장음표시 사용
52쪽
Regii Principest, unusquisqrie secundum gradum, dimis elioreas in vicino loco earum aedium , in quibus Rex de Dominus captivus detineb: tur, celabrabant. Non procul a palatio aberant , duo circiter millia juvenum nobilium , qui omnes , potentiorum totius Regni liberi erant,&vete flos nobilitatis totius Regni Motencnmae. Ad hos se contulit Hispanorum Capitaneus, cum aliquo militum numero , alios ad reliquas urbis partes, in quibus hae chorem celebrabantur, misit, quasi eos tantum conspiciendi, videndi gratia. Iusserat Capitaneus, ut indictai ta in hos saltatores irruerent, ipse Indianos saltationibus occupatos aggrediens dixit : Sant lago in ipsos irruamus quo dicto, omnes evaginatis gladii, haec nuda 5 delicata corpora aperire, sanguinemque generosum nobilem profundere ceperunt, cita ne unicus vitae supera fuit. Reliquisque idem in aliis locis facientibus maximus stupor si mul dolor, has provincias occupavit. Et hos fastos, quandiu erit mundus in rerum natura , non e labunt celebrare clamentari, c decantare in suis Areytis tanquam rhythmis , calamitatem ruinam se minarii alariquae nobilitatis totius Regni, de qua tantopere gloriabantur.
Indiani inauditam hanc in tantum innocentium numerum crudelitatem, iniquitatem cernentes, cum etiam maxima patientia injustam Regis sui eaptivitatem tulissent, a quo in mandatis acceperant, ne in Hispanos arma caperent, omnis urbs ad arma cucurrit, Sc in Hispanos ruit,
quorum multis laesis vix reliqui evasereri pugione tandem Regis pect ori admoto, alii mortem minitabantur, nisi per fenestras prohiberet suis, ut ab opere desisterent. Sed Indii, pro tempore, mandata Regis contemnentes, Ducem elegerunt, quem omnibus Opiis praefecere. Et qui , qui ad portum profecius erat Capitaneus victor revertebatur , multoque majorem Hispanorum numerum ad ducebat , quam ded isset , ab armis per spatium trium, vel quatuor dierum recessum est, quousque urbem ingressus esset, Tunc Indii, collectis, d congregatis maximis copiis , tandiu , M tam strenue pugnaverunt , quousque is an de salute desperantes, consilium ceperunt , intempestiva nocte receptui canere M urbem relinque e. Quod cum innotuisset Indiis , infinitos in pontibus pallidum aequo de sancto bello , propter supra dictas causas , ut justas ab omni e quo judice approbandas , armis deleverunt. Postea vero Hispanis recollectis conglomeratis , certamen urbis secutum est , in quo stupendas,& horribiles Indiorum lanienas edidere , infinitumque populum , multis molentibus dynastis igne sublatis , trucidavere.
53쪽
EICIDII NARRATIO. Perpetratis illis abominandis caedibus in urbe exicone , caliis decem , quindecim, viginti milliaribus ab hac urbe , haec tyrannis pestis ad infectandam dc desolandam provinciam Parauco proce Admirabilis erat in ea regione populi frequentia , nec minori admiratio' ne dignae strages, quae ibi peracta sunt. Eodem etiam modo devastarunt provincias Tutepecam , pileingonium se Columam , narum una' qu que non minoris est amplitudinis, quam sunt Regna Legionae, de Castellae. Recessiet perquam dissicilis, imb omnino impossibilis, strages, crudelitates ibi commissas recitares, nauseam, fastidivimque parere legentibus. Notandum est , eos non alio titulo has regiones ingrens esse, indianorumque terras , quae propter populi abundantiam omnibus vere Christianis laetitiam parere debuiment, devastasse, nisi, ut eos in servi intem redigerent primo enim introitu , ut regi Hispaniae obedientiam, fidei uramentum praestarent, cogebant , quod si non acquiescerent, illis mortem, servitudemque minabantur . Qui veri, illici, non accedebant, ut mandatis tam iniquis satisficerent, hominumque tam injustorum, erudelium voluntati se submitterent, rebelles pronunciabantur de illoque crimine Regi Domino nostro insimulati sunt, eorum , qui
indiis praeerant, caecitate non permittente, ut intelligerent, comprehenderent apertissimum illud juris axiomaci Nullum rebellem appellari posse, qui subditus non sit. Jam considerent,in perpendant Christiani, qui aliquam retum habent cognitionem mirum populi, propriis D
minis subditi, in haereditaria, abera regione viventis , corda praeparari, insormari possint his nuntiis : Subjicite vos obedientiae extranti Regis, quem nec unquam vidistis , de quo nulla vobis unquam mentio facta est, alioquin in rusta vos discerpemus ι neque ut docet experientia , dicto , quam facto , erant promptiores. Et quod stupendum magis est, eos ipsos, qui obedientiam praestant, in servitutem durissimanx redigunt, quorum, propter in credibilem laborum, tormentorum vim; quam illorum, qui gladio tolluntur, sors est muli deletior tandem enim cum sceminis , liberis, omni generatione pereunt. Quod sit accidat, ut minis, crudelitatibus territi, Regis extranei dominationis subjiciant, nonne coeci isti ambitionis, lavaritiae crudeles ministri. se, nec divino , nec humano jure niti, videnti cum tales sint metus, qui etiam in constantissimos cadant, nec ullius sint authoritatis ea poe- dempta, que iii inferorum baratris cruciabuntur ut ullam rem,
54쪽
lidam reddant. Praetereo offensas , dc damna in ipsum Regem , eum ejus Regna devastant, omnemque Indiarum jus quantum pollunt im-nnnuunt , imo invalidum , de nullum reddunt. Et haec sunt servitia.
quae Hispani in illis regionibus nostris Regibus , iiij usto illo bena
fucat titulo praestant. Hi tyrannus eodem nixus titulo , alios duos Capitaneos , qui eum de impietate di crudelitate superabant, ad fiorenti sit ira fructuum, hominumque sertilissima Regna uatimatae, quae ad austrii sita sunt, misit : qui etiam ad Regna ac , Honduras , QCuaymura , quae ad Septentrionem vergunt , is itinere trecentorum milliarium exi conae eonfines sunt proficisci in mandatis acceperant. Alter terra, at
ter ver mari missus est , uterque tam peditatu, quam equitatu ben ii
Hoc vel Edico, maloriam , quae ab his duobus, praecipii vero ab eo, qui in Regnum Guati malae profectus erat alter enim malamo te sublatus pauli, post periit in patrata sunt , posse particularem librum confici, tantis caedibus , injuriis, lanienis, Scirutalibus desolationibus , repleri , ut seculis tam praesentibus, quam futuris terrorem in cuteret. Hic certe tam abominationum, quam devastationum, quae omnino infinitae sunt , numero quantitate , caeteros superat.
Qui mali profectus est magnis incursionibus , d crudelitati bus littus maris afflixit , cui quidam ex Regnoaucatan , quod in via Regnorum Naco S Naymura, ad quae iter suum direxerat, situm est, donis onerati occurrerunt; ad quos ubi pervenit, Capitaneos misi, cum militibus , qui terram popularentur m magnas devastationes , Ira ges ederent, praecipue quidam seditiosiuS rebellis cum trecentis mi litibus regione in uati malae vicinam intravit', ibique urbibus incensis, omnibusque habitatoribus caesis eorum bona diripuit , quod consulto in centum, Sc viginti milliarium continenti fecit , ut si eos socii per- se aiaerentii , eg one devastatam invenirent, rie ab Indiis in Vindictam damnorum acceptorum necarentur quod accidit , nam ibi prae. puus Dux cuius moerii dichus Capitaneus erat rebellis , occisus est. Clii multi alii crudelissimi tyranni successerunt , qui stupendis suis crudelitatibus Indios servitute assicientes , A eos postea, iis , qui vinum, umstimenta . de si nilia ad vitam necessaria adferebant, vendentes cum ordinaria illa servitute ab Anno millesimo , quingentesimo , vigesin
q;urto, ad Annum auacsimum, quingentesimum , trigesimumquintum
55쪽
i provincias ac , munduras, quae videbantur deliciarum Paradisuri caeteris orbis regionibus , populi nequentia praestabant , delerias, oce populatas reddidere nuper eas ita destructas vidimus , ut nul-iu sit, quantumvis durus .immanis , qui misericordia , Olias cer' veret , non moveretur. His undecim annis ultra duo mihi one honii- num in illa regione cecideriint, jamque vix restant duo millia, mungulis diebus ordinaria servitute perimuntur. sed ad magnum illum tyrannum , qui praeteritos crudelitate, ut dictum est . vicit, praesentibus aequalis est , vati malam proiectum , revertamur Provinciis exiconiae vicinis, quae secundum
iter , quod sequutus est ut ipsemet literis ad principem Tyrannorum missis , scribit,in testatur a Guatim la, itinere quadringentorum mil-b tium , distant i stragibus, combustionibus, incendiis ' depopulationibus semper incubuit, dicto titulo omnes cogens , ut homuribus tam inhumanis , crudelibus , citat quis submitterent , Regis Hispaniae quem nec visu , nec auditu norant, 'uem etiam IqV ', crudeliorem ipsis ministris existimabant, nomine. Et sic nullo delibtrandi spatio concesso , omnia igne,in sanguine delebant. De C es Provincia Gunimata PRim in hoc Regnum appulsu magnam stragem edidit. Hoc tamen
non obstante praecipuus Dominus , in petorii cum ubi , tympanis, exultatione , multis urbis Ultlatanae, totius Regni importo , nobilibus comitatus, illi processit obviam , illique cibi omni assilientia , cum iis , quae maxime desiderabat , oblati sunt. Ea nocte Hispani extra urbem pernoctarunt : neque enim sibi satis tuti in urbe et in bene muta ta videbantur. Die sequenti ad se dictum Dominum , cum lim': nobilibus accertiri iussit , quibus certa auri lumina in perata esto ilicum te satisfacere non posse responderent , neque enim haec regio aurum dabat, inius jussu , sine alia criminis nota absque ulla procedendi torma, igne vivi combusti sunt. Ceteri harum provinciarum nobiles, cum e nerent Dominos suos , penes quos summa Imperii erat hariola de causa , nbd aurum non dedissent , eis combustos , in montibus fug s bi consuluerunt , subditis imperantes, ut Hispanis tanquam Dominis obedirent , sed illis expresse defendentes, prohibentes , ne de fuga, latebrarum locis eo certiores iacerent. Et ecce inlinitus ad ii pano
56쪽
accessit numeliis hominum efflagitantium, ut se in subditorum numerum referrent , se illis inservire velle ue Capitaneus respondit se illos recipere nolle , dc omnes internecione deleturos iri , nisi locum indicarent. ad quem Domini confugerant. Indiani responderunt, sibi hoc penitus elleignotum , de incognitum , se autem conte.ὶto , ut suo , foeminarum .
liberorumque servitio uterentur illos quidem esse domi accedere licere, eosque vel nece , vel quo modo vestent excipere quod saepὸ de repetito obtulerunt. Res est mira Hispani agos villas petiere, de miseros hos labori eum foeminis liberis secure , ut putabant, incumbentes , lanceis deleverunt Accesserunt ad amphim quemdam Iagiam, qui innocentiae confidens , prae reliquis se tutissimum existim at , sed ad tantam desolationem spatio duarum horarum redactus estivi gladiis omnis sextis, aetatis hominibus sitblatis, nulli sexceptis inqui sibi fuga eonsulere potuerunt tantae caedi superfuerint. Cernentes Indii, neque humilitate, neque donis, aut patieri tia, tam inhumana, Herocia corda placari , seque sine ulla ratione ita mactari . cori ilium ceperunt colligendi s ad arma concurrendi:
tutius quippe esse ducebant , eum mors illis malum esset necessarium. armata manu , vindictam de hostibus sumendo caedi , qu)m sine vindi cta, ab illis netari. xiii autem armorum inopiam , nuditatem, de debilitatem suam cernerent , neque se ullum equorum usum habere , ut
hosti tam surioso praevalerent , illis in mentem venit, scrobes in ipsis itineribus subigere, inquas pertranseuntes equi inciderent; cita palis adustis, cicutis ibi consulto statutis, sic gleba tectis, ut videri non possent . transfigerentur. Bis quidem , vel ter in illas scrobes equi incidere , sed postea Hispani optime praecaverunt. Idcirco hane legem
condiderunt , ut quotquot cujuscunque aetatis , vel sexus Indiani caperentur , in has easdem foveas , quas facerant , injicerentur. In eas mtiam gravidas sceminas conjecerunt, quotquot occurrebant senes, quo-nsque omnino repletae fuerunt Res erat magna commiseratione digna, Deminas cum pueris his abs transfixa cernere reliqui vero gladiis, lanceis sibiati sunt aliquos etiam famelicis canibus exponebant. Potentem satrapam in igne maximo combulserunt inquientes illum hoe genere mortis maximo honore assici Duraruntque hae crudeles la- . itficinae patio septem annorum ab Anno vigesimo quarto usque ad ama tim trigesimumprimum. up eo tempore morte assici potuerint, istor iudicet. Inter
57쪽
EXCIDII NARRAT i Inter infinita scelera ab hoc tyranno, suis, neqtie enim ipse .uce limaniores existebant, in hoc Regno patrata , hoc etiam notatu est dignium. In provincia Cuzcata in qua urbs an isti Salvatoris sita est, qu quidem regio , cum vicino maris tractii, qui in quadraginta , vel qVinquaginta milliarium longitudine extenditur, di in ipsa urbe Cuzcatam quae erat totius provinciae metropolis, magno applausu receptus est, eum enim viginti, vel triginta millia Indianorum gallinis , aliisque ad victum necessariis , oneratorum , expediabant. Ille receptis donis, iussit, ut Rncinuisque Hispanoriam , huius populi , quantum vellet numerum'
58쪽
eligeret , ut eo tempore , tuo ibi manerent, eorum servitiis uterentur,
de ferre quidquid uberent, cogerentur. Quisque centum, vel quinquaginta , ut existimabat ad servitium suum sufficere , eligebat Mises iliti agni omnibus uribus, omnique conatu Hispanis inserviebant, ita ut sola adoratio desideraretur. Interea hic Capitaneus multum auri Domi ni efflagitavit, ad id enim solum venerat, qui responderunt se eis contentos illis omne aurum quod habebant, tradere diadiani igitur magnum hastarum ex orichalcho inaurato , numerum , quae aureae esse videban 'tur, & certe aliquid auri illis inerat , congregarunt. Capitaneus eas Lydio lapide probari jussit, cumque orichalcum eis cerneret , Hispanos his verbis allocutus est omnibus diris devota sit talis regio , in qua nutilum est aurum quisque retineat , quos sibi pro servis elegit, cathenis concludantur is servitutis stigmate notentur quod .factum est, stigma enim Regium iis, qui non evaserunt , inustum est. Ego etiam praecipuo totius civitatis viri filio vidi imprimi. Indiani, qui evaserant, cum reliquis regionis incolis haec omnia cernentes, congregarunt se, ut bello Hispanos tentarent , sed tam malo omine, ut infinitus eorum n merus prostratus sit. Postea Guati malam reversi sunt , ubi urbem condiderunt , quam Deus justo suo judicio tribus , quorum primum aquae alterum terrae tertium lapidum , magnitudinis decem , vel viginti boum, diluviis simul concurrentibus , delevit Carsis itaque omnibus , qui bello eos in festare poterant caeteri ad dictam servitutem redacti sunt, tributa masculorum, filiarum solventes, neqtie enim alia utuntur servitute. Et sic iis , in Perusium , ut venderentur , missis, relinquisque caedibus, hoc Regnum, quod tam in longitudine, quam in latitudine centum milliaria habet , nec ulli alteri , aut populo , aut celicitate cedit , destruxerunt desertum reddiderunt Et ipsemet tyrannus scripsit majorem esse in hac provincia populi frequentiam , quam in Regno exico , quod verum est Cum suis sociis , .constatibus ultra quatuor vel quinque milliones hominum quindecim , aut sexdecim annorum spatio ab anno vigesimoquarto , ad quadrage fimum Lque mortui dedit quotidie eo , qui restant si iis crudelitatibus desituit.
59쪽
Huic tyranno de more erat , cum alleui urbi , vel provinciae bellum moveret , Indianorum jam subjugatorum , quantum poterat, numerum, ducere, ut sociis bellum inferrent , cumque decem, vel vi ginti millibus hominum, quos secum ducebat, non daret unde vitam sustentarent, illis permittebat, ut aliorum Indianorum in bello captorum, carnibus vescerentur. Et ita in suo exercitu humana carnis lanienam ha bebat, in ejus praesentia pueri occidebantur, horrebantur. Homines Occidebant pedum tantum , c manuum gratia , haec enim membra ia
cupediis habebant. Quibus a vicinis intellectis omnes stupore, terrore onsternati sunt.
60쪽
Transferendarum navi iam labore multos interimebat , eos, e nima mari Septentrionali ad Mediterraneum , quae centum triginta milliaribus distant, ancoris maximi ponderis oneratas , transportari curabat. Ita etiam multa , dc maxima tormenta belli transserebantur, quae horum hominum nudorum imponebantur humeris , ic multis maximis ponderosis oneribus oppressi, in itinere oeulatus testis loquor deficiebant. Familias separabat. dividebat conjugibus conjuges eripiens,
de parentibus filias , quas nautis .militibus dabat, ut illis satisfaceret. Omnes naves Indiis replebat ubi fame, rati enecabantur. Si profecto omnium illius crudelitatum particulari , recensere vellem, integrum li' brum conficerem , qui animos hominum in luporem traheret. Ille potentes duas clailes habebat , quibus tanquam fulmen coeli , hos mise ros consumebat. O quam multos liberos , parentibus , quam multos conjugibus, conjuges , iberis parentes orbavit, quam multorum adulteriorum , libidinum raptuum causa extitit , quam multis libertatem eripuit , quantis angoribus , .calamitatibus innumeros oppreΩ1it, quantas excitavit lachrymas , suspiria , gemitus, ulim multis, in hac mundi peregrinatione , desolationum, damnationis in futuro se eulo, author extitit, non solum Indianis, quorum infinitus est numerus sed etiam Hispanis, quorum ope in committendis his horrendis, tabominandis crudelitatibus, facinoribus usus est. Deum supplex oro, ut ejus misereatur, de contentus esse velit, mala illa, qua periit, morte.
De nova His anim, item Panuco , o Talisco.
Horrendis dictis crudelitatibus, .caedibus,, iis, tias omisi, in
provinciis novae Hispaniae, dc Paniscolaia: pera nis, Panuconem Ve'
nit crudelis, rabidus alter tyrannus , qui multas crudelitates committe multas naves his barbaris oneratas Cubam Hispaniolam, ut ibi venderentur, mittens, hanc provinciam penitus desertam reddidit. Et accidit , ut pro umento dati sint octingenti Indiani , anima rationis participe dotati Praeses autem urbis exiconii, uotms nova Hispaniae Distus est. cum illo multi alii tyranni Auditoris ossicio donati sunt: in quibus ossiciis exercendis se tam multis peccatis , crudelitatibus, facin 'ribus, abominationibus coinquinarunt, ut credi vix possit. Et ita, ins regionaea delabitione assecerant , iuba si resigiosi ordinis Sancti