Introductio in Corpus juris canonici cum appendice brevem introductionem in Corpus juris civilis continente

91쪽

Caput VI. g 42.67Θa occasione inventas, notaverunt. Quas lectiones primum in privatis conventibus, sub praesidio Cardinalis Aloiati Vel, hoc impedito, sub prassidio Cardinalis Caralsae habitis, Oxaminabant et, quae reliquiS praeferenda osset, decidebant; deindo autom in conventibus goneralibus Omnes in unum conjuncti eas iterum discutiobant ot finali sentcntia vel approbavorunt Vel vero rejecerunt Ροrro in correctione textus Decroti ita procedobant, ut, ubi id absquo difficultato fiori posso videbatur, lectionem, quam putabant falsam, simplicitor expungerent et ejus loco eam, quam putabant Ve-TRm, ponerent. Quando autem hoc absquo difficultate fieri non posso videbatur, tunc, lectione antiqua in textu retenta, eam, quam Veram habebant, in peculiari notatione apponebant, quam quidem, Si brenis Brat, in margine textus, sin longior, sub textu illius dicti Gratiansi aut canonis, praemissis voce: Not., Vel signo: g, Vel utroque Simul, Collocabant, Himulque lectorem ad has notationes adjectis ad illas voces in textu congruis numeris vel literis attonium roddebant δ. Qua ratione Correctores Romani in specie 1. canonum initia, etsi ea emendatione indigere viderent, siverunt intacta ot loctionem veram in peculiari notatione apposuerunt; quia

indoli est illi canonos his initiis jam dudum citari consueverant, et hinc

facta oorundem initiorum mutatione confusio circa citationem horum Canonum induceretur'. 2. Idom dicti Correctoros Observaverunt circa illaS Voces textus, ad quas erat adornata glossa; ne scilicet ea voce e textu expuncta

Theiner, Disquisitionos criticae, Append. I. p. 6.; Richter, De omendatoribus Gratiani, p. 39.; Phillisa, Κlache sciit, ram. IV. p. 199. Quem locum illae notationes Correctorum Romanorum non solum in editione Docroti ab his curata si Romas a. 1582 publici juris facta, verum etiam in omnibus posterioribus editionibus Decreti si satis obtinoni. In oditionibus Do-

creti non glossatis autem notationes eorundem Correctorum Meriores Simul cum aliorum Virorum eruditorum adnotationibus in peculiaribus notis in infima parte paginarum Vel columnarum collocatae sunt. Longiores illae notationes eorum in his

oditionibus iram sub toxtu illius dicti Gratiansi aut canonis, ad quod aut quem pertisses, positae, et in oditionibus recentioribus insuper de regula vocibus: Core. R-m., Vol signo: g, vel utroque simul signatas, exhibentur. Excipiuntur hoc respectu editionos Docroti Richteriana Lips. 1839 et Friedbergirenta ibid. 1879, in quibus praefatae notationsa Correctorum longiores pro omnibus dictis Gratiani et canonibus , quae et qui in illa pagina occurrunt, simul in inferiori parto illius paginae positae et vocibus: Notationes Correctorum inscriptae sunt. Quod attinet

in Specie notationes breviores, ch. v. g. notat. Corr. Romm. ad dicti Grat. init. D. I. Vocem: in Evangelio; ad c. 1. ead. Vocem: per afrum; item ad c. 4. ead. Vocem: tantummodo. Quod autem ad notationes eorundem Correctorum longiores pertinet,

ch. V. g. notat. ad inscriptionem Decreti, et quidem ad Voces: ac primum sin oditione ex roconsione Priri et Francisci fratrum Pithoeorum, Paris. 1687, Lips. 1695, ibid. 1705 et alibi, ad vocom: de jurri; porro ad c. 4. D. I. Voces: Mos est; ad c. 7.ead. Vocem: Successio; ad init. qu. 5. C. II.; ad ε 3. dict. Grat. post c. 48. C. VII.

m. 1. Voces: in prima cau8α. Vide hoc respectu notat. Core. Romm. ad c. 23. D. LXIV. Vocem: in synodo; porro ad inscript. c. 32. ead. Vocem: constitutio.

92쪽

Pars I. Decretum Gratiani.

fundamentum glossae subtraheretur ). Quem agendi modum ipsi emendationi toxtus Decreti non obfuisse, manifestum est, quum genuina loctio in poculiari notatione monstrata sit. Eundem illum modum, Ac. animadversiones suas in peculiaribus notationibus proponendi, Correctores Romani3. tunc ObservaVerunt, quando Decreti teXtum non corrigere, Sed SO-lummodo e lanare, i. e. assertionem in eo propositam declarare, Vel plane refutare satagebant; quippe quum hoc negotium de regula nonnisi longiori animadversione absolvi possot. Quo quidem in negotio illi maximo

usi sunt operibus S. Thomae Aquinatis, S. Bonanenturae, Joannis a Wrrecremata ac praesertim canonibus et decretis Concilii Tridentini δ. 4. Ρorro Correctores Romani, quum aliquem canonem e pluribus locis ejusdem operis, a se invicem magis minusve remotis, compositum ridorent, id in textu ejusdem canonis congrua adnotatione, V. g.

et infra; et supra; et paucis interjectis; et post nonnusire; et post multu et simili, indicare sategerunt'. Simili modo Corroctores Romani in emendations et Oxplanatione glossae ordinariae Decreti procedebant. Cui glossas hujus rei gratia item ad marginem sub astoriscis vel aliis signis opportunas notationes apposuerunt, praesertim e praefatis aliisque Oporibus litterariis haustas '.

43. Valor eorum, quae correctores Romani in emendatione Decreti praestiterunt.

Μagna cum cura et solertia Correctores Romanos in negotio emendationis Decreti processisse, e notationibus eorum accurate pensatis elucet'. Eosdem porro in multis canonibus genuinas inscriptiones restituisse negari nequit M. Eos non omnia, quas hac in re desiderabantur, praestitisse, non mirabitur, qui perpenderit, eo tempore nondum SS. Ρatrum aliorumquo Scriptorum ecclesiasticorum, Conciliorum et

i Ch. notat. Core. Mmm. ad c. 1. D. XLI. Vocem: intct errens, ad quam Vocem glossa hoc notarit: ,Sc. nolens conformare se aliis . Porro ad O. 6. D. XCVI. Voces: Quum M verum; ad c. 5. D. XI. Vocem: eae dictis; ad c. 30. C. XXVI. qu. 4. Vocem: Guilisarius. Ch. V. g. notat. Core. Rom. ad dict. Grat. post c. 89. D. I. de poenit., Voces:

Dotoris judicio. Ch. V. g. c. 2. D. XII. ante ε Non novum. 1.; c. 5. D. XVII. ante φ Si vero. 2.; c. 8. C. XXII. qu. 2.- Ch. notat. mam. ad gl. dict. Grat. init. D. I. V. Humanum genus; ad gl. ibid. V. naturali; ad gl. ibid. V. vult; ad gi. c. s. D. XIX. V. consilio; ad gi. c. 2. D. XXVI. V. non per conditionem. Porro ch. jam saepe memoratam admonitionem eorundem Correctorum Romanorum ad lectorem sub inscriptiono: .ga, de quibus lectorem' etc. g De notationibus in glossa.

h Ch. V. g. notat. ad c. 1. D. XXXI. V. Maeoria; ad c. 3. C. VIII. qu. 1. V. ' scoporum; ad O. 8. ead. V. evangeliarendi; ad c. 11. ead. V. Episcopos, et V. Os rimatur; ad c. 18. ead. V. Domini; ad O. 21. ead. V. acolythi; ad o. un. D. 4. ead. V. Symmachi.' Ch. V. g. notat. ad c. 5. D. XI. V. Eae dictis; ad O. 6. C. XXI. qu. 5. V. Constan

93쪽

Caput VI M. 69docrotalium Summorum Ροntificum accuratas editiones adfuisse, nec etiam omnes juris canonici collectiones, quibus Gratianus usus fuerat, tunc temporis notas fuisse ); immo hodieque post tam multorum virorum eruditorum curas plurima in Decreto contineri effata, quorum auctores demonstrari nequeunt .

Legalem tamen Valorem, talem videlicet, ut ab eiου recedere non licsat, illa, quae dicti Correctores in emendatione Decreti praestiterunt, nequaquam habent, sed tantummodo doctrinalem, qui videlicol omnino pendet a rationibus, quibus ipsa superstructa Sunt δ.

ARTICULUS TERTIUS. Inde ab sditions Psorsti 0ratiani Romana authentida a. 1582 usque

Quum negotium emendationis Decroti pluribus vicibus, partim Summi Ροntificis, partim aliquorum e Correctoribus obitu aliisque obstaculis interruptum fuisset', ipsum tandem anno 1580 fere absolu-

Ch. Frisdbem in civ. prologg. col. LXXXIX. Sq. Richter, De .smendatoribus Gratiani, p. 21. sq. Friedbem in citi. prolegg. l. XLI. Durius quam justius de iis, quas dicti Correctores praestiterunt, judicare dignoscitur Sinulte, Dio Glosso gum Decret Gratians, in est. Scripti. memorabb., tom. XXI. pari. 2. p. 94.; Idem, Dis Geschichte der Quellen, tom. I. p. 73. Sq. :δ DouDt, Ρrae M. canonn., lib. IV. cap. 13. n. 3. sed. Venet. 1717, p. 399.)Papa Benedictus XIT, De seo. Dei beatis. et beat. canonig., lib. IV. pari. 2. cap. 17. n. 10. Opp. ed. Venet. 1767, Om. IV. p. 365.), qui commemoratis litteris brevibus Papae Gregorii XILL: Quum pro munere s torali, d. d. 1. Julii 1580, et: Emendationem Decretorum, d. d. 2. Junii 1582, oditioni Decreti Romanae a. 1582 a Correctoribus RomaniS paratae praefixis, provocans etiam ad Emmanuelem Schelatrate, bibliothocas

nec non ad Petri et Francisci fratrum Athoeorum conamina, Decretum emendandi, Saec. XVII. Suscepta, hoc respectu ait, ut Esquitur: . Praefixas denique sunt Decreto

Gratiani omondato Apostolicas littorae Gregorii XIII., quibus testatur, libros juris

canonici fi. e. eos, qui constituunt Corpua juris canoniciJ, of idso etiam Decrotum Gratiani, fuisse suo mandato recognitos, correctos et expurgatos, nec quidquam iis addendum, detrahendum de iis, in iisvo commutandum aut invertendum, sancitis poenis adVorsus eos, qui non parerent. Attamen cum his minime refragantibus docti viri multa adhuc post Gregorianam correctionem emendanda comeant in opere Gratiani, uti videri potost apud Douistium in Praenoti. canonn. lib. IV. cap. 13. n. 3., apud Soheistraten in Antiquitato illustrata, dissert. 2. cap. 13. n. 238. , apud Cardinalom Bellarminum de Scriptor. Eocissimi. , no quid dicam de fratribus Pithoeis, qui uniVersum opus diligentissimo ad ipsos usquo apices Oxpendentes singula loca recognovorunt, et primigeniis auctoribus restituere conati sunt: poterit unusquisquo facili negotio deprehendero, praecedentes operis correctionsa, pontificia auctoritate vallatas, jure suo non obsistere ulteriori Decreti correctioni, Husdsm Sanctas Sodis judicio dobito cum obsoquio submittendas Quam sontentiam Papa Benedictus XLV. nequaquam proferre potuiSSet, si emondationibus Correctorum Romanorum logalem auctoritatem inesse putavisset. ' Richter l. o. p. 43. Sqq.

94쪽

Ρars I. Decretum Gratiani.

tum est. Tum Ρapa Gregorius XIII. litteris brevibus: Quum pro munere pastorali, d. d. 1. Julii 1580, textum Docroti, a Correctoribus adornatum 1, approbavit, ita ut eum ullatenus mutare nemini liceret, et insuper Ροpulo Romano, in cujus officina typographica idom Docrotum imprimendum erat, privilegium concessit, Vi cujus intra proximum decennium nulli alii typographo absque permissione d dem Ρopuli Romani vol ejus deputatorum illam impressionem suscipere liceret.

Impressum autem Decretum una cum glossa est Romae in aedibus Ρopuli Romani a. 1582 uno tomo in fol. sub titulo: ἡDecretum Gratiani omondatum et notationibus illustratum una cum glossis, Gregorii XIII. Ρ. Μ. jussu oditum. Quas oditio uom aliis littoris brevibus pontificiis: Emendationem Decretorum, d. d. 2. Junii 1582 safronto Docroti collocari solitis), donuo approbata est ita, ut textum Docreti in sa exhibitum mutare, aliquid si addere vol domoro nomini lic0at. Hasc oditio Docroti simplicitor dicitur oditio Docroti authontica Romana. Quae editio, nunc Valde rara, habetur in c. r. bibliotheca palatina VindobonenSi. Quod litterarum characteres hujus editionis attinet, aliis auctoritates a Gratiano in Decretum relatae, aliis Ρalsas, aliis dicta Gra-

In praefato brevi Ρapae Gregorii XIII.: Quum pro munere pastorali, Videtur quidem innui, ac si idem Summus Ροntifex praeter Supra dictam, glossatam, adhuc aliam, absque glossa, Decreti editionem a dictis Corroctoribus curari voluerit. Vorum hujusmodi editionis Docreti, solum ejus textum exhibentis, quae eadem, ac prior illa, auctoritato Ρapae Gregorii UL Romae prodiorit, nullum exstat vostigium. Unde Videtur Ρapa Gregorius XI hujusmodi consilio, si quod primitus ceperat, decursu temporis ob aliquam graVem cau-Sam recessiSΗΘ'. Una cum sextu reliquarum partium Corporis juris canonici, pariter ab iis recenso. Α honto hujus oditionis post titulum referuntur primo supra memoratum breve Ρapas Gregorii XLII.: Quum pro munere pastorali; tum duo conspectus Decreti, alter prosaico, alter metrico sermone adornatus; porro index alphaboticus omnium canonum Decreti et alius alphabeticus index rerum notabilium, quae tractantur in glossis et notationibus Decreti: consignatio errorum typi, a lectore corrigendorum; Correctorum monitio ad lectorem ἡ Εa, de quibus lectorem principio visumost admonero ); index librorum, qui pro juvando emendationis nogotio o variis locis orira Romam sunt obtenti, et tandem Papas Gregorii XLII. breve: Eme Mionem

Derectorum, item supra citatum.

Aspendiois instar huic oditioni Decreti adjunguntur: Caninos poenitentialsa; sic dicti Canones Apostolorum, ex versione Gregorii mloandri Hesmann), juria- consulti formant, ' 1531 Idcher, Aligem. Golehrten-Lerihon, tom. II. col. 1336.3; index materiarum Decreti, a Martino, O. S. D. , Papae poenitentiario, serius archiepiscopo Gnsanensi nominato si 1278), exaratus et communitor Tabula Martiniana dictus, atque repertorium dictionum notabilium, quae in hac tabula continoniux. Uinter, Do omendatoribus Gratiani, p. 48.

95쪽

45. Γlteriora Decretum emendandi conamina.

Quum etiam post Correctorum Romanorum curas haud pauca in Decreto Gratiani deprehenderentur, quae correctione indigebant, hinc alii viri oruditi illis corrigendis curam et operam impenderunt. InterquOS prae caeteris memorandi sunt 1. Antonius Augustinus, jam supra laudatus ), qui, quum tempore ovulgatae editionis Decreti Romanae, a. 1582, suam . De emendatione Gratiani' dissortationem jam absolutam habersi, eidem dissertationi, dicta editione Romana accurate collata, congruas additiones app0Suit, quibus aucta dissertatio illa prima vico typis prodiit Τarraconae a.

2. Franciscus Florens CFlorent , juris canonici in Academia Aurelianensi professor ' 1650) ', qui ad hunc finom Oxaravit dissertationem, inscriptam: . De methodo atque auctoritate colloctionis Gratiant.' ε3. Stephunus Baturius, eruditus Gallus ' 1718), qui praefato operi Antonii Augustini, ab ipso Ρaris. 1672 odito, adjunxit . Notas

ad Gratianum'; quae tamen decreto S. Congr. Indicis, d. d. 19. Junii 1674, in Indicom librorum prohibitorum relatae Sunt'. 4. Carolus Sebastianus Berardus, nations Italus, in Universitate

morem gerens prohibitioni, a Ρapa Gregorio XIII . supra adductis litteris brevibus: Quum pro munere pastorali, et: Emendationem Decre torum factae, a mutatione textus Decreti, in oditions Romana ab R. 1582 propositi, sedulo abstinuit et pro ejusdom textus correctione Peculiare opus exaravit sub titulo: . Gratiani canones genuini at repocryphis discreti' quo praesertim inscriptiones singularum auctoritatum, utrum genuinae an spuriae sint, eXpendit et inscriptiones genuinas restituero satagit. Quod opus quamquam non sit ab omnibus

eris liborum', tamen pro indagandis fontibus auctoritatum Decreti perquam utilo dici dobot. 5. Paulus Iosephus Riegger, juris canonici in Universitato Vindobonensi professor ' 1775)', qui ad praefatum finem exaravit disi Ch. supra p. 62. Inter castora apud Gallandium, De Vetustis canonum collectionibus etc., Venet. 1778, p. 437. sqq. De aliis ejus editionibus ch. Phillim, Κὰche echt, tom. IV. p. 194. not. 31. ' Doujat, Ρraenoti. canonn. lib. V. cap. 9. sed. Venet. 1717, p. 473. sq.).- Apud Gallandium l. c. p. 423. sqq. Sohuisse, Dio Goachichio der Quellen, tom. ΙΙΙ. pari. I. p. 623. - eii Ferraris Prompta Bibl. canon. , ed. I. P. Migne, Paris. 1861 Sqq., tom. VIII. col. 583. ' Quod prodiit Augustae Taurin. 1752-1757, et iterum Venet. 1783. 3 parit.,4 tomm. in 4'.

' Ch. Ponatus, Jus canonicum etc., tom. I. p. 226. Sq.' Schulte l. c. pari. 1. P. 208. Sqq.

96쪽

Ρars I. Decretum Gratiani.

Sertationem, inscriptam: . De Decreto Orahiant f i, quam deinceps ejus

filius Iosephus Antonius, juris publici Staatsrocht) in Ρragonsi Uni- Versitate professor ' 1795) , omondavit et inscriptam: ἡDo Gratiani collectione canonum illiusque methodo ot mendis' a. 1774 typis ovulgavit'. 6. Io iocus te Plut, juris canonici in Univorsitate Lovaniensi prο- fessor ' 1810) ', qui pro Docroti emendatione, omnino tamen prae fato operi Caroli Sebast. Berardi innixus, dissortationsem exaravit Sub titulo: ἡ De spuriis in Gratiano Canonibus', quae typis prodiit Lovani 1777. 7. Ioannes Fridericus Schulte, juris canonici et gormanici olim in

Ρragensi, nunc in Bonnensi Universitate professor', qui hoc respectu cum amplissima oruditions multos libros et plurimos tractatus singulareS elucubravit M. In quorum tamen operum, indo ab a. 1870 editorum, USU propter enormem, quam hic auctor indo ab illo tompore Subiit, ipsorum juris canonici principiorum vicissitudinem', praesertim illi, qui studium juris canonici demum auspicantur, summam cautio-uom adhiboro debent.

46. Novae eriticae editiones Decreti.

Dum canonistae supra nominati do om0ndations Docroti Gratiani oruditis disquisitionibus meruorunt, alii hoc respectu novas critic oditionos ejusdem Decreti parando merere Sategerunt. Huc pertinent 1. Petrus et Franciscus, gemini fratros Pithoei Pithou , natione salii', qui textum Docreti eruditis, utiquo autem saepe etiam gallicaniSmo consperSis, notationibus instruxerunt '. Quom textum Decreti, ab iis adornatum, Claudius le Peletier, negotiorum publicorum

rogni Galliae administor ' 17 11)Τ', typis imprimi si ovulgari curavit 1.

3 Quas prodiit Vindobonas 1760.

Sinulte, Dio Goschichio dor Quesson, tom. III. p. 1. 261. Sqq.' In suis , Oblectamentis Historias si Iuris occlesiastici . Ulmae 1776. - Biographis univorsolis. Broelles 1854 Es., ωm. XXIV. p. 234; Nouvelle biographie gsingrate. Paris 1859 EA., tom. XXX. col. 849 SS. st Rus Vitam, ab ipso porscriptam, vide in ipsius citato opero: Dis Goschichio dor Quollon, tom. ΙΙΙ. pari. l. p. 435. Sqq. ' Quos ipso onumeraVit l. c. p. 436. Sqq. 7 Ch. Litorari schor Hand siser sed. Franciscias mi amp) annuar. XVUL a. 1879) n. 275. col. 647. sqq.; Laurin, Schulle's Κlache echisWissenach. sinst undjsteti, ed. H. Vindob. 1875; Idem, Dor Colibat dor Getallichen. Vindob. 1880, p. 187. sqq. ' Nati dis 1. Novombris 1539: quorum alter, Petrus, Obiit a. 1596, alter, Franciscus, a. 1621. Schulte l. c. pari. 1. p. 564. sqq.; Iocher i. c. ωm. ΙΙΙ. col. 1600. sqq.)' Ch. do his notationibus Benedict. XIV., De sorvorum Dei beatifications stbeatorum canonigatione, lib. IV. pari. 2. cap. 17. n. 10. Opp. ed. Venet. 1767, fom. IV. p. 365.); Phillis' Κlache echt, tom. IV. p. 205. 3' Sohulte l. c. tom. I. p. 74. Tomo Ι. Corporis jur. can., cum notis Petri et Francisci liatrum Pithosorum, ipsius cura oditi Paris. 1687, 2 tomm. in fol. Quas editio deinde repetita ost Lips.

97쪽

73Caput VII. g 47. 2. Iustus Henning Biasmer, juris canonici in Univorsitato Halonsi profossor ' 1749) t. Qui itfm Decrotum Gratiani, utique cum magna propensione in Protestantismum, eruditis notis instruxit, textum ejus autem, a textu editionis authenticas Romanae a. 1582 frequenter et irrationabilitor recedendo , pro sua opinione adornavit atque ita adornatum typis evulgavit'. 3. Aemilius Ludovicus Richter, juris canonici primum in Maroburgensi, deinde in Berotinensi Univorsitato profossor ' 1864)A. Is Docrotum Gratiani, toxtu seditionis authonticae Romanae accurate Ser-Vato, egregiis notis historicis et criticis auxit si typis odidit'. Quas oditio intor omnes editionos Decreti absque glossa, quae post authenticam Romanam a. 1582 in publicum prodierunt, pro praxi lari ecclesiastici maxime commendari meretur'. 4. Aemilius Friedbem, juris canonici in Univorsitato Lipsionsi Professor'. Qui Decretum Gratiani, pluribus et antiquissimis ejus Codicibus mss. ot multis aliis operibus litterariis huc spectantibus ac- Curatissime collatis, praeclaris notis criticis et historicis ornavit in- Superque ei egregia prolegomena praemissit ipsumque publici juris fecit'. Qui tamon in hac oditions imprimis textum Decreti originarium, uti hic e manibus Gratiani prodierat, exhibere sategit', et utique otiam lectionos variantos editionis authonticae Romanae a. 1582, attamen solummodo in notis, infra textum positis, adduxit. Quas oditio proinde usibus historico-criticis summopere, usibuSpracticis occlesiastici fori autem minus serviro dicenda est '.

Charactor et Vator Decreti. 47. character Decreti originarius. Decretum Gratiani, uti e manibus Gratiani prodierat, non erat nisi opus eruditi privati, et hinc opus priVatum. Et proinde singula

Sohvue, Dis Goschichio dor Quellen, tom. ΙΙΙ. pari. 2. et 3., p. 92. Sqq. Ch. Aemil. Ludov. Richter, in prastat. ad Decretum Gratiani, ab eo in parte I. Corporis jur. can., Lips. 1839 evulgati, editum, p. V. ' Τοm. I. Corporis jur. can., ab ipso Halas 1747 2 tomm. in Α' oditi. Sehulte l. c. p. 210. Sqq. β Pari. I. Corporis juria can., ab eo Lipa. 1839 2 parit. in 4' evulgati. β Ρro ejus usu notandum sat, in ipsius indice canonum alphabetico Puleas aliis quam roliquas auctoritates litterarum characteribus impressas QSRe, atque conjunctionsm: quum, apud antiquos etiam Voce: cum reddi solitam, constanter Voce: quum exhiberi. ' Sinuue l. c. p. 238. Sq. ' Part. I. Corporis jur. can., ab ipso editi Lipa. 1879 sqq. 2 parit. in Α'.' Uti ipse profossua ost in citi. prolegg. col. XCV. ' Alias oditiones Docroti Gratiani inferius spart. III. cap. 3. art. 1.), ubi de oditionibus totius Corporis jur. can. sermo eSt, adducuntur.

98쪽

Ρara I. Decretum Gratiani.

effata, in eo relata, rospoctu juriatico non nisi tantum Valebant, quantum ex se seu e suo auctore valoris juriatici habebant, seu quantum Valebant, antequam in Decretum Gratiani relata erant. Etenim Gratianus, qui in Ecclosia nulla potestato legislativa gaudebat, opus suum ulla auctoritato togati donaro si offatis in illud congestis aliquid valoris legalis conforro vel ad id, quod lario jam o sua origine habebant, addere nullatonus potorat ' Ρroinde, si Docrotum Gratiani habendum sit pro collectione juris ecclosiastici publica ssu logali seu authontica seu pro codice, et quidem universali, cujus videlicet ea Vis est, ut omnia effata, quae continet, a quocumque illa originetenus provenerint, Valorem ecclesiasticae legis, et quidem universalis habeant: necesse omnino est, Decretum Gratiani hunc characterem deinceps a compotento potestaste legislativa Ecclesiae, sive expresso, sive tacite obtinuerit, i. o. ad dignitatem codicis occlosiastici universalis vol ab aliquo Summo Ροntifico aut Concilio generali, Vel per universalem Ecclesias consuetudinem elevatum fuerit.

48. Praetensus character Decreti deinceps obtentus.

Erant quidem, qui assererent, et partim adhuc sunt, qui amerant, Docrotum Oratiani deinceps charactorem codicis ecclesiastici unive salis assecutum esse. Et secundum nonnullos eorum hoc factum est 1. per e ressam ipsius Decreti pro codice occlesiastico universali approbationem e parte Summi Ροntificis Eugenii III. 1145 1153)

Qui quidom canonistae circa hanc rem innituntur supra p. 46.) memorato ,, Calendario archigymnasii Bononiensis', in quo narratur, Decretum brevi, postquam absolutum fuisset, et quidem mox, postquam ejus plagium, a Cardinati Ρaucapalea, ut fertur, attentatum, coram Ρapa Eugonio III. detectum esset, ab hoc, cognita ipsius praestantia, pro codico ecclesiastico universali approbatum et publicatum esse. Verum, quemadmodum dictum . Calendarium archigymnasii Bο-

superstructa, nullius momenti esso dignoscitur.

Aliud auram do sxprossa Docroti Gratianei pro codico ecclesiastico uniVersali approbatione, sive a Ρapa Eugenio LII. aliovo Summo Ρontifice, sivo ab aliquo Concilio gonorali facta, nullum omnino vestigium exstat; uti plurimi, siquo clarissimi viri cruditi unanimiter contestantur δ.

Ch. Sohuue, Dio Letas von don Quollon dos hathol. Κlache echis, p. 331. 3 Ch. supra p. 46. Ita Florens, Do methodo atque auctoritate collectionis Gratiani, apud Gai landium, De Vetustis canonum collectionibus etc. p. 424.; Reio turi, Jus canon unis. Prooem. ε V. n. 72.; Benedictus XIV, De servorum Dei beatis et boat rum canonizat., lib. IV. pari. 2. cap. 17. n. 10. Opp. ed. Venet. 1767, Om. IV. p. 365.); Sarti, De claris archigymnasii Bononiensis prolamoribus, sem. I. pari. 1 p. 262. ε s.; Ponatus, Jus canonicum sic., tom. I. p. 102.

99쪽

Caput VII. g 48. 75 Alii illum characterom codicis occlesiastici univorsalia Docreto Gratiani deincops accessisse asserunt 2. per tacitum ipsius o parte Summorum Ρontificum si Conciliorum generalium approbationem, hoc respectu allegantes:

M quod Summi Ροntifices Pius IV., Pius V. st Gregorius XIII. Decretum Gratiani omendandum et typis imprimendum mandaVerunt. Hoc utique revera factum est . Attamon pre hoc dicti Summi Pontifices tantummodo correctum et purum Decreti textum rostituies ovulgari os tali ratione viris, studio juris canonici vacantibus Vel in praxi occlesiastici fori constitutis, de apto et tuto cognoscendi juris canonici subsidio littorario providere Voluerunt, id quod nominatim Papa Gregorius XIV jam memoratis litteris broribus: Emendationem Decretorum, d. d. 2. Junii 1582, eXpresse enuntiavit; de caetero autem pristinum Decroti characterem intactum reliquerunt. Sane, Si dicti Summi Ρontificos sa ro Docrotum Gratiani ad dignitalom codicis

occlosiastici universalis ovehere voluissent, id, utpote rem summi mO- menti, claris et perspicuis Verbis expressuri fuissent .

b) Ρrastorea pro illa assertione allegant, quod Ρapa Gregorius XLII. litteris brevibus: Quum pro munere pastorali, d. d. 1. Julii 1580, De-crotum Gratiani collectionibus docrotalium Summorum Ροntificum Gre-sorii LX., Bonifacit VIII. et Gementis V., certo publicis seu authentisis, junxit et simul cum illis juri canonico, i. o. juri occlesiastico universali seu Ecclesiam universam obstringenti sese. supra g 2.),

Etiam hoc quidom verum est. Attamen nec inde Decreto Gratiani charactor codicis occlesiastici universalis rationabilitor vindicari potest. Etonim prassatis littoris broribus Oodom modo ac Decretum Gratiani, otiam collectiones viginti Extravagantium Joannis XXII. oti Ch. supra p. 63. sqq. Sehulte, Dio Loeso von dan Quollon dos hathollachen Κirche echis, p. 329. y Certo Ρapa Gregorius XLLI. ibi singulas collectiones illas una cum Decreto Gratiani primum singillatim enumerat et deinde simul comprohendit et Voce: ἡ hoc juris canonici corpus ' designat, inter caetera dicens: .Quum autem ipsum Decretum absque glossis a prasistia a nobis deputatis jam latum emendatum et correctum ac nonnullis annotationibus illustratum existat, ipsiusque major pars . . . ima cum dictiSDscretalibus felicis rocordationis Gregorii α. praedocessoris nostri jam impressis recognita si approbata ait, roliquum Voro ejusdsm Decreti una cum annotationibus praedictis tam absquo glossis, quam ipsum latum cum glossis, Sextumque et Clementinas simul et ExtraVagantes . . . recognoscendis omnia et approbanda in officina Populi Romani . . . imprimi et impressa divulgari jusserimus, ac ut ad majorem Christifidelium . . . commoditatem hoc Iuris Canonici CorFus fidoliter et incorrupte juxta Oxomplar hic Romae impressum a catholicis typographis . . . imprimi possit: Nos opportune providere volentes, ut hoc Ius Canonicum sic expurgatum ad omnes ubique Christifideles sartum tectum pervoniat, ac ne cuiquam liceat eidem operi quicquam addere, Vel immutare, aut invertere, . . . Sed prout in hac nostra Urbs Roma nunc impressum fuit, sempor et perpetuo integrum et incorruptum conservetur: Μotu proprio ' sto.

100쪽

Ρam I. Decretum Gratiani.

Communium cum praedictis legalibus seu authenticis decretalium collectionibus Summorum Ρontificum Gregorii α., Bonifacit VIII. 0t Ct mentis V. junguntur et cum eis juri canonico accensentur; quae tamen collectiones Extravagantium hoc non obstante tantummodo privatae juris ecclesiastici collochionos sunt Ρolorat utiquo Summus Ρontilax

prastatis littoris broribus Docrotum Gratiani, utut collectionem juris ecclesiastici privatam, illis colloctionibus publicis jungere si simul cum

eis juri canonico acce ere, quatenus, uti illae collectiones e toto, ita et ipsum, licet quidem non e toto, sed tamen e magna parte, ,3 canonicum, i. e. leges ecclesiasticas universales, videlicet constitutionos Summorum Ρontificum et Conciliorum generalium, easque pro Ecclesia universa editas, continet'. c) Insuper pro illa assortione in medium adducunt, quod Summi Ροntificos saepius auctoritates, in Decreto Gratiani comprehens , citaverunt.

Verum quidem est, Summos Ροntifices et Concilia generalia Haepius auctoritatos in Decreto relatas citarisse. Attamon illi fas in multis casibus ita citavisse dignoscuntur, ut

incertum sit, utrum eas ex Decreto ipso citaverint, an vero ex earum

fontibus, uti actis et ducretis Conciliorum, Regestis pontificiis etc., quos fontes illi facito prae manibus habore potuerunt'. Ex hujusmodi igitur citations auctoritatum, quae in Decreto positae sunt, in favorem illius assortionis rationabilitor nihil inferri polost. In nonnullis quidem casibus Summi Ρontificos ot Concilia generalia

3 Ch. infra pari. II. Secl. 6. cap. 2. ari. 3.

Reifenaeuel, Jua. canon. univ., Ρrooom. g V. n. 71.; Schulle, Die Lehre Vondon Quollen dos Lathol. Κlachenrechis, p. 351.' Id valet v. g. do synodi Toletanae IX. a. 655 cap. 5., relato in c. 74. C. XII. qu. 2., quod tanquam ,consititurionem canonicamq Papa Innocentius LLI. 1198-12163 citat in docrotali opistola, ad Eliensem in Anglia episcopum data Comp. III. cap. 3. de his, quae conceduntur ab episcopo, ΙΙΙ. 11., in: Ant. Augustini Antiquae collectiones decretali., ed. Berd. 1576, fol. 186. b), si post sum Papa Gressorius M. cap. 9. X. de his quae fiunt a praelat. ΙΙΙ. 10. - Item de synodi Tolet. IV. a. 633 cap. 37. , relato in c. 30. C. XVI. qu. 7. , quod voce: hin sacris canonibus' Ρapa Iemens LLL. 1187 - 1191) citat in docrotali spistola, ad quendam episcopum directa Comp. II. cap. 2. do juro patron. ΙΙΙ. M., apud Ant. Augustinum l. c. sel. 110. b), et deinde Ρapa Gregorius u. cap. 25. X. de juro patron. III. 38. Ρorro do auctoritatibus, synod. Tolet. N. a. 633 cap. 33., epistola Papas Gelasii L, atque synod. Hispal. II. a. 619 cap. 2., relatis in c. 4.-6. C. XVI. D. 3., ad qum voce: hcanon ' Ρapa Urbanus ILL 1185-1187) rospicit in decrotali spistola, ad duos Ρriores Ord. S. Augustini in .glia missa Comp. I. cap. 5. de parochiis, III. 25., apud Ant. Augustinum l. c. fol. 47. b), et deinde Ρapa Gregorius LX. cap. 4. X. de paroch. III. 29. - Ρariter de constitutions Ρapas Gregorii UI L. 1073-1085), in synodo Romana a. 1078 edita, relata in c. 103. C. XI. qu. 3., quam dictione: hestoreulum in jure' Papa Innocentius ΙΙL. citat in constitutions pro univorsia Cru-- signatis sidita Comp. III. cap. 7. de sent. excomm. V. 21.; apud Ant. Augurietinum l. c. fol. 226. a), et post eum Papa Gressorius LX. cap. 34. X. de Sent. Θxcomm. V. 49. Ch. Rei senatuel l. c. n. 67. 72.; Schmalayrueber, Ius eccl. unis., tom. L