장음표시 사용
2쪽
tum frequentata , maximis tamen β contoris iis saepe difficultatibus intricata est contro oversia, quousque in Republica usuras tolera re conveniat. Et vero nee ad hanc quidem 'ut transeant , i ad uel omnes possunt, cum praejudicialem sibi eam disquisitionem , trum omnino serri aut tolerasi debeant usurae, integram relinqui seque de substantia ipsa audiri prius oportere, quam de qualitate disputetur , aeriter contendant nonnulli. Quorum equidem ut hic habeatur ratio, fit ut feliciores deinceps faciamus progressus ipsa monet causae , quam simus, conditi O. II. Quanquam vero justitia non nisi una sit, jura tamen, quae eam profitentur, aut id saltem affectanti non uniformiter semper se habent nee habere propter gentis indolem possim . Et propterea contingit saepe, ut, quod hoc jure constituto licitum fuerit alio plane sit illieitum fit prohibitum , praesertim in ii rebus, quae ex mero Legislatoris arbitrio de beneplacito pendent. In caeteris enim , quae ex naturali ratione dijudicantur si diverinsum quid continean Heges, non tam jus dari pereas quam impunitatem prael tari certum est inia igitur non in civili tantum, sed Canonie etiam sedin divino in luperin naturali jure exerocitatus esse debet uris tudio uas, quam primum deuicito eu illicito aliqua movetur controversisti reeurrendum ei erit ad sua ista principia, & ex iis ferendum odietum istud ergo, ut a nobis quo. que praestetur, quando de usuris quaestio est, etiam atque etiam sumus solliciti. III. Iuri naturali repugnare usuras post alios ontendit Bacho vlucis Treuit voca disti, ba tit B irgumentia tamen me
3쪽
non prorsus in vincibilibnti P -- nim id o&ndri quod non iis in thesi quaestionem haneugitis Visit, cum nitri plurima alias inveniantur . quae indifferritis est O , , ni o te & malitiam ex apΠlicatione d miam im usi' hq ih proinde, utriat bona an mala sint, disputare in f hin ierit Frustraneum. meth de jus natura proprie aere, tum eona flere ait Bach ovius in decretis purae ch simplum res ictili isqve
illud jura commercio tum aut eo nitia Strati in pratini e Prius; I
lud suo loco nunc relinqvo ; sed post et tu i ideo non latis placet, quia decreta purae4 implicis rationis non consistunt c, perma nent in idea, sed praecipuus eorum usus in applicatiori e consistit. Ista autem applicatio fieri potest tam ad ea quae jure gentium introducta quam quae jure civili inventa fueru: it, ut adeo nihil obisset, quo minus ex jure natur et dirigantur GaIm eicia, utcunque ea iure gentium ccepisse dicamus. Tereiὰ nequc illud satis ut peditum est , quod Bath ovius rationi naturali etiam generalius pro aqvitate acceptae, usuras ideo convenire negat quia aequitate nihil fit simplicius, in usuris tamen multum artificii imo avaritia de cupiditas hominum interveniat. Ι'ostquam enim Bacho vici propositum fuit, eonti ovetitam hane in thesi decidere, male texuno turea, quae actiones hominum quatili eant. Se ineque repugnant attificia uri naturali,&', od arte lit, legibus naturalibus propterea non eximitur Avaritiam autem & cupiditatem hominum, quam causatur Bach ovius , extraneum quid ei se, δέ usurarum subostantiam non ingredi, nemo non videt. Et vereor ego, ne hac raotione Bacho vius omnes in universum contractus naturali rationi minus convenire Laciat, quippe quos plutima quandoque assicit
eupiditas & habendi libido Sed de avaritia illa improbitas
refrenari pote it lege publica. IV. Equidem propic solam earentiam rei mutuatae uula videtur juste peti posse usura. Quia enim mutuum ei tra traditionem' hinc natam carentiam perfici nequit, reititutio autem rei eodem illico momento ut fiat, quo facta est traditio, natura mutui non admittit, non poterit aliter telebratum uideri mutuum, ni Isi ut tantundem lane accessione poli aliquod tempus restituatur. Et assentiri proin et neque Hugoni Groti, qui
Gia ebur bessi 'pac.ς.M. . in illine arisit, ut illa si non nisi post
4쪽
post te et te a reddendi pecuniam aut vinum esse aliqvidellimabile, di tale scilicet, propter evo exigi possint usurae. Nisi nam longi uarii Vod tempus intelligatar, ipsa natura mutui
V. od si very reditori interim , dum res penes debitorem est, a r Xbibeat opportunitas augendi rem suam familiarem, Ec debitor interpellatus in restituendo faciat moram, atque hinc Creditori speratum commodum intervertatur, dubium non est, posse caeteris paribus a debitore tantum ex gi, quandium lucro etiam respondere ex aequo bono visum suerit Turnenim carentia pocuniae non amplius sola it,4 nuda, sed conjuncta cum eo,quod Creditoris intere v. Ubi tamen observant Morallistae, ratione lucri cessantis non aliter licere aliquid supra sortem exigere, nisi adfuerit potentia proxima lucrifaciendi. Hanc enim, non potentiam remotam, esse preeio aestimabilem Philip p. a S. Trinit. in a. a. tracI. a M. S. qVI. Et hic unus est casus, quo usuras a debitore petere rationi naturali non repugnat. V I. Alius eu, quando in manifesto damno eonstitutus est Creditor Fingamus, pecunia mutuo data opus habere Creditorem ad reficiendas aedes ruinosas ejus autem restitutionem quod opportuno tempore consequi nequiverit a debitore, aedes interim collapsas. Nunquam ego hic dixero, repugnare rationi naturali, ut quid a debitore exigatur ultra id, quod mutuo accepit. Ut enim ego ici damno verset, 4 ex re mea, per quam damnum avertere potui mauerum sentias, nulla ratio jubet. Quin potius natura in iis aeqvitas dictitat , ut qui alteri dat efficacem causam damni, debeat et eompensationem.
V. II. sed de his duobus eas bus nulla sorte lis agitur, cum praesertim id, quod ita debetur, nomine et intet esse, sive ejus, quod intereu, plerumque appellari soleat. Ita enim definitur Diti
quod in tertit, quod lit damnunt illatium Querum interversum
ab adversarii mora in vel factum , prastans nobis jus agendico Πρ
5쪽
tra eundem, ad resare tendum id , quod hae ratione nobis abest.
Interest autem hoc multis modis dii tingui solet ab usuris, de qui . busin. Carpet ovius lib. a. restonsso ut proinde id, quod interest, s licitum fuerit non propterea usura quoque ita. adici queat. Et fateor quidem , ita plerumque disterminari ista a se invicem debere, si praesertim usuram non aliter spectes, quam ut lucrum ex prae- te dente conventione debitum , verum quia Doctores usum quandoque generaliter delfiniunt, quod sit, quicquid sorti accedat, ela multa insuper de usuris compensatoriis congerunt,& de usuris ut interesse petitis saepe verba faciunt , saltem in eoru in gratiam ista adscribere operae precuim visum fuit. VIII. Sed enim videamus , numquid ea lus dari aliquis possit, quo usurae licite peti queant, extra respectum ejus, quod interest. Sane si quis mutuum acceperit, magnum inde fecerit lucrum, equum de justum est, ut participem eius lucri faciat Cre. ditorem, a quo causam habet. Non ne it ergo extra aut praeter rationem naturalem Creditoria, si in eventum lucri secuturi se quoque in partem admitti stipulatus fuerit, quanquam inter sedissentiant Moralistae, uti videre licet apud Francise Toler in in- prurit. Sacerdot. LI. e. n. n. a. Et non inepte disputat Carolus o. linaeus de Uur. n. ro quod Creditor mutuando det eausam prompinquam de essitatem, h. e. ut vulgo dicunt, sine qua non, hujus lucri, ut adeo ipsum luerum dare videatur, nee inluste igitur aut inique partem lucri laltem in eventum lucri libi tipular posi . Ex quo infert porro, quia debitor ex mutuo eum hoe onereis est ae stille et promissionis de lucro eo munieando majus cominpendium refert, quam si caruisset mutuo, mutuum etiam eum h e onere in debitoris cedere coram offam , non in ejus in comis
IX. At inquis hae ratione societas' vledam tontrahitura
eum alter pecuniam conferat alter operas, ut inde in partes tu Eri veniat uterque l. r. Cprose talis vero societas tantum abest, ut improbari queat , ut potius vim nibus modis sadeatur etiam ab illis, qui usuras maxime insectantur,4 reprehendunt Chemnitain LL. Theocrit.de paupere. Ego vero per esus modi conventionem
societatis perlici contractum non eredam prius , quam ex inten
6쪽
οpparuerit. Sane si partes mutuum contrahere nimii indiunt,utcunque verba eaterna alii quoqre contractui adap at poε-fint, praevalebit intentio Ly. F. ta. 1 e stadi. cedd de coni as.fi-
depe runt ab uno socio integra ex in tali duin
a fuerit, rion ad ultumque id spectat ocium, nisi hir, negociari amplius non licet, sed ad eum tan- , qui ei t. st prosoc FranIk. ad eum sit. n.yr. et r.
sanet Morque ch de honor divis .a. . n.II. At in mutuo hoe agi.tur, ut res mih laodata in dominium transeat mutuatariis. V. a.f.
de R. c. pr. IV. 'M. D. C. O. per consequens ad eum quoque omne per in quod in re mutuo data quoquo modo contigetit .a. Iust M. R. C. O. Non igitur illico sequi pecuniam dederitin partem lucri sibi stipulatus fuerit societatem iniisse censendus uti nisi late societatem pro quocunque duorum in te aliqua concursu accipias. X. Id tamen, quod de societate dictum est , novum videtur argumentum praebere nostro de usuris instituto. Si enim mihi in partem lucri licet venire tum , quando sors B pecunia mea manet, uti fieri in dicta societatis specie solet, quidni liceat eo quoque casu, dc meliore qVidem jure quando mea non m a. n. , in dominium transit a uerius, quod si in mutuo. Scilicet plus videtur hae ratione conferri in mutuatarium , quam in so-eium, Mab illo igitur potius, quam ab hoc accessionis peti poterit retributio. Nec est, quod excipia , rem suo quamque fructi. ficate domino, & hic igitur ad mutuatarium, illic ad eum, qui pe-euniam contulit fructus aut lucrum jure pertinere. Id enim 'van- quam argutiam meram vocet Carolus Molinaeus de Uur. n. ro. ambabus cone edere possum manibus, si regulariter rem altim mu1, si nihil aliud actum fuerit inter contrahentes. At quia unusqu4sque dum contrahit, legem eonventioni dicere potest, si in contrahendo mutuo inter Creditorem di debitorem conveni , quod illi pars de lucro cedere debeat, nihil videtur ab ratione naturali a Iienum convenisse. Add. Conr Summen hari de contract. q. aso ad tertiam diceretur.
XI. via autem in eventum tantum uers diximus Ct
ditorea sibi aliquid ultra sortem stipulari possia, coalea veris
7쪽
em, utque ro nullo e imparente tota ea evacuetur stipulati, Est enim talis conventio similis ei, qua quis sibi stipulatur truci se ex certo tundo nascituros, quippe quae condit onem, si nascantur, implicat. Si igitur nihil natum fuerit, nihil debebitur,l V 'V. O. Eodem modo, si nihil in lucro fuerit, nihil erit, quod Creditori dat poterit ut vero, si alias solvendo fuerit debitor, da mnum quoque in ipsa sorte eontingens ferat Creditor, nulla ratio cogit. Quia enim arbitrio &dispositioni debitoris relinquitur pecunia aut res mutuo data culpa ejus saepe fit ut damnum sen. tiat. Culpae autem alienae poenam ut luat Creditor, justitia com
XII. Quando jam de lucro communicando conveniti, multis adhue res implicatur dissicultatibus, ut detiniatur, qvota pars lucri euilibet cedere debeat. Ut enim dimi dia sempetereis ditori applicetur, asserere non ausim. Tanta enim quorundam hominum est industria, ut si tali alicui res committatur, longe felicius ea majore cum fructu procedat , quam sitientum alii eandem susteperint. Sunt alii aliis diligentiores majoremque
erum creditarum gerunt curam feliciores alii ei rea reflex pefl isendas, ut quasi aliud agendo maximas sibi comparent fortunas.
Talia plura nisi probe attendantur, fieri facile potest, ut inique Instituatur divisio, ε non ex proportione debita. Quod si eum M'reatore res agitur, ea est negociationis hodiernae eonditio sit quid in aere habeat, quantumque tueri aut damni ex mercimoniis sentiat, nemo facile edisserat. Quin solent nonnnili de faeni taetrisbus suis amplius, quam in his est promittere, de volunt plerumque ditiores, quam revera sunt, videri. Quo casu, quia de luero percepto exigi a se ratione nolunt, fieri poterit, ut largius promitatant, quam facultates ferre queant. In his igitur omnibus ne id quod justum est intervertatur, non repugnat rationi naturali, licertum aliquid ab initio lipuletur Creditor, quod tueri subeat partem, riglade abaci bad pulvisculum computandi; satiusque tum erit lucrum ab initio quasi laxatum habere, quam tot rere tiri dissio
cultatibus. Sed erit tamen tum nihilominus integrum. Debit oti probare, lucrum perceptum tantum non fuisse ut summam promissiam exaequet,audiendumque eum existimo, licubi remis licinem
8쪽
XIII. Hoc observato non omnino absurda aut iniqua erit se tentia Stephani Baunii Theologi Moralistae, quam resert Ludovicus Montillius pis propincia 8 si tamen verbis, quam illic tribuere videtur, demas virtutem quanquam ut .a Canon istis ea probetur impetrari sorte nequeat Verba ejus ita se habent: Is a quo mutuo p ritu pecunia , sic res ondebit: Vomeri mihr pecunia , quam mutuo dem ea tamen qν amicisa ratione collocem, ut ex ea legitimum mihi redeat lucrum ρνamobrem Decuniam ea condatone veta accipere,ut ex ea
in commune ne cierufortasse adduci possum, tisopam deme veruntamen, quia dι lacro faciendo difficile convenitur, s u mihi cretum aliqvid assignare volueris facilius inter nos contrahemiui ac tibi statim pecuniam numerabo Ua,ia,ni azor, pleris secularas,quifaenoribmissam insen Erindignasionem instigant, cumsalute animasivae pulchre , honeste,licite pecuniam qυarere possunt. Inducit hic, qui Decuniam habet, alterum, ut mutato genere contractus societatem potius in ea quam mutuo accipiat. At quando inter locios agitur iudicerta quantitas ex causa lucri non quidem sub nomine quotai, sed per nomina numeralia ad illum pertineat, qui pecunia ficon te lim& residuum luaeri ad illum spectet, qui operam sobet,etron esse societatem conistractam, sed contractum mutuid scenoris, iam diu definita res est. Vid Franciscus Card. Mantica lib. 6. lucubrat. Iican.tit.7.n. . O me E eam. 1 res .c.,n.yi ut adeo blandiri sibi de novo aliqvo inuen. ta nequeat Baunius Arbitror tamen etiam in causa mutui non omnino iniquam esse sententiam Baunii iuppositis cilciis, quae ante dixi, & praecipue quod conventio non nisi in eventum lucti
percepti essica esse debeat. XIV. Si enim iniquum non est, in contractu secietatis quotam
lacri sibi stipulari eo casu, quo lucrum percipietur mamica d. l. n. E. posito etiam, quod qui pecuniam contulit omni periculo pecuniae per pactum eximatur Dida ovarruv. u.3 var est..2. n. . nec
iniquum erit Bb eodem casu certam sibi in mutuo stipulari quo.
tam, porro si lucri quantitatem significare nolit mutuatarius, quod Mercatoribus solenne e iniquum non erit,certam sibi sum. mam taxative stipulari. Nec enim plus sibi tribuere hic potest sci. cius, quippe qui non minus quam mutuatarius pecuniam, ex qua lucrum quaerit aliunde habeti Et quanquam multis modis inter se
differant contractus societatis di mutui lucrum tamen utrobique
9쪽
ex aliena iecunia perceptum H Δισμα est iisdem aequitatis re 'gulis succumbens, cx eadem ratione naturali proveniens. XV. Ita porro qualis&qvant aeqvit. l eisi', capiendi partem i ructuum ex mactibus, quos conducto fiunt ox undo mco talisti tanta aeqVitas stat pro isentia capiendi part cm Hictili , C tam mutuatarius capit ex pecunia mea, conductor ex umenti tale operis manuum mearum c. Hulseman. b. m. ιις ire νιών. c. l . . U. Balduin e eas consi. c. q. U. q. v J. Nec est quod toto coelo contractum mutui a contractu conductionis differre objicias. Ex hoc enim disparitatem quietatis nunquam induces. Quin videtur quandoque naturali rationi convenientius, ut ex mutuo lucrum percipiatur a mauuante, quam ut ex conti iactione percipiatur ab locatore. Pone enim, ingens lucrum acce5nsle muttiatario ex pecunia mutuo data , conductorem vero nihil quicquam percepisse ex re locata, nec eam detritam aut deteriorem redditam imo vero extra omnem usum a conductore hactenus detentam , an non aequum erit, mutuatarium potius ad lucri partem omn;unicandam, quam conductorem ad pensionem solvendam adigere prae sertim cum ille, quod sibi absit, causari omnino nihil hic autem bene multa quandoque possit. XVI. Non moveor, quod pecunia evnummus in se res steriis fit, parere ex se queat omnino nihil. Est enim Milo: intis aut aedificium res ex se sterilis,4 tamen locari e erta mercede a res condu ei poten. Et cur ergis magis pio pter usum aedinci pecuniam mihi stipulari liceari quam propter lucrum ex pecunia in iuua. emer gens Sane usura pro pric fructus non est. Frusus enim naturale nomen est significat id, quod natura provenit. Usiura audcm a turaliter ex pecunia vel mutuo non nascitur , sed ex nova ob Iigatione. At ita nec merces ex conducto aediticio promisi in tu
haberi potest, cum non magis habile sit aedificium, ut nummum ex se parianquam ipse nummus Et tamen Propter usum aedificii, qui plerum qi omni lucro caret, pecuniam petere licet, quidui e go licebit etiam non quidem propter usium pecuniae, sed propter iucrum ex usu resultant Sicut igitur vectura seu pensio ex domo vel nave locata non percipitur natura, sed jure h.e non ex corpore aliquo naturaliter, sed ex conventione partium artificialiter di
bominis industrii, sic di usura ex mutuin
10쪽
XVII siporia dixeris, is rebus locabilibus, qua talibus usum
rei habere alium valorem, quam habeat res ipsa in ideo per locationem usum quidem rei in conductorem, non tamen rem ipsam quφ' ouilaiumauit oprietatem transserti. At in mutuo usumbere alium valorem. quam pecuniam ipsam, cum pter valorem usus, totus ejus cius consi-asuluistis consumptione, nec possit adeo ullus eius usus la in hine proprietatis, Conrad Summen harcise ιν act. ν Mao-- raris. σ7. respondeo, nihil adhuc esse,quod nos divertere queati Ut enim iam Mon disputem, utrum valor pecuniae,& valor dominii pecuniae,& valor usus pecuniae, identitate numerica conveniant, de quo multis disceptat ipse Summentiari .M. g. adμε- ους id unicum repono, nulli bi adhuc a me assertum,usuras peti posse propter pecuniae usum, sed illam totam hae- tenus ruisse disputationem . non repugnare rationi naturali, si quis mutuando pecuniam in casum lucri inde contingentis aliquam sibi partem, etiam certam certo numero definitam stipulatus fuerit. Sedri ipse pecunia usus non consistit proprie 4n distractione vel in expensa, sed ultimato in resultante inde usure rum, quae mediante illa pecunia vel comparantur&acquiruntur. vel conservantur aliis distrahendae. XIIX inod si iam penitius rem examines, totumq; mutuata rii commodum, quo primum ad mutuo sumendam pecuniam in ducitur, quodq; deinde, vel res suas conservando, vel novas com parando revera percipiti juodq; adeo rei siuae familiari consultius putet ex alienis bonis magno eam compendio augere&conter vare, quam longo labored sudore minutatim aliquid lucrari,utique negari nequit commodum istud enerem aestimabilem. Ita enim etiam interMercatores observatur,ut propter peratum commodum gratior sit praesens pecunia, quippe quae iam facit,ut vi lius vendatur res, quam ubi in aliquod tempus de precio habenda fuerit fides quanquam hoc quoq; casu usurarium contractum celebrari velintCanon istae. Vid.Gars Mastriliae froKn.i3JNon i- itur rationi naturali repugnat pro commodo isto aliquid ultra ortem expetere quod ipsum tamen ut quotannis exigatur, aut etiam quantum id esse debeatiratio naturalis praeelsesnon definiti