장음표시 사용
31쪽
Is Quod animal ad se mouendum frustra partem aliquam cor oris in se ipso quiescentem esset habiturum, nisi extra etiam aliquid aliud prorsus immobile existeret,ex ijs,quae νroximesunt explicata, cognitum esto puto. Quapropter cum huiuscemodi consideratio non ud animalia j lum,sed etiam ad νniuersiquod,ν supra quoque diximus, a se move
in malum, atque conuersionem attineat, ope pretium est, omni animi attentione intueri, atque perspicere uecter istud externum immobile, suma'imal mouetur, febeat subesse. Id quod rurum etiam extra ipsium vir versium poni oporteat, cum necessarium cognitu sit, diligenter paulo post perquiretur,atque o stendetur. Etenim quemadmodum in ipso an mali, si tibiarum est se ipsum, esse oportere aliquam partem immobilem modo docuimus, sic quidem certe multa etiam magis extra ipse meae sere aliud omnino quiescens, immobile necesse es, in quo nixum annmal, dum se mouet, moueri postitia si animal ouendo se ipsum
in aliquo nitereturi quod etiam ipsum moueretur,ut auis in aere impulsu νentorum agitato , piscis in rapido, ac mente amne, homo in foris navigij celerem cursum tenentis, opus nimirum est ἡ quoniam ista nou' . instar loci, sed potius tralatiiij sis habenda sunt νt id in altero,' quod quiesceret, niteretur'; quod si illud quoque Uoueretur, devenien . di tandeiu ad νnum esset, quod omni prorsus motu vacaret. Etenim ,.deectio. . cera aqβa circum torram,h qua perpetuo stat, suunt, agitan icii. tur. N asque,si extrinsecus nihil inueniretur immobile; sed, dum mo- p.-i,. .., vel r adimal, ct in Uno aliquo primo nititur,omnia deinceps iugi,con-c... tinuataque cestione refugerent, neque tandem stabile, atque hi si eis quippiam consisteret, νeluti terra contrita, ct in minutis imum pulus rem soluta facere solet cedens in summo exempli gratia muribus iis ea gradientibus, neutiquam animal ingredi, aut alio modo progredi val ret. Ita nequeamum volatus,ntquepissium natatus,neye terrenorum animalium ingressu aut alius eius generis motus esse pol siet,nisi vel temra renitendo staret,vel tota maris, caeterarumq; aquai Am,ct aeris moles obsistendo suo contineretur, atque permaneret l0co. Atque, cum
illiusmodi externum immobile si locus,necesse est, ita tota esse diue sum
32쪽
sum, atque distinctum ab eo, quod mouetur, νt nulla omnino pars illius exim alioqui nequiret vlla ratione id, quod mouetur, moueri. Verus enim locus,in quo aliquid mouetur,' quia immobilis esse debet, in nulla particularum illius,quod mouetur, numero reponipotest. A I S T O T E L E S.
bitatur, cur, si quis extrinsecus impestat nauiagium conto urgens malum,aut aliquam aliam
particulam,mouet facile,sin autem in se nauigio quis esset, s hoc tentaret agere, nequaquam mouereposset ; neque si Tityus, neque si Boreas intus ex nauigio larent, si quis esset lans hoc modo, quo plectores fingunt. Ex se - δε enim efflantem stiritum pingunt. Sive enim
leuiter ejciatstiritum, siue ita vehementer , Ut mentum fiat maximum ,sue aliquid
aliud sit, quod ejcitur, vel impellitur, necesse primum en ad aliquam particularum sui j-
sus quisentem annixum impellere , deinde rusus mel ad ipsam particulam, vel id, cuius est particula, re aliqua extrinsecus innixum nare. Impelgens autem nauigium , idemi in nauigio consi lens, s in nauigio nixus iure non Met nauigium, propterea quod necessarium
33쪽
est,it illud, quo innititur, Bet. Accidit autem ipsi, vis quod mouetur,'in quo nititur, idem st. Impellens autem extrinsecus, aut
trahens mouet ; nulla .n. nauigij pars terim eII.
Dum a1imal mouetur, aliquid penitus immobile extra ponendum esse, quod nulla sit ipsius animalis pars, magnopere confirmabit, atque plenam nobis faciet fidem exemplum a motu nauigij sumptum, de quo
etiam extare controuersia solet. Dubitari enim, ac quaeri Iolitum est, cur, si quis extra constitutus impellat nauigium admoto conto ad ma i , an ad puppim, aut ad aliquam aliam partem nullo ferme negotio moueat nauigium, sin autem intus sit, omnique contentione id esscere conetur, totus omnim mouendi labor, or conatus frustra suscipiatur ; si quidem milis,quamuis magnis viribus moueri nauigium posset. Qua propter, etiam si facimus aut Tityum, quem propter inusitatam comptoris magnitudinem verisimile est maximam habuisse stiritus abun- dantiam , in nauigio locatum, atque tantam stiritus vis efflantem, τι vela pleni metu uescant, aut, quemui odis pingunt pictores, boream intus ex puppi eam copiam ex sese fui flatus emittetem,ut quam maxime pianderet, atqne urgeret vela, tamen ne minimo Fidere motu nauigii cieri posset. Hoc autem accideret ob eam causam, quod ne- lcesse esset, siue tenuis, siue ita vehemens emitteretur fatus, ut ingens constaretur ventus , e quid aliud esset, quod emitteretur, aut propelleretur, primum ut impellens in aliqua sui ipsius particula qui Dente nixus impelleret,dein je rursu ut aut haec eadem particula qui scens, i postrema esset, ut pes, aut illud mmbrum totum, cuius es pamticula, exempli gratia, crus, si ea particula non esset extrem, H tibia, in aliquo externo immobili innitens staret,atque quiescere o eo modo impelleret, ac moueret. Ab impellente autem, qui in nauigio o est, ct nititur rationi profecto consentaneum est nullopacto moueri nauigium, quia id, quo innititur mouens, quiescat,atque immobile sit, necesse est. At ei, qui est in nauigio, contingit, ut nauigium sit idem, O quod mouetur, O in quo nititur: qui autem extrinsecus impelli arat trahit, min terra nitatur, quae neque nauigi, pars, O ab imo Mouente alia, ac diuersas
34쪽
Huepsa, immobilisost, modo quantumsat est iurium at uendum, sineta facile mouebit. A ILI S T O T E L E s.
Dubitaret autem quis iam, si quid
mouet totum coelum, Format illud N immo
bile esse, s nultim 1 e caeli particulam,neque
in coelo. Sive enim ipsem, dum mouet coelum, mouetur, nec sten, tangendo aliquod immobile, moueat, , istud risit mouentis partia cuti siue natim ipsum mouens inmiobile ent, similiter nusia futurumstparticula eius,quod mouetur. Et hoc quidem recte dicunt, qui afferunt quod, hama in orbem feratur,nu la prorius particula quiessit; Uel enim totam necessarium esset qui ere, Alfius continua tionem distrahi sed, quod putant, polos quandam habere potentiam, cum nullam habeant magnitudinem , se ut extremitates,spumcta, non bene. Nam prater quam quod nutilis subnantiaest alicuius talium, etiam moueri o motu a duobus impossibile vi, duos
autem faciunt polos An igitur aliquid si ha
beat sic etiam ad viuersam naturam, ut tem
na ad animalia, s ad ea, qua per ipsa mo-
35쪽
sentur, ex talibus addubitare quis posset.
Omnitam ratione declaratram esse constat, extra ammat, dum i sevouetur,aliquid diuersum ab eo penitus immobile,atque quie Icens con siluendum necessario esse. Hoc autem cum ad ea omnia communiter pertinere videatur,quae se ipsa mouent, cumque uniuersum,ut etiam seu pra diximus, a se moueatur, iure quaerendum esse censemus, utrum ex tra uniuersum, quod aeterno tempore monetur, aliquid immobile ab illa distinctum,atque alienum esse oporteat. Quamobrem non sine causa dubitaret, o quaereret aliquis, nunquid illud quod monet totum coelum, x hoc est,supremum orbem, cuius motu in primis caetera uniuersa dein- ,.d.eαζ.t. Τμs co rahensa tenentur, Uidue cientur, debeat Oime. 18. mobile, ct ita extraneum se,ut neFue universipars ulla,neque in uni
his τὸ ' ues', coelum appen us,aliqua ratione sit. Vtraque enim ruptione. e. pars dercilis explicatus babere videtur. 2 Um id,si immobile non est, ν ἡ Eb e. sed mmmdo uniuersum etiam ipsum mouetur, necesse est , xt in aliqua . alia re externa immobili,visupra docuimus, quae nulla sit ipsius moue particula, innixum moueat. uuare id, quod minime e sepotest,s b queretur, ρ ut corpus aliquod immobile extra uniuersum locandum ef, sti. Sin autem idem mouens sic mouet uniuersum, ut continuo ipsumty6.s . imm0bile maneat , militer necessario eueniet, Ni illud nulla sit uniuersi, p de creto f. m Vetur, particula; ex quo escitur id, quod maxime absurdum sis usque ad videtur, vidvniuersum non sit uniuersum, cum extra ipsum aliud ima ' mobile existat, In quo tamen recte sentire putandisunt i ,qui,cum ph t. s. restis sphaera in orbem sempiterno tempore versetur, ' ne minimam quia aE hesib. . . sillius particulam stare, atque quiescere dicunt. Cum enim sphaerax . sin globosia rotundamque sit figurata formam, quae omnium figura-:ge erith . y prima,stmaxime νηa est, tam per elua continuatione cohibeat usquς ad tur, tantaque perfectione γῆasL At nulla possit in ipsi partium, qua motu, quiete inter se distinguantur, ac discernantur, apparere muti x de cinio t. titudo. O mobrem, si una istius vel minima particula quiescere aut re, aut ipsius continationem diuelli, dissipari necesse esset. tuorum
s p. phiae.t. πtrunque quantum corporum coelestium naturae repugnet, ex eo inte
ligi potest,tim quod'totius coeli motus expers omnis potentiae neci ν de edito t. rio atemAs est, tum quod Phaera corpus omni prorsus macat mutati
36쪽
m,ac facultate, qua labefactari, aut diuelii aliquo modo queat. 'Θd
autem lydem vim quandam mouendi tribuunt polis, in multiplici eos versari errore consta cum poli nulla prorsus sint praediti magnitudine, sed extremitates, puncta existant. Si enim vis, O potentia mouendi esset in illis, necessario substantia quaedam corporea, ct indiuidua essent,' quia omnis potentia semper in aliquo altero est, h nullam vero esse substantiam corpoream indiuiduam tota clamat, atque testatur philosophia. Hucaccessit praeterea,quὐd necessee est, ut unus numero mo tus ab uno solo,non a duobus ejiciatur;aιqmotus coeli diurnus oe unus, simplici limus est, poli autem, quibus isti attribuunt mouendi poten viam, omnium consensu duo esse in sphaera constituuntur. Ex his igitur feri potest, ut ancipiti consideratione distrabatur animus in perquirendo , virum ad motum uniuer)χ naturae aliquid immobile, is externum subesse conueniatiquemadmodum terra subest animalibus,dum vel se ipsasua sponte, vel alia quaedam moueresiolent. V maestio, utrum unus numero motus postis eodem tempore 2
pluribus ut primis motoribusfert. ia in bis dictum, atque conclusum est ,sien non posse, ut sphaera ueretur ii polis, qui sunt duo , propterea quod illius motus es
Nnus numero, νnus autem numero motus ab uno duntaxat motore, non
autem is pluribus,qui primo moueant,essici debet,hoc verumnesti,nunc sine diligenti perscrutatione minime praetereundum esse iudicamus .mamobrem,νtrum plures motores, non quorum unus sic de nceps m Mea ut ab altero ipse moueaturi tandem illorum unus sit primus omnia mouens, sed, ut plures primi motores simul coeuntes postin quod in polis negatum fuit, eo ipso tempore unum numero moliri motum, perquiremus. 2Vam id fieri posse ut crederemus, multa, quibus faciale adduceremur, sunt exempla. Vide us enim d multissimul remigibus uno motu numero νnam impelli navim, d multis equis unu similiter tra hi currum,d multis bo inibus eodem modo unum agi, atque volui pondus. In quibus singulis cum plures simul sint primi motore tamen νbiq;
Nnus numero motus est. Eo etiam additur,quod ad unum constituendum numero motum' tria solum necessaria requiruntur, tempus unum con- qtinuum, res na. quae moueatur, O,si motus per locum s. locum υχηγs lindisserens, hoc est, ut iis,quod mouetur, versus unamtantum, non au-ι νersus disserentes loci partes moueatur . Haec autem simul omnia
37쪽
tu νηορ qt e eorum, quae sunt e sita exempla, ct hi a*s etiam conuenire positnt,nibilprohibet, quominus unus mero motus a pluria hus simul primis motoribus esciatur. Quapropter supremam Jbaram 4 duobus simul polis uno cieri motu, neque ab ordum,neque rei natura hac in parte contrarium esse putaretur. Itaque,H veritas, quae in hac, apparente controuersia latet, emineat, elucescat, mendum est pria lib. mecha. Mum,quῖd Raliudes naturaliter, aliud vel arte,vel voluntate moueri deinde in 's, quae secundum naturam sent, quod 'semper idem melius, s ph. x. 3, emitur, modo feri positi, perpauciora, per unum,si istud satis est, 8.ph. f. 8ς. , postrem0 quod 'primus caeli motor O expers est a p. phiae. omnis materiae, atquepotentia, q ct naturaliter mouet. His ita positis a dicimus motum, qui arte, voluntate sit, d pluribus simul primis mo-
voluendum,autportandum onus,vm numero esci posse,qui vero naturalis est, ct praesertim coelestis *baerae, non posse unum,nisi ab Mosolum motore fieri. Primum enim si motusprime si haerae,qui νηus,si l cisiimus, atque naturalis es, a duobus proficisceretur motoribus, natura non assecuta esset id, quod melius es, quia per plura umeret, quod per unum melius, vel potiusnecessario facere deberet, deinde coeli mo, tor, cui ob impotentiam mouendi alter socius fuisset datus, neque sine
magnitudine,ct materi nequesine potentia cffct. Hac igitur cum omnem Pervellerent Neritatem, remnet, quod versimum est, haudqua- lquam fieri posse,it 4 duobus primimotoribus unus. mero naruralis motus, ct praesertim in corpore coelesti cieatur. Atque in utroque tum naturali,quri voluntario motu,qui Mnumerosi tria ilia ante coim me orata, rem Nnam mobiliem, νnum tempus continuum, um l-
cum nihilominus adesse oportet, ii diligenter consideranti facilepe flectum esse potest. R I s T O T E L E s.
Facientes autemfabulosi Atiantem in temenentem pedes, viderentur ingeniost fabutim dixisse,perinde acsiis, quas diameter esset,
38쪽
eterteret circum polos. Hoc autem
pulchre eueniret,propterea quod terra nat sedilia dicenti bus necessarium est, asserere ipsam
terram nullam esse uniuersiparticulam.Huer haec autem vires mouentis aequales viri sontis esse oportet En enim magnitudo virium,spotentiae,per quam fiat i quod narique admodum sper quam mouet ia,quod moueturis en quadam proportio ex nec sitate ut contrariorum motuum , sic etiam quietum, N
aquales quidem impatibiles iis, m inter se
sunt, vincuntur autem secundum exupera
tiam reme Atlas, me quid eiusmodi
alterum ex js, qua sunt intus,es mouens,nihilo magis fore oporte ut reuincat quietem,qua
terra manens Rat, aut mouebitur terxa e m
dis , s ex proprio i us loco. Vt enim impe Iem impestit , sic Hud impe itur, quod impellia
turos militer secundum vires; mouet autem quiessem pri m. Vuam rem multo
etiam maioressum Ores,aut iles,s aquales quietis ; eodem autem modos etires eius, quod mouetur,non autem mouet. Tantam igitur oportebit esse potentiam terra in quiesce
39쪽
do, quantum scaelum inmersum hasiet, Nisiud, quod movet ipsi . Si autem hoc impo
bile, imo bile etiam est moueri coelum ab aliquo huissimodi eorum , qua intus siunt.
E C P H SIS VII L. uJm di cile sit dijudicare atque constituere,quomodo primus moiator moueat νniuersum, ne quid absurdum, ac repugnans veritati s quatur,ex ijs,quae in controuersiam modo vocata seunt, constare potest. Uocirca nonnulli tam magnae occurrere disscultati cupientes ingeniose illi quidem , ct acute, sed minime rei natura conuenienter, ct co gruenter fabulam de Atlante protulerunt. Fingunt enim si Atta α . tem pedibus nixum in terra, 'qua tota immobilis in medio mundo mo ause: a ne duarum columnarum,quarum νnam dextera ,alteramsinistra ma- e. ios nu compraebessam tenet, alteim impulseu circum polos voluere coelum eundemque talam coeli νolutionem moliri, tanquam si mundi diameter ..ph. esse quia νniuersi eXtrema, hoc Ast,sori iambitum, locum supremum,p.de coelo t.'terram in medio positam,to missimum attingere statuitur. Atquγξωiis . hoc illi belle succederet in eam partem, quatenus terra, in qua Atlas
73 mouendo nititur, perpetuo quiescens manet; see quia necesse se dem es flet, negare terram esse omnino rium uniuersi partem, quidem illud lad quod motor annititur in mouendo, extra prorsιs id, quod mouetur, lesse oporteto graui me labuntur; terraenim suapte natura in medio
haerens coeli complexu continetur, O ob eam causam necessario pars quaedam νniuersi est. Peccantpraeterea non leuius etiam in tali positi nne isti , quandoquidem vires. terra quiescentis pares facere viribus m imul ipsius mouentis, coeli,quod mouetur,coguntur. Hoc aistem Vti clarius appareat pro comperto elye nobis habendum oportet,quod vires mouentis, quiescentis, in quρ mouens movendo nititur, quandam interse necessario semper obtinere aequalitatem debent. D.n. in qui scente vis quaedam, potentia, qua quiescit, sic in mouente, quod, cum corporeum nunc constituatur, dum moue movetur, pariter Nis, spotentia , quam et , insit, necesse est. In quo non solum motus ad comnarium motum, sed etiam ad contrariam quietem necessario proportio
nem habeat,oportet. Atque, cum in eis odi proportione contrarij motus
40쪽
russeu quietes contilientur, ac Ustuam interse qua tam seruantiqualitatem, minime se mutuo tollere, aut labefactare possunt ; cum autem nulta retenta proportione, aut aqualitate νnus excellit, ct exuperat, atque pro liuis idem viribus agit, alter porro contrarius siue motus, siue quies aut labefastatur ex necesitate,aut omnino deletur. His igitur c gnitissiue Atlas, siue quippiam aliud eiusmodieorum,quae intusis mundo consistunt, mouet coelum, nequaquetm oportet, H ipsius in mouendo visita proportionis, aequalitatis transtat nes; ut superet, conterat,atque extinguat quietem,quaterra stat , alioqui mouebitur, ex pelletur terra e medio,qui sproprius ipsius locus. Eodem enim impuiasM, quo mouens impellit, in quiescens impellitur,similiterqse quemadmodum illud pro viribus suis impellit mouendo, ct ratista boc pro viribus urgenti, impellanti quiescendo resistit. t istud lamen quod impellit, siue Atlas, siue qaoctunque aliud sit, huiusmodi esse necesse
est,quia,dum mouet,primum existi quod in terra nitendo sta ct qui scit. Quamobrem,si ipsare asilo non truditur loco,vel multo etia maiores erunt vires,quibus stat, quiescit,vel similes, ct aequales viribus mouentis, impelientis. uia vero caelum quod mouetu nec tamen propterea mouet aliud, quasi fulcitur ae sistentatur ab Atlante mouente, oportet similiter, *t illius quoque viribus simul aequentur ν res terrae. auapropter tantam inesse νω, c potentiam in terra,qμο-niam obsistens tilanti mouenti, atqfi torquenti caelum Discit, stat, quantam νniuerjum coelum, simul O Atias mouens ipsum, babet, ne cesse est.. Hoc tem si neqμit νβo pacto fieri; quoniam terra 'prae coeli ' a. magnitudine minimum quiddam est, neque vi ab aliquo eorum qua im i a. osis mundosis Moueatur coelum, fieri potest. . metς0 τ o T E L E S.
autem quadam dubitatio circa motis particularum coeli , quam , tanquam
his, qua diciti sunt consideraret qui lia1n. Si
quis enimp tentia motus superet quietem ter- .m, pace quod mouesiit ipsi me medio i atque