Tractatus scholasticus De libero arbitrio. Authore R.P. Martino Becano Societatis Iesu, S.S. theologiae doctore et professore ordinario

251쪽

DE L 18 ERO ARBi T. io, quia potest aliquis vi me protrudere in

hanc vel illam partem, Contra meam voluntatem. Tertio, ut aliae potentia praesertim membra exteriora, per vim agentis extrinseci impediantur, ut non possint exequi imperium voluntati&Sic etiam verum est. Nam quando voluntas imperat pedibus, ut ambulent, fieri potest . ut pedes externa quada vi impediantur, ut non possint ambulare.

trii defendi posse.

O lxvri. An usus liberi arbitrii

defendi possit ex parte solius intellectus e a. An per distinctio-hςm sensus compositi&diuisi3 3. An per distinctionem necesiliatis absolutae, & ex suppositione ξ . An per solam. liber,

252쪽

1o6 C Α p v i V libertate, quae est in inti3sione id remissione actus 3 Nam hi modi putantur ab aliquibus esse sussicientes ad defend&dum usiam liberi arbitrii , ut deinceps

nosius liberi arbitri defendi

ALiqvi putant usum liberi arbi rii

saluari pusso , si in intellactu sitiudicium quoddam indifferens ex peste obiecti , id est, sitale sit iudicium, quo obiectum voluntati propositum, iudicetur esse indifferens ad ultimum finε ;1icet voluntas no sit indisserens ad illud obiectum appetendum, sed necessario illud appetat i ac proinde , existente tali iudicio in intellectu , quidquid

voluntatem antecedat vel comitetur;

non impedire usum liberi arbitrii. Hoemodo

253쪽

DE Lis ERO ARA T. rostmodo defendunt libertatem Christi

in aCceptanda morte. Nam licet voluntas Christi determinata fuerit ad mortem acceptandam , nec potuerit illam non acceptare habuit enim princeptum acceptandi , nec potuit hoQpraeceptum Omittere quia erat impe

cabilis) tamen in intellectu ipsius fuit iudicium, quo iudicabat obiectu illuae eoindifferens ad finem ultimum , Mise censebatur libere illud acceptare. isundamentum huius sententiae est, iquia ille actus voluntatis i formali tertere liber, qui oritur ex iudicio intel-, lect*s , indifferente ex parte obiecti di Ergo ubicunque est tale iudicium, ibit potest esse liber actus voluntatis. Et confirmatur, quia radix libertatis in operando', est in iudicio intellcctus, proponentis voluntati obiectum, tan quam non necessarium ad beatitu

H c sententia non placet,duplici de acausa. I. Quia illa indisserentia iudicii non requiritur ad usum liberi arbitrii. a. Quia non sussicit. . Ac primo,

quod

254쪽

re diligimus Deum ex parte Volunt, iis , & tamen intellectus non iudicat

obiectum illud esse indisserens ad bestitudinem, cum sit plane necessarium. Nemo enim potest beatu esse sine Deo. Idem dico de actu voluntatiso quo eligimus baptismum , aut contri-ltionem , aut aliquod aliud medium necessarium ad sal utem. Nam ille a ctus electionis est liber, & tamen noli supponit iudicium in intellectu, quo iudicetur tale mediumese indisserens ad salutem. Ergo ad usumliberi arbitrii non requiritur tale iudicium ue sed p tius aliud , quo obiectum proponat voluntati, non tanquam indisrens ad vitimum finem, sed tanquam habens in se aliquam rationem boni, proptere quam appeti positi,&aliquam ratione mali, propter quam respui possit. Cumiusmodi obiectum est temperatia, quae, hahet in se rationem honestatis,&prari

terra

quod non requiratur, sic probo ; quὶa potest dari actus voluntatis liber , qui

non oriatur ex tali iudicio ; ut est actus

255쪽

merea rationem dissicultatis:aut in tem- ot rixantia, quae h bet in se rationem , turpitudinis , M praeterea boni dele-sabilis. Nam circa eiusmodi obiecta oluntas libera est, quia potest illa ap- .petere propter rationem boni, qine in illis est; & respuere propter rationem mali, quae similiter in illis est. Eiusmodiaetiam obiectum est quailibet alia res creata, & insuper ipse Deus, quatenus in hac vita a nobis apprehenditur. Naintellectus, ex una parte iudicat in eo esse infinitam bonitatem, propter qua merito amari debeat; & ex altera, esse asiquam rationem mali,propter quam

deseri possit, quia iudicat difficile esse, seruare mandata Dei, & per assiduos labores, ad Deum possidendum per- ,enire. Hinc fit, vilibere eum diligamus in hac vita,& non necessario.

Quod autem illa iudicii indisserenia , tia, de qua initio dictum est,non sum ciat ad salualidum usum liberi arbitrii, iribus modis probari potest. Primo,suia requiritur etiam, Ut voluntas sit odisserens ad operandum & non opς P randums

256쪽

randum, ut est communis Patrum ' Theologorum sententia. Nam si voluntas sit determinata ad unam paritem , iam non potest esse libertas in voluntate , alioqui sequereturvoluntatem posse peccare, stid eligeret, ad quod eligendum esset determinata. quod falsum est. Secundo,si ad liber talem arbitrii d esendendam sufficere. illa indifferentia iudicii in intellectu non esset dissicile , conciliare libertatem arbitrii cum gratia & praedestinatione, quia constat per gratiam &praedestinationem non impediri illud iudicium, quo iudicatur res aliqua es se inditatens ad ultimum finem. Ae Augustinus, Anselmus, Bernardus,Malii, qui scripserunt de concordia liberi arbitrii cum gratia & praedestin tione, putant esse rem dissicillimam. Ergo, ut saluetpr libertas arbitrii, plus requiritur, quam indisserentia iudicii

in intellectu. Tertio, quia ex illa . sententia sequitur, haereticos nostri

temporis, non negare rem & esse

257쪽

2iiD E L ia E R o A RIPI T. Non enim negant nos habere plenum '& perfectum iudicium rationiS, Cum

liquid eligimus ; sed negant habere

facultatem, per quam voluntas posit. 1e flectere in utranq; partem. Si cr- sgo ad libertatem actus sufficit, quod procedat ex indisserente iudicio rationis , Consequens ea , haereticos non collere libertatem in agendo , quod tamen falsum est, ut patet ex Concilio Tridentino ses Can. s.

Vlti abutuntur hac distinctione; praesertim illi,qui dicunt gratiam

efficacem ita determinare volunt tem ad consensum, ut non possit non consentire, & nihilominus voluntatem esse liberam, non quidem in ensu composito, sed in sensi diuiso. unde, si quaeras, an usus liberi

258쪽

C Α p v T v1.bitrii possit consistere cum gratia e .ficaci, putant satis esse, si dicant, consistere in sensu diuisio , non in sensu

composito. Haec responsio vulgaris est. Et pe inde valet, ac si dicam, hominem ad catenam alligatum, manere liberum,

ut possit fugere, non quidem in sensu composito, sed in sensu diuiso,id est si

Catena maneat coniuncta cum homi-

ne , non possessi te; si diuidatu aeseparetur ab homine , posse fugere Eodem haodo illi ; si gratia maneat

coniuncta cum Voluntate, volunt tem non posse non consentire: si a tem separetur a voluntate, posse non consentire.' At sic non tollitur dissicultas; sed augetur. Nam hoc nihil aliud est dic re, quam gratiam ericacem impedire usum liberi arbitrii. Quando enim ponitur gratiatessicax in voluntate, tunc Voluntas non potest uti sua libe tate, sed ad unam partem determinata est. At hoc ipsum est, quod quaeritur,an gratia ossica si ponatur, impe-

259쪽

ψiat usum liberi arbitrii 3 Nam certum non ponatur,non impedire. Si ergo assirmas eiusmodi gratiam, quam docunq; datur homini , impedire libertatem illius, iam non concilias ibbertatem Cum gratia, sed tollis & destruis per gratiam. Doces enim libertatem non consistere cum gratia. Simile est de catena. Nam quando ponitur in pedibus, tollit libertatem fugiendi' quando non ponitur i non

tollit.

Itaq; hic modus conciliandi liber-

tatem non valet, praesertim in exemplo allato de gratia praedeterminante, Non nego tamen, alibi locum habere posse. Sed hae duae regulae seruandae sunt. Prior est; Distinctio sensus compositi & diuisi tunc locum habet in

concilianda libertate actus, quando est necessitas comitans aut subsequens quae non impedit libertatem arbitrii. Posterior, Tunc locum non habet, quando est necessitaS antecedens, quae impedit libertatem arbitrii.

260쪽

Exemplum prioris regulae. Si quae ras, an necesse sit Petrum peccare, si Deus ab aeterno praesciuerit illum pec

, Caturum 3 respondetur, necesse esse in

sensu composito, non in sensu diuiso, id es , si haec duo inter se componam

tur, Deus ab ater nostraesiuit Petrum peccaturum, &, Petrus se abit, tunc neces se ost Petrum peccare. Esst enim necessaria haec Connexio seu composi tio , Deus praesciuit Petrum peccaturum aErgo Petruspeccabit. Et haec vocatur necessitas in sensu composito, vel necessitas consequentiae, vel necessitas ex suppositione. Quae tamen necessitas non laedit libertatem, Ut loco Cit to explicatum es . Si autem ista duo non Componantur inter se, sed diui- sim quaeras,an necesse sit Petrum pec' Care Z respondendum est , non esse n cesse, sed contingens aut liberum.

si Exemplum posterioris. Si quaeras, an necesse sit beatos in coelo amare Deum , si illum clare & intuitiue videant 3 Responderi q uidem potest ne-sessarium esse in sensu composito,non