장음표시 사용
81쪽
Inventa arte typographica mox etiam Decretum Gratiani typis imprimi coepit. Et quidom prima Decreti editio, praeter nonnullas ejus
editiones sine anno s. a.) , atque etiam sine anno et loco et nomine
typographi s. a. l. et n. t.) , Omnibus his determinationibus instructa, prodiit a. 147 1 Argentorati apud Henricum Eggesteyn, fol. , quam brevi tempore plurimae aliae secutae sunt, uti ibid. a. 1472 Bq., Μο-gunt. 147 2 apud riis. Schoissor in fol. , Venet. 1474 apud Nicol. Jenson, Rom. 1474 apud Simon. Nicol. de Luca, fol. , Basil. 1476 apud Johann. de Venigen, Rom. 1476 apud Georg. Laur. de Herbipoli, Basil. 1481 apud inchaolom Wonssior, et alibi'. Inter quas editiones, quae usque ad initium saec. XVI. prodierunt, in spocle notanda est illa, quae a. 1505 prodiit Ρarisiis apud Utricum fering ot Boetholdum Remboli cura Ioannis Chaspuis, licontiati juris in Univorsitato Parisiensi. Quae editio, quum priores oditionos
glossatae omnes nudum apparatum glossarum, a Bartholomaeo Bri-xiensi adornatum, absque ullis additamentis referunt, jam plura additamenta dicto apparatui partim adjecta, partim inserta, exhibet, et quidem: 1. Casus chistorius Bartholomaei Brixiensis, atque disisiones sui- donis do Baysio '; quas additamenta glossae praemittuntur. 2. Hura additamenta, ipsi glossae, partim cum inscriptione: Additio, partim absque illa inserta, et quidem nominatima) o legistae, qui dicebatur Quitius, Quit tonus, etiam Quit tonicinus, et communiter per abbreviationem Voce: Cinus o nus designari solet', Lectura in Digestum vetus'; b) o Rosario Docroti Guidonis de Busio. Ex quo proveniunt omnia illa, quas ab initio vocem: Additio prasfixam h snt et in fino
Stistabibliothinon, in cut. rotati. Hess. ωm. LVII. p. 575. n. 47., p. 577. n. 52., p. 606. n. 85.; Idem , Iter gallicum, in civ. relati. Sess. tom. LIX. p. 366. n. II., p. 367. n. VII. et VIII , p. 398. n. LVI; p. 401. n. LXIX.; p. 420. n. XCI6 p. 421. n. XCIV. et XCVI., p. 427. n. CXX., CXXIII., p. 128. n. CXXVIII., p. 429. n. CXXIX6 p. 443. n. CLXXV. et CLXXVI., p. 471. n. CCXXXV. Item AemiIius Frisdbery, in citi protegg. col. XCV. Sqq. 3 mi est a) Gratiani Docrotum cum apparatu. Venet. per Andr. de Torresanis de Asula. S. a. 4'. Ρorro b) Gratiani Decretum cum apparatu, emendatum per Ghyabcrtum do Stoesonburch, in utroque jure doctissimum, opora et liberalitato Ado do Rot i Vonstita impressum. S. a. 4'. min, Repertorium bibliographicum, ed. Stutinari. et Ρaris. 1826-1828, Vol. I. .part. 2. p. 496. n. 7881. Sq.)
Punare, Conspectus monumentorum typographicorum saec. XV. Norimb. 1797, p. 228. n. 40. Punare l. c. p. 228. Sq.; min l. c. p. 496. Sqq.' Sintiue, Dis Glosse gum Deorsi Gratians, in cit. scripti. memorabili. Om. XXI pari. 2. p. 83. Sq.
β Is fuit patria Pistoris is Ρistria in Tuscia) si professor juris civilis in Univorsitatibus Sonensi, Pisana et Florontina ' 1336). Cis. Suriony, Geschichio dos
rom. Rosita im Mittelalter, Om. VI. p. 72. sqq. β Sariony l. c. p. 91. sqq. De Digeato Veteri ch. intia append. cap. 1. art. 3.ε15. Hujusmodi additamentum occurrit V. g. in gl. ad c. 6. D. XIX. V. plures, eique praemittitur vox: Additio, et subjungitur sigia: Cy. nuo.
82쪽
vel figla: Aroh. fidiaconusse, usi sigia auctorum, Guidone interiorum, ab so autem adhibitorum, nominatim: H., M., Hug., 8ec. H. Secun dum Huguccionem), P. 6efrus, sec. P., Vel etiam nulla a la Signata sunt . Ροrro etiam illa, quas vocom: Additio ab initio praefixam non habent, attamen in fine sigia: Archid. signata sunt'. Quae additamenta glossas Docroti ordinarias ox hac oditione in omnes sequentes editiones Decreti glossatas recepta sunt'.
37. Menda Decreti ejusque glossae deiecta.
Ex quo Decretum Gratiani ops artis typographicae magis divulgatum et tali rations studium ejus frequentius factum erat, paulatim
cognitum est, idem Decretum praeter suam pra tantiam etiam n-- vos ot defoctus habere.
Quo pertinet, 1. quod Gratianus Papas Leonis IX. 1048-1054) constitutionem: Relatum est, d. d. 20. April. 1052 ', ad quam ipse proVocat', roferro in Docrotum omisit'. Qui quid0m dosectus utique minoriS
momenti et, si illam magnam molem locorum a Gratiano in Decretum congestorum consideremus, facile eXcusandus est.
Ρorro autem huc pertinet, 2. quod Gratianus in dictis suis intordum assoris, quae probari
Ch. V. g. redditionem gl. ad c. 1. D. VI. V. ad vesperrem, quae additio Signata est sigi. Ηu.; redditionem gl. ad c. 5. D. XI. V. consuetudine, quae additio signata est sigi. my.; redditionem gl. ad cit. can. V. quae orientem τersus, in qua additione
expresse ad Rosarium Guidonis de Baysio provocatur his verbis: ἡQuas habentur in Archidiac. hoc loco ' Ch. additamentum gl. ad c. 14. C. ΙΙ. qu. 7. V. nolunt imitari, quod non habot in fronto vocem: Additio, in fino autem sigi. Arch. habet. In reliquum de hocch. Sohulte, Dis Glosse gum Decret Gratians, in citi. script. memorabili. tom. XXI pari. 2. p. 90. Sq. CD. Schulte l. c. p. 90. - βανέ, Regesta Ροntiff. Romm. , Od. Berol. 1851, p. 375. n. 3246. In g Sed non uidetur dicti sui ad c. 7. O.. XIII. qu. 2.β Illam constitutionsm pontificiam reserunt jam antiquiores canoniStae, nominatim Anselmus Lucensis lib. V. cap. 51.), ivo Camotensis Decret. lib. VII. cap. 15.)ot Gressorius, Cardinalis presbyter Ροlycarp. lib. IV. cap. 34.3.7 Huc referenda est V. g. ejus assertio, in ipsius dicto init. D. XVIII. posita, secundum quam Concilia episcoporum non possunt condere ecclesiasticas constitutionos proprie tales, sed tantummodo fideles sibi subditos monere et corrigore. Quod jam glossa ad cit. dict. Grat. V. constituendum reprobavit ceu falsum, dicens: ἡIllud non est Verum, quia episcopi bene possunt condere canones episcopaloa et archiopiscopus provinciales Ροrro huc pertinet ejus opinio circa confessionem ora-lom in Sacramonto Ροonitentiae, relata in ipsius dicto post c. 89. D. I. de poenit. Alias hujusmodi erroneas assertiones Gratiani refert Richter, Do emendatoribus Gratiani. Lips. 1835, p. 15. not. 3.
83쪽
Caput R. g 37. 593. Quod in Docreis Gratiani praetor auctoritates genuinas etiam sat multae dubiae 3, imo et certo spuriae, si inter has nominatim sic dictas decretiales Pseudo-Isidorianae adducuntur . Itom huc spectat,
4. quod ibi Capitula Martini Braourensis scis. supra g 11.) haud
raro sub inscriptions: Martinus Papa vol: Eae Concilio Martini Papae adducuntur'; quod, quum inde a saec. H. titulus: Papa soli Summo Pontifici tribui consuevissot', facito potuit ansam daro opinionis, ac
stitutionsa adducerentur. 5. Insuper ibi frequenter personarum, locorum et rerum nomina falsa aut corrupta deprehensa sunt M.
3 Μultarum auctoritatum, uti V. g. illarum, quae in c. 8. D. XI., in c. 16. D. XVIII. et in c. 3. D. XX. adducuntur, fons hucusque inventus non est. Alias hujusmodi auctoritates adducit Frie ibero in citi. prolegg. col. XLI.; e quibus tamen auctoritas, in c. 4. D. XIX. posita, tollenda est, quum illa, uti jam Richter ad cit.
veniat ex epistola Papas Ste ani V. sal. R., 885-891) ad episcopos orientales data, quam edidit Mansi ad calcem goneralis Concilii Constantinopolitani IV. a. 869, Colloci. Concili. Om. XVI. col. 435. Sqq. Do his rido Malter-Gmqach l. c. g 95. sqq. lapis editae illae decretales primum sunt in Iacobi Merlini Collectione Concili., Colon. 1530, tom. I. sol. 1. Sqq.; re-oentissime, cura muli mnachii, Lipa. 1863, sub tit.: , DecretaleΗ ΡΗ-do-Isidorianae.' Quod ad earum indolom internam spectat, ch. hujusmodi decretalem, in c. 2. pr. gg 1. 2. D. XXII. Anactetus Papa 79-91) relatam, cum genuina decretati Ρapae Gelusii I. ab a. 495 vel 496 Friinbery, ad O. 3. D. XXI. not. 96.), in c. 3. D. XXI. posita. Ρorro aliam hujusmodi decretalem, in c. 10. C. XXX. qu. 5. s uristus Papa 10 109) collocatam, cum S. Gregor. Μ. 59 604) Μοral. in Job, lib. XIX. Capp. 12. 13. , opp. ed. Μaurin. Ρaris. 1705, ram. I. col. 613. sqq. Item aliam salem decretalom, in c. 11. ead. Eleutherius Papa 177-1903 positam, cum Broriar. Alaric. seu Legis Romanas Visigothorum, a. 506.) lib. ΙΙ. tit. 18. c. 1. l. 1. Cod. Theod. de judd. II. 18) ejusque interpretatione sin: Lex Romana Visigothorum, ed. Gustav. Haenel, Berolin. 1847-1849, pag. 54. et 56.).β Ita V. g. in c. 7. D. XXIV.; c. 1. D. XXVU.; c. 12. D. XXVIII. Benedict. XLV. De synod. dioec. sed . Rom. 17553, lib. I. cap. 3. n. 4.h Ch. do his Summis Ρontificibus forumque nominibus Hemenrother, Hand-huch dor adgomsinen Mrohongoschichto, ed. III. Friburg. in Brisg. 1884-1886, Om. II. p. 1062. sq. et p. 1126. col. 2.β Do quibus dolactibus Decreti Vide Ant. Augustini, supra sp. 44.) memorati, opuS: Do omendations Gratiani Dialogg., lib. I. dialog. 1. in Andr. Gallandit, De votustis canonum collectionibua ot colloctoribus dissertationum sylloge. Venet. 1778, p. 438.), qui ea de re ita loquitur: , Saspe suarum osse video in nominibus hominum, urbium provinciarum, Conciliorum aliarumque rerum. Saepe falsae sunt inscriptiones, et quae Conciliorum sunt, Ρontificum Μaximorum esse dicuntur, et quae sunt unius opiscopi inferioris, Romano Ρontifici aut Concilio gonerali vel provinciali tribuuntur. Ex hoc genere sunt illa, quas ox Concilio Μartini Papas aut Hadriani Ρapae sumtassas feruntur, quae vel Μartino Bracarenai et graecis Conciliis, Vst Engelaamno si. o. Angliramno, episcopo Μste i) episcopo vel Hadriano ad Engelaamnum inscribi do-buerunt. Μulta Gregorii, Ambrosii, Augustini vel Hieronymi verba osse dicuntur, quae aut nusquam exstant, aut aliena sunt. Illa quoque ipsa, quae inscriptionsa
84쪽
Quorum naevorum et defectuum, uti jam Richter observavit, alios Gratianus pro humana fragilitate vel ipse commisit, vel e collectionibus juris ecclesiastici, quibus usus est, bona fide assumpsit, alios ibbrariorum et typothetarum ignorantia vel oscitantia decursu temporis in Docretum invexit. Atque, uti Decreti textus, ita etiam ejus fossa praefatis naeris et delactibus laboraro dignoscobatur. Etenim partim ejus auctores, utut de caetero viri oruditi ac pii erant, interdum vel falsa Maeruerunt, Vel, quae in se Vera erant, haud sat claris et praecisis verbis expresserunt ; partim librarii et typotheas sua ignorantia aut negligentia errores et menda in eam induxerunt. 38. Prima conamina Decretum emendandi. Dolobant viri oruditi, Gratiani opus, in se tam egregium, tot aspersum esse maculis. Hinc sis diluendis mox plures eorum manus admoverunt. Et hoc quidem, ut supra j. 58. not. 7.) innuimuS, HX parte jam ipsi glossatores Decreti praestiterunt. Ροst glossatores ad hoc negotium incubuerunt nominatim: l. certe ex parte, S. Antoninus, O. S. D, Florentinus archiepisco
pus ' 1459) ', qui in suo opere: Summa theologica fou juris pontificii
et casesarei Summa A nonnulla ad hanc rem spectantia observarit'.
2. Ioannes Chu vis, in Ρarisionsi Univorsitate juris licontiatus, qui altoro dimidio saec. XV. et primo dimidio saec. XVI. floruit M. Qui quum id muneris suscepisses, ut Docreti oditionem a bibliopolis Ρarisiensibus tarico Gering et Beriholdo Remboli paratam, antequam publici juris fieret, - prodiit ipsa a. 1502 - ab operarum
mendis purgaret, nonnullas lectiones, quae sibi Suspectae erant, mutarit ; verumtamen saepe cum successu infausto '.
habent Veras, mon recte reseruntur; saepe enim contrarias sententias referri scimus, saepe Valde praecisas. Jam Vero, quae ex graecis sontibus manant, ex variis interpretibus afferuntur, quasi sint aliorum scriptorum, ac saepe aliud graeco, quam Ia
tino significant i Do omendatoribus Gratiani, p. 6. sqq. et p. 13. CD. Pupae Gregorii XIII. breve: Quum pro munere pari ali, d. d. 1. Jul. 1580: iram cit. admonitionem scorr. Romm.) ad lectorem, sub inscriptione: .Ea, de quibus lectorem principio visum est admonero, haec sunt , in fin.: .De notationibus in glossa ' Loxicon occl. Friburg, ed. ΙΙ. Friburg. 1882 sqq., tom. II. col. 983. Sqq. - Ρart. Iv. tit. 11. cap. 8. g 1.-3. ed. Nurenberg. 1486 sq.) Ch. Minter i. c. P. 14.' Adetuns, Fortaediung und Ergll ungon gu Christ. Gotti. Idehere Migemsin. Golehrten-Loxinon, Lips. 1784 aqq., tom. II. col. 253.7 Punzer natos typographici. Νο b. 1793 sqq.) quidom hanc oditio mDscroti non adducit. Verum ex inmittier I origino do Pimprimoris de Paris, a Paris 1694, p. 1173 sam adducit Meseli, Vobor die EMMAung und don hint in Gobraueh der Midon Extravagantonsam ungen des Corpus juris canonici. virobum. 1825, p. 27. Ch. Richter i. c. p. 17. Sq.
85쪽
3. Ioannes Quintinus, patria Augustodunonias in Gallia, ordinis Hospitalariorum S. Joannis presbytor, professor juris santecessor)in Univorsitato Ρarisionsi ' 1561)3, qui in suo opere: Speculum Sacerdotii ' nonnulla, quas in Docroto Gratiani emondatione indige-
4. Antoniua Demochares ode Movo 9, Τhsologias in Ρarisionsi Universitate professor ' 1574)', qui ad Docrotum emendandum et explanandum inter castora id praestitit, quod in locis, a Gratiano simpliciter Augustini, Ambrosii set reliquorum nomine adductiS, operum
titulos ac librorum et capitum numeros apposuit; porro magnam cο piam Variarum loctionum, tum ox antiquis Gratiani codicibus mSS., tum ex auctoribus canonum collectarum, atque duplicem indicem,ridolicet canonum et rerum, addidit; insuper otiam paratilla adnexuit, i. e. breVes adnotationes in margine positas, quibus singularum sectionum textus Decroti Vel ejus glossae succinctus conspectus Seu Summa Oxhibetur'. Idom porro etiam Decreti textum in nonnullis locis correxit M. Haec omnia exhibot ejus oditio Docroti, Parisiis 1547 publici juris facta. Hasc oditio donuo prodiit Lugduni 1555; cui oditioni in-
Eupor addita est Oratiam vita, recensio auctorum, in Decreto allegatorum, atque synopsis Decreti. Quas editio deincops itorum ropetitasAt Ρarisiis 156 17. 5. Carolus Molinaeus Odu Moulim, patria Ρarisiensis, juriscon-Sultus et advocatus, natus a. 1500, ' 1568'. Qui quidem non solum, ut jam supra g 26.) notavimus, auctoritates Docreti, exceptis
Paleis, numeris signarit, verum etiam Decroti textum emendare atque
ejus glossam explicare sategit. Hoc exhibuit in sua seditions Docreticum glossa, quae prodiit Lugd. 1554 si itorum ibid. 1559 in 4', apud Hugonem a Ροrta. Et in explicanda quidem glossa Decreti lauda-3 Dou iret, Praenotionum canon. lib. V. cap. 8. ed. cit. p. 454. Speculum Sacordotii, sius Apostoli, describentis Episcoporum, Presbyterorum, of Diaconorum morsa σψε- ex XXV Gratiani Distinctionibus excerpta, Decretο-rum Parte prima, de clericorum moribus et singulari vita. Ρaris. 1559. y Mehter, De emondatoribus Gratiani, p. 28. Sq.' Sestiue, Dis Goschichto dor Quollen, Om. III. pari. 1. p. 555. Sq. Quae parativa ox hac in omnes sequentes editiones Decreti asaumpta sunt. Ch. Schuste, Dio Glosso gum Docret Gratians I. o p. 93.; Idem, Dio Goachichtodor Quellen, ram. I. p. 71.' Id colligitur Ox Hus opistola, ad Papam Gregorium XIII. data, apud Theiser, Disquisitionos orificas, Od. Rom. 1836, Append. I. p. 23. y Richter i. c. p. 19. aqq.; Schulie, Die Glosso gum Decret Gratians l. c. p. 93.; Idem, Dis Geschichte der Quellen, tom. I. p. 71. ' Qui quum haorosi Calvinianas nomen dedisssi si odium suum in Ecclesiam catholicam si Sodom Apostolicam dictis et scriptis manifestavisset, a. 1553 solum vertere coactus, Tubingam profectus est, ubi munus professoris juris suscepit. Anno autem 1557 in patriam rediit, ubi a. 1568, postquam in manua parochi aut adstantihus duobus testibus haerosis Calvinianam Huravorat et fidem catholicam professus fuerat, obiit. Ch. Douist l. c. lib. V. cap. 8. ed. cit. p. 455. Sq.
86쪽
bilem, in Decreti totu omendando autem omnino praVam et perVersam operam collocavit, quippe qui in suis adnotationibus, textui Decroti appositis, quae vulgo hosti ae dicuntur, tum in Sedem Apostolicam, tum in SS. Ρatres irrovorentor et injuriose invoctus sit, dum petulanter decretalos Pseudo-Isidorianas . a monachis vel papis confictas' eme asseruit et S. Augustinum aliosquo SS. Patros haud raro falsi incusaro ausus est Quapropter ejus editiones Decreti, quum jam prius a Thoma Manriso Manriquo O. S. D., edito Romae 157 2 libro, sub titulo: . Censura in glossas et additiones jur. can. omnibus exemplaribus hactenus excusis
1592 1605) in Indicom librorum prohibitorum relatae sunt et earum
e0nsi profossor ' 1577) qui pariter Decreto emendando operam, si quidem, uti ex iis, quae praestitit', patet, Omnino aptam impendere coepit. A quo tamen laboro deinde, quum Antonium Avuslinum eidem negotio vacare audivisset, desistendum censuit M.
juris canonici professor ' 1586) y, qui in sua seditions Decroti, Ant- verpiae a. 1570 apud Christophorum Ρlantinum publici juris facta', toxtui ejus ubores notas alscit, ubi singulis auctoritatibus font-,
nec non tempus, e quo prοVenissent, Maignare sategit; qua occasione simul in multis auctoritatibus, praesertim illis, quas Summis Ροntificibus priorum Ecclesiae saeculorum inscriptae erant, et nominatim in sic dictis docrotalibus Pseudo-Isidorianis, indolem spuriam animadvertit ot notavit. Insuper plura, quae jam Demochares emend-erat, aSsumpsit, et in pluribus etiam Molinaeum, suppresso tamen d nomine, correxit'. ΡOrro eum Omnibus auctoritatibus, quae tunc in Decreto continebantur, etiam Paleis, numeros praefixisse, jam suprR
Decreti 0ratiani praeclare meruit egregia dissortatione, sub titulo: De omendatione Gratiani dialogorum libri duo', quam anno 1582 absolviti'.
3 Richter, Do smondatoribus Gratiani, p. 26. et sit Echord, Scriptoros Ord. Ρraedicat. tom. II. p. 231.4 Minter i. c. p. 24. Sqq. Doujut, Ρraenotionum canon. lib. V. cap. 8. ed. cit. p. 459. In suo opero: Varias Rosolutiones, lib. IV. cap. 11., opp. Od. Francos. 1608, tom. II. p. 290.. Minter i. c. p. 35. Sq.3 Doujαt l. c. lib. V. cap. 8. ed. cit. p. 459. Sq.' circa oditionsa Hus Ρarisienses a. 1556 et 1570 oh. supra pag. 44. not. 2.' Meliter i. c. p. 29. sqq. ' DoujM l. c. lib. V. cap. 8. Od. cit. p. 460. Sq.; eis. Supra p. 59. not. 6.
87쪽
g 39. Emendatio Decreti a Summis Ρ0ntisseibus suscepta. forrectores
Romani. Generatim. Verum nec illorum virorum eruditorum laboribus desiderata Do- creti emendatio porsecta ost. Hinc ipsi Summi Ροntificos Hus roi curam Susceperunt. Et primus quidem ad eam rom animum advertit Papa
Pius IV. 1559 1565), si quidem, ut videtur, eo tempore, quo ei in Concilio Τridentino a. 1563 fossione XXV. Missalis, Breviarii et Catechismi corroctio si oditio domandata ost. Electi autem sunt ab eo, quibus omendandi Docroti Gratianei cura essot, Marcus Antonius Columna, Hugo Buonca regnus, Aleaeander Nortia, Guillhimus Sirletus et Franciscus Alciatus, S. R. E. Cardinales, et praeter hos plures alii viri oruditi. Cujus collegii virorum eruditorum dirigondi munus Cardinalibus Sirleto si Aleiato domandatum fuisse videtur . Μortuo Papa Pio LV. ipsius succossor Pius V. 1566-1572) hanc curam assumpsit. Qui praefato collegio, e parte Pii IV. instituto, adscivit Guidonem Ferrerium et Antonium Carasam, S. R. E. Cardinales, ot aliquot viros eruditos privatos, inter quos eminebant Petrus Ciaconius, HiSpanus, et Latinus Latinius, Vitorbionsis. A manibus seu secretia huic collogio fuit Mehaia Thomasius. Mortuo Ρapa Pio V. opus illud continuavit Ρapa Gregorius XIII. 1572-1585), prius Cardinalis Hugo
monore agnus dictus, et qua talis olim a Ρapa Pio LV. ipso in hoc collegium cooptatus; sub quo tandem negotium illud ad finem por- ductum est. Qui quidem eodem, quo Ecclesiae regimen suscepit, anno pluros Cardinatos et alios viros fruditos illi collogio adjunxit et Summam rei Philippo monea agno, Suo e fratre nepoti, Cardinali presbytero S. Sixti recens crqato, commisit. Qui viri oruditi, a prassatis Summis Ρontificibus Romae ad omendatiOnom Docroti porsiciondam deputati, simul sumti vocantur De- oti Gratianei Correctores Romani'.
o 40. Finis forrectoribus Romanis in Decreti emendatione praehxus.
Finis autem, Correctoribus Romanis in negotio emendandi Decreti praefixus, non in eo positus erat, ut illi Docretum in ea forma, qua primitus e manibus Oratiani prodierat, restituerent, sed ut ea, quae in ipso Husve glossa erant falsa, aut corrupta, AiVe ipsa a Gratiano, sive ab aliis provenissent, corrigerent, et quae obscura ac in-
tollectu difficilia orant, illa Oxplanarent, utque tali ratione tum pro
Minter, Do omendatoribus Gratiani, p. 38. Eorum omnium nomina rosori Iustias Fontaninus in praefatione oditi ab ipso operis Mannis a Turreoremata supra p. 56. not. 4.) memorati; ex illo: Philtis'Κirche echt, tom. IV. p. 196.; Richter in prologg. Decreti Gratianei, ab eo in Parte I. Corporis jur. can. , Lips. 1839 editi, p. VIII.; item Friedbery in citi. prο-lem. col. LXXVL sq. not. 41.
88쪽
juris occlesiastici studio, tum pro ecclesiastica praxi forensi opportunum ac tutum subsidium littorarium procuraront Quem quidem finem omnino probabit, quicunque perpenderit, effa
torum, a fratiano in Decreto adductorum, vim et valorem non a Oratiano, sed ab eorum auctoribus provontro, set hinc rei summam et usum Decroti forensem hoc respectu nequaquam ab eo pendere, quR
larma illa effata a Gratiano adducta sint, sed qua a suis auctoribus originetonus prolata fuerint .g 4l. Formae, quas forrectores Romani in Decreti emendatione
seenti sunt. Normae, quas Correctores Romani in emendations Docroti sibi Sequendas statuerunt, sunt, uti refert antiquum documentum, inscriptum : .Leges constitutae et observatae in Corroctione Docroti D. 0ratiani ' δ, taleS.
Id elucet tum e monitions eorundem Correctorum ad lectorem, quae a fronte Decreti habetur sub titulo: ἡΕa, de quibus lectorem principio Visum est admonerct, haec sunt , ubi ipsi hac de re Hunt, ut sequitur: . Ne hujusce utilissimi et gravia-simi eodicis se. Docreti Gratiani) vacillaret auctoritas, placuit primum Ρio IV. ac subindo Ρiο V. st Gregorio XIII., . . . ut illi corrigendo Summa opera daretur, menda librariorum tollerentur, si qua otiam in ro Gratianus ut homo minus Vbdisset, modeste notaretur, ipsaque omnino capita suis auctoribus quam diligentissime rostituerentur.' - , Qua diligentia illud factum est, ut, quum jam magnam partem suum unicuique tributum sit, ac propterea intelligi plerumque possit, quae synodorum generalium, quae Summorum Ροntificum, quae prorincialium conciliorum, quae Ρatrum decreta ac sententiae, atque inter haec, quae sanctae Romanas Sedi probata sint, quae minime, Vix quisquam erraro, atque incerta pro certis Sequi, certa Vero pro incertis suspecta habero posthac queat. ' - Item id olucet o Ρapas Gregorii XIII. littoris brovibus: .Emendationem Decretorum, d. d. 2. Junii 1582, paritor a Donis Decreti positis, ubi idem Ρapa ait, in negotio emendandi Decretum, . magnam habitam rationem fuisse operis ipsius dignitatis si publicae, eorum prae- sortim, qui in hoc studio Vsrsantur, utilitatis Id quod etiam agnoscit Aemilius Frisibery in citi. prolegg. col. LXXVIII., dicens: . Vides, non id in animo habuisso
conticiores Romanos, ut restitueretur decretum, quale a Gratiano compoΗitum esset, sed quais a Gratiano componi dobuisset. Nolebant enim codicum auctoritato nixi critica rations adhibita decretum rotagoro, sed fontes ipsos excerptorum Gratianeorum adierunt eorumque genuinum contextum restituerunt, adnotationibus adjectis, si quas ad interpraetanda Verba necessarias osse arbitrabantur; neque usquam Gratiani verba a sontibus discrepantia servaverunt, nisi ubi Glossatores eis quasi fundamento adnotationis exegeticae usi orant
massen, Betullgo gur soschichio dor juristischon Literatur dos Μiuolaltera, in citi. relati. Sess. Om. XXIV. p. 47.; Schulte, Dis Lotas Von den Quollen dos hathol. Κlache echis, p. 331.; Fr dbem in citi. prolegg. col. LXXXIX., qui hoc respectu Verbolenus ait, ut sequitur: . Non sunt vituperandi Correctores Romani , quod genuina Scriptorum Verba singulis canonibus restituenda putabant, Aiquidem fontium loci a Gratiano recopii ad jus constituendum idem Valere, quod antea, nullo modo desierant, et quae mutata sunt ab illo, ad ipsum jus mutandum nequaquam pertinebant . Apud Theiner, Disquisitiones criticae. Rom. 1836, Append. I. p. 4. Sqq.; otiam apud Friemem in citi. prolegg. oes. LXXVII. sq.
89쪽
Caput VI. g 41. 65Ι. Consuorunt Illustrissimi Cardinales, ut, Micunque Gratianus propriam sententiam, non SS. Ρatrum testimonia proponit, lector cortior reddatur, non solum illius nomine in margine hac nota descripto: . Grat.', Sed typorum diversitate, quibus verba oratiani ab auctoritatibus 8S Ρatrum distinguantur. H. Quotios Gratianus in contextu sub falso numero librorum sive capitum citat loca ox SS. Ρatribus, censuerunt Illustrissimi cardinatos, correctionem faciendam esse in contextu. Quodsi loca proponit omissommoro librorum sive capitum, id, quod a Gratiano praetermiSSum est, supplendum eSae in margino. III. Consuorunt Illustrissimi Cardinales, quoniam manifesto satis constat, Gratianum non omnia loca, quae proponit, deSumpsisSe exauctoribus sacris, sed ex aliis decretorum Scriptoribus, qui ipso vetustiores fuerunt, ut concordantiae omnos aliorum decretistarum, apud quos canones a Gratiano propositi habentur, in margine indicontur. Id quod perquam utilo futurum osse judicarunt horum studiorum amatoribus. IV. Consuerunt Blustrissimi Cardinales, initia canonum Sive ἡ Ρalearum', sed nequo ordinem a Gratiano in illis describendis propositum, nulla ratione esse immutandum, propter commentarios et allegationes Doctorum; sod tantum correctiones in margine eSSe annotandas. V. Quod attinoi ad eas voces, quae alioquin corrigendae et immutandae essent, nisi glossa aliquid notasset, diversas fuerunt divorsis temporibus Illustrissimorum Ρatrum sententiae. Τandem dio
16. Januarii 1570 post longam disputationem definitum fuit, quod voces omnes glossarum, in quibus videlicet a glossatore aliquid annotatumeri, eae in contextu retineantur, in margine vero notentur haec verba:
Vera lectio), post quae vortor illa lectio describatur; idque non
alia de causa, nisi ob commentarios et allegationes Doctorum. VI. consuerunt Illustrissimi Cardinales, notationos fiori doboro in loca obscuriora Gratiani, praesertim in ea, quae in sensum a Veritatest fido catholica alienum suorunt into rotata. Quodsi notationes longiores sint, quam quae in margine describi poSSint, em seorsim esse faciendas et signo aliquo lectorem ad illas remittendum, hoc modo: vido notationOS). VII. Ubi 0ratianus truncata loca, et non integra ex sacris Doctoribus proponit, si aliquid prastermisit, quod necessarium Videatur, seu quod ad illustrationcm illius loci faciat, censuerunt, supplendum ΘSSe
VIII. Paleas nequaquam esse tollendas, sed tantum diversis typis ἡ auctoritatibus sanctorum Patrum' et a dictis Gratiani osso excudendas. IX. Errores Gratiani a glossa et Doctoribus animadversos, nisi aliquid supplendum necessario sit, non eSSe ampliuS notandOS. X. Inscriptiones sub nomine Martini ΡΡ., quamvis fere omnes inveniantur apud Μartinum, Bracarensem episcopum, in collectione
sive capitulis synodorum graecarum, censuerunt immutandaS non eSS0.
90쪽
Ubi vero occurret, si eae apud Martinum Bracarensem reperiantur, in margine ita notetur: Invenitur apud Martinum Bracarensem episcopum in capituliS Synodorum graecarum cap. . . monendum Verolochorom in notationibus, loca illa alibi involita non fuisse, nisi in Martino Bracarensi epiScopo. XI. Singulas notationes propriis numeris ot signis distinguondas,oisdomque conficiendis praefici DD. Marianum, Parisolum, Latinum
pressit, quam verba ipsa, si adhibita diligenti invostigations et cura
in perquirendo loco proprio alius non occurrat, annotetur in margine,
XIII. Elaboratum semper fuit, ut loca, quae ab auctoribus Sacris producuntur ex Bibliis, reducerentur, quantum fieri potest, ad editiο-nom ἡ vulgatam' et ab Ecclesia roceptam. Visum fuit tamon omnibus ox sontontia Illustrissimi Alciati, ut id aliter fiat in his auctoribus quos certo constat secutos fuisse aliam editionem, et non Vulgatam, ut in Ambrosio si aliis antiquis Ρatribus.
XIV. Do Anselmo vero Luccensi, decretorum Scriptore Vetusto, cujus oxemplar extat diligentissime manu scriptum apud Doctorem Hieronymum Pariseium absque nomine Anselmi, sed sub hac inscriptione: Authentica canonum, quoniam apud OmneS conStat, auctorem fuisso Anselmum Luccensem, visum fuit in privata congregatione, citationes ex Anselmo propter auctoritatom illius exemplaris hoc modo osse doscribendas: ἡ Anselmus in authenticis canonum
g 42. Modus procedendi a forrectoribus Romanis in emendatione
Deereti observatus. Finum sibi praefixum et normas sibi statutas prae oculis habent , Corroctores Romani in hoc negotio ante omnia id observabant, ut, quao in Docreto jam a glossatoribus correcta esse videbant, intacta Sinerent, et tandummodo reliqua emendare satagerent. Cujus rei gratia exemplar Decreti impressum, quod tunc in communi usu erat, cum duodecim antiquis codicibus Decreti mss., o bibliothoca Vaticana sibi subministratis, et nonnullis aliis aliunde obtentis, porro cum canonum collectionibus, quibus Gratianus in Decreto adornando usus fuisso vid batur, atque cum auctoritatum in Docroto adductarum fontibus, uti Oporibus SS. Ρatrum et aliorum Scriptorum ecclesiaSticorum, canonibus Conciliorum e. S. p., tum e Vaticana, tum ex aliis plurimis bibliothocis sibi suppeditatis , contulerunt of lectiones nurias mariantes ,3 Νοnnulla, non omnia, hujusmodi opora litteraria, aliundo sibi Romam transi Saa, memorant ipsi Correctores in indico ab ipsis consocto, sub titulo: ἡladox Librorum, qui variis sx locis sunt habiti' ; qui index nunc communiter a fronto Decreti collocari solst. CD. Richter, De emendatoribus Gratiani, p. 42. Sq.