장음표시 사용
31쪽
mur. oppositis artifici S veterum, quos noostri minime assequuntur , oppositis denique innumeris veterum tam in pace quam in bello, tam in civitate qum in vita domestica inventis , quae partim per inmiam posteritatis p .rierunt, partim manca supersunt, nunquam te pristinae integritati reddenda. . Ad haec Gallus, acerrimus posteritatis vina dex, ut laudes, priscorum obscuraret, nobialissima miracula . sicuti vocabat, mihi obj ctat TVographiam, dc Pulverem Pyrium una cum sua Bombarda, quibus paucissima veteris humanae sellertiae merita in rem publicam
comparari oportere putabat. - 2Tum Vero ego, Erras, inquam, Vir Nobis ingenia seculi nostri ut effeta, si nares ut obesas a me contemni Credis. Deus melio rem mentem mihi Non temporum nostr xum naturam, sed curam acculis: accuse isenaviam nepotum, qui, nisi majoreSdam ante sedulo sevissent, vix poma hodie, quae camperent , haberent, qui, nisi patrimonium ab diis jam olim relictum fuisset, in re tenui
viverent accuso intempestivam nonnullorum diligontiam, qui nova quaedam futilia sectaniatur: ,. vetera utilis sed vel deperdim vel im- , Persecta, negligunt. secus quam Seneca prae cipiti: Veneror inventa sapientiae , s inven-rmesque adire Mnquam. multorum hereditatem juvat. Mihi ista acquisita, mihi laborata sunt. Sed
32쪽
Sed agamus bonum patremfamiliae maciamus ampliora , quin accepimus. Major so hereditas a maad posteros transeat. Multum adhuc restat operis, multumque restabit: nec ulli nato post mula secula praecludeIar occasio aliquid adhuc adjiciendi. Sed etiam s omnia a veteribus inventa sunt. hoc semper novum erit, usus, cae iuventorum ab aliis sicientia fes dispositio. - Mustum egerunt, qui ante nos fuerunt , sed non peregerunt: -- piciendi tamen sunt , , risu deorum colendi. - auam venerationem praecepιoribus meis deabeo, eamdem illis praeceptoribus generis humani, a quibus tanti boni initia saxe At. Ceterum
ut ad TY POGRAPHIAE Artem, quam
memoras , V. N. veniam , licet ad gloriam nostri seculi non pertineat, patere, quaeso, sententiam meam breviter exponi. Ego pro secto quod tamen non sine multo Dannis Gruenis i alteriusve auctoris honore dixerim tanti hoc beneficium non facio , quin potius
ad Recentiorum Aventionum Commoda minus commoda reseram, quin mirer, Argentinensies,
guminos Sc Belgas Harlemensita de hujus natali solo haud aliter ac septem Graeciae civitates de Patria Homeri certare; ut nihil dicam de Sino us, quos alii primos artis Ty-Pographicae auctores praedicant. Sane , ut CD quidem opinor, Turcae Typographiam prudentissime caverunt usque ad annum prinxime elapsum MDCCXXIX. qui Metirae est MCXLI, quo hanc artem Constantinopolitani primum exercere coeperunt, ope & au
33쪽
ctoritate Principis, qui secundum imperii lo- Cum tenet, adjuti, atque Magni Imperatoris Ottomannici suffitagio praediti, ea tamen leges lege sane sapientissima l) ut nullum librum, qui sacra, qui doctrinam Muhamedanam π.tingit , typis excudere jus atque potestas sit. Quam inutionem si principes Christiani jam δε incunabulis Typographiae adhibuissent, nemini dubium esse potest, quin res ecclesiastica multo constantius se habuisset, multo pacatius floruisset. Quid vero p Typographiae pestilentissimus hic fructus est , ut bella exvellis strantur, ut tot impii di nefarii libri, tot impura convitia, tot injuriae litteris Con- signatae, nisi cuin ipso mundo deleri nequeant, ut Semeras aliquis, Spinosa, & horum similes nullo neque incendio neque naufragio CX-stingui queant. Quapropter siepius gaudere soleo , nascenti Ecclesiae Christianae artem istam ignotam fuisse , ut pleraque id aetatis monstra striptorum bibliothecis nostiis ignota
sint, opponune e medio sublata. .,.
Deinde Typographiae improbum hoc munus est, ut nostri temporis ingenia velut in diluvia quodam librario fluctuent dc Prope mergam tur, eo pleraque inertiqra, quo intemperatium re supellectilis copia circumfluunt ic abun dant. Quapropter felicia praedico antiqua st-Cula, eaque redire saepius cupio, ut, mini sterio librariorum veterum revocato, jam suum bonis & libris & striptoribus pretium postliminio redeat. veteresque illi Aristoteles, Pistarchi,
34쪽
archi, Varranes, Plinii, inexhaustae uolleretiae specimina, quasi in vitam redeant. T ceo ae immensa pecunia , quam typographia nostra abligurit, eX quo mores nostri eo proinlapsi sunt, ut laudi hodie sit, quod Plinius
M SED vitio vertit, Erat φιλοκαλος usque ad emacitatis reprehensionem 3 Ut turpe fere sit homini studioso patrimonium in studiosas voluptates non essundere, quae tot saepe rei sa- miliaris damna, tot pupillorum querelas, tacicontemtum & fastidium bonis litteris atquestriptoribus in auctione publica relinquunt. Quid cis inventiuncula Pulveris oris a que Bombardaep Certe eX quo haec artis beliaticae instrumenta ' adoleverunt, jam ipsa sereare bellica obsolevit, jam nullus fere virtuti& prudentiae locus reliquus est. Audi, quaeso, Ps orum Vergilium de Rer. Inventoribus : φὶ Ad hominum pereiciem inventum est novitium illud inprimis , quod Bombardam vocant : quo pos hominum memoriam nihil rerribilias ab humano ingenio excoratari potuit, --. item c) Illud tormeptum aeneum, quod Bombardam vocant, omni admiratione exsecratione
sue dignum, ad perniciem hominum excogitatum, haud adduci possum, ut humanum ingenium in veri e eredam, fled mehercule tius matam quem-yiam daemonem mortalibus mo rase puto , ut inter se non modo armis, verum etiam fulmini-
35쪽
hus pumarent, --. De Pulvere 'rio parum anest quin sentiam, quod de igne Graeco Consantinus, qui , usu ejus ab Angelo sibi monstrato, diris eos, qui aliis gentibus eum. traderent, devovisse perhibetur. a)' . Tandem adversarius, ut sequiorum temporum atque ingeniorum causam , quam agendam susceperat , gloriose teneret, 'ridem, quam vocant, Nauticam mihi ob oculos p nit, remotioribus seculis prorsus, ut putabat, incognitam. Ego vero ad Levinum Lemnium aliosque, qui infestimabile hoc inventum jam temporibus Salomonis usu recept9m fuisse non dubitant, qui ab antiquissimis sinensibus originem ejus repetunt, hominem delegabam. Item ad Thaletem , qui 'Aςρολογίαμ, scripsisse fertur apud Laertium b & της μαγ-ν ,πιδος meminit apud eumdem. c
Conchincula Philosophica seu per Gent lium Amra in D EUM NPROXIMUM
Uvenis ego duorum & vigditi annorum ex suavissima & liberalissima urbe Nicopia
36쪽
Falstrorum, cujus in gremio tenera mea artisti studia educata fuerant , DEO jubente,
Ao. I I 2 mense Augusto) demigraturus, ut testatum apud animos civium relinquerem, quam grata & fideli memoria horum benevolentiam, qua me puerum, qua me Magistr tum postea Scholae minorem Comprehenderant, retinerem, publice verba ad populum ex suggesto seceram, dicendi materiam prae. bente , ut tempus ferebat. Magno illa Prae, ee 3 utraque, ex quo Lexet Prophetae pendent.
DILIGES DOMINUM DEUM TUUM EX TOTO CORDE TUO , ET EX TOTA ANIMA TUA , ET EX TOTIS VIRIBUS TUIS , ET EX TOTA COGITATIONE TUA . ET PROXIMUM TUUM SICUT TEIPSUM. sa
Interjecto deinde aliquot annorum spatio, Charta, in quam oratio illa mea conjecta sum Tat , negligentius custodita nescio quo fato in malevoli cujusdam hominis manus inciderat, qui inusitatum quoddam dc juvenile portantum in doctrina mea se reperisse ratus, rc-Pererat autem quod pueri in faba iniquis me sermonibus clam disserre haud cessabat, quia
hanc sententiam incautius, ut ille praedicabat. Pronuntiaveram: Sane s. ex divini mi hujus utriusque Praecepti observa ia verus DEI ea tus ιυιmandas si, iam Pudaeos a melioribus N pientioribus Gentilibus vinci nemini dubium esse
37쪽
mug , qui Forum virtutes cognitas atque peris spectas habet. 'His, inquam , verbis ossensus aemulus, invidiam nomini meo facere omni. s modis conabatur; cujus quidem depellendae & semidocti vulgi erudiendi causa amico quopiam suadente, ut molli brachio petulam tem ad veriarii inscitiam perstringerem , Comelanculam Philosophicam ruper Gentilium AM RE - UM N PROXIMUM conscrip.
fi, cujus hoc exemplum es ,, Quum nullum ego verbum magis amo iis quam hoc ipsum A M o : quum nullum se majori mihi odio in quo hoc ipsum;, ODIUM : quum nullius cogitationis su
vitate libentius fruor, quam quae animum ψ, meum de ossicio Caritatis humanae admovio net: mirum vobis, Auditores, videri ne-ἡ quit, si eo in primis sermone gaudeo, qud se Salvatorem , quo Prophetas & Apostolos. is quo ipsum denique supremum generis hu-
,, mani legissatorem quam maxime gaudereis video, quo Vos pariter gaudere opto. Dinis eo, inquam; hoc principue tempore, quo is ecclesia & societas nostra suis bellis civilia ,, bus tam miserὸ affigitur,. laceratur , ait ,, ritur: quo serina quaedam natura in ania si mos humanos migrasse videtur : quo nos
38쪽
, condocefacti estis , qui ad horum Iaudesis tanquam ad res novas ta prodigio similesis obitupescitis , qui nihil praeclari aut hu- - mani ex his scilicet barbaris addisci posse judicatis. Vos vero, ut opinionis vestrae se vos pudeat, ut pia Gentilium exempla pe- is inis vestrum effodiant , frigidum animi
se rem Vobis tacite exprobratura , placide, is quaeso, auscultate. - Quodsi eo vecordiae procederem , ut si Gentilibus nullum spurcius, nullum inhvisis manius, nullum protervius animal esse do- is cerem, sicuti ex nostratibus quispiam nuperis libellum de Cerii a Gentilium Exhaere istione caelesti edidit, jam non fabulam narrais is re Vobis viderer, jam insani hominis esseis crederetis, in sententiam meam non con-- currere: Quodsi vero illos ut humanitatisse pietatisque in DEUM & PROXIMUM
magistros Vobis proposuerim, Judaeis V ritatem divinam edoctis opposuerim imois anteposuerim, jam abesse non potest, quinis eXClametis, quod Atheniensies illi, a) Και,.
m mementote, hujus doctrinae si asorem pri- D mum approbatoremque esse ipsum Salvato- rem, qui in parabola de Samaritano & G-
39쪽
is visa, huius immitem animum M in clo- . ,, sam indolem haud obscure reprehendit, rue 3, hs peramantem & perossiciosam miseriis. se cordiam pluribus verbis ornat & commen- dat. Accedit, quod inclementem Judaeo- rum in exteros malevolentiam gentiles Ve-.,, tereS Constanter accusant sicuti Juvenalis ,, M p ter alia conqueritur, illos A. Non monserare vias eadem nisi sacra colenti, ,, Euaestum ad fontem solos deducere verpos
,, contra quam Philosophi & legum latores. o ethnici praecipiunt : μὶ sicuti Tacitus sc)is Iudaeorum adversus omnes alios hostis odium se serio criminatur ; ut alia testimonia tacitusis praeteream. Ceterum ut ad ipsum rei gra- si vissimae, de qua dicere proposui , caput ,, Veniam ι non inepte, ut opinor , in duas si illa Tabulas dispescitur, quarum altera Gen- ω tilium in DEUM, altera in PROXΙ-- MUM Amoris imaginem quandam reseratis & complectatur. Priorem ii spectetis, en ,, luculenta Pietatis ethnicae in DEUM vesti-- giat scilicet sui DEUM amat, D Eois obedit et Vos vero animum ad praeclaramis illam Socratis vocem apud Platonem Q at-
a. sat. Σ1V. Io3. b. V. Pulandorf. de J. N. & G. Lib. III. c. III. f. 4. p. m. 138. c. Histor. V. S. 2... Iu Apologia Socratis p. m. 364.
40쪽
ὰ ζομω μὲν καὶ Φιλω , πείσομαιι δε τω Θεψω, μἀλλον ἡ υρεῖν, - Vos equidem, o Viri se Athenienses, diligo atque amo, DEO tamenis me/s γνω quam vobis. - prorsus, ut se Apostolus ait, sa) πειθαρχεῖν δεῖ Θεω μἀλ- ,, λον ἡ ανΘρμοις, Deo quam hominibus se obedire oportet. Ut nihil dicam de Dicteio, is qui πυΘεσΘm τω Θειρ suadet ; ib) nihil de ,, Seneca, qui in animo nos habere jubet vetus,, illud praeceptum , DEUM SEQUER .ri atque ex intervallo addit, DEO parere, si, ,, bertas es. se) Deinde Sol DEUM amat ,
ω DEUM haud temere ostendu: Vos vero se Socratem porro apud Platonem M audite, is qui ante omnia hominem dehortatur , ἐις ἡ Γεον καὶ λόγω καὶ ἔργω ἐξήμαρτάνειν , in ,, DEUM aut verbo aut opere peccare. quo reis seramus illud ex oratione Metelli apud Gebὐ lium, se) Di immortales plurimum possunt, ,, sed non plus velle nobis debent quam parente .is in parentes, s pergimus errare, suis bonis is nos exhaeredant. uid ergo nos divinitus ex I,, pectemus, nis errationibus sinem faciamus 2,, isdem sive, his demum) Deos propitios esse ,, AEquum est, qui sbi adversarii non sunt. si Postea ut DRUM amat. DEUM timeteis vos vero mentes advertite ad monitum il-
a. AEL V. 29. b. Enchirid. e. 38. e. de Vita Beua cap. XV. d. in Alcibiad. II. P. m. 46. e. L