장음표시 사용
2쪽
Bruxellensis E Societate IESVIn Collegio Romano
Matheseos candidatis maxime utiles notitiae, atque studendi ordo : utin scientifica Mathesi discenda, methodo nostrae Logisticae: paruo tempore & labore , mulis tum proficiant.
ROMAE, M.DCLXXIX. Typi. Nicolai Angeli Tinasiij .
4쪽
x quo publiei iuris facta est , noua ,
breuis , facilisque nostra methodus ad scientificam Mathesim eondueens, quae inseribitur Logistieamon paucis icripta nostra perlegentibus difficilis visa est : & tamen non nisi manifestae experientiae , suisque oculis de auribus denegando fidem, difficilem iudieare poterant methodum, quam tot ex meis auditoribus,etiam aliis studiis implieati, tam breui tempore atque exiguo labore anquebantur. Hinc natae suspiciones variae; atque inter reliquas ut nonnulli aiebant) methodi a me propositae reseruatam mihi clauem: quibus eam concederem, compendiosam Deilemque viam patere ad profundam Matheseos intelligentiam: caeteris vero parum prodesse eamdem Methodum, nisi violento molestoque studio superarent non satis expIanatas disseultates. Fateor quidem quod in iis quae de methodo nostra hactenus a me scripta prodierunt , secutus non fuerim ordinem qui foret necessarius, ut sιngula successive legendo pro ut a me proponuntur , a facilioribus ducatur exordium , atque paulatim ad dissi-eiliora procedatur: meque alia plurima neglexisse quae fuissent obseruanda , ut a Matheseos candidatis singula utiliter legi possent eo ordine quo proponuntur. Etenim lieet scriberem ad Matheseos candidatos , propositumque mihi esset facilem aditum aperire , non ad obuias aliquas cognitiones Mathematicas; sed ad intima, nobilissimae huius sciantiae penetralia , usque in hodiernum diem maxime abstrusa , dc non aliter quam per immensos propemodum insuperabilesque circuitus accessibilia; tamen ob multas grauissimatque causas, neque volui , neque potui eiusmodi scribendi ordinem obseruare. Verum si in bibliotheci, plerumque loculamento conueniant libri, qui claue non disserunt, diuersa. que
5쪽
que loculamenta obtineant Theologi, Mathematiei, Philosophi, Historici deo atque hoc modo benE utiliterque ordinentur bibliothecae, siue librorum congeries r quare dicendi erunt parum utiliter aut bene ordinati de nostra Logistica agentes libelli, eum in illis singula ad diuersas ut ita dieam classes spectantia , diueria obtineant loculamenta' At inquies bibliothecae indicem requirunt, indigetantem ubi inueniri possit quod quaeritur; huiusmodi non tantum indicem, verum etiam pro Matheseos candidatis utilem studiorum directorem exhibet praesens opusculum , inscriptum Logisticae
Clauis ex quo intelligere poterunt certum, commo
dum , utilemque studendi ordinem; quo a facilioribus ducendo exordium atque paulatim ad difficiliora properando, exiguo labore ac breui tempore peruenireis
possunt ad profundam minimoque vulgarem Mathe icos intelligentiam: eam scilicet ad quam vastissima aemulta de scientijs Mathematicis scripta volumina euol- uendo paucissimi tandem pertingunt. in quem tamen finem , iuxta nostram Methodum non requiritur ullus liber diuersus a quatuor opusculis agentibus de nostra Loilistica, quorum v nuna inscribitur Arithmetica introductio ad Logisticam, alteium a me appellatur Logistica, tertium d citur Idea Logisticae, quartum amplectitur Epistolas Mathematicas. Caetera de methcido nostra agentia opulcula hactenus non viderunt lucem ,
quamobrem Clauis Logisticae tantum agit de quatuor hic nominatis ι haec licet & ni ole parua , & multitudine pauca sint, tamen sui sciunt ad facile acquirendam Matheseos intelligentiam quam existimo non vulgarem ,
imino solidius fundί tam & magis late patentem , quam ulla iniicnerim ab aliquo uno eodeq; author e proposita. Logisticae nostrae Clauis in quatuor capita diuiditur: in primo capite notantur aliqua vel circa ipsam Mathesim , vel circa eius chiccium, vel circa uniuersalis Logisticae nostiae Methodum: quae singula tyronibus scitumaxime utilia videbantur, praesertim cum Logistica rostia contenta non sit ite aliqua Mathesi subordina
6쪽
ta,sed intendat docere scientiam huiusmodi artium Do
minam ac Reginam, quaeque tanto potiori iure prae caeteris omnibus meretur speciosum scientiae titulum , , quanto inter reliquas cognitiones eminent, quae habentur per proprie dictas demonstrationes. In secundo capite propono nonnullas leges, quarum in discendo obseruantiam, reputo plan8 utilem Matheseos caadidatis. In tertio capite, enumero , atque paucis expono aliquot gradus, per quos a profunda Matheseos ignorantia , , commode peruenitur, ad eius intelligentiam ut iam dixi non vulgarem; proponendo prius in quo consistant,
siue quid requirant singuli gradus: deinde indicando,
quae, aut paginae aut capita legi debeant ex nostris libellis , ut superetur gradus propositus. In quarto capite obijciuntur atque soluuntur aliquot dubia siue quaesita, quorum notitiam existimo multum prodesse posse studiosis nostrae Logisticae: tum ad profundiorem intelligentiam aIiquorum quae pertinent ad nostram methodum ; tum etiam ut melius intelligant, in quibus eum usitatis ab aliis methodis conueniat, vel ab his disserati quod qui ignorat, profecto sine temeritate statuere non potest, utrum prae caeteris quae hactenus extant, methodus nostra melius solidiusque fundat; subsistat, magis ordinatὰ procedat, atque altius sese
extollat: vel certe contra opinionem meam deficiat in
his alijsque a quibus methodi aestimatio potissimum desumenda est. Quamobrem si alicui in Mathematicis versato videatur, magis speciose quam vere a nobis dictum aliquid de nostra Logistica, eum rogatum velim, ut meminerit me agere de scientifica Mathesi: deinde praetermissis etiam si placet reliquis omnibus, attentius perlegat integrum libelli huius quartum caput, antequam contra me sententiam ferat.
7쪽
Praepositus Generalis Sotietatis Iesu U M librum cui titulus , Clauis Logisticat Authore P. Aegidio Francisco de Gottignies nostrae Societatis Sacerdote,aliquot eiusdem Societatis Theologi recognouerint, & in lucem edi posse probauerint, potestatem facimus ut typis mandetur, si ijs ad quos pertinet, ita vid bitur, cuius rei gratia has litteras manu nostra subscriptas, solitoque sigillo munitas dedimus . Romae a 4. Ianuarij Ii 79.
Ioannes Paulus oliva. IMPRIMATUR,
Si videbitur Reuerendiis. P. Μagist.Saeri Palatii Apost.
8쪽
Proponuntur notae aliquae generales,
spectantes ad Mathesim, vel eius obiectum, vel Logisticae
Cientia quae Mathesis dicitur, dominium habet amplissimum : etenim ipsi inse uiunt quam plurimae, nobilissimaeque Λ tes , quae singulae, ut ita dicam , habent &domesticos famulos , de subordinatas sibi
ossicinas non exiguo operariorum manu
iiiiiiive numero instructas. Huiusmodi Λ tes Mathematicae scientiae subordinatae sunt Exempli Gratia,Astronomica, Gn momea, Geographica, Statica , Hydraulica, Nautica, optica, Architectonie aliaeque quamplures. Ad Artes istas spectat in suis operationibus dirigere subordinatos manuales , atque cur re,ut obstruent leges artibus praescriptas a Mathesi. Huiusmodi leges condere, easque ex scientificis principiis legitimis discursi. bus inferre , di Iegum causas intelligere: scientiae Mathematicae maxime propria occupatio est : quemadmodium ad artium m nus spectar, a Mathesi praescriptas leges percipere, illaruinque exactam obseruantiam curare, apud subordinatos manuales, a rue operarios: praescribendo quidem plebi infimae, atque in ot- cinis occupatae in paranda luppellectile artium usibus seruie te , modum, singula legitime praeparaudi s domesticos veros mulos dii igendo , in modo,& ordine adhibendi paratam supeb lectilem;adeo ut plebs infima , manuum laboribus tota occupetur , non quidem utendis, sed fabricandis armillaribus sphaeris , Astrolabias, Quadrantibus &c. pro arte Astronomida. Gloo1s, mappis describendis pro arte Geographica. ROtIs , tr meas a. Lochleis, e mandis pro Statica. vasis, canalibus , inulis, concinnandis pro Hydraulica . Coloribus, speculis, lentibus .P-randia pro Optica: atque ita his alijsque M us,utensilin uue
9쪽
instrumenta praeparando, ex quibus Am necessaria vel utilis supellex componitiir. Praeter hanc ita fimam plebem, quae tutex Puros artiTaces in ameratur, Artes habent nobiliores ministros atque domesticos famulos, occupatos in usu paratae supelle is rhi praestalii quidquid post fabricata instrumenta laboris requiri tur , pro operationibus, obseruationibus, finibusque intentis ab Arte ; Exempli Gratia siderum diametros, ab inuicem distantias, vel per caeluin itinera obseruarido pro Asuonomica . Ciuitatiim locorumque longitudines, latitudines, distantias inquirendor aut ex fabricatis mappis, determinando itinera terrestria aut maritima , pro Geographica, vel Nautica . Ex fabricatis vasis , fistulitque, amaenitati vel utilitati seruientes sontes construendo
Pro Hydraudica. Ex paratis vectibus, rotulis, cochleis , componendo machinas quae desideratas vires habeant: aut ea qua par est velocitate aut tarditate moneant, pro Statica . Coloribus adumbrando deformatas imagines, quae ex desidetato situ apporeant reformatae r aut legitimo ordine modoque disponendo 1pecula vel lentes, quae parua obiecta in immensum aucta: vel rem tiora obiecta veluti cominus cos Pedia oculis exhibeat pro Optica atq; hoc modo in usu supellectilis, cuilibet arti propris eam opera conferre , quae ad intentum finem necessaria est, pertinet ad domesticos artium ministros. Singulas vero subordinatorum sibi manualium operationes, solo suo imperio regere, atque ad Pr positos particulares fines dirigere : curando in omnibus exactam obseruantiam legum aut regularum praescriptarum a Mathesi et ipsarum Artium munus est maxime proprium . MathcsiS , tota silauioribus contemplationibus speculationibusque intenta, ex
suis principiis prius aliquas, ac deinde ex his iterum diuersas
novasque semper veritates inferendo, intellectum pascier atque ex cognitis veritatibus deducendo leges artium moderatrices, maximum humano generi affert emolumentum . ini inlinuatis Matheseos contemplationibus occupantur a nobis dicuntur Mathematici speculativi. Mathematicos practicos appellamus, qui artium Mathesi subordinatarum munere funguntur, siue inam diatu per se, siue per alios operando, iuxta leges a Mathesi praescriptas , ad praxim reducant Matheseos speculationes, externissensibus exhibendo verum este quod Mathesis intelligendo atque discurrendo cognouit: aut conse inendo finem ab arte intentum. Reliquuin vulsus , non Mathematicos, sed Mathematicorum
famulos, ministros, inauualc., aut operarius dici posse arbitramur .
10쪽
speeulativae Matheseos alite omnia curam suscipimus; haec. non tantum vere ac proprie 1cientia est e sed etiam inter naturales scientias omnes amaeuiisima, certillimaque, plurimariunque nobilissimarum utilissimarumque artium domina est ac regina . Vt a profunda atque omnimoda huius scientiae ignorantia, ad eius intelligentiam satis eminentem, ordinate perueniatur: utrulis est, conapendiata quidem , sed tamen solida , & ut praxis ipsa abundd iam coinprobauit , facilis methodiis r quae sussicienter Proposita , atque declarata inuenitur in libellis nostris quorum meminimus in Epistola ad lectorent; pro hac methodo Imprimis cognoscendum est Matheseos obiectum: ut haec cognitio habe
tur,adirertera. iam μprium dioi A alios Mathematicos in confesso esse,
illam scientiam quae Mathesis appellatur, pro obieeto habere a
que considerare quantitatem abi ea am a materic sensibilita leoque praeter materiam externis sensibus perceptibilem, quam Physicam dicimus , agnoscunt atque admittunt, materiam solo intellectu perceptibiIem , quam appellamus materiam Logicam. Et vero si de indiuiduis non datur certa scientiar Mathesis , quae inter caeteras naturales scientias omnium certissima est, circa indiuidua versari non potesti quoniam vero externis sensibus percipi non possitnt nisi ibia indiuidua, Mathem licae scientiae obiectum esse non poteth quantitas indiuidualis, aut externo sensu perceptibilis. Non nego quidem prima nascentis Matheseos exordia a sensibus externis fuiste subministrata: immo vero si Laertio aliisque historicis credendum est, Philosophoruni antiquissimus Pythagoras Samius, primus a materia sensibili Ge
metriam abstraxit: adeo ut reliqui antiquiores Matheseos culi res non alijs propemodulia fundamentis uterentur, pro suis com
templationibus Mathematicis et quam quae a sensibus externis subal inistrabantur. , circa res quantitate praeditas; inter ali. νnonnulla principia, in Mathematicorum scholis usque in hodies num diem vittata, rudiorem istam, atque nascentem Mathesim redolere videtur, principium asserens inter se aequalia esse, quae
sibi superiinposita congruunt: hinc quidquid ath de hoc principio tentiant apud quos uniuersae propeinodum Geometriae non unica quidem, sed prima, atque neces laria basis est a nobis non admittitur pro speculatiua Matheli: ut monemus pag.6 Adelnostrae Logisticae. Iam vero, si illa scientia que Mathesis appellatur, tanquam
propitum suum obiectum considerat quantitatem, nullo ex te
no sensu , sed solo intellectu perceptibilem : profecto sine intelliri a gentia