장음표시 사용
21쪽
tum ad institutam doctrinam perficiendam attinet, commode tractatur. Ex quo totam huius libri doctrinam in quinque, quasi membra ex scientia modo esse di stertitam constat. Primum enim causarum inuestrigatio exorsa ab his, quae uniuersitora, promptiora, nobisque notiora sunt, sumpitur, deinde ex ipsis νniuersalioribus, ct notioribus earundem caustrum natura perssicitur, hoc est,qua ratione O anima,ut es-- ciens, res aliqua, H finis ipsius motus caussit, tum quibus assicium tur qualitatibus partes corporis,dum cietur motus, et deinceps reliqua, quae ad bas causas, O ad totam istam motus doctrinam spectare videntur diligenteriri diximus, ordine considerantur, qua sic se habere melius cognossemus, si in eorum singillatim contemplationem, atque explicationem iam ingrediamur.
22쪽
E Motu autem animalium quacunque circa v-
numquodque genus ipsorum existunt,fF qua disserenti qua cause fingulorum, qua i saccidunt,
considerandum de omniabus es in ali ,omnino autem de communi cause, qua motu qualicunque cientur, t anima lium enim alia tolatu, alia natritu, alia ingressu, alia talibus abys mouentur modio nunc confiderandum est.
temere escit, 'in unoquoq; animalium genere o ad y p phiς sse sua sponte mouendum, O ad progiatienduUD- a. de cαl cultatem ingenui necesse est, ne talis facultas frustra Esit, νιμ eadem quoque natura partes quasdam, tan- a. de anima quam instrumenta ad eum motum, O progressum mo- ἡ 'i7 siendum Niles, atque aptas sitansis animalium generibus tribuerit. 'genera
23쪽
8 D s Α Ν I M A L I V Mma gobrem, persent butur,quomodo ὰρ animalia inouentur,opus si, qiu illiusmodi partes tum communes, tumpropriae cuiusique an malium generis existant, quae sit c ctis animalibus communis causa, Vt sic se mouere posilat, optime nosse Cum igitur eae corporis partes tib ab;hὸ t ης 4Dri motum multiplices, ac disserentes non solum ' iusiuatasia mi lii, Marseque,sed etiam in uno, eodemque animali inter se sint, ope pretium fuit, quaecunque unicuique animalium generi ὸebeant in ebo qua ratione interse diserant, O quaesint omnium disseremti rum cause, in eo libro, qui es de animalium incestu, qui,cum doctrina ordinebunc antecedat, totam istiusmodi continet cognitionem, plene tradere, atque declarare. uuapropter nunc, de communi causa,qua multifariam,disimilites; isse mouentur animalia uniuersa,agendum atque considerandum est. Λἰam alia in aere volando, alia in aquis nando,ali interrisgradien rixelserpendo vetatissimisimodo se sua teranimalia mouent.
c digitur princi'um aliorum motuum est i4 se ipsum mouet, huius autem illud, quod immobile en, quod prius mouem ne cesse est immobile escid tum et prius, uan dos' de motu uerno, Utrum sit, an non sit,essen, qui sic oportet autem hoc non solum ratione Oniuersali siumere, sed etiam in singu
lis, s sens ilibus, propter qua S uniuer
les quaerimus nationes,, cum quibus congruere ipsas oportere arbitramur. Persti uum enim etiam in his, quod impo bile est, ut moueantur , si nihil quiescat
24쪽
Vt mia,ctatae luc do Irma proceda ab tu,'quae promptiora,com - , munior nobisque notiora sist, initium faciemus, tum s ad ea, quae natura magis cognita, habentur, facilius progredimur. Quamobrem ii st e s. primum,quae si istius propositae communis causae motus animalium pronia, per se assectio,consideremus, deinde ad eiusdem vim, natu- lium c. i. ravi per piciendam,quantum hic locus requirere videtur, nostram con - , , feremus contemplationem. Cum igitur baec causa principium sit, quo animalia sua sponte ii se mouentur,necesse est,utim per sie penitus immobili, existat. P tam in octauo ρ sicorum libro, Vbi de motus aeter s sili. h. 1 .nitate disi utatum,atque,quisitaeternus motus, demoni ratum est, com- usq; ade munibus quidem, O νniuersalibus. probatum fuit rationibus, princia pium aliorum, quae mouentur, se ii quod movet se imum, huius autem
rursus illud, quod per se omnino immobile est, Θ, si quando plura essent mouentia, primum semper omni motu per se vacare debere . Cum autem communes,vmuersalesque rationes ad communes, uniuersa- ὰ les adhibeantur naturas,quae reverad praeter sensibiles, atque indiuia p. post l. 3 duas nullo modo per se consistere queunt, cumque νniuersalium sciemria, quaecunque traditur, ' propter indiuiduorum cognitionem, sen- p post. t. is sibilium tradenda sit, consequens nimirum est, si tunc, cum myniuers libus,indefinitis , ct incertis naturis contemplatio versabatur,illud pri- s. p. phiae x. Mum principium esse immobile communibus rationibus, ac demonstra- ''' fhεχ. e.
tionibuspatefactum est, nunc, quia consideratio de eadem re ad cenam animalium in primis naturam est contracta, vi id ipsum rationibus, ', quae ex singulis persequendis elicii mur, ct formamur, planius con 'frmetur, cycomprobetur, sic tamen, vi cum bis rationibus νniuersales : .i illas congruere, atque consientire appareat . Quod enim funiuersalium 'L genera rationes deleant eum indiuiduorum, nsibilium inductionibus co bii. uenire, ex eo manifessime constat, quod nequaquam feri potest, ut s3 ss. ista quoque indiuidua moueantur, Ni iam iam paeam faciemus, nisi aliquid stet, atque immobile sit. A s rs T E L E S. .
Primum quidem in f sis animalibus: oportet en si qua particularum m9udatur, is
25쪽
scere aliquam s propterea sexus animali
sus in 'unt Tanquam enim centro ettunt r*
xibus,s t tota pars in qua efflexus, Una, s dira, recisa, s exibilis, dum mutatur
potentia, actu propter Gum. Cum tem ectitur, mouetur,. znum quidem signum eorum, tu sunt in flexibus, mouetur, alterum
autem quiscit: perinde ac si diametri pars,
quae en a. F d. Haret,b. autem moueretur, feret a. c. Sed hic Sidetur in omnem modum
esse in iduum centrum. Nams moueri, scuti aiunt, fingunt in i sis, non enim moue tur mathematicorum ab id qua autem in exibus sunt, modo inum , Modo autem
E C P H SIS III., risi nunc propositum es ostendere poti mim in animalibus, dum sei amouent, principium talis motus necessario per se immobile esse, tamen,quia non solumianimal, sed etiam uniuersum d sie moueri cognoscitur, ideo propter lanc finit 2,acsimilem mouendi rationem' nam t.=h. i. ij. Oaηimat dicitur paruum νηiuersum principium,2 quo mouetur unia uersum,quatenus ad hanc attinet doctrinam, esse omnis mobilitatis erib pers declarabitur. Verumtamen primum in animalibus, quae nostrae L .. cognitiolii propinquiora, magisque familiaria, planum faciamus, lium e. s. principium ad animalis motum necessarium, quodcunque illud sit, siue materia, siue finis, siue essiciens, immobile esse debere. Ac primo qui dem in materia principio experiamur opus est enim cum particula comporis
26쪽
ris aliqua mouetur, ut altera, quae superior, interiorve it,ste atque quiescat. uod vi commode persici polli membrorum flexus sunt annuulibus a natura dati . Sic enim utuntur flexibus animalia, ut geometrae,quemadmodum iam iam declarabitur, nonnunquam circuli centromti solent. Quocirca tota etiam pars, in qua est sexus, tum una pro pter flexum, tum duae, tum recita, tum flexibilis escitur, hoc est , dum ste titur, declarat se esse flexibilem, cum Osua potentia, ct suo actu vici m mutatur, cum enim rem eis θ' idita quiescit, actu una est, potest tamen inflecti, ex parte moueri, ct tanquam duae fieri quod quidem ubi Dyum erit, non amplius, recta, quasi una, sed flexa, quia motu, ct quiete distinguitur, tanquam duae apparebit, es hoc modo ex ilis potentia in hunc actum mutata erit, ct denuo pariter ex hoc actu in illam potent remeare poterit . uuare,cumflectitur,particu la inferior mouetur, superior autem necessario quiescit, ob eam casesam in flexu, ubi illa iunguntur particulae, extremum signum inferio ris, quae in motu versatur, mouetur, alterum vero. quod est siugerioris quie,centis Ibat, O quiescit. uuod eodem fieri putaretur modo, νtsi
per alicuIus circuli centrum notatum littera . a. ducta sit diameter d. b. cuius dimidia pars: d ac citra centrum qui sca citera vero dimidia a. k.νlira cen-trum moueatur, ct sat a. c. Atqui hoc
se fieri posset, in centro punctum quod neis extremum dimidiae linea d. a. qui
scentis,quiescere alterum autem,quod est ipsius dimidiae a. c. mouentis, mou retur. Sed cum matbematicum centrum
omnino indiuidui sit quia ' centrum . est signum,cuius nulla est pars, nequaquam duo duarum linearum em Euel. p. lib. trema puncta in eo re ipsa vel iungi; vel motu, ct quiete distingui pose 'sunt. Etenim si quando mathematicis istis naturis geometrae, aut sic, aut aliter motum aliquem tribuunt, is totus fictus, atque commentitius purandus est,quia nihil, quod mathematicumsit,cum ha corpore mobili fili. h. tanqgam separatum intestigat uti moueri potest . At, quae in flexibus p de S ti consistunt, sua potentia, ct actu, quemadmodum etiam paulo ante diactum est, aliquanti unum fiunt, aliquando diuidua, id est cum extrema illa signa duarum p articularum motu, o quiete diuiduntur, atqsedistinguuntur, tum ad eam diuisionem, ac distinctionem se esse procli
27쪽
4 2 D p ANIMA et IVM .nia ostendunt . Cum enim unus scaeus duo cohibet duarim particuli rim extrema, qu0rum v in quiescat, alterum autem moueatur, tum sexus ille instar duorum habetur, cum vero ambo ipsa eXtrema, quae s o continentur sexu,quiescunt,tum tanquam unum νideri Iolent. l uasio, utrum res vlla mathematica moueatur.
HI c locus mainam interphilosophi dicta controuersiam de mathe .maticis constituere videtur. N nc enim nihil matb alicum mo-. Wri posse philosophus dicit, alias autem pluribus in locis ' Urol
' giam eis scientiam mathematicam, eiusdem contemptationi coelesia corpoya, quatenra mouentur,1ubiici asseueranter a privat. uuare, si Ῥerum est quod astrologia mobilia quaedam considera falsum necessa rio esse putaretur, nihil mathematicum moueri posse. Vos cutelli, cumo horum utrunq; verum esse,neq; νnuaduergari alteri arbitremur,ut omnis tollatur controuersia,quomodo isbuc cse habeat, pro nostra ν
risi explicare aggrediamur. Res igitur, quae, quasi materia scientiis mathematicis subi citur, i si separatim her se ob sistere nequit ,sed semper in naturalibus, atque sensibilibushare samen mente, O inte lectu, nostro sic percipi ac considerari seorsum d naturalibi potes, ut
illorum naturalium jubstantia in talem considerationem nulla ex parte ad vittatur. Vnde res ipsa mathematicae scientiae βbiecta, quia tan- quam 2 naturalibusseparata, abstracta intrilectu compraehenditur, rectὰ intelligibilis materia est appestata. Atque' talis materiaiautroniuncti,aut disiuncti quanti natura est. Itaque,cum ipsum per se quantum, lac propria, illius clectio Aqua is nulla oriantur naturali mate Iria,tractantur, O considerantur,νt in geometria magnitudinesmultis per se figurata modis, ac multiformes earundem propriae assentiones,estinarit eticanamerari cuiusque generis,atque ipsorumprop0rtiones,
est propriae qualitates, tum scientiae illae,quia materia ipsis subiecta ad nullam rem certam naturalem applicata est , plices, ac pu Math maticae sunt,neque aliqui quod eis subiectum sit, se tanquam segre gatim a naturalibus, quae sola mobilia sunt, tunc intelligitur, Plio m do miseri potest. Cum autem eiusdem quanti natura quasi ad aliquam certam, ct desinitam rem namralem adiuncta subit, atque constituit γα iam scientiam, tunc non Aolum proprias assectiones, sed etiam
quandam aliam contractam ex re naturali, cui iuncta est,secum in comtemplationem in tota ferme scientis adducit, vi in astrologia non modo
28쪽
ιιν prum coelestium majgnitudines, figurae , ipsarum propriae is
dilone verum etiam motus ab ipsorum corporum natura existentes consederantur, o ob talis naturalis qualitatis accessionem, a sumptionemneque frientia huiusmodi, neque materiae eissubiectae simpliciter mathematicae,sed mixtae, quodam modo ex naturali,oemathemati ca constitutae sunt, ct propterea mos naturales, quam reliqVae dici ' stabsolent. Attamen mathematitarum nomen retinent, quia ne minimam quidem partem substantiae rei naturalis, ad quam adhaerent, ipsarum contemplatio attingit. Haec exposita diligenter intuenti, atque consideranti discite non est, intelligere, quomodo verum sit, nAllum vere, simpliciterque matbematicum moueri, quia tanquam ab omni re naturali, qua mobilis sola perse est, abstractum intellactu concipitur,atque ronsit feratur, neque huic aduersari, contrariumue esse, quod astrologia magnitudines, figuras, utin ca lectibus corporibus haerentes, ac constitutas, O quatenus, mobiles sunt, contempletur. Illud enim, ut disiamus, tanquam ab omibus naturalibas separatum, purum,simplexque
Mathematicum est, Hoc autem, tanquam copulatum cum re certa nat
rati,ct mobili mixtum ex diuersi temperat umque est; nam, si ipsius rei naturalis substantiam missam iaci illius tamen mobilitatem alsumptam, ac sibi semper adiunctum habet. Quare duo sunt mathematicorum geriem,unumsimplex, ac verum mathematicum,quod penitus immobile est, alterum mixtum,nec plane Mathematicum, sed potius, qVia rei naturalis substantiam non attingit, similitudinem quandam math maticorum gerens, di propterea ad re cui adhaeret, motum etiam monetur. . Astrologia igitur, quae non simpliciter mathematica ,sed simiatis matbematicis est, tum sibi subiecta, quarenus mouentur , coelestia cor ora habet, tum ob eam quoque causa ' maxime omnium mathematicarum scientiarum philosophia dicitur, neque propterea cum huius 1, p. phrae.
loci veritate id pugnare existimandum est, quia philosophus hic , cum ἰoquatur de simplici, veraque matbematica re, nihil matbematicum moueri νerisime dixit.
' Atqui semper, qua principium en, quiescit, dum particula , qua infra H, mouetur, veluti, do lacertus mouetur , cubitus, dum
29쪽
autem totum membrum, humerus , dum tibia, genu, dum autem totum crus, coxendis.
sed igitur in se ipse Onumquodque habeat, oportet, aliquid quiessens, unde est principium eius , quod mouetur, s ad quod anni-
tenues totum simul mouetur,s exparte,ma γnifestum. Sed omnis etiam in ipse quies frustra esset, iis aliquid extrinsecus simpliciter, quiescens ira immobile extaret.
IIII. cum aliqrea una pars animalis mouetur, necesse essὸ commoditate flexus , qui ct motus, O quietis simul est particeps, ut altera quaedam quiesca modo expositum est utra autem illarum partium sit quae qui fere debea deinceps esse H endendum existimamus. .uuare,ut id me lius,planiusque intelligi pistiniendum est, quod principiti', quasi 'aehi libo fons totius ctritae, motus animalis G - corin medio corpore situm, c, O facultatem reliqua partes ita uberrime, ac priabu anti ni mum participant, vi illi proximae quaeque sunt, ct ideo, ubi eius vi itum ς 3 4 tus in totum corpus diffundenda, atque disribuenda est, oportet, pprimum in proximas ipsa di siri ac distributio, deinde in reliquas deinde perueniat partes . . suamobrem, cum membrum aliquod mou tur,extremitas eius partis, quae cordi propinquior est, per quam ob t lem propinquitatem principium motus derivatur, ct impertitur tanquam sit ipsa mouendi principium contineret, in flexu quiescit, alterius autem partis, quae a corde longius distat, extremitas mouetur. Vt, si l certus,brachir pars infra cubitum mouereturi pars supra cubitum comes propinquior necessario quiesceret, si autem totum brachium in motu versareturibumerus corporis trunco Qxus in quiete esset; similiter autem in alijs quoque Umbris enire censendum est, νt, cum tibia, qua
es pars infra genu, mouetur, foemur,quod estsupragenu, quiesca cum Tromum crus agitatur, coxendis insita trunco set, necesse ' Sic igitura
30쪽
igitur,dum aliqua in unoquoque animali pars motu cietur, esse debere, alteram quiescentem, immobilem, per quam principium motus ded catur, atque c0mmunicetur, O in qua pars illa alter quae vel tota simu vel exparte mouetur,necessam nitatur,ac fulciatur, satis consta re arbitror. Attamem quia δ omne, quod mouetur,aliqu0 loco contineri ' s . debet, locum d autem omnem esse immobilem oportet, tota profecto quies ipsa, quae intus aliquam animalis partem complestitur, mali ramouetur, cassabinanis, ac stra esset ad eum moliendum motum,nisi externum illud, in quo, ut in loco animes consistit,ct nititur,quiescens, ct immobile prorsus extaret. Quare aliquid huiusmodipenitus immο- bile extra constituere semper opus omnino est. ARISTOTELES.
Par autem est, animum attendentes conssdenare de eo, quod dictum en. Habet enim contemplationem non ad animalia tantummodo pertineutem,et erum etiam admotum, s comversionem etniuersi . Uusmadmodum .n. s in
, o aliquid esse oportet immobile, si futurum es et i moueatur, sic adeo magis quipiam extra animes esse oportet immobile, ad quod id,
quod mouetur, annitens mouetur. Si .n. cedet
semper, sicuti muribus in terra, aut in arena gradientibus, non progredietur, neque erit neque incesses, nisi terra fiet, neque volatus , vel natatus, nis aer, aut mare renitatur. Necesse autem, en, hoc aliud esse ab eo, quod mouetur, totum a toto, immobile huismodi L