장음표시 사용
301쪽
Exegeramus a naultis inde annis hunc diem in
rebus ambiguis et incertis, inter metus ac terrores hilaritatem publieana infestantes; neque tot malorum et calamitatum prospiciebamus finem quoties enim animis reputabamus, quorsum proces iura essent haec irarum et odiorum certamina, hi furores ac mutuae clades opibus populorum exhaustis, vel attritis iuuentute caedibus ac praeliis. proscriptionibus, morborum contagiis, exhausta. cultu terrarum sublato, solitudine per agros trociniis infesta, commerciis populorum partim interceptis partim in expilationem eorum, qui pacis bona retinebant conuersis, verbo, omnibus ubique ad res euertendas iuris rectique expulsionem, morum religionumque abrogationem festirinantibus ut non iam de imperio et dignitate, de salute et incolumitate, verum de ipsa humanitate bellari appareret haec quoties reputabamus etsi prouidentiae diuinae confidendum esse persuasum habebamus, attoniti tamen et defixi in rerum perditarum conditione, ac si conclamatum es et haerebamus, oculis tanquam praestrictis et animis fascinatis. Ecce vero antequam res ad extrema belli internecini deuenis ent, et maturius, quam ulla mentis perspicacitate prospici poterat, conversis repente potentum consiliis, arrepto quasi eti' in aliam partem deflexo gubernaculo, respublica Europae, tanquam iamiana voragine maris hauriendum nauigium, e naufragio est seruata redditaque pax saltem furoris mutui intermissio resarciendis damnis mutuis idonea. Eo enim es adducta est per multos rannos non tam de nouis
302쪽
α86 Certamen litterarium et praemia
nouis populorum commodis, nouis bonis parandis, aut pristinis locupletandis sit cogitandum; verum ut eo tantum prudentum consilia sint conferenda, quo malorum, quibus Oppressi vi animata ducunt populi summa minuatur, damna reparentur, donec in eum aliquando statum iterum deducantur res in quo populi iam tum satis amicti et attriti vitam saltem tolerabilem agebant. Haec cum sit plerorumque Europae populorum conditio grauior leuiorue etsi belli calamitatibus terra Hanno uera nae haud intactae mansere, ipsa tamen belli procella nostras res haud correptas penitus euertit; quod autem ad rempublicam nostram litterariam attinet salua ea et incolumis
seruata est; quid quod etiam multis in partibus illa in mediis belli tempestatibus emoruit naulta
incrementa litteraria et decora noua accepit nec ulla in re studiorum et ossiciorum cursus est tur-hatus. Quod si recordamur, per decem hos an
nos aliquoties de Academiae nos trae incolumitate modo metuendum fuis e modo de pulla pericula gratulandum fatendum eit, singulari aliquo bene fici diuino hanc Academiam boni litteris tanquam propugnaculium et arcem in his terris esse destinatam ut esset earum refugium tutum, unde illae iterum, securitate publica restituta, ad alias terras se effunderent. Et sunt viri prudentes inter Gallo francos, qui e Germanicis terris, in quibus per quietum rerum statum litterarum incre.
nrtiata facta sunt sibi nunc petenda esse videant studiorum suorum noua flamenta. Quibus de rebus cum gratulandum nobis sit, agedum, omni ope
303쪽
ope elaborandum nobis est e cogitemus, ne tantis bonis nostris indigni videamur, ne aut posteritas.
aut praesens aeuum, et e X terarum terraruna homines, qui liis litterarum copiis priuatos 1 e viderunt et adhuc vident, ne illi cum indignatione pronuntient inter tanta haec prouidentiae munera,
quae in Academiam Georgiam Augustam fuere cumulata litterarum hoc vel illud genus, hanc vel illam diiciplinam, ab iis, qui eam eXcolere et perficere debebant, quique in illustri hoc loco con-hi tuti, omnibus copiis bene instructi, Operam
suam collocare feliciter poterant, esse neglectam, splendore suo priuatam, ne ad eam lucem adductam, quo adduci ea facile potuisset nisi studium fides et sacramenti, quo adstricti sumus, religio defuisset. Quotus enim quisque pstrum, quoties perpendit et deliberat, quid sibi in ea statione, in qua collocatus est, agendum moliendumve sit, nun saepe ad animum reuocabit et apud se dicet enitar vero omni ope V partes meas X pleam quid enim Z si, una alteraue aetate post mortem meam elapsa, ii, qui tum superstites erunt, praetentium temporum statum litterarium recognoscent, et erit aliquid, de quo illi pronuntiare possint, me in V na vel altera re officio meo defuisse, eaque ipsa incuria me bonum aliquod Academiae mea Opera ac studi praeteris misisse, litterarum genus, quod mihi ut ornem et amplificem, mandatum est, mea culpa deperiisse, honorem eius et dignitatem deminutani esse, meaeque operae in ornanda sparta mea desiderium aliquod memorabile deprehensum iise:
304쪽
α88 Certamen litterarium et praemia
intolerabilem equidem vitam esse ducerem si quid
esset eius modi quod mihi metuendum esse putarem.' Hoc sensu, hoc iudicio patres Academiae, haud dubito nos omnes animatos pariterque ductos esse neque ostulo suo quenquam ita defuturum esse, ut posteritati iustam caussam de se conquerendi inertiam et socordiam accusandi, et memoriam damnandi relinquat. Similibus curis agitatos e incitatos fuisse putabimus viros illos. quorum laudibus creuit Georgi Augusta, heroes illos litterarios, alteros, Oedereros, Brende-lios, innios, Mos hemios, Pleumann Og, Gelneis
ros , oh meros, Michaeles, attereros, ast ne- ros, cum aliis, quos enumerare si vellemus taedium faceremus. Debet autem hoc in lixum esse animis, non latere alia academias, alias terras,
homines ipsam multitudinem, si quis munerffsuo in hac nostra litterarum sede cum fide et laude secusve fungatur non Ostram Academiam adeunt, ut olim tantum illi, qui tirocinium in litteris posituri sunt; nam vero, magna e parte, viri peracto iam aliis in Academiis curriculo, apud nos aut ultimum decursum facturi, aut expolien dis perficiendisque studiis suis et profectibus operana daturi hi de nostris litteris studiis naeuis et audibus cognoscere ac dispicere possunt, famamque de nobis ad alias terras perferre secundam vel sinistram: quis autem de se ad exteros manare vellet famam per se stetisse, ne Acade natae nostrae Xistimatio esset integra, et omnibu*ncineris absoluta.
305쪽
Ad famam laudemque Georgiae Augustae in
externas oras perferendum haud parum profuit laoce regia munifice latia inlli tutum certamen littera 'rium, iis constitutum, qui profectuum suorum periculum facere primumque indui triae specimen volunt proponere institutum praeclarum: si modo recte eo uti volent ii, qui ad certamen sunt accessuri; non enim nitituti conssilium est, ut cruda ludia in forum protrudantur non, ut, si Quintiliani verbis uti licet tanquam immatura adhuc vindemia, quicquid est acerbum, proferatur non, ut fundamenta impudentiae iaciantur, et. quod ei ubique perniciosissimum, praeueniat vires fiducia; verum, Vt, antequani in aream procedat, sui quisque ingenii suaeque doctrinae in umbra experimentum facere queat, nec, nisi illa iam bertatem habeat satis magnana ut iudicari possit de proventu aliquando in vita publica priuataque futuro, studiorum suorum fructum promat. Haec atque his similia cum in Orona coetus academici essent pronuntiata ab eo, cui partes mandatae sunt b), ut publice iudicia ordinum cademicorum de scriptis, quae in certamen litterarium a ciuibus nostris confluxerunt, praeconio suo nuntiet processum est ad ipsam enarrationem ceristaminis et ad exponendos iu Ccessus, quo conceristantium studia habuere. Accipite igitur Commilitones, quale primo loco
Iudicium ordinis Theologici de commentationibus ipsi exhibitis fuerit:
306쪽
αρ, Certameis litterarium et praemia si
Postulauerat Ordo Theologorum, ut insignio lires conuersiones , quas Theologia moralis seculo decimo octauo experta eis, describerentur et a caustu filis repeterentur. Duae nobis oblatae sunt commentationes.
altera insignita verbis Ammonii in decem categorias Aristotelis:
altera verbis 'Quinctiliani 'Modeste et circumspecto iudicio de tantis viris
pronuntiatidum es, ne quod plerisque accidit, damnent, isod non intelligant. Prima commendabat se admirabili industria et partium dispositione egregia causas conuersi O-nuin sedulo in uagabat diuersorum syllematum rationem et ingenium subtiliter exponebat ipsamque doctrinae moralis in scriptis popularibus et ascetieis, et ini moribus christianorum vim et effectum attingebat totamque quaestionem propositam exhaurire videbatur. Alter eminebat Orationis puritate et ornatu modeltia amabili, ipsius disciplinae morum cognitione eximia lectione selecta et curata, iudicio sano et circumspecto atque Introductione viam sibi ad historiam conuersionum
Theologiae moralis enarrandum parabat et muniebat. In tot ac tantis et tam aequalibus virtutibus concertantium, ordo Theologorum non aulus est iudicare, cui ex ambobus praemium regium decernendum sit. Si prima commentatio Vna Virtute sine e re videbatur secunda vincebat alia.
307쪽
S prima maculis et vitiis nonnullis laborare videbatur secunda laborabat aliis. Si illa nimiunt videbatur dare et praescriptos limites transgredi. haec nonnulla qua ellionis partes negligebat vel attingebat tantum aliis diutius immorabatur. Vtramque igitur commentationem praemio dignam esse iudicauimus, et, permittentibus atque munificentissime largientibus viris illustribus, qui augustissimo Regi sunt a consiliis intimis, si una unicuique concertantium praemium regium totum et integrum decernimus, et hancce sententiam non sine insigni animi pietate et voluptate pronuntiamus. Solutis inde schedularum, quibus nomina insccibi solent, vinculis lectum est, prioris quidem verbis graecis inscriptae,
Sauli rit Aegii Philologici Geminarii Regii Vomite istelaeietatasque Gottingens s riuatar litteris humanioribus addicto ei Melmstadiens in Teutonicae sodalis.
posterioris: PMi Lippus CONRADU. MARHgi NEcgE, i Hildsien . Praeni in homileticum propositum erat oratori sacro, qui optime verba facturus es et publice, praeeunte diuo paulo laimoth. v. s. De vinculo, quod inter fidem et virtutem intercedit, arctissimo. Vonde Unzerfrenniichhetides Lubensit de rigend. Concertauerunt de praemio in uniuersum sermoner
primus, verbis Ciceroni insignitus,
308쪽
292 Certamen littera tum et praemia
multa continebat bene et egregie dicta, dignus omnino, qui coram concione haberetur nisi fidem, quam libri sacri omnis religionis et virtutis fon item esse docent, versa vice ab officii et virtutis natura derivandam esse putauisset uctor qua quidem sententia vel in secunda orationis suae parte transuersum abreptus est. Cauit, ne in tan- tantas se difficultates induceret, orator secundus, Schilleri sententiam praeferens:
qui de summa orationis sibi proposita breuiter quidem sed apte et clare exposuit, ita saltem, ut auditoribus, si non plane satisfecit, persuadere tamen inciperet feliciter Maiorem notionum et argumentorum molem congessit auctor. orationis retiae, dicto lacob insignis:
βλέπεις, η πωτις συνήργει τοῖς ργοις
ea tamen sedulitate, quae nonnunquam a fine proposito aberrauit et neglecti ornatus linguae inuidiam non effugit. in ultimo. qui auditores suspensos tenuit, se mone, Ioannis epigraphe claro:
multa quidem occurrebant profunde cogitata desideratus tamen est ordo, qui meditationi et meis moriae lucem adfert, et quo oratio sacra inprimis caret aegerrime. Subductis rationibus praemio dignus iudicatus est auctor orationis secundae: Ausus Tus Titi LiPPUS PETRI. Hannoveranus,
309쪽
Ordo Iureconsultorum desiderauerat:
Vt e oneretur nexus inter succes nem ab inissato et querelam in ictis testam8nti ita quidem, ut quatenus ab illa ad hane argumentum duci ptisti,dsmiatur. Concertarunt hac de re quinque commilitones
'Quae tertio et quinto loco nominatae sunt Ommentationes, reliquis palmam dubiam reddere non potuerunt, quoniam in utraque doctrinae studium et ingenii acumen multo quidem magis, ac in reliquis omnibus desideratur, praetereaque dis ertati tertia quaestionem ipsam nimis leuiter tractat, et quinta neglecto die exhibitionis longe serius, quam portuerat, tradita est. Quamquam autem in tribus illis quae restant, commentationibus plura reperiuntur, quae subtiliori iudicio ponderari, aut maiori in luce collocari debuis ent. ignestamen tanta eruditione tantoque studio compositae sunt, ut unaquaeque praemio digna videri posset, si sine aemula spectaretur. Instituta autem Omparatione intellectu haud fuit dissicile, commenta 3 tionem
310쪽
:94 Certamen litterarii m et praemia
tionem primo loco nominatam doctrinae copia et subtilitate vinci ab illa, quam secundo Ioc indicauimus, hanc vero cedere illi, quae quarto locomena Orata est. In hac enim, quae ad rem pertinent, non solum summa diligentia conquisita, Verum tiam magna iudicii sagacitati ad Ornata. iustoque ordine et sermone satis culto proposita sunt Quae cum ita sint unanimi arbitrorum consensu praemium regium addicium et auctori commentationis quarto loco positae cui praescript una est elogium:
Huic ver eam, qua in s cundo loco Sophoclis venis bis insignitam, et utrique illam, quam primo loco Iuvenalis sententia illinctam nominauimus, pro Xime accedere iudicatum est. Victricis commentationis auctor, resignata
schedula editus est EDUARDU Scia RADER. Hilde sensis. Ab Ordine Medicorasm ad concertationem prO-
posita erat: Accurata, et obserasationibus ae experimentis nixa