De motu sanguinis origine neruorum cerebro leniente cordis aestum imaginationis viribus Quartoquaesitis per epistolas clarorum virorum responsa medicophilosophica Fortunii Liceti Genuensis ..

31쪽

ν I. .

c. I

et FTI Responia cla Quarto. Quaesitis

per vasa spermatica venosa, & arteriosa: Quin si vena spermatica de vena caua, & arteria spermatica de arteriae Iortat trunco sanguinem & venolunt & alteriosum derivant in utrumque testem, aptam materiam femina sint stibus absoluendi : iam ventriculus dexter in eoiae pariter & finitio velut aduo fontes emittunt de se sanguinem alimentarium per venas & arterias aciomnium partium solidarum substantiam & densorem & rariorem spretinmolamque magis, assidue nutriendam, ut nuper; explicatum est. Denique vero confirmat hunc motum sanguinis de 'troque ventriculo cordi, per venas & arterias ad unam quamque corporis particulam essentia febris, quae passio totius corporis est,morbusque non determinam cuiuiann partis, verum uniuersalis assectio particularum Omnium, originem sui primam na-h-ns in corde, ae inde dissusionem in omnes corporis particulas a febrem, potissimum humoralem dico,neco S spintuos mi quam curi: υ Aulce na definiunt optime Medici, esse calorem extraneum accensum in corde, die orocedentem ab eo mediantibus spiritibus&sanguineper arterias Nonas in uniuellum corpus. Unde necessario colligitur, moueri sanguinem deutronue ventriculo cordis per venas &alterias in uniuersum cυrpus ad hu-pulas particulas viventes. Hoc ipsum colligere licet ex natura calotas influistis appellati: nam praeter insitum calorem,qui singulis partibus nostris inest ab initto menerationio a semine & sanguinemenitruo, ex quibus prin-einiis primum procreantu : inest calor influens a corde ad singulat parte omnes alias tqui quidem maxima ex parte prouenit a uiuitro ventriculo pra arterias defluens innixus spiritu os sanguini; sed & aliqua ex parte quoque de um trieulo dextro per vena sit labitut ad easdem particulas a tetenim e absolute fons caloris influentis est, non tantum ratione veutriculi sinistri, sed etiam dextri; quia caloris opifex est cor suo temperatneωo, suaque sv stanti i modo temperamentum est idem,eademque subitantia cordis alii nispens ventriculum dextrum, rque similium essentialitet; etsi calor in sinisuo massis quam in dextro vigeat: sed cais influens non potesta corde moueri' ad Daries omnes, quae nuda qualitas ins at temper cum subi iratos bi subiecto otoprio, quod sanguis & spiritus eii, crassior quidem ιn dextro, tenuior autem in si hiltro ventriculo cordis et Igitur unus & compar motus eli iam puinis tam a dextro per Venas,quam a sinistro per arterias, ad omnes corporis particulas enutriendas, vehiculo se storas humiditatis per vasa capill ria venarum, di arteriarum strietissima deducti. i

De regressu massae sanguineae a partibus omnibus alijspet atterias & venas in cor, seu versus cor . . si . Cap. VI.

C Steriam, quoniam serosus humor, alimenti vehieuIum,functus ossicio

suo, regreditur versus cor in vasa maiora, per emulgentes ab arteriae , venaeque magnae truncis amplioribus derivandus in renes, urinaria vasa i&

in vesicam : de quia sanguinis alimcdum utriusque paruum nutricatui

32쪽

Per Epistolas Clarorum Virorum. 2s

superabundat ad confectionem seminis in testibus, effatu digna portio, quae a partibus regreditur in venas & arterias capillares, & inde versus cor trai sit ad ramos maiores, undecumulata spiritibus,& caloris gradibus, prolusico semini necessarijs,per venas & arterias spermaticas derivatur ad telles, ab eis ultimum seminis complementum adeptura;proinde sanguinis motus, euripo similis, per easdem vias in cor iterum refluit a partibus, in quas a corde primum influxerat. Quam quidem sententiam primum generatim Hippocrates innuit, inquiens , Alimenti υενο ρο id quod M uuirit, obmeu- Ide alim

tum s r ω quod inlut nutrimentum est: ct quod nutrimentum futurum est. Priu-eipium autem omnium unum es et . snis omnium unus: π idam finis est . atque prancipium : ct qucparticulatιm probe, ct mali diseribuuntur : probe quidam . quapradicta sunt: male vero, qua eontrarium ἐιs ordιnem habent, videlicet, alimen3ivu Igaris, quod nutrit, exclusis excrementis, vere ac proprie nutrimentum est,

ut puta sanguis persetius elaboratus in corde, vel etiam in partibus iam te

tiam costionem subijt. veluti nutrιmentum eli tum chylus,tum sanguis nondum partibus roris instar inspersus, adhuc excrementa retinens aliqua. Frurum nutrimentum eli ci bus,& potus. Prιncvrum autem horum omnitim unum

ast cor, in quo recipiunt absolutam naturam vitiini alimenti, quod sanguis eis: finis itidem horum omnium υnus ast, nempe conseruare partes omnes viis uentes per nutritionem, quae est conuersio alimenti in earum subitantiam. Et idem finis es atque principium, nempe cor a quo per arterias & venas alimentum fertur ad alendas partes omnes: & ad quod per easdem vias, quod earundem partium nutricatui superabundat, reuertitur. Proba qiudem distribuuntur, quae a corde feruntur ad partes, alimentari, succi ,& humiditates eos v*hentes; quia usum obtinent ac motum perfectum: mia, υρνodi litibu uniatur & vehicula serosa , quae suo munere functa, remeant in vasa maiora, nec usque ad cor perueniunt, sed ad emulgentium orificia, unde vehit inutilia propelluntur ad vesicam: &alimentarii succi, qui non omnes, at secundum partem tantum ad cor remeant; ut male distribui sit non ad ptimum princia pium recurrere,unde primum incaeptus eIt motus; & non omnino penes omnes partes, seu complete regredi ad idem principium . Et mox apertius eandem reciprocationem sanguinis proponit, ad deus, In pilos aι maraum, se ipungues, ct in extremam superficιem intrinsecus peruenis: forinsecus alimentum ex extremasuperficιe ad ιntima peruenit. Con xio una, venatu m, & arteriarum a corde ad partes : conmmtio una, vasorum eoru de M a partibus ad cor: co

sentι entia omnia. Iuxta totius quιdem corporis naturam omnia: iuxta ρartem vero . partes in Unaquaqua parra ad opus. μιncipium magnum cor, ad extremam

quamlibet paνtem peruenit mediantibus arteri3s, & venis, per quas calorem di alimentum unicuique particulae tribuit: ex extrema parte ad magnum ρrmis avium peruenιt alimentum superabundans alimonia partium, & recurrens

ad cor. Quin& Galenus huic sententiae fundamenta ponit, inquiens, i di

33쪽

F. LResponsa de mari Quaesitis

emtrariar potentias necesse es contraris sequantuν metus e singula enim harticula

tibi conuemexrem succum attraxerunt, drande ex retent ructum caperAnt; rerum

quod superfluum est,quam possunι celerrime eommodissimeque, tros reuacua itie ιltaeve momento Mycere properant. N paulo poti, Ergo quid miri est , si etiam ab ultima eo oris parte qua ad eutem est . ad ipsa usque ιηrsma , es ventrieulum alia

quid trax flatum peruι nil Ruod ipsum quoque Hippocrates nes docuit,scilicet, non 'iratum modo, aut extrementum, verum etiam nutrimentum ipsum ab vltima. Osumma corporis parte, eo unde primum ascendit, rursum deferri. Et adhuc infra, Ceterum quod ex toto in totum aliquid transferatur, mutuoque recipiatur . at una sit omnium, fur Hippocrates prodidit, coistratro,atqui confluxio, ram mihi υιdeor stare indicasse: neminemque, ne si tardus issi sit sensus , da talium ullo et-m niam dubitare ; qualia sciliere sunt, qua ratrone veuter intestnaque nutriantur . quonam modo ab ultima ereporissumma sarte, intro aliquid perueniat. Siquidem quum uniuersa eor oris particula attrahεndr, quod conueniens amicumque es ; repellendi. ucd grauat , mordeme, tot rNam kabeant; numme mirandum es , contrarios assidue metias in his fini: veluti tum in corde tiquido tarnitur, tum arteriis cmnisus ,r Orateque. S ulmona. S e. Sic igitur a corde saDguis & halitu olus pera reri a se sinistio ventriculo deriuatur cum debito seri vehiculo ad alendam substantiam spirituosam calidi fixi , humidique radicalis omnium partium animalis:& erassior per venas e dextro sima transmittitur cum icholis itidem vehiculo ad nutriendam subsantiam densiorem & crassiorem earumdem partium; ut antea satis explica tum est. Ubi vero partes tantum attraxerinr, quantum sibi satis est; quod earum nutricatui superest , tum exerementum inutile vehiculi respuunt; tum etiam excrementum utile ultimi alimenti in i rati , sibi graue repellunt a se se per easdem vias; quod utrumque propterea per arterias & venas refluit versus cors potissimum & renibus per emulgentes venas & arterias ad se serum ex magno trunco a ortae, ac venae cauae trahentibus : & tessibus per vasa spermatica praeparantia seminis materiam ex vena magna similiter, & arteria acria sbi trahentibus: quam tessium attra- ω .dela. ctionem esse vehementem Galenus fuse comprobat Ualibi. mi.

De refluxu speetatim ichoros seri, quod suit alimenti

vehiculum , a partibus uniuersis per venas &arterias versus cor. Cap. VII.

V Erum ichoris&sanguinis hune rcfluxum a partibus omnibus pervenas S arterias versus cor, unde primum sanSuis tam spirituosus arte. riarum, quam crassior venarum , ad easdem particulas influxerat, uterque eum debito sui seri vehiculo, satis aperte demonstravit Aristoteles: & primum quidem de refluxu seri luculenter hisce verbis in Meteorologia, ca) N. que enim hie palam est , qualiter ex dulci pocula salsus fit sudor ; etenim absee- ληιe quodam stam . ut duirasimo; an comm flo quodam, sicuιi in s. qua per ci

nercm colantur, aquis . Videtur autem causa ea iem is circa excrementum in ve

34쪽

Per Epistolas Clarorum Virorum. 27

humida, dulei existente. Si namque quemadmodum, qua per ealcem eolatur, aquasi amara ;&hae eum urina quidem simul delata tali quadam virtute, qualis es videtur subsistens in vasis salsedo; cum sudore autem segregata ex earnibur, veluti abluente id, quod tale est , ex eispere exeunte humido; palam est, quod se in mari id, uod ex terra , humido eommissum es , eausa sals dinis est. In corpore igiturM tale, alimet ρι subsidentia propter meon octionem. & mox. His autem sies hasentibus .rentandum est reddire causam S de salsedine. Manifestum itaque est per multa μgna quod fit talis sator propter eommistionem aliquam: Etenim in eorporibus, quod Miconcoctissimum, falsum fi amariam: sietit se prius diximus;ineantoctissimum enimes excrementum umida alimenta; talis autem est omnis quidem subsidentia, maxime autem, qua in vesieam et Signum autem est, quia subtilissimum est; qua autem coquuntur, omnia eon ere nata sunt. Deinde sudor. in quibus Hem eorpus coex-τernitur, quod facit saporem hune. Similiter axiem se in his, qua aduruntur; υἱi enim non dominatum fuerit ealidum, in corporibus quidem fit superfuitas, in adusiis aut/m emis. In quibus ostendens Arittoteles fieri salsedinem propter commistionem terrenarum partium adullarum cum humoreaqueo,sumit in argumentum speciatim duo excrementa, urinam, & sudorem in corporibus animalium, ac praesertim humanis: in corporibus autem inanimatis, quae vocat adulta, sumit lixivium per cineres colatum . Ac primum in corpori-hus nostris ait salsum & amarum esse inconcoctissimum a id autem esse exincrementum humidi alimenti; scilicet ichorem, qui est excrementum potus; nimirum ea pars potulentorum, quae alendo non eli apta; sed maxima ex Parte tandem transmittitur in vesicam: inconcoctissimus autem est ichori ste, quia tenuissimus est; quum omnia coctionem passa, confitentiam aliqua inde sibi conquisiuerint:quippe eoditio fit inerastando,ut dici solet quod

in ea calor dominans terminet humidi fluorem. Deinde vero pars alia ei uiadem excrementi serosi, quae non ad vesicam propellitur, sed ad cutem vitiis uersi corporis, eli sudor, post urinam inconcoctissimus eadem ratione: inqui bus excrementis,urina scilicet,ac sudore, idem corpus terrestre crassoris excrementi tertiam coctionem sugiens in partibus solidis, coexcernatur Gmul cum urina & sudore, quod corpus terreum, & adustionem quandam passum in ternis coctionibus antecedentibus,inichore utroque, de se inspido, facit saporem hunc salsum di amarum . similiter autem di aqua per cunerem ,&calcem colata, contrahit amaritiem, atque salsedinem. Ac vere quum tres in corpore fiant a calore naturali concoctiones a prima quidem ut cum Medicis agamus in ventriculo, qua segregatis a cibo di potu pro sus excrementis alendo non aptis, reliqua substantia coetione vertitur in chylum nuncupatum a qui postea per venas lacteas meseraicas in hepar delatus secundam ita eoetionem sustinet, qua purgatur ab alijs excieσentis utriusque bilis alendo non aptae, ae vertitur in sanguinem, ultimam sui perfectionem mox habiturum in ventriculis cordis, v t antea x isum est in Peripato; qui quidem sanguis possea per vasorum ab utroque sinu cordis emanantium cauitates defluens ad singulas partes, iri iis tertia coctione reliquis

excrementis etiam purgatus, vertitur per nuti itionem in substantiam par-

35쪽

18 F. L. Responsa de Qtiario-Quaesitis

Galeno & Hippocrati subscribentium, a quo seniore non discedit Aristo h Gal. pala les. Insuper apud eosdem digni laseit Medica, in omni eoctione ch duo

sim . semper excrementa segregari, tenuius unum, alterum crassus; quorum quidem crassius excrementum primae coctionis excussum a cibis detruditur peri mellina sub nomine foecum inutilium,ad alui postremam partem,inde pellendum extra corpus: tenuius autem, quia praestare debuit usum vehendi

chylum per arctissimas mesente rij venas lacteas in hepar, quas chyli materia paulo crassior permeare non posset, nisi dilueretur icholis illius excremento tonuioris propterea serosus ichor ille cum chylo fertur per alcias illas vias ad hepar. Iecur autem trahit ad se chyliam, in quem operetur, sanguinem ex eo secunda coctione facturus it sed non sine seri vehiculo; quum eam coctionem obeat in venulis cas illaribus uniuersam sui substantiam intertexentibus, vel si placet in proprio parenchymate, ad cuius contactum iter chylo non est pereas itidem vias arctissimas, nisi vehiculo seri tenuioris eo tran*feratur: peracta quidem sua coctions iecur sanguinem a se factum una eum sero pellit in venam cauam, & inde in cordis lacunas,ut antea luculenter ostensum fuit. Et quidem Iicet illius excrementi serosi magna portio

transferatur per venas & arterias emulgentes a trunco tum aortae, tum venae

cauae nascentes , deuehens alimentarem sanguinem enutriendis renibus, &inde transcolata per substantiam renum, ductu vasorum ureterum tandem influat in urinariam vesicam: non parua tamen portio fertur una cum sanguine reliquo per vasa quoque tenuissima, propterea capillatia nuncupata, per quorum arctissimos ductus pura substantia concocti sanguinis, ob sui crassitudinem permeare non posset ad alendas particulas omnes uniuersi eorporis. Vbi vero deduxerit ad eas partes ichor ille sanguinem ι iam fumctus primo suo munere vehiculi probi nutrimenti ad partes uniuersas, m

xime ad eas, quae procul absunt acute; retrocedit iterum per paries omnes intermedias usque ad ampliorem truncum tam a Ortae, quam venae magnae , unde per emulgentes itidem,& traiecta renum substantia, rureteres in v scam urinariam denique similiter deponitur: retrocedit autem a partibus uniuersis,ad quas vexerat probum sanguinem, non soliun per venas, verum etiam per arterias; nempe praeter venas,duae prodeunt a maiori trunco aoriatae similiter emulgentes arteriae in renes , ichorem ab arterijs maioribus deferentes. Hoc igitur humidi nutrimenti tenuius excrementum dicitur ab Artitotele sapienter morain: um, quia nullam omnino sustinet in corpore concoctionem ; non primam in veniticulo, quia separatur ab alimentis coctione ill i vertendis in chylum; non secundam in hepate, corde,ac venis neq ue tertiam,atque poliremam in partibus aliis uniuersis; quia solum fungitur ossicio vehendi nutrimentum, non autem alimenti rationem sustinetvllam,quod concoqui debeat, aut valeat. Et hoc sane dicitur in concocti Lsimum ad aliorum excrementorum disserentiam; quorum unum cuodque coctionem aliquam quomodocumque sustinet; nam &foeces e ventriculo transmissae mutantur in intestinis aliquali coctione, qua non pauca portiochyli sibi commilia separatur ab eis: & ipsae crassescunt utcumque ad faciatiorem excretionem . secundae pariter concoctionis excrementa, tam tenue,

quod

36쪽

Per Epistolas Clarorum Virorum. 29

quod flaua bilis est, ad cystim fellea deturbata, quam crassum,quod est melancholia , propulsa in lienem, olim primam coctionem subierunt in ventriculo sub specie chyli. Similiter coctionis tertiae crassum excretaentum, ac tenue, duas priores concoctiones. habuere sub specie sanguinis in hepate, cordeque secundam, & sub specie chyli prius in stomacho primam. Quare

solum excrementi ina,quod ex humido nutrimento,seu potu deducitur, nutilam omnino coctionem subiens, ab Aristotele merito ponitur in concocti iasinatim. Ulterius autem idipsum ab eodem recte probatur esse tenuissimum; quia succis incoirore crassities non est nisi a coctione, per quam calor do-πitians humori, fluorem huius terminat, ideoque naturaliter crassitiem aduehit. Consideratum autem hoc excrementum ichoris in sua simplici natura,citra permistic nem ullius alterius rei, per se simul est, ut tenuissimum, i a neque salsum, neque amaruin: sed hosce sapores,& speciatim salsum conistrahi t ex admistione substantiae terrenae adultae; quae dubio procul est cra Llalia excrementum tertiae coctionis singularum partium, potissime procuIacute sitarum, etenim culaneae Iuum hoc excrcmentum per soros cutis egerunt in sordem linteamina conspurcantem; quum earundem partium cuti Propinquarum excrementum tenue per eosdem meatus effvat in halitus periniensibilem transpirationem a Medicis appellatam. Illud autem excrementum crassum est corpus terreum adustum, utpote quod tres iam coctiones passu ni fuerit. Deinde vero serum illud in concoctissimum, ac tenuissimum , ubi sanguinem aduexerit ad singulas partes alendas, maxime plurimas illas, quγcutaneae non sunt, eas abluit excremento cram ori teriareo, cuius etiamfit vehiculum per venas adusque nuncupatas emulgentes,

indeque ad renes, & a renibus per ureteres in vesicam sub urinae forma deponendum; qui quidem ichor admistione terrei excrementi tot coctionibus notam adustionis adepti, falsuginem,& amarorem contrahit a quibuslsa pCribus urina gustum ferire solet; unde constat, urinam non esse potulentum illud alendo ineptum, quod solum deduxerit chylum in iecur,&a iecore pro I rusum in venam cauam,a qua nullis partibus alias peragratis, Proxime derivatur in emulgentes; nam salsum amarumque saporem non haberet vulum, ex dulci potu percolatum. Quin & excrementum terreum Omnium Olidarum partium coctionem subterfugiens nulla certa via deduceretur ad cutem;& quomodocumque ad eam delatus, in maxima quantitate per eius potos emueret sensibiliter, & assidue; quod obteruatio nulla patitur. Sic igitur Aristotele doctore, tenue prunae coctionis excrementum, non statim excernitur, ut crassum in sincibus consistens; sed utile tenuitate sua vehendochylo, & sanguini crassiusculo per arctissima vasa ca pillaria ad singulas corporis particulas; & reuehendo crassiori excremento terreo tertiae ccctionis ab illis partibus, quae ipsum ad cutem dillantiorem transmittere nequeunt, in emulgentia vasa,renes, ureteres meatus,ac demum in vesicam, non solum ex terrei excrementi commilitone salsum, & amarum saporem contrahit; sed etiam quod a corde fluxit in omnes partes corporis alias, ad eas sanguinem vehens; idem ressui t postea ab ijsdem partibus versus cor, aduehens excrementum terreum. tertiae coctionia a quo salleo inena,& amaritiem contrahit, Diuitiaco by Cooste

37쪽

3 o F. L. Responsa de Quarto-Quaesitis

trahIt,in emulgentia vasa,deponendum in vesicam, e qua profluit urIna satisa simul&amara . Ceterum quoniam emulgentia vasa serosum humorem

in renes deponentia non solum venae sunt ex trunco venae magnae prodeuntes: verum etiam arteriae produentes ex arteria magna descendente: quarum

usus eii maxime serum in arterii s contentum expurgare; nam Ct Laurentia notatu, plus in arter ijs, quam in venis contineri serissensus ipse docet. Id autem serum non alium virum habet in arteriis quam deuehendi sanguinem arterio sum per arteriolas capillares ad quascumque particulas, per quarum anetustias iter esse non poterat arteriolo sanguini, ut ut ille sit venenoso tenuior. Quare functus ossicio suo serosus humor in arteriis,deferendi sanguinem iridem ad partes singulas, retrocedit iterum in arterias maiores usque ad locum arteriarum emulgentium, quibus deponitur per substatu iam reianum transcolatus in ureteres, S inde in vesicam. Et propterea non solum a dextro cordis ventriculo per venis fluit ichor vehiculum sanguinis ali-naeniaris ad partes omnes, inde postea refluens versus eor , essectus vehic Ium excrementorum tertiae coctionis, ad emulgentes venas in renes: verum etiam similiter a sint lito cordis ventriculo fluit ichor vehiculum arteriosi sanguinis vitalis ad particulas uniuersas,inde postea refluens versus cor,d ponendus per arterias emulgentes in renes, & vreteres , ac demum in vesicam . Verum enim vero post urinam Aristoteli loco citato tenuissimus&in concoctissimus est sudor; qui nihil aliud est , quam portio praedicti sero si

succi usque ad vasa capillaria cum sanguine tam arteri. Ii, quam venoso, ad alimoniam solidarum partium a cute non ita distanti tim ; etenim v bipa tes exteriores incaluerint, ab eo calore simul dilatantur meatus, & ait rahuntur humores tenuiores extrinsecus tam de venis, quam de arteriis, in speciem fudoris: qui paliter ab in terno calore foras propelli potest e partubus intimior ilius, ut non raro per crisin morborum obseruant Medici: Aevi ludores critici permis os habent succos excrementitios, atque morbificos , quos natura vincens pellit extra corpus ad aegri salutem : Ita sudores

in recta valetudine manantes e corpore, secum deferunt excrementum rerureum tertiae coctionis, quem abluunt, atque detergunt a carnibus, & partibus ali is, per quas ichores illi sero si transeunt in itidotis rores evacuandi,

Et propterea salsi sunt& amari, non secus ac urina . Ceterum vii sudores spontanei cum urina communem habent saporem salsum,&amarum, com munemque materiam humorem ichorosum excrementum tenuissimum primae coctio rus, permistum cum excremento crassiore tertiae in membris peractae: sic omnino non obtinet, communem motum: quandoquidem sudor unica fluxione recta pergit a partibus interioribus ad extimam cutem , abs- qtie refluxu : Sed urina est ichor ptimum ex parte fluens a corde per arterias& venas una cum sanguine,quem vehit ad singulas corporis partes emitriem das, indeque cum excrementis crassioribus adustis earumdem solidarum

pallium, uer vasdem vasorum vias refluens versus cor ad maiores venat cauae di arteria a ortae truncos , unde prodeunt venae N arteriae emulaentes appel-l irae, succum eum excrementitium sugentes. depositurae mox in renes, uret

tes, ac demum in vesicam. Hunc vero succum ad cor usque na tura non reis uehit,

Di iij

38쪽

Per Epistolas Clarorum Virorum. 3

uehit,quia nulli soret hoc usui, sed maximo detrimento salii ri ac vitae totius animalis. Haec de fluxu & refluxu , siue de motu seri circulationem vicum-Jue referente, collegimus ex Aristotele ; quo quidem euripo serum tum a exit O sinu cordis per venas, tum a sint it to per arterias infuit in uniuersi co poris partes s & a partibus alijs per eas tem vias reflui t versus cor in magnosa ortae, venaeque cavat truΠcos, unde vasa emulgentia prolactant ipsum, deponendum in renes, ex in vesicam.

De refluxu probi sanguinis alimentarii a partibus quibusque solidis per venas & arterias in cor, unde primum defluxerat. Cap. VIII. i

VErum &alio loco similem huic euripo gemino circulationem exactioia

rem probi sanguinis a corde per arterias itidem ac venas ad reliquas Omnes uniuersi corporis particulas, a quibus postea risuit per easdem vias versus cor, atque si Deo placet, in cor ipsum a i lituit. A i i stoteles agi ins de generatione seminis proli fici non semel: cuius dogmata singillatim afferre lubet in proposito. Porro Semen Aristoteses ipse m definiesie ιxcrementum my. de gc n. utile vissem alamenta mutari. Sed ultimum alimentum supponit primum,mu- ai . c. I 8, IV tatum non mutatum ,&utile supponit inutila ; quorum omnium series no- 1. de geu. his in Aristotelis coctrina recludenda est. Primum sane nutrimentum est, an .c i. quod peros in stomachum inperitur: secundum chylus ex eo prima cocti O- 4. de gen ne confectus: tertium & vltimum sanguis in hepate quidem genitus, sed an .c. I. vltimum sui complementum in corde suscipien'; vs ait n Aristoteles, n de tu.&Cor autem quod est venarum praneipium in ijs qua departitus animalium, dictum es sen. c. 2.prms : ct quod sanguis in cantuine tradιtιs UZ Urimuma ιmentum , e quo funiparticula. Manifesto ig3tur quod unam quam am Nerationem eris virtus mιnistror, alteram autem eam qua ventris eirea alimelinum, eo ν aut m tm cipatissimum , C Anem imponit. Ruare necesse est se Oxsinue. mi, nutrirιtia anime in ci rue ιν inc.pιum esse sanguine praιιιιis; nam aitarum particularum otera circe mιms. ttim ratus optras gratia sunt. Oportet enim ρνincitate ad ιd. etii ιs gratia 4e ei e , sed Don n lys , qua lurus gratia. & alibi: u Patet sanguinoma esse ampnati Lus suuine 1 visi μμ μlia o 1. de par. mentum. Modo sanguis,dum in corde coti tinetur aut at tutar S,ac Venis, lti- c 3.

mum quidem alimentum est, quod omnes partes eo nutriamur; sed tamen 1. de gen. non est mutatum, nec ante sui mutationem habet ullum excrementum uti lc, an.c. . quod semen esse possit,& appellari. Verum sanguis lub ratione ultimi alimenti tunc mutatur, quando iam extra vasa cstillus, A. partibus roris initar inspersus, ab iis alteratur, consimile temperamentum temperiei cuius ibet illarum adeptus, quem Arabes Cambium appellant; quod vere nihil aliud est,quam ultimum alimentum vitinam dispositionem adeptum, qua potest immediate in partis alendae subitantiam commutari, & eius formam subiastantialem , quae animaeit, induere: huiusmodi vero ultima dispositio tem. peramentum est simile, ac eiusdem speciei cum temperamento partis nutrienda. Huius itaque cambij, partium singularum temperiem iam adepti

39쪽

3 et F. L. Responsa de Quarto- Qua sitis

vi tertiae coctionis in iis partibus editae, una eademque maxima portio vlimrioris solidarum partium actione mutatur in ipsarum substantiam,subeundo illarum formam substantialem; quae cambii commutatio vera est particul

rum nutritio . Quoniam vero partes non vertunt in sui naturam totuuI camis

hium, sed illud tantum,quod sibi satis est,quodq. possunt in sui substantiam

I. mag. commutare s immo quum omnis natura sit AristoteIi n procreatrix alius ruor. c. Io. essentiae, qualis ipsa est; relinquit aliquam eius cambij particulam, futuram semen genera talium consimilis partis in alio uiuente; nam ista portio cambi iminor remanet,nihil aliud in se retinens ab illa parte viventis,quam tem p riem consimilem temperamento nutritae particulae; siquidem ea portio cam-hij superabundans nutritioni singuIarum partium, est primum rudimentum seminis, seu semen ipsam materiale, materi ave proxima seminis, non adhuc vltimam perfectionem adepta: Quod & Aristoteles ipse nouit,& ratio comis. t. desten. probat: Aristotele quidem id agnouit non uno in s loco, perspicuis veria an .cis .i; bis definiens semen esse cxcrementum ultimi alimenti mutati: ultimum x. de sten. enim alimentum nihil est aliud, nisi sanguis habens ultimam dispositioneman.c.3. ad alendum, atque ad induendam animam nutriendae partis in sui formam . de gen. - r inquit Aristoteles, insanguina prviluis est 1ltimum a

an e. r. mentum , ex quo ni articula: quippe nutricatio eth conuersio nutrimenti iust de ita & substantiam partium squae conuersio fit non nisi communicata partis animasen. c., . nutrimento sibi apposito. Huiusmodi autem alimentum ultimam istam ad a. de pari. alendum dispositionem adipiscitur nonnisi in tertia coctione, quae ultima

nutriendae,per adeptionem temperamenti prorsus eiuldem speciei cum temis peramento partis. Dicitur autem semen esse ultimi alimenti mutati excreis mentum, quia est cambii portio, non quae per nutritionem mutata, & co uersa iam est in substantiam partis enutritae; sed alia illa, quae partium D tricatui superabundat. Statuitur autem semen ultimi alimenti mutati e crementum utile, ad aliorum excrementorum differentiam,quibus alime tum vi tertiae coctionis purgari necessario debet; quae sunt inutiles fuligines, di sordes, per cutis poros iugiter effventes, nec non ichores in venas regu gitantes ad renes atque vesicam transmittendi: quum portio sanguinis, cambii vocati, superabundans nutricatui partium lingularum,remaneat i tra corpus, iterum in arterias, atque venas regrediens,utilis futura procreationi sobolis, siue seminis, ubi ab arterijs, dia venis per praeparatoria nu cupata vasa spermatica peruenerit ad testes, in iis ultimum seminis complementum receptura. Quam quidem sententiam aperte coluit Medicorum

I. a. s.1 o. P inceps Auicennas non semel. Sic ergo prima ,seu materialis generati d. i. e. .& seminis,fit in singulis corporis nostri particulis,quando sanguis,ad instar r

ris, membris nutriendis inspersus, acquirendo similem temperaturam temperiei partium vi tertiae coetionis, mutatur in eam bium nuncupatum, SI vlterius superabundans nutricatui particularum omnium, secernitur ab ea cambij portione, quae concedit in earum alimoniam . Ratio vero id ipsum It . de gen. confirmat, quia illud omne, quod a coeunte masculo in feminarum uterumaa.c.is. effunditur, semeia est ι atvero certis constat experimentis, & Aristotelis

40쪽

Epistolas Clarorum Virorum'.

obserua inne,Tbeophrallique testimonios qui Athenaei atum assimat inph Rarus eas esse quasd am coeundi tes,ut ad septua sies remo s

:turata v -- spermati eorum sinus, & testes exhausti fuerint ne eis

potest quam semen solam sui primam generationem in

in iis randiu non permansit, ut coctionem at 'bire eot ferit. Differt autem in hac prima aemini βDrigiae Aristoteles ab a ls i s antiquiori bus, quod illi censuere lamen

: tum ex se bitantia partium ipsarum per 'ollizubnem ς e

deo semen persectum prouenire a partibus omnibus, velut earumicodi quam tum: V Aristoteles voluit semen quoad sui primordiale princinium

ratcrrale OH ex alime oriuod ad patres aecessit, At vita m ἔ- Π -0 p rtium nutrica tuis atque ita non proprie a partibus. sed ab

t inquiei Mu Veteresquνtem autores et marι videntuν id, semen scilicet ec

net simile eius, quod consumpserant. Exqqibus apertissime constat, Aristote.

Haquae parti uin, vi caloris ob motum velisipemiorem in ven reis congressibus ex ci ta ti: sed opinari semen prouenire ab ultimo nutrimen

sit. In singulis membris vi tertiae coctionis adipisci temperamentum eo

ad uacat , via coloris ea p utio, quae moribus remanere solet ei simili

reui ''olo. quod in υnamquamque partem feratur : qu mobrem quod steneratum

sca, ur, an ad Unamquamque accedast ; sed rectius ita; quia quod ad unania uuque partem accedit, eli totum ultimum alimentum , cuius maior pars cedit

. .gVlaxum Patri ut' nutricationem a minor eidem nutrie tu 'siet abuta dans , tam mei mAretia seminis; quae rursus inde per venas & artem di turissior, unde calorem ac spiritu in sibi conquirat uberiorem necessarium ultimo complemcato Iciuiuiola testibua comparando ; quod