장음표시 사용
141쪽
habet uia sterus, cum sit syntaxis genitivi nec nyn aa, ut quida credunt: cum raam Hebraicum sit, reges Syria cum, quod tumultum tonitru sagnificat Euangelista recte interpretatura oti βροντῆς,filios tonitru Quaquam scribendum est proculdubio Banerges sine o, quod nemo doctus negauerit. Talitha cumi Mar. I. λαλιλι θυμ, Σ3p Nn 'u, 6 puella surge, Hebraice dice duaerat,n van Vt Babylonice Nnphv. Beth sda NT NT13a Ioh. s. quod librarii errore male
scribitur Bethsaida, qui piscinam Beth sdasnam Graeca exemplaria habent δηθ irri' cum oppido Bethsaida cofudit. Est aute Bethes da, domus effusionis ab I es verbo Syriaco effudit, sanguine victimaria effuso: hinc Graece dicitur Zarac απυ quasi Victimariam dixeris. Bethsaida autem est, x rva domus piscationis, ob crebra stagna
Gabbatha, Iohan. Nnaa, Hebraeis quoque usitatum esse ait Munsterus, quod nos negamus, cum mere Syriacum
sit .aa enim Syriace est idem quod zHebraice, id est, via lapidibus sternere. propterea elegantissime redditur ab Euangelista μιγωρον, quod est lapidibus stratum, vel tessellatum. Cuiusmodi multa pauimenta in Hispania
Aqel ii ema, Act. I. N in pn, ager sanguinis, qui Hebraice diceretur a n sideli haddam. Tabitha, Act. 9. Na 20 Graece η δερ, Latine Dama, Hebraice netvn haZZeuitali, ut habes in Cantico. BeelZebub, ata' va, Hebraice va, Baal. id est magister musica: ut Nicander μ α κον vocat quendam serpetem.
142쪽
Extat in Dominica precatione illa nobilis phrass, , παπι η Et dimitte nobis debita nostra, sicut S nos dimittimus debitoribus nostris. Dimittere, Vel Vt quidam Latinius loquuntur, remittere debita Syriaca locutione dictum est,quod est, delicta codonare. Vt debitores pro peccantibus dicuntur. Quis enim non videt nec Graecos, nec Latinos hoc modo loqui quin etiam Hebraiipsi similem locutionem non habet. Quod aliquot exe-plis explanandum est Parcere quidem S ignoscere Hebraice dicitur, 'o vel pumva, hoc est, perferre dilictii Syriace vero pam, id est dimittere vel remittere. Porro qui peccat Hebraice Nun hatta appellatur, Syriace inhalia debitor, obnoxii,sue. Et peccatu Hebraice Ni Π, Syriace Saan, hoba,debitum. In precatione Salomonis 3. Re.9. legimUS, Et ignosces populo tuo Israel. Id a Chaldaeo paraphraste sic redditur, ain pa* in F 'letu. Et dimittes debita populi tui Israel. 1dque ter aut quater ibi repetitur Filii Iacob, Gen. vlt Iosephum in AEgypto supplices alloquuntur, A INNUA NI NU, parce nunc delicto fratrum tuorum .id Chaldaice versum est,
143쪽
in Noa n, vata a Remitte nunc debita fiatrum tuorv. Caeterum facinorosos Vocari Patri debitores, tam sitatum es , ut vel mediocriter doctus id facile intelligat, ut Psal. i. Et in via peccatorum non stetit, Syriace nn mantamnia n, Et in via debitorum non mansit. Hoc videns Lucas, qui Graece doctus erat, scripsit c τίοις, peccata, cum Matthaeus habeat ο φ λή b. Debitores aute,quod Graece exprimeremo poterat, relliquit. Quid enim,qua se, aliud est peccatum, quam debitum quoddam , quo nos obstringimus, rationem aliquando, nisi poenitentiae lachrymis tabulas inducamus, redditurie Mortuos vocare dormientes ob spem resurrectionis,piti est, sed Syriacae tantum linguae propriti quanqua Hebrae dicat, Et dormiuit cum patribus suis, mortuos tamenunquam nominant dormieteis. legimus in Thalmud, a Vr i l)ynnaa Npra ni minN *ra ann nna
Filio Rab Demi natus est infans, intra dis triginta dormivit. Tum de quodam mago fac scriptum est Sinniatali nn m NEU N, Ille magus, qui dormientes spoliabat. Solus Homerus poetarum, ut Plato ait Deus diuinitus hoc sensat, cit Iliad. ξ de virga illa mirifica Mercurii loquens, mortuos nominat Ἀώοι 'λ.
Id AEneid. . Virgilius vertit,
Tum virgam capit, hac animas ille euocat orco Pallent eis, alias sub tristia tartara It tit. Dat somnos, adimitque, lumina morte resignat.
Quod Homerus mirifice dixerat υπνων - quod est dormientes excitare, id obscure S minus apte vertit Virgilius, somnos adimere. Multae enim sunt phrases Ho
144쪽
Christo propitio, aliquando a nobis explanabitur Christiani eam locutionem imitati cippos libitinarios se
pulcreta sua Graeco Verbo δε η Π υα, coemeteria, Ocitant, quod Latine vertas licet dormitoria. Deum nomine caeli intelligere Syriacum est. Hinc est illud Matth ai Baptismus Iohanni Vnde erat, a caelo,an ab hominibus Ni*UR. In salutatione angeli legitur, κε 'em sMi '-α LQuod verbum ipse Euagelista fabricatus est, ctim apud Graecum authorem nultu extet. Nec enim ullum erat verbum, quod responderet Syriaco participio n* nn Rahinata, quod eam significat, quae gratios assima atque acceptissima est. Sed iam dicendi finem faciemus, si omnium Apostolorum nomina cum suis elymis expli
De Melgia, Maria, b omnium Apostolorum nominibus. Cu RHesus vocetur Christus,&Messias, omnes intel- ligunt nazz masali enim ta Hebraice quam Syriace est ungere .Hinc n)UR Masali unctus, Graece ais ς Sed
mirantur multi, cur Evangelistae scribant πιαAM, non, cαπας, cum Hebraice proniicietur Massali. Paulus Ricius vir alioqui diliges scribit Mosias sed ridicula Dindocta superstitione. Christus enim Syriace dicitur m onMesilia, sed illa aspiratio Graece exprimi non potest. recte ergo Euangelistae μεα ας scribunt, ut Latini melius scriberent Mesalias Graece interpretati sunt Apostolim ν, unde nos Christiani nominamur. Porro Iudaei cita suum Messiam tardigradum Graece appellare vellent, non m is dicebant, ne cum Christianis vel nomine
145쪽
ne ipso consentire viderentur, sed ἡλ μ έm,hoc est, delibutum. Verum illud obseruandum, quemlibet regem&sacerdotem. 3 velis et, vocari poss Iesum vero in i ξ proprie dνm-ν,εἰ Nn vi appellari. Mariam compositum nomen eis quidam putant, mare salsum,vel stellam maris interpretantur sed ridicule primum , tum cotra Hebraicae linguae analogia. Clim enim scribaturn 2 miria,&bisyllabum sit, omnes Hebraice docti fatebunturheem anticu esse ac simplex.
Cum enim praeter Mem,tre thematicae appareat, necessario Mem cum hirecheem anticum est Thema itaque est an ram, eminuit, in quo media quiescit, quae in deriuato mouetur, ut a zffit C p, Syriace z p. Maria ergo, sic enim dicitur Syriace,ut supra docuimus, est excelsa, sublimis atque emines: quod etymon optime tam e linguae ratione , quam ex merito per gratiam sanctissimae Virgini conuenit. Simon Apostolorii princeps Syriaco nomine a Christo Naa Cepha appellatus est: quod Euagelistae πτρον recte interpretatur Latine autem non tam bene nec proprie redditur Petrus infod facile me viris prudentibus probaturum confido, atque interim scrupulum illum exempturum, qui hactenus multos torsit: Tu es Petrus,&super hanc petram aedificabo ecclesiam meam.Cum enim constet Christum Syriace fuisse locutum, ex ea lingua rationem petere debemus. Nam cum cognomine aliquo Simonis Ecclesiae principis suturi, in eoq; pastorum aliorum soliditatem atque constatiam exprimere
vellet, indidit ei Syriacum nonae Cepha quod si Latine reddatur significat durti lapidem vel cautem, cui respo- deIHebraicum v o. Cuius rei vim in parabola pii homi-
146쪽
nis qui auditum verbum coseruat, atque opere perficit, Christus exhibuit. Porro id proprium nomen non est, sed cognomen a tralatione sumptum Euangelistae quidem, qui Graece scripserunt, Cepha elegantissime atque aptissime interpretantur πετρον , quod lapidem saxumve significat. At Latini tam commode reddere non potuerunt,ne nescisse dicam, quam Syriae Graeci. Nam lingua Syrorum Naz cepha lapidem sonat,3 nomen Apostoli refert, sdque sine ulla literarum varietate. Quin etiam Graeceia et eo tam pro lapide accipitur, quam pro Apostolo. Latini hanc felicitate assequi non potuerunt. Climen im Petrum dicunt, hominem tantum intelli guut, lapidem non item. Nisa voluissent dicere, Lapis, vel Petra, quae cum homini,tum ipsi rei apte quadrassent. Hinc facile lui potest quaestio illa, tu es Petrus,&super hac petram aedificabo Ecclesiam meam:vel si Syriace pronun- cietur hoc modo,
Anicepha veat chephaliaden ebne ath sbbur1 hoc enim modo locutum fuisse Christum omnes Syriacae linguae docti concedent)id est, Tu es lapis, S super hoc lapideisuper te,tuaque fide,& caeterorum pastorum sedificabo Ecclesiam meam . Illi enim Christi ovium cura
commissa est: ipse primus Euagelium an nunciare coepit S primus in carcerem detrusus,Verberibusque pro
pter Christi nominis confessionem mulctatus est. Hic enim Ecclesia non substructiones atq; aedificia sed Christi fidelium multitudinem refert quam instar cautis solidissimae Simon Cepha instituit, confirmauit, atque in fide Christi constabilivit. Haec facile rudes contemnet, quorum iudicium nihil moramur.
147쪽
Andreas Graecum est,ut Philippus ille virilis sortis, hic bellicosus, qui equis delectetur, reddi solet.
Iacobus Hebraicum nomen est, Graece UT αελιώς,
Latine supplantator. Zebedaeus, al, liberalis S munificus.
Iohannes, Iani , gratiosus S misericors.
Bargholomaeus no est filius Ptolemaei, sed filius Thil mai, quod nonae in Bibliis legitur multis ante seculis, qPtolemaeus ullus natus esset. Telem Hebraice sulcus est. Matthaeus, donii dei, Graece Dositheus, vel Theodorus. ThomaS, Syriace N: Nn, Graece, ut Euangelista interpretatur, δόλμος, Latine Geminus. Vt mirer, quid Onno in mente Venerit, ut Thomam
binomine faceret. Cum de nomen sit Thoma, e in Q;ς,&Geminus, ut Messias,Christus,&Vnectus. sed linguarii ignoratio magnis etiam viris errandi ansam praebet. Alphaeus,)a es, est doctus,vel doctor. Thadaeus, 'In Syriace non a confessione, Ut quida putant, alioqui diceretur Thodaeus sed a In voce Syriaca, quae mammam vel papillam significat. Est enim Thadaeus a Mamma, Vt Lebbaeus a a corde dictus. D. Hieronymus elegatissime Corculum Vertit. Ossandera Leone ductum credit,sed errat. Syriace enim Leo non dira , sed n 'r' dicitur.
Simon Cananaeus perperam scribitur a Latinis, cum scribendum proculdubio fit Cannaeus, Vel Cannita, Vt Graece quoque γνν ις Nisi Euangelistis credere nolumus, qui ζηλωτ l Zelotem Vel aemulatorem interpretantur. Porro Zelator Hebraice St Syriace dicitur Nat Cana: scribendum ergo Latine Cannaeus, vel Cannita, Graecersn s. Nam Cananaeorum nomen, quod crebrum est
148쪽
in Scripturis,librariis parum doctis imposuit. Iudas Iscariota Christi proditor, unde id nominis nactus sit, nemo hactenus explicauit. Nam quia avdacar mercede deducunt Hebraice nesciunt. Quid enim faciemus I S ita, quae ad nomen necessario pertinent Ea res diu me exercuit, cum rationem nullam saltem veri similem inuenirem,&scire hac aetate, qualiterae omnes bonae florent, nihil temere asseverandum, nisi quis η'ωυ ανοια οφλι πια ἐν cupiat. Sed confido me veram huius nominis ratione inuestigasse, quam aliis quoque ut probem, operam dabo.
Cum enim docti omnes, in sacris literis exercitati, Apostolos omne is Iudaeos fuisse cosentiant, quod multis argumentis euincere possemus, eius nominis analogiam ex Hebraeorii libris petamus oportet. Omnes itaq; vela fami Ilia si nobiles fuerint, vel ab aliquo euentu, aut postremo a patria, praesertim ignobiles, cognomen sumunt. Nos asserimus Iuda proditorem a patria sua Iscariota appellatu . Quoniam costat ex libro Iosue, cap. Is.
εἰ aliis multis locis, Carioth oppidum esse in Tribu Iuda,quod Hebraice scribitur ni p:&scimus omnes quia patria describuntur, vocari eius loci viros vel filios, sed praesertim viros. Quod FZrae i. passim legitur . Filii Bethdehem centii Si vigintitres. Viri Netopha quinquaginta sex Viri Anathoth centum vigintiocho. lege id a
put, S: Nehemiacit Paralipomenis. Si enim velis vocare Romanti, dices nin 'vus Prome,virti Romae: si Ierosolymitanu, n m 'u's Is Ierusalaim, vir sine rusale. In Pirque aboth habes, aio v N dyMua Antigonos issocia Anti
Ioegeris Seredaaosis fili Ioezer vir Sereda. i. Seredaeus:
149쪽
quae Ieroboami patria fuit Alia innumera afferre potuissem,sed ex his, quod volumus, prudentes intelliget. Dicimus itaque nomen proditoris fuisse, ni p Uum an , Iehu da Iscarioth, id est, Iudas vir Carioth, vel Cariotesis. Vbi sunt ergo isti, qui Iudam Gallum natione fuisse non tam maligne, quam indocte contendunt Caeterum Euagelistae, qui libeter nomina Hebraica S Syriaca retinet, cum praesertim vulgo ab omnibus Iscarioth appellaretur, scripserunt linc αρυωτης, adiecta Graeca forma, quod secerunt in omnibus propriis nominibus. De Pane quotidiano.
Vic praefationi nostrae eam Coronidem addere statatuimus, qua piorum animi delectari possint, nepe eam precatione, quam discipulis suis Christus ac proinde Christianis omnibus Syriace tradidit. Nos bona fide
singulis etiam verbis accuratissime collatis, Syriace scriptam piis ac doctis afferimus Caeterum, quoniam Uer bum vnu,quod tanquam scopulit omnes, praeter unum diuum Hieronymum, praetervecti sunt, diu ac multum nos solicitos habuit, cum quid esset panis ille λουαος, non reperiremus:ac ne alium quid ullum, qui eius originem aperiret, haberemus. Sed hic illa clausula utar, nequis me, quod semel Ecclesia recepit, conuellere existimet: cum pro virili parte, quanquam parui parua conamur,Christi Ecclesiam Ornatam atque auctam cupia: cum praesertim haec doctis, non plebi proponamus tu, quod maximum ducimus, Hieronymum sequamur, δἰ postremo non tanquam dogma obtrudamus, sed Theologorum iudicio relinquamus perpendendum. Videmus itaque omnes fere vertere quotidianum,
150쪽
quod linguae Graecae ratio non patitur. Id eo libentius dicimus doctissimo hoc atq; acutissimo seculo, ut omnes intelligat me nihil de meo affuere aut confingere posse. Nego enim 'λο-ον in Graeco author ullo significare quotidianum, ac ne legi quide apud ullum scriptorem nisi sacrum. Quod si falsum est,cὁuincara tot viris eruditissimis manifesti me dacii. Verum ea est veritatis vis, ut nullis possit expugnari calumniis. Quidam interpretantur substantialem vel supersubstantialem,sed contra
risu non excipiet. Haec qui Graecas literas non attigeriit, facile contemnent. Sed nos cum doctis agimus, qui id verissimum esse fatebuntur Solus D. HieronymuS, que
sequimur huius loci difficultatem sentiens, ut qui Graece doctissimus esset, moui vocabuli, quod architectatus fuerat Matthaei interpres, ratione quaerens Euagelii, Hebraicum,quod penes aZaraeos Berrhaeae asseruabatur, consuluit: in quo scriptum reperit In mahar, quod cras significat, δἰ cum articulo crastinum, hoc modo,
bis hodie. Porro cum Matthaei interpres, quem multi Iohannem Euangelistam fuisse aiunt, nullum unum Graecum omen videret, quod responderet Syriaco inpriDimhar Graeci enim, quod crastinum referat, Verbum nullum habent, sed cras ἄξιον dicunt. Cum igitur hoc videret interpres de sciret τη λούω pro postridie ab omnibus accipi,nomen nouum, aptum tamen significans seruata analogia,formauit λούαος, S reddidit verba illa Syriaca, Zν ω' η ας, νηλουσιονύ- ραν σημερον.