

etiam statuis regulam emeralem. Qii uestim

inquit lex praecipit sub poena capitis, aut priuationis omnium bonorum, aut exiiij perritui obligar ad mortale. Haec Medina, in cuius verbis nota eum loqui de lege poenali tam mista quam pure poenali. Omnis inquit lex poenalisSci Nota secundo exve bis ex diuina neologi , significare doctrinam hac prorsu exa ranamhtermini solitiae haustam,

- - . ideoque

127쪽

ideoquepenitus securam, ac eo nomine prςserendam doctrinae Nauarii. Nota tertio magni esse ponderis quod scribit idem Medina hanc doctrinam Theologorum lumine nariirali notam visit mirum Do ctori Nauarro fuisse adeo ignotam, ut ponar regulam valde meo iudicio rationi dissonam, ex diame tro illi quam statuit Medis contrariam ; nempe leges poenales quamuis poenam amissionis magno-aum bonorum, etiam fimae ct alicuius membri Otiam vitae continentes non ligare ad mortali sie

ille. C. s. manu nuero. n. statim initio. Nota quarto, cum in hac quaestione contra pauculos

Canonistas pugnet selibes Theologorum numerodi pondere argumentorum longe fortiorum, multo tutius esse his quamillisadhaerere, eo magis sifodin ea agatur de peccato mortali, restitutino, quae duo ad Theologum maxime pertinent. Quo loco Lectorem moneo onuita quae secundo loco prolixe retulimus capite sexto prima partis huius opusculi ex Latomo , habere hic etiam itarum proprium, quandoquidem idem author speciatim m0net,

postolum Rom. v. in verbis Reddite omnibus debita, Min sequentibus . Non enim ne causa gladium portat agere de legibus poenalibus & tributis, &sane utriusque ro vel ipsesoniis verborum.

fidem indubiam sicit.

128쪽

NEQV. vero iuniorum duntaxat theologo nim, sed&veterum Scholasti rorum hiam vi-- sui: no detur doctrina , ac imprimis Angelici domuis 2 quaest. 8 . articulis a. o. quibus locis etsi non tractet aut decido in terminis hanc quaestionem, paucis tamen contrariae opinionis flandamenta diaruit, nostrae constituit. Siquidem primo articulo poenam veri nominis docet enectum esse culpae.Sertimo vero articulo quamuis poenam, esse culpae poenam quod est culpam, poenam esse correlativa in verbis. Si loquamur de poena secundum quod habet rationem poena . si semper ordinem habet ad culpam propriam siue originalem sue actualem.

Sed de idem Thomas. a. quaest io'. art. 4 Poena inquit secundum rationem poenae non debetur nisi peccato, etsi ut medicina nonnunquam iustis infligatur,&a quaest. 96.art. . Vnde argumentor ex

mente Beati Thoma Ῥst B. August. lib. 1. retracti c. m Omnis poena si iusta est peccati poena, ergo poena lagis poenalis, si in iusta est peccati eius qui transgressus est poena Lex iugo ita ex inente

129쪽

Beati Thomae ad peccatum liguru constringit con

scientiam indistincte more coeteramna, de quibus habet generalem hanc conclusionem Iustae leges humanae obligantho nobisero os ientiae timilla aurea citat Beatum Thomam in . senten. &a. a. quaest a 7 pro hac laterminatione. Non obe iaminia dire legis praecepto,quado laxest iustaacceptatanon ab Ogata per contrariam conluetudinem est peccatum mortale, etiamsi talis lex sit poenalis pur

Et paulo post. I xx dictimi est de praece uas sta

tutorum, ita dicendum est de praeceptis praelatorum

quoad culpam, quia obligant iue sint poenalia, siue non, nisi quarulo lax vel preceptum declararet non obligare ad culpa, sed tantum ad poenam Angelus a 'de clauasio in summa di angeli eodem verbo, Angelico Doctori, secutus HAricum a Gandino; primo consentit quoad legem poenalem mistam eam obligare ad culpam cinoidem mortalem 'quoad legem vero mere poenalem videntur quidem Angelus Menticus a Gandauo a nobis dissidere dum aiunt lese merepoenales obluare duntaxat ad poenam ex oriri statuti, id est praecis vi noverboruin At illi ijsdem primi authores, aututa mant plerique do Henrico nostrae sunt sententiae dum aiunt. Ex intentione vero statuentis obligatis mere poenalis ad culpania. Similis prorsus est doctrina.

130쪽

i, doctrina siluestruue summae eodem verbo , ubi ethim irridet tanquam verbalam, puerilem distinctionem legis poenalis in mistam de puram volens utramque pMirormiter ad culpam obligare, contra eundem Henricum Ratio eius est nullus apponit poenam statuto , nisi quia vula aliquid fieri vesomitti.

CAPUT. V.

seorsim expenditur. ALFONsus a castro etsi toto decimo capim primi libri sui oractariis de lege poenali pugnacim me legem poenalem mistam tueatur non minus obligare ad culpam, quam si poenae adiuncti, onerareret, idem tamen paulo ante toto capite. s. eiusdem libri non minus animose& vitiliter legem mere poenalem contra rivis oppugnare videtur, sustinens eam quatenus talis est noo obligare ad cub pam. Verum si quis oculatius paulo mentem strensis perspexerit illum non procul a nostra V rerum doctoriam domina deprebendet. Loquitur ille veluti metaphisice, mathematice de lege poenali quatenus ait, talis est id est ut consideratur illa is ex sino, rigore verborum quaenonea primimu

aliud