장음표시 사용
61쪽
- semiustaque seruant Busta. & Strabo lib. v scribit τάς καιναι, id est, bustium Augusti fuisse in campo Martio, S' ab eo diuersum Malisbleum, in quo cineres conditi. CAsa Lxus sere dicitur de magno de tardo, ut clitellario,vel pistrinario: Eoaeus depraestanti & generotb. Lucilius Satirar. II: Succussatoris tetri,tardique caballi.
instr. Pomponius Ad Sabinum vi , Caballi qui in
pistrinis essent. CAELAT vn Aest in auro, argento, aere, ferro: SCALPTURA autem praeter haec ipsa etiam li
ctitiir, autore Quintiliano lib. ii. Plinius lib. xxxv : Plasticen matrem este statuariae, scalptu Taeque, & caelaturae. Similiter CAELATvM est quod in auro, argento, a re, ferro elaboratum ii aerei,de aliqua parte promi-Nct: SCALPTu M vero cis quod ex his i pus,dc ex ligno praeterea, ebore, vitro, gemmis, vel soli dum integrumque corpus exstat, ut sta ueta; vel in imo deprellum dimidiatam effigiem exprimit,ut sigillum. Quanquam Caelatum latius interdum accipitur, ut de ligneo poculo Virgil. Bucolic. t Caelatum diuini opus Alcimedontis. - CAERvius naturae color est , CAERvLEVS naturam fingit: alterum est,alterum fit,ut tradix
62쪽
Fronto,cum tamen haec ut pilII imum consui
dantur, apud poetas maxime, Ut quod Ennius dixit, Caeruleum spu:Dar file conserta rate pulsium: hoc Catullus , Caerula verrcntes abiegnis aequora palmis. Virgilius
- caerula concha Exterrens secta.
CAtiGARivs est qui caligas conficit, CALr-GARis aptus ad caligas. ita dicitur Caligarius artifex,clauus caligaris, autore Carisio. Quae tamen disserentia non obseruatur, & sine discrimine his utuntur autores, ut Plinius lib. x, Squamis conspiciat crebris atque praeacuriSi clauorum caligariorum effigie. &lib. xxii: Si
enim caligaris claui1S.CALvMsia est callida quaedam fallendi ratio cum malevolentia coniuncta, CAvi LLATIO est friuola atque iocosa calumniatio, DICACI TAs est sermo mordax , cum sale & risiti alios incessens. 'Ita Calumnia maligna est, Cauillatio stiliola,Dicacitas falsa. Cicero De Oratore i 1: Cum duo sint facetiarum genera, alte rum aequaliter in omni sermone fusium, alteruperacutum & breve; superior Cavillatio, altera Dicacitas nominata est. idem Oificior. 1: Exi
stulit iniuriae saepe calumnia quadam, & nimis callida & malitiosa iuris interpretatione. & Ad Atticum iv: Metellus calumnia dicendi tempus exemit. Suetonius Vespasiano: Et maxime tamen dicacitatem in deformibus lucris affectabat, ut inuidiam aliqua cauillatione dilue
63쪽
6o AVso NI POP MAEdilueret, transferecique ad sales. Sed Calumnia proprie est: accu fatorum, significat fato sum crimen quod intenditur in iudicio aduersus innocentem, ut litibus vexetur ac frustr tur. unde Calumniam ferre dicitur, qui per fraudem aliquem reum defert: & Calumniam iurare, vel, De calumnia iurare, est iuramento profiteri se accusatorem,& non vexandi aduersarii, sed iuris persequendi gratia actionem instituisse. Coelius Ciceroni: Calumniam maximo plausu tulisse. ibidem: Cum csumniam
iura siet, contendere ausuS non est.
CANO voce, Ps Ahin fidibus pariter & cantu. Cicero in Catilinam ii: Pueri tam lepidi ac delicati non solum amare & amari,neque cantare & psallere, sed etiam sicas vibrare, & spargere venena didiceruiar. Suetonius in Tito: Ne musicae quidem rudis, ut qui cantaret &psalleret iucunde latenterque. Gellius lib. xix: Desiderauit exhiberi quos habere eum sciebat scitissimos utriusque lexus, qui canerent voce,& qui psallerent. Arnobius lib. iii: In coelo enim cantatur & psallitur. Spartianus in Hadriano: Psallandi& cantandi scientiam piae se serebat.
CAp1LLus est coma paullo longior, ut muliebris,& virilis etiam cum promittitur: CRi-Nis est breuis& innexus , distretusque vittis. unde dichus, re iteἰνων adisi retione,quod vittis discernatur,autore Festo& Isidoro. Varro De vita populi Rom. i, Maiores natu capite aperto
64쪽
aperto erant, capillo pexo, vittisque innexis crinibus. Tertullianus De Virginibus velandis r Vertunt capillum. & acu lasciuiore comam sibi inferunt, crinibus a fronte diuisis, a apertam prosella mulierositatem. j CApio id cuius dominium adquisi iii, Acci Pio id quod teneor restituere. illud fit propria
autoritate, hoc ex voluntate alterius. Ulpianus Ad edictum Luxix: Capere cum est chii accipitur Accipere si quis non sic accipit ut ha- D. De verbἰbeat, ideoque non videtur quis capere quod est restituturus.' idem lib. xx: Vt legatarii ceterique qui quid in testamento acceperunt careant D. si quἰ
his quae sibi relicta sunt. Paulus Ad edictum it ς- uis. . . Vt missus est in pollessionem , etiam eam persongi temporis spatium in suum dominium capere possit. CApi interdum significat fraudari r Drcipi
vero ludificari. unde Captus semper sentit damnum, vel incommodum, Deceptus aliquando utilitatem. illi dolus malus, S fillacia tenditur di huic adhibetur bonus dolus illertia , Ut cum medici aegrotantes, nutrices infantulos decipiunt, & illudunt fulsa quadam spe- 'cie cibi potionisque. Lucretius lib. 1: Sed veluti pueris absinthia tetra medentes Cum dare conantur, prilis ora pocula circum Contingunt mellis dulci flavoque liquorer Vt puerorum aetas improuida ludificetur
Labrorum tenusanterea perpotet amarum
Absinthi laticem,deceptaque non capiatur ;
65쪽
Sed potius tali facto recreata valescatc
Horatius Carmin. II tDulci Liborum decioitur sono, id est, oblitii scitur laborum de abducitur ut
CAsTus est purus atque integer,& non modo a luxuria, i d etiam ab avaritia SQ sordibus alienus; PvDicus vero est qui se conti net a libidine & voluptatibus corporis : sicut CAsTi-TAs eli sanctimonia quaedam & integritas morum,a turpitudine& ibrdibus abhorrens: Pv-Dl cIT t A eit continentia a libidine. Itaque pluscit Calius & Callitas,quam Pudiciis Pudicitia. Cicero Pro Flacco: Equitem Rotnanuni caltissim tim hominem, atque integerrimum.
Virgil. Georgic. II: Casta pudicitiam seruat domus. . Lachantius lib. vi Dissicile est imponere frenos voluisprati ,eamqtie vagam & errantem castitatis pudicitiaeque limitibus includere. CΑ vr n g est tibi pro ipicere quocti naue modo ratione, V ITARE est declinare corpore Sccsfugere ea qtiae nocitura videantur, ut lolent gladiatores declinatione corporis aduersario rum petitiones vitare, M excedere. Itaque generalius est Cauere. Lucilim Satyrar. xxvD. Quid tibi vitandum censes,qtiid cauendum maxume. Plautus Sticho:
Qui potest mulierem vitare Vite ut quotidie Pridie caueat ne faciat,q d se pigeat postridie. Clacro in Verrem H i: Non eum
66쪽
DE, DIFFEREN. VERB. LIB. I. . Is
qui palam est aduet sarius facile cauendo vitare postis. Seneca Ad Lucilium: Nocituram potentiam vitat, hoc prirnum cauens ne vitare videatur. Consund Mir nihilominus inter dum,ut Piod Plautus Curculione, Proinde se domi contineant, vitent in sortunio ι hoc Petronius, Ponere tui sit arma, &
CAvPONA est taberna in qua ad victum necestata parantur,distrahunturque: TABERNA vero est in qua cibaria , Vel etiam merces, venduntur, ut taberna cauponia, Vinaria, argent ria, purpuraria, limites. ita omnis Caupona est taberna, non contra. CAvssA& Rεs saepe iunguntur,quae ita differunt ut totum & pars. nam ReS totum negotium significat, Caussa vero negotii pars est , quae praecipue agitur: ut Res est Clodius occisus , Rex Alexandrinus restituendus; Causia Milo eius necis autor, Lentulus restitutionem Regis ambiens. Cicero Pro Caecina: Multa quae sunt in re, quia remota sunt a cauiΓa, praeis termittam. idem Lentulo: Quid res, quid caussa, quid tempus serat: Et Curioni, Nunc tibi totam rem atque Caullam commendo. Liuius lib. I: Quarum rerum, linum,caussa rum. IurIsconsulti haec vocabula plerumque indifferenter usurpant, & ob causLim,ob rem datum, prunaiscue dicunt, ut ex ipsbrum responsis liquet in titulo De condictione causa
67쪽
64 Auso NI POp MAECAvxio significat nudam proinissionem, cum vel bis tantum, aut chirographo securitas creditori praestatur: SATisDArio fideius risidonei dationem. Licet aliquando Cautio accipiatur pro fatisdatione, nimirum quando lex exigit Cautionem idoneam, vel rectam. tunc enim fidei ultoribus aut pignoribus Cais uendum est,& Satisdationis nomine nuda cautio intelligitur, si hoc contenti's fuerit is cui fatisdatio debebatur, ut est in libris Iurisconsul
CENAcvLvM est locus in superiore parte aedium,in quo Romani olim cibum sumebari ἐκ homines pauperiores atque inquilini etiam habitabant: CEMATio est locus ad cenandum in imo domu, laute & magnifice instructus. Plautus Amphitr. - in superiore habito cenaculo. Seneca Ad Lucilium: Qui versatilia cenationum laquearia ita coagmentat, Vt subinde alia facies atque alia succedat, & t tiens tecta quotiens fercula mutentur. Suetonius Nerone: Cenationes laqueatae tabulis eburneis versatilibus,ut flores fistulatim & vnguenta desuper spargerentur. CERNERg plus est qu1m ViDERE. Nam Cernere est formas atque imagines rerum vici internoscere; Videre est radios oculorum in res ipsas emittere , vel aciem oculorum aliqubintendere. Plinius lib. xit Animo autem viis demus,animo cernimus: oculi ceu vasa qua dam visibilem eius partem accipiunt, atquo transmitis
68쪽
tranimittiant. Gelliusdib. v: Dev Mir tione,deque cernendi natura diuersas esse opiliones philosophorum aninaaduertimus. Ci-'cero Ad Plancum: Sic enim vidi quasi ea qvie
oculis cernuntur. Vsus tamen haec confundit, & promiscue usurpantur. CERTATio est velitatio atque congressio te uis, M plerumque ex prouocatione, ut Cert tiones Xysticorum apud Suetonium: CERTA MEN vero est conflictus inter duos pluresve,vel contentio grauis dc seria: Terent. Adelphis: . Nunquam vidi iniquius certationem compa- ratam ; ubi Donatus haec ita distinguit,Cert inen est res im de qua certatur,veluti vim columbam seriat sistra, uter prior decurrat almetra, Certatio est ipse aistus contentioque
CHARTA est materia Iinea expolita ad usum scribendi: PAPYRus unde charta praepaIab tur olim, ut hodie ex panniculis lineis cann Dinisque concςrptis, & maceratis: MEMBRANA vero est tenuior animalium pellis quae derasis pilis chai tae ' sum praestat.Lucanus libavr Conficitur bibula Memphitis charta papyro. . vlpianus Ad Sabinum xxiv : Librorum ap' o D. i. . . Pellatione continentur omnia vvlumina, siue l. si.
in chrita siue in membrana sint, siue in quavisita materia. &paullo post: Chartis legatis que papyriim ad chartas paratum . neque chartae nondum pe sectae continebuntur. Ho die tamen Chartam Vulgo vocamus papyrum. E CHiιω-
69쪽
Avso NI POP MAECvr-ΗEs dicuntur homines Iabris crassi tibus a Graeco m. CitoNEs autem quotum. capita oblonga & angusta sunt,quos Graeci interpretantur unde Iunius Cilo no minatur a Tacito Annal. xii,& Fabius Cilo ab
Vlpiano in libro De officio praefecti urbis. Declamator in Sallustium pro hominibus nequam improbisque accepit,Quicquid impudicorum, citonum, parricidarum, sacrilegorum, debitorum in tota urbe suit. Cnistoc RAPHvM est priuata scriptura manu cuiusque subscripta e SYNcRAPHUM quod simul plures subscripserunt: in illa tantum quae gesta sunt continentur, inhoc etiam pactiones veniunt ; ut inelegahimimo illo syngrapho Plauti Asinaria inter' adolescentem, amicam, & lenam plurimae leges dictie ih vs.
ginti minarum donatione referuntur. Sue
tonius Augusto: Cuius pacti non dubitauit quibusdam iusiurandum,a quibusdam syngra
phum petere, ibideis: Nihil aeque elaborati,
qu mut imitarentur chirogrΨhum tuum. Claus dicitur de quocunque Mimonio delicato, aut vili: VicTus de tenui, & arido. Et Cibus est esca quae ore manducatur,Victus --mine etiam potus Eontinetur. . Liuius lib. Ii
Fatae iami 'se sicut hostes peti , cibo victuque fraudari. 'GeIlius lib. v : quoniam cibus victusque ahtiquissimus 'quercus capi solitus sita Iurisconsulti hoc amplius Victiis appellationaintelligunt omnia quae esui, potui, cultuique
70쪽
.emporis, quaeque ad viuendum homini neces faria sunt, ut vestimenta, stramenta, te quibus tegendi urandive corporis noliri cauL
tores victum tu Vestitum separant. Cicero Pro Sestio : Vivus, ut aiunt,dc VidenS cuna Vi eiu suo a vestitu publicitius est. idem Pro us intio,victus vestitusque necessari; sest, iubprφcone cum de iecore subiectus est. Plau- . M.tus Sticho: Meo cibo de vestitu rem curo pun
remitu, & in qua urbe inivit. J Philippica urbium selinquitur