Caietani Montii Sermones habiti in Lyceo magno Bononiensi quum cives exterive philosophiae et medicinae laurea donarentur

31쪽

tiae plenissimis ad me datis, in suos me receptum luculenter cognoperim. Non dubito, quin homini, quippe tui ainantissimo , Pergratum sit futurum, si, hujus tu sermonis eidem copiam feceris. Cura, ut

paleas. Domi DD. Non. Oct. A. MDCCCXXVI.a

32쪽

Quid ego causae suisse eXiStim ,

Cur Μajores nostri, quum illis omnibus, qui vel in Sacris Divinisque Litteris, . vel in Iuris sive Pontificii sive Civilis scientia, vel in Philosophiae institutis,

vel in Medicae artis cognitione multum se profecisse legitime docuissent, Certos is honoris gradus, Certos titulos, Certa dignitatis insignia constituerint, quibus et inter Ceteros Cives eniterent, et ad gravissima etiam munera et Officia sustinenda, apti ab omnibus judicarentur; de illis, qui in Mathematicis excellerent, non Simile aliquid cogitaverint; quin potius, nisi alia fortasse nixos ingenii saeuitate, praemiorum prope, utque ornamentorum ejusmodi omnium roliquerint expertes ΤΑΠ quod eas artes negligerent, aut parVipenderent Τ longe hoc uti eorum Supientia, et gravitate: satis illi prosecto nO

33쪽

verant 'quanto semper in lionore apud omnes nationes fuissent, quanta florentes gloria ac dignitate : utilitatem vero Parum, atque adeo necessitatem cum in aliis rebus multis, tum maxime in tristi simis alluvionibus, quae Rgrum nOStrum. tot saeculis Vastaverant, magno SaeΡocum fructu fuerant experti . Verius illud dixerim tam cohaerere viSRS Cum Philosophia, tam arcto Cum ea Conne-XaA ESSE vinculo, ut peculiari honorum genere ac titulo Μathematicis noti opusa esse existimarint, cum ad illos, quos communes cum Philosophis habere poterant , 8u8Cepta eorum perSona, non

dissicilis ipsis aditus pateret. EnimVero quid tam conjunctum cum Philosophia, . quam Matheseos studium cogitari potest 3 Si enim veritatis umor ita Philosophi CSt proprius, ut una veri cognoscendi 'cupiditas, id quod gravissimis Vitis piu-cuisse video, Philosophiam pepererit,

quae alia reperietur mentis eXercitatio, aeque ad veritatem ex tenebris, quibus Saepissime est onusa, eruendam sonea, quam quae ex assidua earum rerum

34쪽

commentatione, de quibus agunt Μ thematici, et ex eo, quo illi utuntur. meditationis atque argumentationis O dine comparatur Τ Ηinc nimirum optima ratio disesernendi, atque internOscondi clara ab obscuris, distincta a Confusis, certa ab incertis, probabiliora a minus probabilibus: hinc demonstraiationi 1 vim perpendenili, ac de rebus quibusque acute ac severe judicandi expeditior facultas: liinc in observando,

et in eo 1nferendo, quod ex ObServatione consequitur, accurata Consideratio , et circumspectio : hinc in arcanis naturae occultioribus investigandis, et in experimentis capiundis saguCitas et sollertia.

Quod si disciplinarum hujusmodi

initia ab ultima alitiquitate pili Ceut Ie- petere, facile apparebit ilon prius Ortam esse Philosophiam, quam Mathesis fue- ait exculta , priscosque illos Scipientes ,

quorum ad nos fama pervenit, Sic miramque simul complexos suisse, ut alteram praesidio alterius orbatam stare ViX Posse reputaVerint. An vero Thales

35쪽

ille Milesius, qui suit uHus e septem, et princeps omnium philosophandi si

dium in Graecorum mores invexit, non primus etiam ex ea gente fuisse tradi tur, qui astrorum magnitudines ac distantias metiri auderet, Primus qui, 4pto inita caolestium CirCuituum supputatione , Solis et Lunae desectiones Certo tempore eventuras Praediceret ΤΡythagoram postea GCcUpimus, a quo Philosophia Italica dicta manavit, ex numeris et Mathematicorum initiis doctrinam suum omnem deduXisse, eundem

que tanta diligentia ac subtilitate Ge metrica tractasse, ut propter singulare quoddam in eo genere inventum Μusis immolavisse victimas, vere an falso quaerore nihil attinet, fuerit existimatu S . SOCrates, quem njunt Philosophiam

rum ejusmodi contemplatiouo devoca se , et ad formandos hominum mores traduxisse, a Platorie tamen, qui pra Ceptorem Optime nosse debuit, multa geometrico more do quadr ii dimensi

De Puerum interrogans quodam in di

36쪽

logo inducitur. Platonem ipsum quis

nescit et summum ipsum fuisse CeC- metram, et tanti Mathematicas institi tiones secisse, ut neminem ab iis non instructum scholam suam ingredi pate retur Τ quod ad res altiores, et a Sensi bus abstractus perScrutandas satis cum vix idoneum reputaret, qui non ad ejusmodi cogitandi et commentandi rationem geometrica eXercitatione animum diligenter praeparasset . Νoque de ho numero eximendus Aristoteles, que me* iutima Geometria deprompti8 exemplis sua ubique Scripta Vistemus res

sisse . Nam illi quidem vix Philosophorum digni nomine, si qua fuit e rum secta, ut de Epicureis proditum , qui se omnis piario Μathematicae oru ditionis expertes dici et haberi velletit. Quod si a vetustissimis ill is Philo

sophiae inventoribus et quasi architeC-tis ad eos Dos convertimus, qui obri tam illum plurium saeculorum barbario, recenti memoria inStauraro uo reStituere aggressi sunt: Galileos dico, Curre flos, Gassendos, NeutouOS, Ct alios eo

37쪽

ruin similes, non alia re magis, quam Mathematicis praesidiis instructos tan

Neque tamen haec omnia perinde intelligi velim, ac si una esset artis utriusque perceptio aC disciplina ; e demque opera, qua quis in Mathematicis perdiscendis elaboraSSet, POSSOL Otiam cognitione Ceterarum rerum, quae

ad Philosophiam pertinent, animum imbuere. Sed illud non dubitanter assi

maverim, quod est a sapientissimis Viaris traditum, et quo idiana experientia comprobatum, eum qui Matheseos cultum Philosophiae institutioni praemiserit, aut Cum ea Conjunxerit, debitamquo assiduitatem ad studium utrumque a tulerit, vel in Philosophia ipsa mirificos facturum progreSSus, ejuSque longe e quisitiorem ac profundiorem sibi inteuligentiam comparaturum. Exemplo tu esse potes, lectissime Candidate, qui florentissima aetate Μ thematicae disciplinae cursum cupidissimo animo ingressus, et Singulas ejus partes alacriter percurrens, sic fere

38쪽

I3 eodem tempore Philosophica instituta avide arripuisti, ut perpolitus jam in illis, ac persectus, gradam amplissimum dignitatis . non quasi aliena indutus persona, sed Philosophiae ipsius jure proprio et Domine Obtinueris . Nihil sane tibi a natura desuerat, quo minus ad propositam tibi metam et aCriter contendere, et feliciter pervenire posses: non ingenium docile ac Promptum, nousingularis intelligentiae vis, non firma ad res perceptas custodiendas memoria, non optimus sensus, et ad vera a falsis discernenda exquisitum. justicium. Sed

. Parum ValuiSSent, Opinor, tot naturae

bona, nisi ad satis uberes ex iis fructus colligendos industriam, Vigilantiam, Si 'dium, lectionem Commentationem quo assiduam, quotidianam exercitationem , perpetuam denique et Constantem proficiendi voluntatem adhibuisses. Quid ego singula hoc Ioco referam 8 Habebas quem quotidie audires, cujus te ad imaginem consormares, Virum omni doc-irtua et virtute ornatissimum, Collegam noStrum Praeceptorom tuum, in quo

39쪽

singularis plane Philosophicarum ac Maiathematicarum rerum scientia, eximia cum humanitate, modestia, et ingenuo quodam animi candore certaret. Eo auctore, duco, impulsore, et magistro

Dialecticis, Physizis, Geometricis, Mechanicis, Opticis, Hydrostaticis, et in quibus tuum maxime So extulit ingenium, Arinlyticis doctrinis sedulam d disti operam, meritoque tuo illud celeriter assequutus e8 , ut es idem ipse , et ceteri doctissimi ac prudentissimi Viri, buorum praeceptis , Cor Siliis , et monitis usus fueras, praecipreo quodam amore te dilexerint, et ad suscipienda legitima haec diguitatis insignia nui quam destiterint adhortari: quod gravissimum tibique cum primis honorifi- Cum sapientissimorum hominum judi-

Cium amplissimus etiam hic NOSter Conventus et coetus hodiernis suffragiis comprobaudum couSuit.

pidissimos doctrinae fonteS .... non

equidem nunc primum tibi aperio, qxu

40쪽

tim honestissimam explexe Consuev1Sti, sed eos tibi trado . . . tuaeque committo potestati, quos videlicet opportune POS- sis aliis recludere, quoSCumquo pari desiderio flagrantes iuveneris, in eorumque utilitatem et eommodum derivare

Amictu isto te insignem . . . laureae Corona redimitum . . . arinulo et gemma

praefulgentem . . . Civitas adspiciat, sibi que te datum putet, qui non modo ejus dignitatem ac splendorem docendi munero Suscepto aliquando tueare, sed qui etiam, si qua in re tuae opis indigebit, artium pulcherrimarum, quas didicisti, praesidio subvenire ipsi atque opitulari Possis. Hujus te magis communis utilitatis, quam propriae Oblectationis Cam, in in Praeclarissimis ejusmodi studiis elaborare velim, et Archimedem illum

imitari, qui non tam propter ingenii

acumen, et subtilissime Collectas Mathematicae doctrinae rationes, quam Propter inventa ad patriae sesutem ac defensionem sollertissime excogitata et laudem sibi dum vixit, et immortalem a-Pud posteros gloriam comva Vit.