장음표시 사용
51쪽
ri poteramus, quin nova & remota pleraque horum vocabula artis, sive, ut illi sublimius
vocant, terminos technicos cavillaremur, e
emplo Diogenis a) cum Platonem de Ideis
disserentem, Τραπεζοτνρα καὶ Κυαθοτνῆα, Meum salitatem & CFathitatem, nominare audiret.
Quam quidem ludicrae & lascivae novitatis Philosophicae cavillationem seria postmodo querimonia nostra de verae Philosophiae apud nos Danos neglectu sequuta est. Scilicet iniquo animo ferebamus , Philosophorum nonratium plerosque omnes tantum disertos quosdam & patriae inutiles sophistas esse . qui tempus & studia juventutis Academicae obscuris & vanis acroasibus detinent, qui capti num dialecticarum laqueis Stoice strepere gaudent, qui Logicam & Metaphscam, quam si in his disciplinis , ceteroquin haud asperinnandis, tota sapientiae salus. vertatur, quam
studiosissime docent, sanctioribus Philosophiae partibus, Morali & Naturali, nihil quicquam pensi habitis . quas sapientiores Philosophi,
praeter dialecticos Zenonem , Archedemum, Eudemum, alios, Dialecticae constanter praeis tulerunt , nimirum alius Philosophiam animali similem dixit, Ombus quidem ac nervis Logicen, carnibus Ethicen, animae P sicen: alius ovo; esse quippe externa Logicen, quae pos haec, E- hisen, intima vero Phyicen: Sc. b) Has, inquam, graviores Philosophiae doctrinas, dc vitae a. Vid. Laeli. L. VI, 3 33. b. Ibid. L. VII, 3 4
52쪽
vitae humanae & rebus saepe patriae saluberrumas, in auditoriis nostris socordius negligi graviter molesteque serebamus , quasi recte ´ Philosophari Danis datum non esset, uti post malevolum Mole sis orthium putat Chri soph. Aug. Heumannus, qui in Commentatione de Ingenis Philosophico. a) indignissimum
suum de naturali nostra Philosophandi iacultate his verbis testatum reliquit: is Non est,
, , tius me detineant. Quamvis enim dci apud ,, illos litterarum studia suos habeant ama- is sios, quorum tamen numerus valde exiis Mus est, de quibus scripta alicujus pretii is reperiuntur, ipseque illorum aer multo asiam, Perior, coelique plaga longe inclementioris Videtur , quam ut ad spiritus generandosis Philosophicos conducat, dum & hae regi is nes Philosophorum indisenarum suorum is numerum facile inire possunt. Ac quemad- ,, modum Beroaldus judicat Poloniam sonareis idem ac Polemoniam , ita de Danis & Sue-- cis dicendum erit, majora illos subinde ma nu sorti quam felici ingenio perpetrasse fa-M Cinora. V Quam quidem improbitatem eo minus indignabamur, quo diligentius eam Vir Cl. Philippus Frid. Hane in Commentatione pererudita de Ingeniis Gentium Borealium Philosiophicis nuper retuderat, nomenque
.a. f. XXXVII. v. hujus Acta Philos P. N, n. I.
53쪽
nostrum quam honestissime vindicaverat. Postea ad Theologos illos deventum est, qui, nisi ad se intelligendos ingenio opus sit, minime ingeniosi sibi videntur, jam proinde in. Volumine I, Ωrmone XXXV placide & mololiter a me admoniti. Opponebantur his The logi Philologiae laude Clarissimi , quorum
gloriam nulla unquam obscuratura est oblivio , Castalio, Petavius, Brochmannus noster,
quos Bartholinus a) commendat; item, qui Crenis b perbene prae ceteris Latine loqui visi sunt, auidius Hunnius, Leanhardus mit-rerus, Henricus m nexus, Casipar Finckius, α . φιυurpius senior. Atque eodem quidem
tempore, quum malus obscuritatis & barbarismorum fructus in Theologia perstringeretur, amicorum unus lepidam rem in Academia nostra Hainiensi A. 163 3 regnante FRIDERICO III. gestam nobis narrabat. sc, ,, Scilicet Vir Clar. D. Zoega , Log. & Me- is taph. Professor, Disputationi sine hanc the- , , sin inseruerat, Purgatoriam Ens Rationis is ese, ut loquuntur Philosophi. Quid fit p,, Legato primi ordinis Hispano. Halaia, o tum degenti, comes erat sacrificulus qui- ,, dam Godostedus, acerrimus Sophista, quiis thesin Zomianam oppugnaturus in Audi
a. De Libris legendis Dissert. V. p. rs 8. b. Apimadv. Phil. P. I. C III. f. IV, p. I 87 , '. e Vid. Lud. Holbergii nostri Descript. Dau. & Norv. Cap. V.
54쪽
es torium praestituto tempore venit. Hic in is ni armorum Philosophicorum genere allatois impressionem in Praesidem facit, Caesim se punctim petit, etiam atque etiam urget, M usque adeo, ut, quamvis Purgatorii cauisse se vel ab infantissimo adversario oratore sibi M metuat, nihilo minus Hispanus iste Pr is lagoras jam superior esse videretur. Nosteres itaque hoc pacto ad incitas sere redactus, is quum aliam salutis viam non videret, iis- is dem, quibus Hispanus, machinis artificii is que unis , ut ictum commode declinet, vi distinctionem inter Archi dialiter & Re- sexiτὸ repente comminiscitur: qua fuligi- , ne ob oculos Godostedi jacta, quam hic jam caecus & mutus obstupesceret, consumis redhium est , finis dicendi factus est, &-, Hispanus arcti dialiter oppressus, resexi-M M ausus. Denique Modicis, litterarum humaniorum pertibus, eloquentissimi ex ordine suo Phialologi ad imitandum ob oculos propositi sunt,eX antiquis Cornelius Celseus, hic tamen Medicinam non exercuit scriptor Latini mus , a) ex recentioribus vel soli Dani, Io. Mo- ius, M. Bartholinus, inaus Wormius uteris que, mus & nepos , Chrsianus Ostenfrid. GL Borrictius. Ρhilologorum sui aevi facile
Haeca. Vid. Boecier. Bibliop. Crit. Cap. XLVIII, pag.
55쪽
Haec & pleraque alia differentibus nobis. unus ex amicis qui aderant, homo paulo austerior: Quid est , inquit , quod ad veteris eloquentiae leges ea . quae hodie scribuntur exigatis, more Petronii & Auctoris Dialogi de Oratore Fuit, fuit illa majorum quorunqdam in Republica litteraria superstitio, ut nihil , nisi quod jus ab antiquissimis auctoribus
sumat. dicerent scriberentve: hodie eloquemtia popularis floret: atque vero floreat; nam, ut dicam quod sentio, parum reseri, quom
do scribamus, plurimum , quid scribamus: odi esseminatum dicendi cultum : -ματα aestimo, non Ad quae ego: Falleris, Vix Clarissime ; Curam verborum, rerum Volo esse solicitudinem : sa) Falleris, si tam superstitiosum me credis, ut Ciceronem, in quo totas vires suas eloquentia experta est, solum imitandum velim , quia maxime imitandus est: Falleris, si novarum vocum artificibus, ubi idoneae & propriae veterum desunt, me plane insensum putas: Falleris, si eo me ingenio esse tibi persuades, ut in Oratione verba exquisite pingi velim; quin potius emendatam eloquentiam revocari eo cupiam, quod hanc facilis perspicuitas, barbaram odiose o, scuritas sequitur. ICtos veteres maximam
partem intelligo : intelligo pleraque Cornelii Cesi: intelligo plerosque omnes Ecclesiae Pa
a. Verba sunt stulatiliani Lib. VIII. Procem
56쪽
res, praeter Tertullianum, nihil nunc dico de Dion io Areopagita , aliisque paucissimis cui sortuosum & perobscurum suum scriben. di genus jam olim quoque in ipso Latio fraudi ruit, teste Lactantio: a Septimius Tertuμhanus fuit omni genera litterarum peritus , sed in eloquendo parum facilis, θ' minus comtus, θ' multum obscurus fuit; ergo ηι his quidem satis celebritatis invenit. Horum , ut & emendatissimi cujusque scriptoris, hic fructus est, ut commode intelligantur , hic honos , ut diu
legantur. Recentiorum contra plerorumque scripta quum in manus sumo, de manibus conia
sestim nihil doctior deponere cogor : fateri cogor, me Latina si Latina dicenda int horum oracula) sere aut dedidicisse aut nunquam didicisse: Marcianum aliquem Capellam legere mihi videor : in quibusdam vix risum , in
aliis vix somnum teneo. Sed vero valeat imvidiosum hoc argumentum: habeant barbari , quam occuparunt, civitatem Romanam, suis legibus regant, in sua servitute teneant. Ego non habeo, quo Rempublicam illam consoler,
Praeter versum illum Virgilii, b) a salus victis, nullam sperare salutem.
a. V. I. 23. b. AEneid. II. 3s4.
57쪽
STudiosus quispiam Theologiae, homo pia mentis multaeque lectionis sed permedi cris ingenii , quum DEUM o. M. in S. Scriptura sa REGEM REGUM appellari,
eamque appellationem ei tanquam propriam a Diondisio Areopagita in Libro de Distris N miribus 9 tribui videret, plurimum adeo ex majestate divina decerpi ratus . si tantus tamque sublimis titulus mortali communis esset. indignabundus aliquando, coorto sermone de titulis Christianissimus & Catholicus , apud me mirabatur Artaxerxem Regem Persarum improbe impudenterque tantum sibi sumere , uti iolam, quam Esra descriptam nobis reli
quit, se) sic exordiri ausit: ARTAXERXES REX REGUM
Hujus ego in gratiam ut Periam nostrum redigerem , primum ad ipsum summum DEUM, quibus, quantum memineram, Ne bucadnezarem Regem Regum nominat , hominem delegabam : d) deinde monebam. Α taxerXem ita a potentia dc magnitudine imperii, velut ex formula lingua: Hebraeae, dici;
58쪽
eamdemque ob causam eumdem ab AEliano a) Βασιλέα μέγαν, Regem magnum appellari, eoque spectare dictum Agesilai de rege rirsarum apud Plutarcham, b) qui , cum Asiae incolae hune appellare Magnum solerent, TI, iaεῖνος εDrεν ιμῶ μει ζων , ἐι mi δικαιοrερος καὶ σπιφρονέςερος, Suomodo , Hebat , is me maiores, s non justor es bi temperantior 8 Ad haec
addebam, Regum Reges veteres co excusatius
ita nuncupari, quod his Reguli parebant; quo advocabam illustrem illum, uti duco, locum Bomi: e) uin tii Barbaros ferunt -- Regulos quosdam Parthos barbam posuisse, est uxorum capita rassisse , ad indisium maximi Iuctus. Regum etiam Regem θ' exercitatione venandi ' crevictu Messanum abstinuisse, qaod apud Parthos is filii instar est. Atque
cum Parthorum mentio in)iceretur, ex abundanti adjiciebam testimonia Trebellii Pollionis d) de Belselo, cujus epistola ad Saporem ita incipit: Sapori Rex Retum Betholus. - item Dionis de Phraarte, qui in sua ad Augustum se Regem Regum, itidem venditat ; nec non Plurarchi de Pompeio, qui hunc titulum Regi Parthorum impertiri noluit. Postea ego ad Persas reversus, epistolam Regis Saporis ad Constantium ex Ammiano se in adducebam, cujus gloriosum hoc initium est: Rex Regum
a. Hist. Var. XII. I. b. de Prosect. Virtui. Sent. p. 8. item Amphthegm. p. Ivo. e. tu vita Calig. cap. s. . In Valerianis Cap. IV. e. Lib. XVII. P. m. 4oo.
59쪽
Sapor . particeps siderum, Sossi ta Lanae Constantio - sed neque AEgyptiorum reges hoc titulo abstinuisse docebam Epitaphio illo Osmanduae apud Diodorum Siculam, sa) quod Latine a Modomano ita redditur: SUM OS-
MANDUAS, REX REGUM. SI QUIS NOSSE VELIT , QUANTUS SIM ET UBI IACEAM , MEORUM ALIQUID
OPERUM UINCAT. Item altero Ilio , quod Sesoωs sive Sesostris, Sesonesis cippis
ubique terrarum bello acquisitarum erect is
inscripsit, uti idem refert: b) HANC PROVINCIAM ARMIS SUIS DEUICIT REX REGUM ET DOMINUS DOMINORUM SESOOSIS. Quam quidem Inscriptionem arrogantiae plenam esse non dissitebar, quum quod titulum, DOMI
NUS DOMINORUM , ipse DEUS sibi
vindicare videtur apud Mosen I sc) Dominus Deus vester ipse est Deus deorum N Dominus dominantium, tum quod in hoc & pleri que Scripturae locis DOMINUS & DEUscopilantur, copulantur sicuti & apud profanos in impia illa Domitiani sormula, DOMLINUS N DEUS noster sic feri jubet: M tum denique quod vel unum solum DOMINI nomen optimo cuique Imperatori, Augusto, e , NH.
a. L. I. C. 47. b. Ibid. cap. sq. e. Deutem. X. r . d. Vid. Suet. in hujus vita cap. I3. 4. Id. Cap.
60쪽
sanctius visum est, quam ut in divinam hujus societatem sese of rrent, planὸ ex sente
tia Tertulliani: e) DOMINUS DEI s
cognomen. Dicam plane Imperatorem Dom-NUM, sed quando non cogor , ut Dominum, Dei vice . dicam. Dominus enim meus unus est, Deus omnipotens'aeternus, - .
De Prodigioso Calculatore Sueco.
CVm proxime Hauniae essem , in domo Viri Perillustris C. R. horas plerasque
vespertinas transigere, curasque diurnas nam affictiora tunc tempora mea erant) deponere solebam . quod beneficium gratus recordor. Coenantibus aliquando nobis usu venit, ut Calculator ille Suecus, in quo ars Arithmetim totas vires experta est , in sermonem veniret. Ego, qui ne natum quidem hunc hominem noveram, qui miracula eius juxta cum ignarissimis nesciebam , novo hoc acroamate excitatus, cupidas aures intendo. Narrantur mirabilia, quae ut crederem, nisi gravitas nam ratoris mihi imperaret, neutiquam adduci potuissem.
a. Vid. Tacit. Annal. II. 87, 2, & Sueton. in Tib. C. 27. b. Lamprid. in vita Sev. cap. 4. c. In Ap logetico cap. 34.