장음표시 사용
21쪽
olerisq; terrarum provinciis Purrim pasmet promulgata suerint edicta Vid. Johan. Hoornbe disp..dbutam Innocentii xyao.rys. Et quid ergo boni a perditissimo hae hominum genere expectabimus quos ipse Melchior Canus Vir suo tempore magni nominis sunctos Λntichristi vocavit, reprehensus propterea Theophylo
bilienda autem morum discipluna quales se praestiteritu, enuclea Q docet elegantissimus autor Ludovicus Montestius inliterv prouincialibin, quibus velut incompendio omnia eorum arcana itae gessi, ut ingentia ista, quae Mundo hactenus obtruserunt. spissa volumina evolvendi, omne facile extinguatur Mintercidat desiderium. De toto eorum instituto ita legitur in admonitione id Lectorem Intestigitur enim nan hoc os praecipuestectasse, ut mores
Nicorrumperant,elemenatarent,sed utflexibili M ansitiatis omnes adfle asileerent.Hinc factum,ut rotariis hominum moribu saria haberem δε-ιγώ- decretis hac autem decretorum rarωtat uscepta, necessario m. Actendasvis rigida ista Evangelii norma, unum semper Φenorem tenens, auia subsistuenda in eju locum tenera, molia erea, in parecans e
ia ductilis formam hae ilia ea qνam PROBABILITATIS doctrinam
s ,σι.Haec est illa methodus no visMoralistis hodie usitata,quibus
R. tam facile succurritur conscientiis, ut alacrius nunc eluant crimina,quam committantum ut habent eorum verba. At profecto erum hic evaditiquod in lucubrationibusVaticanis lib.2.tie.ti sue scribit Franciscus Cardi ualis antica: et octoribus μνώ Ponsi. Feli in M. apertinent . mo alem philosophiam magis cνedendum esse, am neologu. Sane secit ea Iesu starum protervia,ut congregatio Cardinalium ad expurgatiooem librorum deputatorum in eos a. nimadverterra, quosd/m eorum libros prohiberet Autor li
22쪽
hardeau libros a papi notatos censura di condemnatos, an quam impios, stat talosos in haereticos, esui tactamen non ob. stantibus rigidis inscensuris detendere eos, Sic suos Wbliopo-
X X X II. Doctrinae probabilitatis modo adductae addam adoliue aliati similiter ab his hominibus strenue excultam , ut de udit ira fide horuin autorum magis constet. Dicitur ea methodusddirigendae intentionis;qva prose 'oram impia est ut nullum tam enorme com naitti possit flagitium, quod non excusari per illam,&taneum non in genere licitorum haberi queat. Hac ratione inquit Montali usu 3.7 caedes, percussiones ac caeteras detendendissi noris vias licitas effecerunt. Nihil enim aliud opus est, qu/m ut animus abstrahatura cupiditate vindictae,&ad tuendi honoris, nintatem conferatur Alterum enim nefandum, alterum vitio caret. Sicino simul hominibus satisfaciunt.Actus ipsos expetunt homines, intentionem Dgus, ergo hominibus actus, Iaso intenti in nem concedunt,&c in sequentibus ostendit ipsissimis verbis Sanctii, scobarii Molinae, Reginaldi Emamrelis Sa& aliorum,dueblum licite offerri posse, nedum oblatum accipi licitum esse calir. mntatorem exitium nobis in iudicio molientem clam & ex inlidiis interficere, nec illum tantum, sed etiam falsos testes ab ipis productos,in ipsum etiam cum testibus judicem, si cum ad Versa -riis nostris ad pernicicm nostram consenserit alapa percusium
censeri tam diu hon e privatum quamdiu adversarium non in te rimat&in his omnibus intentiorrem tantis bene dirigenda eis: Exempla alia additWilh XX endrochius innot.ubi simul arte ben christendi explicat Sona intentio, inquit. - qνipropter alapam fis inflictam hominem inιerimu eri volunta dandi signi aeteIntia s
23쪽
ωὸlut ob naturalem fastus uel na sonem. Misisti a s ---eiosne ιntur,4 semius docMB univi,shoeboουά intentione faciant sed qui Proyte temporalem; qpit commoditate aec quae omnia ipsissimis Jesultarum verbis confirmat. XXXIII. Hi vero sunt contractus illius, de quo nunc agimus propugnatores Mesensores, vos profecto satius fuisset Orbinunquam visos fuisse, quam ut ejusmodi integumentis cavillationibus Daowhominibus illudatur.Videamus autem quas Mohatrae contractu leges praescripserint, ut iustitiae speciem habeat, ne turpe quid aut iniquum excogitasse videantur Iustus est, in. quit Escobarius reserente Montarii, s. hisce servatis Nullum pactum nee explicitum nec impficitum adhibendum precium,
quo venduntur mercesmon sit maius summo &cum revenduntur, non sit minus infimo. Molina reqvrrit ulterius, ut merces non vena
dantur ex intentione infimo precio reemendi Porro Salas id non obstare asserit, quia ubi nihil supra sortem in pactum deducitur, nec speratur in precium aut debitum de iustitia pro mutuo nulla est usura,etiamsi actuarium principaliter intendaciar. Addictas.
stiν.2. e. l. d. l6 eum qui ex composito ita vendat, ut precio infiis
.mo redimat, etsi peccarepossit contracharitatem, ut si cogat mi. serum hominem emere merces, quibus non eget, magno illius di pendio, cum possit ille facile mutuum Hare, non tamen teneri ad restitutionem, quod intellige.inquit non teneri ex iustitia sed fieri potest, ut teneatur ex charitate,ut si alter sit pauper.cessante ea, men paupertate illitas non teneretur, quia nec charitas, nec usti ita illum obligat Paulus Laymannus Iesu ita in Theotimor L M. yrr. . 36.n 6. ita demum Probata&ab usura immunem censet hunc contractum,si mercator bona fide&sine usuraria intentione pan num vendidisset, recto summo videlicetio constituens in emisptoris libertate re vendendi cui vellet , emptor aut rogaret me catorem, ut ipsemet precio minore videlicet aureis centum redimeret.Etenim,inquit multum rereri,utrum mutuatarius cum mutuante alterum redemptionis contractum libere in suum vel uir, usq; commodum instituat,.an vero cum in voluntario mixto,quia cogitur a mutuatore propter mutuo ipsi datum. Veruntamen,
perii ibidem, etiam hujus gravaminis alius iustus titulus esse, test. Exempti causa: Si mercator ex aude aureis quotannis cenis
24쪽
tum literaturus putetur,deductis impediis, las est pacisci eum v. tuatari, Dabo tibi ni utuo duo millia aureorum , modo paratussssivo tempore compensare lucrum mihi exinde cessans, vel si malis loco hujus compensationis emas nunc a me pannos precio au- morer modo hoe onus tali modo emendi compensationi faciendae aequale siti XXXIV. Sunt adhue alia,quae colorando huic contractui face. re videntur.Est enimvero tenera res,negociatio,quae nec leges nec regulas semper admittit, fieri saepissime Blet, ut viliori precio vendantur, quam empis fuerint merces. Quid ergo criminis habet,merces emere quid criminis habet, eas revendere Dino n. diversa constituantur precia, id tantum abest, ut vitium aliquod uise contineat, ut potius per hoc ipsum negociatio sustineatur, nee aliter consistere possit. Quod autem ipsi illita quo emptae sue runtirevendantur merces, ideo reprehendi nequitiqviavi pactum retrovendendi de jure probatum est & integrum suit emptori libertatem suam revendendi ad unam certam personam restringe restim , tr.empl. sed nec illud improbari potest,quod in auteta venditione fides habita suerit de precio, in altera pecunia
sinatur parata. Duae enim&divertae quia celebrantur venditiones , suis unaquaeq; terminatur conventionibus. Duae etiam quia sunt relationes emptoris' venditoris,nec confundendae sunt earum iundamenta, nec rationes sun dandi Et quid igitur delinqvie mercatoriqui fidem habet de precio,quid ille, qui merces emitte cunia numerata Nec sane reprehendi debere videtur, quod retricarius vendat , propter habitam fidem, vilius emat pecunia praesente .Minus enim solvit qui tarditis it ira . V. Sut adeo propter tarditatem & dilationem solutionis non injuste vero rei precio depraesenti aestimato aliquid addatur. Nec ipsa haec venditionum combinatio monstrosa videri potest. Praeterqua enim ..uod, ut ante dixi, pactum retrovenditionis minus est inlatitum, etiani ipse hic mohatrae modus placere potest contrahentibus non in-xendentibus nec cogitantibus. ita quidem, ut nullum plane istium in se continere queati Pone Titium emere merces aliquas, quae rariores hodie sunt, centum aureis, fidemq; et haberi de pre eio ad annum integrum, post dies sex, septem, tanta copia advehi
merces istas,ut dimidio vilius nunc emantur. Quid iaciat Titias
25쪽
adit enclitorem suum Caium , non lucrum tantum, quod ex distractione mercimtrremptarum speraverat, sibi interverti quiritatur verum etiam damnum nunc dari ad dimidium preci Leon. stituti Caius, quod miscreret Titi cum summo jure non tenere. tur, recepturum se mercus precio septuaginta aureorum promittarit. Titius ita deberet adhuc triginta; sed cum vellet rei suae familiari consulere, nec iuveniret, apud quem fides ipsi esset, ut noVomercimonii genere tabernam instrueret, paratam petit a Caio pecuiniam,&itarandem inteTse convenium, ut Caias merces suas recipiat preci sexaginta aurcorum illico numerandorum,Titrus centum quos ex primo contractu debet, solvar anno elapso inaeis sis, quid hic iniq, it Caius merces antea asse tu te venditas carius iusso nunc redimit. Trtius hoc lucri habet,& quod majus nunc a cipiat precium, 'vod in pasata ipsi id numeretur pecunia, qua prose 'o haud exiguum rei suae ominatur augmentum. At hac ra.
tione nec Caius nec Titius Moliatram contractum intenderunt, ervi in revera, ab ipsicelebratus est. Dum ergo contra cinitalis ab imprudente4 non cogitante insim vitio caret, vitiu certe non concipiet ex praevia animi destinatione προαρέσει. Et ista quia clam pro defendendo hoc contraria utcunq; disputari possunt. XXXV. Restat, ut videamus de ejus valore nunc accuratius. Ita
quod fieri potest si praejudiciales aliquas quastiones probe examinaverimus, quippe in quas resolvi videtur totu negocium Ante omnia autem dispiciendum est, utrum carius justo vendere liceat rem quae prosta cum in contractu emptionis venditionis ita. ter necessaria requisita habeatur linitra precii ex proportionei
sultans. De qua re ut accuratior sit tractatio, praemittendum est,
iustum precium in quo consistat, inde justitia ista sit petenda, cum dispar plerumq; contrahentium sitistentio Memptor vili
re comparandi, venditor cariore distrahend votum gerentes ad hunc contrat um accedant, viriq; post multas contentiones paulatim venditore de eo, quod petierat,detrahe me implore aurem huic, quod obtulerat, addente, ad certum consentiam precium, I 8. C. de refranae venae Nec tam eis illico iustum erit preci urin, quod i aeontendendo Emptor& venditor constituerunt, cum justitia non ex consensu partium & conventione privatorum , sed cor
grua de proportionata habitudine rei ad rem astimari debeae,
26쪽
quanquam ut contractu riopinqualemcunm rarassim aut dosectum rescindatur, Leges civiles non admittant. XXXVI. 1stud in confesso est apudo es, in iustitia preci observari debere proportionem arithmeticam quia sicut in arithis metica proportione solum spectatur aequalitas distantiarum itinumeris, ita in iustitia commutativa, iuxta quam precium definiri oportet, solum spectari debeat rerum permutandarum aequalitas, sine respectu perisnarum a uim mirum ipsi permutantes utrinque habeant aequales partes, sic neutra pars neque de lucro gloriari, neque de iniuria vel de damno possit conqueri. Α-rist. l. s. Eib. cap. . Sed hoc tamen ad definiendam quaestionem nondum sufficita quia scit exalto aliquo inspio proportio ista aestimari debet. Istud vero quale sit,&inquo consistat, irroportio ipsa non suggerit, sedaliunde petend-- Proportioni deinceps substernendum. XXXVII. Ut igitur certum quid definiretricalceat,notandum primὸ, in aestimandis rerum preciis non semper attendi earum naturam internam, quippe,quae nobilior saepe est,quam utasimari queat, sed considerari atylurimum velarsii rea velexternas: -- quas circumstantias, quae pro re nata precium augent vel minuunt. Quod si natura rei attenderetur,maioris valoris esse deberet
must, .rmica,vel pulex, quam preciosissima quaecunq, gemma eum Vivum omne praestantius in suanatura silete quavis inanimata Summentiariis contract.' - 6.μπω a Vicissi quia equus bellator non magis equus est, quam alius agiqui ulcando agro destinatus precium omnium idem esse deberet, siquidem nudaeorum substantia, nec aliud quid attenderetur. Sed quia rarior est gemma, uuam musca,sermica vel pulex, equus bellator miIiti plus operώ praestat,quam equusaratis indefit,ut etiam pre
XXXVIII. Non tamen faciendum propterea est cum illis, quIprecia rerum ex sola opinione hominum constitui contendunt. Etsi enim non negem, multum quandoq; in hoc negocio posse Dsectionem, quam quis erga rem gerit, nego tamen, quod quis inponit iustum esse rei precium.Quin nec affectio ista in sola opinio. ne semper consistit, sed iundamentum habet vel in usu rutilitate,
vel inelegantia rei, quarum B tamen, liuasori tant on
27쪽
ie putaret E res equestris studiosius permagno isti milites
um genero lum,quem, si rurestre Opus conficiendum foret, mi nimii putabit agricola. viditat quias usui, quem agricola intendis,minime aptus est eqvuviste generosus. Ita instrumentum musicum non unius aestimabitur assis ab eo, qui musicae rei fuerit ignarus, cum a perito tant m non pro inaestimabili quandoq; ha beatur. Sed in his tamen rebus Opinionem hominum saepe maxi-nnam partem facere agnosco Quid enim est, quod decuplo pluris οὐ and sq, aestimetur instrumentum hoc musicum , quam aliud aliquod caeteroquin nec rude, nec soni inconditi aut incompti p t quid et quod sonum suaviorem tim exacte dimetiri queat, ut decupla eum praestantioreri alio dicere liceat Quid est, Vodeqvi bonitatem tam determinate commendet; ut vigecuplo auctius constitui oporteat precium 'Hic enim ver,suas tacere par. tes vide, opinio,quam qui in rebus voluptuariis, uti sunt ex ea pla data,non agnoscit, quid inter homine geratur , nondum se cognitum satis habere, profitetur. Conficiunt autem hine ora- Iistaeines ad vitae ornatum seu delectationem pertinentes non ha here precium naturale cerium, sed tantum posse vendi, qνantum possit venditor citra fraudem extorquere , aut quantum Emtor sciens trudens voluerit dare Domini Sino dejus. re ιν .f.
dii'. r.qv.aol. id non admittunt, sed res eas vendi debere judicio di istimatione prudentis Mercatoris,in recte quidem conten
men adhuc ea in re valere opinionem toto die experimur. XXXIX. Notandum H o, precia rerum, uti modo dixi. non ex affectu, nec utilitate Lingulorum sed communiter fungi, uti le. gitur in L0Τ- D . Vid.Oivvald. Hillig. is Donest enue i. g.
rem suam asseetio, ut in infinitum propter eam jurare, non invita iuris prudentia diceat. s. 3.abfrii' sit. Q.Infinitum tamen istud quomodo accipiendum fit,optime explicat Franciscus Duarenus
M.; . nempe Pro eo, quodcςrtum ac definitum non est. inomodo
28쪽
do nullum certum praefigunt terminum.' Iactenns ergo, quia prompter affectionem rctum precia exaugentur, juitam di proportionatam dicere litiusmodi aestimationem nemo quisquam poterit, postquam etiam affectione inter mortua astimationis: murto; uistud, quod nimium it decedit. Atq, ex hoc infertur porro, nee istud'Videm justum esse precium, quod emptor ex calore constituit Alvar.Valast. comm 3 n./I. Fieri enim id potest vel ex a G. ctione in rem, vel ex aemulatione alterius alicujus, qui simul lici. tatur uterq, affectus judicium corrumpit, Midcirco proportio. natum facere precium nequit in ocirca, si qVis dixerit, tantia se rem emptam tui truditantidem revendi debere nihil aget nisi justitiam precita se constituti aliunde probet. Ut ut enim admitti possist,respectu osterentis huj9 modi precium non omnino in juitu esse, quatentille spontanea oblatione proprioqia flectu illud pro justo agnovit evapprobavit simpliciter ramen jus an perhiberi
XI. Notandum tertio, precium, quod justum sui co tempore, quo res recens erat,& noviter comparabatur, injustum hodie esse posse ubi eadem res denuo fuerit vendenda, utcunq; nec detrita ea sit nec corrupta Nec enim unqVam aedes, quas extruxissi ipse, tanto vendere poteris, quanto tu eas primum aedificasti. Indue V e. hi mentum bis tervcim ultum decedet de precio Ista autem sere hominum est persuasio, rem quete iam ante in ossi fuit vel detritam nunc esse vel latente aliquo vitio laborare vel ex inopia venditoris venum exponi Qxodcunq; horum praesupponatur, non exiguum'. id pretio detrahet is vix dimidium quandoq; ejns quod
olim fuerat relinquet. Et hue facit, quod Serenissimus Saxo indiciali taxatione modum istam praescripseritici filii folia ita ars stenti bie Ddust in den Elddtenistit ondere liter an 'es' sua, in f
sosse etc. id proces unb Serichre Drdi'. m. v. s . Dennia r. Ita etiam minoris valet merx, cum rogatur Emptor, quam cum roga tui venditor iuxta illud vulgatum ultroneae merce piosunt quo sit,ut idem pannus ridem liber maioris valeant in taberna mero caloris, quam in manu proxenetae sp aerenti sempἰorem, longe
minori aleant spolia, . . victor vendit statim adireptis ho-
29쪽
stium eastris quam alia ejusdem generis,quae etiam a proxenetis .
deseruntur vendenda urbibus pacatis. Martia. ab Aapilcuetvia δvarr.tom.I.c.aI.n. g. Et ex hoc aliqui in sub hastationibus tantam preci naturalis faciunt latitudioem , ut rem duplo pluris vendi aut minoris emi posse contendant. Antonin Diana injumm. cis. ρνetium nδ. Id vero in foro quidem externo tolerari posse non renuo, sed in conscientiae soro tale quid astrui debere non arbitror. xia Concludendum ergo illud esse justum p ecium,quod quilibet extraneus rei & ejus qualitatum probe gnarus dare paratus
Martin.Αapileueti Navarr. HLSed hic tamen probὸ dispiciendum est, ne ex momentis temporum precia minituantur ι'.i f. . ad L.FHeiae sed imo ex pluribus diebus, quae antecedunt di sequun- viride iustitia precii judicari debet Mastard deprobar.eones.ωὐωδ66-Mblana comuum uao . Tir vestende, dic.in rab. itferend.fol. II versi decimo septimo cum fieri pos&, ut aliquo temporis momento veniat qui nimio rei amore corruptus plus iusto licitetur. let etiam istud quandovive justitiam precii dubiam reddere,quod non desint qui postquam vendita iam res suerit,plurimum de voluntate sua jactitant,tantum se dare se voluis se si quidem venalem tetis isse compertum habuissent avibus equidem ut fidem habeat, induci vix poterit rerum humanarum peritus tantum abest,ut ex temeraria ejusmodi jactantia de iustitia precii certum quid statui queat Alv.Valasc. d. consuli 43. n. q.
XLII. In bonis immobilibus hoc sere observatur,ut 'valitas
eorum quantitas redituum piobe examinetur,ZI6 αδε resetnaeis venduas.in Dr.dereb.eον.& ex horum inter se collatione justa initur deinceps rei aestimatio. Non eo minus tamen aestimanda G. mul sunt ea,quae nullis suntreditus, utputa castra,turres,aedificia, cum non ad perceptionem tantum fructuum, sed tonservatio.
nem eorundem, imbri ad personarum commoda habitationem respiciendum sit. Boeroisi sata. Λnwa.Faber. d. lib. tit.a.
30쪽
d .a.η. In reditibus autem computandis pleriimq; viginti simu-
anni connumerantur,&qui quovis anno fuerint proventus, in v
narn massam sive summam rediguntur, qua postea per viginti di visi, quod incla proveni Sproaeditu unius anni habetur. Ccter de
p.m. oo. Κύppe decis .lo Ratio est, quia quantitas redituum non est certa nec uniformis, hinc necesse est, ut ubertate unius anni sterilitas Cerer u compenserer, arg. l. s. C. de locat. Sed quia, postqva ita compuratio facta est, adhuc tum de aestimatione redituum ratio ineunda est, ut ad capitale aliquod , uti vocant, perveniatur recte monent Doctores non respiciendum esse ad tempus caristiae, neque ad annos ubertatis e fertilitatis , sed ad
rempus commune 'vasi intermedium, Coler. d. in. IIo.
XLIII. Quanquam vero ex computatione tali justum resultare precium credi posset tales tamen vel in re ipsa intrinsece vel ex intrarem sese otiarunt Tiandoq, qualitates, ut ex precio ita connumerato multum adhuc detrahi oporteat. Ecce enim dum ex incursu hostium undiq; devastatur provincia factum saepe est, ut Ze Dominus conservando suo praedio sufficiens non esset, Impto rem tamen invenire non poster. Quo casu vix quintam saepe partem saepe etiam minorem venditores acceperunt ejus quod ab Liamtio dum quieta esset possessio, constitutum fuit. Nec tamen propterea rescindere iplis contractum venditionis licet quod se quioribς temporibi pacato rerum statu carius nunc aestimetur praedium siquidem justitia preci non ex hoc tempore definienda est, sed ex tempore contractus,quanti sc. eo tempore vendi po
3 e ld.n. 27. At vendi aliter non potuisse,quam precio eo , quod illo tempore constitutum fuerat, pra supponimus. XLIV. Pari modo situs loci temporum vicissitudo rerum copia aut raritas, emptorum paucitas aut multitudo multum facit ad aestimationem vel augendam vel minuendam.Coler.dem executi R. o X6ppendecfψ .n. . Nec enim tantidem Romae Min Hispania oleum aestimabitur,nec continuis sterilitati bitantidem, quanti secundis fructibus. l. σ31adt. Falciae Ita etiam mi