장음표시 사용
91쪽
61 Secundum fundamentum illius opinionis est, quod per solam sententiam
declaratoriam su per crimine latam,tenetur haereticus in soro conscientiet bona Omnia tradere fisco, etiam si nulla alia iudicis codem natio adiecta sit:ergo ante sentetiam tenetur id ipsum facere: quia sentetia declaratoria nulla inducit obligationem . Neque ob aliud ea sententia exigitur,quam ut constex crimen esse commissum . Quod cum haeretico sit notissimum, frustra spectat sententiam declaratoriam ad faciendam restitutionem: eo prςsertim accedente, quod iuxta quorundam opinionem, talis sententia necessaria non est in crimine n
torio. f haec Alson. l. a. de potesta. legis
pinnalis. ca. Io. citans. c. cum secun
num. in . c. canonum . de constitu. &alia quesam. JI63 Hoc argumentum facile ni fallor dissolui potest: nam quod ait sententia
declaratoriam absq; alia condemnatione sufficere, ut haereticus restituere bona teneatur in foro coscientio quamuis ab eo non petantur, negari quidem posset: quia decretum Bonifacis viii. ab Alsonso prolatum, non probat eius sentetiam : tum quia nihil illic agitur der stitutione bonorum in foro coscientiae facienda: tum etiam quia promulgare sententiam super crimine , quod in eodem decreto adiicitur non iic acciapiendum est, ut iudex ita pronuntiet: declaro Bucerum haereticum esse: quis enim tam breuem & mancam sententiam proserat3 Sed sententiam super crimine promulgare, hoc quoque includat , ut Bucerus declaretur hqreticus, &per cosequentia incidisse in poenas iure statutas, in quas per eandem sententia condemnari debet : alioqui nullius momenti sententia est, quet condemnati nem vel absolutionem non continet. c. cum secundia. g. vlti. de hqreti. lib. 6. l. preses. C. de sent. & interlo.omni. iudi. l. i. de re iudi. J1 6 Sed age concedamus, illam sententiam serri posse, fingamusque aliquem iudicem laconem, qui pronuntiet his
tantum verbis: declaro Bucerum hqr ticum esse. Nunquid hςc sententia vim expresse condemnationis non habet
imo nihil prorsus ab ea distet, quς Bucerum nominatim condemnet ad su eundas omnes poenas iure statutas. Nasi iudex ita pronunciauerit: calumniatus es: condemnauit accusatorem. Et quavis nihil de poena subiecerit: tamen legis potestas aduersus eu exercebituria virecte Marcellus iure consultus tradidit. l. I.f. I. ad senatuscosu. Turpilia. Jr 61 Vnde manifeste relinquitur, infirma esse consequentiam illius argumenti :quia longe alia causa est reorum ante sententiam, &post sententiam, quemadmodum omnium consensu receptu
est, neque id Alsonsus ipse negaret: sed in eo sorte labitur, quod putat sententiam declaratoriam vim codem nati nis non habere. Nec moueat quequam quod ille ait,sententiam declaratoriam propterea necessariam esse, ut manifestum fiat crimen fisco & alijs: quia meo quidem iudicio longe alia ratio est propter quam ea sententia requiriturmepe, ut antequam proferatur, causet cognitio prccedat, & reus accusetur, audiatur , ac defendatur e & tandem iuris ordine seruato absoluatur, vel condemnetur. Nec enim profertur sententia, ut per trulam de crimine constet: sed ubi de crimine constat, tunc sententia profertur, ut reus vel absoluatur, vel damnetur:& ut leges executioni mandentur ant cedente sententia.
66 Inde quoque sequitur , salsam esse
92쪽
opinationem illam , quam Alsonsus
tanquam indubitatam assumit, quod in crimine notorio non sit necessaria sententia: id enim nullo iure, aut euidenti ratione probatur, quin imo crimina manifestIssima egent cause cognitione, atq; sententia iudicis competentis : neque taeuidens potest esse delictu, quod aliqua
iusta defensone in toto,aut parte, defendi aut excusari non queat: quod & Αl- sensus Ipse satetur. E uulentia quidem patrati sceleris non eget clamore accusatoris,sed tamen eget sententia iudicis. Γ c. euidentia. de accusatio. & illic glo. vli I. S interpretes. Ji67 Postremo, illud etiam salsum esse couincitur, quod propterea reus tenetur
omnia bona tradere fisco, quia tibi ipsi manifesta est haeresis. Non enim est id quod eum obligat, sed iudicis iusta sententia super crimine promulgata: quae quamuis declaratoria sit, applicat tamepoenam singulἰs haereticis, quae gen raliter per leges statuta est aduersus ora.
hqreticos, nihil aliud esse videtur, quam generalis quedam sententia principis aduersus omnes h reticos lata. Unde cum eiusmodi lex non condemnet nominatim Lucium vel Titium, nec reorudefensones audire possit, necesse est, ut per iudicem custodem legis atque ministrum, reus examinetur, R iuris o di ne seruato, causa cognita damnetur, ac declaretur poena & sententia legis comprehendi. Nam quemadmodum generalis sententia principis non designatis certis personis, incerta esset, ac neminem in indiuiduo comprehenderet: si e sententia illa legis generalis, qua omnes heretici condemnantur, & eoru bona confiscantur, incerta est, dc nullam vim habere videtur, antequam per
iudicem Lucius ac Titius h retici decia
rentur, & secundum legem condemnetur. Quod Gerson quoque fere mecum sentit. & sanctus Thomas in librum. s. et hi. lect. r2. inquit: Sententialia iusta sunt applicationes iustorum legaliu ad particularia facta. l. in sum a. de re Iudi. g. curare.institu. de actioni. Gerson parte. 3. lectione. 4. de vita spirituali, C rollario decimo quarto, in fine secundae propositionis. Ji69 Accedit eodem,quod lex humana nosabet maiorem potestatem, quam princeps: nam princeps leges ipsas condit:& ut inquit Xenophon lib. 8. de paedia seu disciplina Curi: Princeps ipse lex videns est : & Philo. lib. 1. de vita Mosis:
Rex animata lex est, lex vero rex est Iustii simus: &Iustin Ianus in authenticis constitutionibus ait, Principem esse lege vivam & animatam, cui Deus leges humanas subiecit. sed princeps non potest haereticum aliquem ante damnare, quacum haereticum esse constet: idque non aliter fieri potest, quam antecedente citatione, atq; omni causa diligenter c
gnita:ergo neq; per legem potest qui Gpiam sic damnari, ut priusquam de crimine legitime constet, iam sit ipso iure ita codem natus, ut se ipsum prodere, atque accusare teneatur, & ante iudicis sententiam astrictiis sit ex conscientia
omnia bona offerre fisco. l. princeps.
de legi. l. I. de constit. princi . authen. de consuli. g. vlti. actorii. c. 2S. Clem. pastoralis. g. vltim. de re iudi. c. I. de
causa posse. & proprieta. JIro Praetcrea quamuis crimen sit ipsi reo manifestum, non tamen propterea tenetur ad executionem poenς in seipsum facienda in foro conscieriae, priusquam in foro exteriori sit per iudicem iure damnatus: quemadmodum nec princeps , nec iudex debet, aut potest illum reum condemnare, quem certissime
93쪽
stat crimen commisisse, nisi tanquam iudici hoc illi constiterit, id est, ex fide
eorum, que probata suerint ex actis causae, ordine iuris seruato. Densque omnes poenae legibus statutae publicis accusationibus, publicis actis, S sentent ijs, item publicis egent executionibus : nihilque aliud legum latores suis legibus aut praecipiunt, aut volunt: quem ad modum plenius alio loco dicemus. &hactenus de secundo argumento fortassis satis & super. f l. illicitas. s. veritas. de ostia praesi. l. prolatam. C.de senten.& interlocutio. cap. si peccauerit, cum
seq. 2. quaest. I. 'ira Tertium Alion si argumentum inane prorsus est, ab imis unguibus usque ad verticem summum . Sic enim argumentatur . Si sciret fiscus per euidentiam rei, quae nulla posset tergiversatione celari, Petrum haereticum esse, & eo inuito ante sententiam bona illius caperet, non teneretur illi reddere: ergo Petrus antequam fiscus ea capiat, tenetur ex conscientia restituere. Sed age, perpendamus iam singulas argumenti partes. Si sciret inquit fiscus: hic subsisere possem, atque negare, fiscum, qui in animus est, posse quippiam intelligere aut scire: sed nihil moror . Fingam' ergo fiscuin esse homine aliquem,quid tum postea Si sciret, inquit, per id riam rei, quae nulla pollet rergiuersatione celari. Hoc quoque videtur imposisibile: nam cum haeresis omnis in intellectu & voluntate consistat, vix tam cognita cuiquam videri poteli, ut non excusari ae defendi aliqua ratione queat et quod ipsemet Allonius in praecedenti argumento ingenue fassus est. Sed fingamus iterum id euenire poste: quid deinde Z innuere videtur, posse fiscum haeretico inuito ante sententiam bona
illius inuadere: quod quidem fieri posse nego : non enim quispiam hae teticPbona inuadere, aut occupare prius p terit, quam publice sit ille citatus, accusatus, auditus, defensus, conuictus,
i71 Sed pergit Atlansus, & In confirmationem argumenti ait: sortasse peccare fiscum eo modo haeretici bona occupado: verum quia haereticus ea iniuste possidebat, fiscus autem post apprehensionem iuste possidet, non teneri fiscum , ea bona haeretico restituere. Quod vero ad restitutionem eo casu fiscus non teneatur quadam regula iuris probat, cuius verba sunt: Quod a quoqua pinnae nomine exactum est, id eidem restituere nemo cogitur. Quod illic Decius & Montanus aiunt locum habere in sero conscientiae. l. quod a quoqua. de regu . iuris.Ji 7 3 Hic iterum nego, possess onem ha
retici ante sententia esie iniustam : quia haereticus adhuc retinet naturale dominium suorum bonorum : habet etiam titulum de pollessionem , & bonorum administratione: erso non rniuile possidet. Quod autem habeat naturale dominium, ex eo satis constat, quod naturaliter insistit rei cuius titulum 5 causam habet, neque aliqua lege tale domini unI ante sententiam ausereur ab eo rnec propter haeres m illud, aut eius titulum iure naturali aut diuino ipso facto amittit: possessionem autem Omnes concedunt permanere apud haereticu , ea igitur iusta&legitima est. Γ l. au tertur. g. in reatu. de iure fisci. Ancha. in c. cum secundum leges. Curtius Senior consi. zz.J374 Vnde consequitur euidetissime, sis.
cum neque occupare, neque inuadere
polle talem possessionem: neque enim manu propria ius sibi dicere, aut vim inferre debet haeretico nondu condem
94쪽
nato: quod generaliter innumeris sete legibus prohibetur: & nominatim de haeretici possessione loquens Almainus id ipsum tradit, & reliqui omnes consentiunt f l. nullus. C. ae Iudaeis. l. I.& seq. quando lice.vnioiiq;.Ls quis in
tanta.C. unde vi. Almainus. In li. q. sciat.
dist. i s. q. 2.de restitutioe in principio.JI71 Inde etiam perspiculi fit, talem fisci possiessionem violentam & iniusta esse. Nam ut recte Fabius ait: Quidquid iure possidetur , iniuria aufertur. Vnde illud quoque relinquitur, fiscum teneri ad restitutionem illius possessionis: quadoquidem spoliatus etiam a iudice uiris ordine praetermisso, confesti in restitui debet, etiam si praedo sit, nec iniuste priuandus est commodo suae pol Iesiasionis. t Fabius declamat. i s. c. in lite
ris. c. conquercnte. de resti. ibolia. c. licet
episcopus. de praeben. lib. 6. f. retinende. initi t. de interdi. J'i 6 Quinimo fiscus teneretur occulto haeretico surti actione tametsi verus dominus esset : quia eius interest, bona illa subrepta non esse. fl.itaque Fullo. g. vlti . l. cum qs pignori. l.qui iniuriet. 3.viti.
ff. de surtis.J177 Nec probat Alion si opinionem suia pra scripta regula iuris, quae quidem de
iusta exactione loquitur, non autem de v Iolenta inuasione. Ait enim quod a quoquam paene nomine exactum est: exactum ait, non raptum, non spoliatum, non violenter inuasum: nec aliud est in iure ciuili exigere, quam institu in actione petere. Quod si exactionein illam, pro violenta inuasione accipiamus: vide ne cuilibet permissum esse videatur, aut horitate priuata poenas ab
inuito extorquere. Quo quid absumdius, aut periculosius dici excogitari uepotest3 f l. exigere dotem. de iudi . l. i. gexactio. C. de rei uxo. actio. Alcia. in .s
transacta. de verbo. signi. Jr 8 Nec abnuerim, Decium & Montanum recte dixisse, neminem cogendum restituere in foro conscientiae, quod poenae nomine a quoquam exegerit. Id. n. verum &extra controuersiam est: nam
poenas ob maleficia solui magna ratio suadet. Verum nihil nostrae sententiet obstat: sed aduersus quorundam puerilem errorem id illi dixerunt, qui fatus o putabant, nil poene nomine salua coscientia exigi, aut retineri posse: quos plenius consutat Fortunius noster. lib. de vi uino fine iuris, illatione. i 8. L si arm.*. vlti . ff. de fidei ullarib.Ji79 Atqui Alsensus inst. it, &suam opinionem comprobat authoritate Inn
centii & Baldi asserentium, in executione no elle cognitionem aliquam necessariam: sed neque inde aliquid contra nostram sententiam sequitur: illi enim de iusta executione loquuntur, non aut de violenta inuasione. Is enim cui mera executio a iudice mandata est, potest
eam ad effectum perducere sine causi cognitione, imo de iustitia caust cognoscere nequit. Et id est quod patres illi
docent. Inno. in c.ex ratione. de appellatio. Bal. in c. i.de seudo sine culpa non ami. c. pastoralis. g. quia vero. de ossi .d lega. l. executorem. C. de executio. rei
iudi . Felinus post alios in c. de cetero. de re iudi .JI8o Prperea conatur Alsonsus opinione illam suadere, lege quadam pontificia,stpe a nobis memorata,& sepius adhuc memoranda, quς quidem tantia abest, v t ei suffragari valeat, ut vel ea sola hoc eius argumentum facile subuertatur. Prohibet enim lex executionem & o cupationem bonorum, antequam sei tentia sit super crimine promulgata. Vnde perspicuum fit , occupationem dc executionem antea factam, repri It i Pam
95쪽
bam &Iniustam esse. Sed addit Alisn-sus, lex eadem no dicit, apprehensione bonorum esse Inanem & nullam: ergo necessario erit firma & valida.Cui illud respondeo, quod lege ciuili iam olim
declaratum est: nempe, consequetἰam hanc inualidam & inanem esse. Lex. n.
ait, legislatori, quod fieri non vult, tantum prohibuisse sufficiat, caetera quasi expressa, ex legis liceat voluntate collicre: hoc est, ut ea quae lege fieri probientur, si fuerint sacta, non solum inutilia, sed pro insectis habeantur, licet legissator heri prohibuerit tantum, de non specialiter dixerit, inutile essed
bere quod factum est, sed & si quid fuerit subsecutum ex eo, vel ob id, quod interdicente lege factum est, illud quoque cassum atque inutile esse praecipimus. Haec sunt verba legis. Ex quibus &alijs paulo ante commemoratis illud quoque relinquitur, in specie proosita fiscum esse in uasorem iniustum, aereticum vero defensorem possessi nisi ustum. Dc. cum secundum. g. vlti. de haereti. lib. c. l. non dubium. C. de legibus. l. 3. de his qui ad eccle. consu. Ji 8 i Quartum Alson si argumentum dem bile & infirmum est, quia fiscus non potest ante sententia haeretici bona o cupare , ut iam luculenter ostendimus: nec minus iniusta est sandestina possessio contra legem usurpata, quam violenter oblata. l. i. 3. denique quod vi
aut clam. cap. item cum qui s. de resti.
spoliato. JI82 Fortius urgere videtur id quod in fine eiusdem argumenti addidit: debitor intelligitur is a quo invito exigi pecu nia potest, ut ait Modestinus: haereticus autem est fisci debitor, quia ab eo inuito bona omnia fiscus exigere potest: ergo hqreticus tenetur in foro conscientis restituere bona omnia fisco, dicente Paulo apostol=: Reddite omnibus debita. Depistolae ad Roman. cap. I 3 . l. debitor. de verb. signi. Ji83 Cui argumento responderi multis riam potest. Primo quod non ab omni debitore inuito exivi pecunia potest: nec enim ab eo qui debitor est in diem, exigi poterit pecunia ante illud i pus rmulto igitur minus occupari clanculii bona haeretici poterunt, antequam sententia sit promulgata r nec in foro qui- .dem conscientiae quispiam debitu soluere tenetur ante tempus. l. cedere die.
de ver b. signi. l. i. C. de plus peti. Ji8 Nec oberit s dicatur, tempus serendae sententiae statutum esse occupati ni de executioni, non autem obligati
ni : quia is, qui in legem poenalem incidit, non tenetur exequi poenam in seipsum ante sententiam. Quinimo probabile est, quod nec post sententiam teneatur ad executionem, sed tantum ad eam patienter tolerandam : nisi sorte iudex pro nulla uerit, ut reus prius aliquid praestet, quod tamen nec leges nec sententiae dicere Q lent: sed leges poenam statuunt, iudices vero condemnant , Ut poena legis Lucio vel Titio irrogetur, quam poenam illi soluere teneantur intra certum tempus, postea quam su rint admoniti cum literis executorijs illius sententiae.
i8s Alio quoque modo respondeo supra
scripto argumento, quod cum aliquis lege humana debitor tantum est,quamuis ab eo inuito pecunia exigi possit, nihilominus tamen ipse non tenetur in sero comentiae illam restituere. Quod probo duplici exemplo, & alijs quoq; multis comprobare possem. Primo, qui perliterarum obligationem aliquidsse futuret numerationis se debere con-
lassus est, is post biennium debitor eiusmodi est, ut ab eo invito pecunia exigi possit,
96쪽
possit, & tamen eam in foro conscientiae ante executionem soluere non ten
tur . Similia prorsus de eo dici possunt, qui per falsas probationes condemnatus est, a quo invito pecunia exigi potest, quam tamen in sero conscientiae luere non tenetur: hqreticus aut elegetantum debitor est, & quidem lege poenali, & quae non illi praecipit, ut bona
sua offerat fisco, sed duntaxat ait, ea esse confiscata, nec ante permittit executionem, quam sententia super crimine fuerit promulgata. f l. in contractibus. C. de non nume. pecu. l. Iulianus verum debitorem. de condi. indeb. J186 Sed sersitan quispiam dixerit, supra scripta Gepla In eo di sit milia esse, quod in utroque seret iniusta exactio : fiscus aute haeretici bona exigere iure potest. Cui respondeo, similitudinein nihil minus in eo manere, quod utrobique debitor lege tantum humana tenebatur. Quid quod fieri potest,ut exactio iusta sit in illis speciebus , videlicet si
actor in ius alterius successerit, & scriptura vel testibus deceptus iustam ignorantiae causam habet Quid quod possem alia sexcenta proferre, in quibus exactio sit iusta, & is a quo invito pecu
nia exigitur, eam restituere non tenea
tur in sero conscientiae 3 Sed alia duo exempla verbi gratia posuisse sufficiet. Si pater tuus rem aliquam secreto mihi donauerit, vel in minus λlemni voluntate aliquid mihi praesenti reliquerit moteneor ego tibi, patris haeredi, res illas
restituere: tu vero easdem exigere a me
etiam inuito potes: nil ergo prohibet quin fisc' exigere possit hcretici bona,
haereticus autem ea restituere ante sentetiam in sero conscientiae non teneatur.
l. 1. C. de fidei commi. l. duo sunt Tisiij. de testamenta. tute. Ji 87 Postremo, ne longius abeam, supra
dicto argumento respondeo, Modestini sententiam plerunq; in sero conscietiae locum non habere: multi siquidem in sero coscientiae vere debitores sunt, a quibus inuitis nil exist potest: e contrario multos repelire licebit, a quibus multa exigi possunt, qui tamen nihil debent in sero conscientiae. Denique titulum habet ii reticus, de verum ac naturale dominium bonorum suorum, habet item iustam pollessionem , ut supra quoque dixi: relinquitur ergo, non esse illum obligatum ex conscientia ante sententiam, bona sua dare aut offerre fisco .i 88 Quinto argumento Al sensus prolixe probare conatur, possessionem haeretici esse iniustam, quia su i inquit nullo iure aut iusto titulo eam habet. Nos autem verisimilius paulo ante probauimus, haeretici pollessionem esse iustam , neque aliquo Iure prohibitam, aut improbata este: non iure naturali, non diuino, non gentium, aut ciuili: quin imo iure ipso pontificio, quo praecipue bona haereticorum confiscantur, possessio illis non tantum relinquitur, verum etiam defenditur:& prohibetur, ne fiscus ante sententiam occupare illa ullo modo queat. Adde quod hqreticus pro suo possidet, ac verum dominium& titulum retinet: nec animo aut corpore possidere propter haeresim desinit.
Non ergo tenetur in sero conscientiae fisco possessionem tradere ante sententiam. c. cum secundum. F. vlti. de haereti. lib. 6.JI89 Sexto argumento probare nititur , dominium bonorum haeretici transatuesse in fiscum ipta iure, a tempore commissi criminis: quia si haereticus verum dominium haberet, utique transmisse set illud in hqrede in , a quo auferri non
posset, nisi propier ipsius h redis culpa
97쪽
veram,ves prcsumpta: sed omni culpali redis cessante, auseruntur ab eo illa bonar ergo verum illorum dominium nec hqreticus habuit , nec ad hqredes transmisit . Hoc argumentum nullas omnino vires habet quia hqredes reprς sentant persona in defunctorum, de nos ecus atque illi, si viverent, conueniri polIunt. Proinde non solum ex contractibus defuncti conueniuntur, sed in
interdum etiam ex delictis: scilicet, silis suit c pia cu desuncto, vel poena ipso iure imposita, ita ut post mortem accusari possit reus, ut fit in crimine hqresis, vel si ex maleficio aliquid ad eos perii nerit: quibus casibus haeredes soluere
debent etiam innocentes, quamuis V rum domini v ad eos tractatum sit. Di. r. C ex delictis de sun.c a nobis. a.desenta ex com u. c. accusatus. g. in eo.de hqreti, lib. s. l. i. v tactio. ab hqre. & contra
i Ad postremum Alsensus citat nonnullos suae opinionis authores: verum pro nobis e regione pugnant agmina ingentia theologiae ac iuris peritorum: quorum sentetia benignior quidem &longe receptior est. f Opinione Alson si
sequuntur Abbas&Felin. in .ca. I. de constitu. Pau. in . l. I. g. ad bestias. de postulan. Angel. in authen. de incestis nupt. Barba.in .c.Rainaldus .detestam . Corsetus in singularibus. Maynerius in l. quod a quoqua.de regu . lucis: quibus addo Cardi. in . c. fraternitas. o. q. 2. Parpa .in. l. si quis maior. C. de trafact. Matthae. in consti. Siciliae, violentias. rub. 29. lib. I. q. a. quos & alios similiter errans allegat Tiraquel. in . l. si un
rsi Superest iam, ut ad primum illud Alfonsi argumentum, quod sortissimutile diximus, reuertamur. Sed prius- qua illud dissoluere aggrediamur, tria breuiter tractare oportet, quae quidem nec extra propositum, nec inuti liter disseremus. Primum an princeps possit legem condere,qua expresse obliget reuad magnam aliquam pinna in seipsum exequendam in soro conscientiq..S cundum, esto quod possit, an id facere debeat. Tertium, ut ium id voluisse in dubio credendus sit. I92 In prima qui ilione Al sensus ait lege fieri posse, qua reus ad poenam se beundam obligetur in foro con scietiae: quod probat quibusdam legibus diuinas, quas Prolixe induc t ad suam opinionem co-
firmandam : & inde postea deducit, idcquoq; legibus humanis fieri polle. Atason. Castren . libr. 2. de potesta. legis
poena. c. q. J193 Cui equidem ita posse res deri centeo. Primo, quod longe alia causa est
diuini legi statoris atque humani. Deus enim codere potest leges poenales ςque obligantes In omni foro: nomo autem nihil statuere potest extra suum territ rium, extra quod sine dubio sorum co- scientiae est. l. vlti. de iurisdi. omni iudi. cap. inquisitioni. de senten. e communi. JI9 Deinde leges ab Alisenso citatae vel de satisfactione offensae, vel damni datiloquuntur, vel de aliqua exigua quantitate offerenda pro expiatione peccati: at in quaestione proposita nullam offensam vel damnum haereticus fisco secit,& nihilominus omnia bona in meram
poenam eidem osterre deberet. Postr mo iudicialia illa vetetis testamenti nosunt in exemplum nostrae actionis tr
98쪽
i si s Praeterea sic argumentatur Alsonsus. Ecclesia potest leges condere de quacunque re, quae non sit contra ius naturale aut diuinum , praesertim si res illa iuuat ad meliorem obseruationem madatorum Dei: at hominem peccatorem o
ligari per legem in sero conscientiae ad poenam subeundam sine iudicis sententia, non est contra ius naturale vel diuinum : quia si talis esset, hoc posset ex sacris literis manifeste ostendi, quinimo eadem lex utilis esset ad meliorem obseruationem legum diuinarum & humanaru : ergo nil prohibet huiusmodi legem fieri. naec ille. lib. 2. de Potestat. legis poena. ca. F. JI96 Nos vero negamus posse leges fierἰ de quacunque re, quae non sit cotra ius naturale, aut diuinu: quia lex debet esse necessaria, possibilis, di utilis, ut postea probabimus: de multa quidem inueniutur, quae non sunt contra iura diuina, quae tamen per leges praecipi, aut statui neq ueunt. Verbi gratia, legislator non
potest per legem statuere, ut si quis per
cussus fuerit m dextram maxillam,pr beat percutienti alteram,alioqui teneatur in sero costientiae omnia bona sua tradere fisco: nec sub eadem poena sanciri posset, ut volenti tunicam tollere, dimittatur de pallium e de tamen ista non solum non sunt contra legem diuinam, sed etiam Dei nostri consilia diuinissima sunt. Γ Math. s. J197 Deinde negari potest, legem illam
non esse contra ius naturale aut diuinii: quia satis videtur omni iuri contraria lex, quae obligare velit aliquem extra territorium legislatoris. Sc quae insuper etiana confundat rationem ipsam pC narum , quae quidem in tolerantia &patientia consistit: &quae crimina etia culta velit sic punire, ut idem facinorosus reus sit de accusator, testis, iudex,
8c executor . & nis bona osa offerat fico, in pec a tum incurrat mortiferum.
l. pen. E de noui operis nuncia. l
dex potest reum condemnare ad a liqua enam , de reus illam tenetur soluere in sero conscientiae: sic etiam lex potest condemnare ad poenam in eodem sero soluendant: quia non minoris authori tatis est lex, quam iudex. Hoc argumentum sine dubio cocludit, cu omnia suerint paria mam sicut iudex potest c demnare reu ad poenam soluedam : id quod tunc demum sacere potest , cum reus est accusatus, defensus, atque conuictus sic etiam lex potest illum obligare ad poenam postea quam suerit accusatus, auditus,&conuictus. Sed eregione quemadmodum iudex nullo modo potest quempiam indicta causa damnare ad aliquam poenam: sic etiam lex nequit Lucium vel Titium in sero con scientiae obligare, antequa illi audiantur, & conuieti sint.199 Tertio probat Al sensus opinionem suam dicens, ecclesiam interdum indix ille ieiunia ad expiationem peccatorii ridque sacere atq; statuere polle sub oblifatione peccati mortistit:& tamen eam egem elle poenalem, & obligare ad pinnam illam subeundam ex conscientia .
Sed hoc longe dissimile est quaestioni
propositae: quia licet ea omnia concedamus, ieiunia tamen illa forum conscientiae respiciunt,& non magnam poenam
imponunt. Quid quod negari potest,
eam legem este poenalem . 2Co Quarto argumentatur sic. Homo
potest seipsum obligare ad poenam in sero conscientiae soluendam , & sne aliqua iudicis sententia: ergo ecclesia potest illum eodem modo obligare: uia circa pς nas inserendas plus potest
superior erga inferiore, quam in serior eria
99쪽
erga se ipsum. Consequentia huius arsumenti sals, esse videtur :. quia quilibet seipsum obligare potest, praesertim Deo, ad longe plura, maiora & grauiora, quam lex visa humana eum obligare queat: quod in eis videre licet, qui consilia euangelica profitentur, ad quae nulla lex invitum oblisare valet in f ro conscien tiae. Accedit eodem, quod quilibet contrahere potest in foro conscientiae: legislator autem in sero illo leges dare , aut condere nequit.
tot Quinto probat Al sensus opinionem suam argumento quod ut sibi videtur, sertissimo,dicens: Multa sunt iuris pontificij decreta, quς pro certis criminibus imponunt ipso iure suspensionem , aut
excommunicationem , aut irresularitatem, in quas Poenas incidunt facin rosi, absque aliqua iudicis sententia:
ergo Ecclesia potest obligare alique ad
poenam subeundam ante condemnationem. Sed huic argumento recte respodit Caietanus, distinguens poenam, quae nullam actIonem exigit ad executione, ab ea poena, cuius executio aliqua actionem requirit. Prior enim per Miam legem has et plenum effectum,etia si reus
non cooperetur ad executionem : P sterior vero aliam exteriorem actione
requirit: quapropter nec per solam i gem executioni madari potest, nec reus in soro conscientiae tenetur ad legem in se ipsum exequendam. Quam distinctione Al sensi argumentano destruxit: quia in exemplis ab eo positis, nec lex potest sacere ut reus volens, fame, aut
permanens in carcere, moriatur: nec
reus ipse ad talem executionem tenetur, ad quam requiruntur multi actus co traius naturale, diuinum, gentium de ciuile. f Alsen. li. a. de potesta. legis poena. cap. s. Caietanus super Thomam a. 2. q. 62. arr. 3. Jio 1 Pergit Al sensus,& idem argumentucomprobat exemplo incestuou,qui cognouit consanguineam uxoris suae: cui Caelestinus ih. imponit poenam, ut exissere debitum ab uxore non queat, nec post mortem uxoris aliam ducere possit, nisi prius legibus soluatur. Sed ut incertum est, an in has poenas Incestu sus incidat ipse iure in sero conscienti :sic illud extra controuersiam est, nullusactum esse necessarium α' parte incestuosi ad executionem earundem po narum: At ideo CaietanI responsio huic obiectioni quoq; satisfacit. Adde quod omnia haec argumenta de exempla, longe dissimilia sunt quaestioni proposite. c. transmissae. de eo qui cogno. mi sangui. v xo. suae. Jaos illud autem quod in fine eiusdem argumenti Alisnsus addit,de lesibus usucapionis de praescriptionis, dicens, eas esse poenales, de tamen obligare ad su eundam poenam in sero conscientiae, nil prorsus ad hanc rem facit: quia nullo iure probatur, eas leges esse poenales:
nec aliquam poenam dominis rerii imponunt: alioqui praescriptio non curroret aduersus eos, qui in ius alterius su cedunt, nec aduersus absentes & ignorantes , quibus nullum crimen aut culpa imputari potest: iniqua enim lex es set , quae puniret innocentes. Accedit eo, quod non seret opus omnino, ut praescribens haberet bonam fidem, titulum & possessionem: ea siquidem si- perflua videretur ad punitione alterius. io , Sed ut leges illae poenales essent, nullum tamen factum ad executionem requirunt. Adde quod verius est, bono publico introductam elle usucapione, ne diu incerta dominia sint: ne lites perpetuae rem publicam turbent: ne bonae
fidei pos Iesseres post longissimum tempus priuentur suis pollessionibus: ne deseratur
100쪽
seratur agrorum cultura: denique quia domini qui res suas negligunt intra si tuti temporis spatium concessum ad casinquirendas , tu videntur pro derelictores suas haberς,vel earum posset loribus
eas concedere, ac proinde nullam poena patiuntur. fl. i. de usu capio. Plato lib. tr. de legibus. Tho. quo lib. I 2. arti. 26. Scotus in lib. . sent. dist. I s. q. 2.& illic Ioan . Maio. q. ii. & Almainus de caeteri. Abulen . in lib. iudicum cap.
II. q. 33.& 18.&innumerabiles alii. Jaos Sexto, ad defensionem sententiae susAlsonias etiam illud affert, quod decreto quodam Alexadii. iiij.cauetur: id est,
Vt naeretici & fautores, de eorum filii arceantur ab ecclesiasticis beneficiis,&osficiis publicis: quam poenam, ait lo cum habere in foro conscientiae, quia in eoru decreto ad ijcitur,irritum esse,&inane,si secus actum fuerit. Posset quidenegari, eam poenam obligare in foro. conscientiae ante accusationem & sententiam: quia non ante quispiam damnnaci debet. Sed etsi id concesserimus, nihilominus tamen nullus requiritur
actus ex parte eoru in ad executionem.
c. 2. f. nς tici. de hqreti. lib. 6. 2o6 Septimo, probatur opinio Alson si alio supra scripti decreti capite, quo filii hqreticoru m ipso iure liberantur a patria potestate. Videtur ergo quod illa
poena locum habeat in foro to scientiae abs que ulla sententia. Cui argumento
responderi potest, quod prius quam filius efficiatur sui iuris, neces le est ut pater pronuncietur ii reticus: nec illa pinna liberationis requirit aliquem actum ex parto patris, nec obligat patrem ad ahquid exequendum in foro conscientiae. dichp. c. a. g. vltimo. Jhor Octauum argumentum fragile est, de vix ad pro post tam questione in applicari potest. Ait enim, clericum concubinarium vitandum esse ab omnibus. In quo non Video quam poenam ipse
concubinarius Hi se ipsum exequi teneatur, imo nec in poenam illam incurre re videtur in foro conscientiet: nil enim propter constitutionem, qua ea poena
imponitur , Ipse concubinarius iacere cogitur in sero conscientiq. fc. quaesitu, de cohabi. cleric. dc mulse. Jis Nonum argumentum sortius urgere videtur: nam decretum concilii Lat
ranensis imponit poenam clerico, qui per sex menses praetermiserit lectione officii canonici, ut fructus beneficiorusuos non faciat, sed tanquam iniuste perceptos, in fabricam ecclesiarum,uel
pauperum eleemosvnas eos crOSare te neatur . Dubitari tamen pro Dabilia
ter posset,an illa poena obliget omnino in foro conscientiet ad executionem in se ipsum faciendam: nec enim decretae illud usu receptum est, de vix paucis i notuit . Sed ut concedamus ad eam poenam exequendam clericum esse obligatum ex conscientia: habet tamen de
cretum illud causam singularem, quia beneficium datur sub ea conditione, &sub onere illo, ut clericus quotidie suis precibus &Orationibus intercedat pro populo, de ob eam rem dantur illi istu . eius: unde si ipse non facit id, propter
quod fructus ei conceduntur, mirum non est, si eos restituere teneatur in foro
conscientiς, etiam si nulla lex eum specialiter ad eam restitutionem obliget.
Sicut is cui prςdium relictum vel data
est sub ea conditione, ut aliquid faciat, 'si non satisfacit voluntati eius, a quo illud accepit, restitutioni quidem Ob- . noxius est: non quia poena aliqua ob ea.
rem punitur, sed quia presium habet
sine causa, contra voluntatem eius,qui
sub ea conditione dedit illud. Sic de clericus, qui altari non seruit, vel non I orat