장음표시 사용
2쪽
4쪽
Cum ita sim animo comparatus, ut quamdiu vita viresque suppetunt, tempus insumere scribendo velim quid enim aliud in hoc otio alexandrino mallem aut quo melius modo dies alios ex aliis ducere in hac mea grandaevitate possem Τl, postea quam Spissos commentarios de rebus meis aliisque meorum temporum, libris sexdecim comprehensos, quanta potui maxima sedulitate conscripsi, iam iis velut appendicem libet attexere prosectionem Pii sexti Pontificis ad urbem Austriae principem Viennam, eiusque prosectionis causas evolVere, exitum etiam, quatenus scire poSsim, exponere constitui. Moveor ad scribendum cum rei magnitudine, qua nulla post homines natos memorabilior, tum mea quadam singulari erga Pium Pontificem observantia ac voluntate, cui res est, qualemcumque demum habuerit exitum, gloriosissima. Cum enim ille mecum in privata sortuna
5쪽
4 amice admodum ac familiariter agere consuevisset, atque eius ego animum pro amicitia introspicere atque a stimare possem, quemadmodum tunc inter ceteras eius
dotes egregias sortitudinem in primis atque constantiam omni dissicultate pericuIoque maiorem admirabar, ita nunc praeclarum hoc eius factum scripto a me celebrari arbitror oportere. Accedit quod ego diu multumque in urbe Roma Versatus, e proximo perspicere multa potui, quae ad hanc ipsam Pii prosectionem viam quodammodo praestruxere; et praeterea quod in hac etiam locorum longinquitate id ago assiduo litterarum commercio, ut quae huius generis certiora exploratioraque in urbe sunt, ad me cum fide perferantur, ut proinde videar
mihi posse his conscribendis rebus non incommode manum adiicere. Scio equidem exstituros haud ita paucos, qui de eodem argumento, maiore sortasse eloquii copia ac nitore scribant. Res enim talis ac tanta multorum incendat studia, ac stilum exacuat necesse esti At nihil vetat, quominus eadem diversis consignata litteris prodatur historia. Legentium erit, si qua parte scriptores discrepant, Veriora internoscere, unum ex altero si quid desit supplere, si quid erratum corrigere atque emendaro. Ego sane nihil quod ab idoneis auctoribus non acceperim, pro ceris tradam. Quae autem incerto vulgi rumore circumseruntur aut non attingam penitus, aut in medio relinquam. Sed altius atque a suis initiis repetenda res est.
6쪽
Vita laneta ad V. eat. decembris an . MDCCLXXX. Maria Theresia Hungariae Bohemiaeque Regina, successit in ditionem austriaeam filius eius natu maior Iosephus Romanorum Imperator eo nomine Secundus, ae laetis quidem auspiciis materni hereditatem imperii crevit. Erat namque in ipso robore aetatis, annos natus novem Supra triginta, praestanti ingenio, eximiis animi corporisque dotibus, magno ad haec rerum usu, quem itineribus peragendis atque hominum moribus pervestigandis comparaverat, cunctis demum regnandi artibus sub diuturna matris disciplina egregie instructus. Quibus dotibus eum et solertia singularis accederet, et mira ad res gerendas indoles, nihil de se non auspi- eatissimum portendebat. Principio augendis opibus, imperii nervis Scilieet, relevando aerario, dissolvendoque aeri alieno. euius ingentem ac prope incredibilem numerum mater effusa liberalitate contraxerat, animum et praecipuum curarum intendit. Ae satis seiens regum vectigal maximum .esse parsimouiam, ab ipso regni aditu immodicos aulae sumptus
7쪽
eoercuit, maiestateiu non tam luxu ac fastu, quam edictis legibusque sustenta , cetera lacilis in admissionibus, ae mira erga omnes in agendo comitate. Tum magistratus ac praefecturas non nisi idoneis committere, quaeStuosa commercia conquirere, opisicia artesque utiles, agriculturam in primis uberrimum opulentiae sontem Summa ope provehere. Et super haec novis delectibus militum se eommunire, e pias in omnem eventum promptas et expeditas habere, nova
foedera sacere, nulli demum rei sive ad securitatem imperii sive ad populi selieitatem deesse, plane ut princeps providentissimus haberetur, ac porro esset. At enim tot ac tam eximias laudes nonnihil corrumpere post paulo est visus, eum quaedam movere coepit religionis assuta, resque novas iussit eum a more prisco institutisque maiorum alienas, tum quibus laedi Pontificis Maximi auctoritas, et violari sacratiora ecclesiae iura videbantur. Primo enim lege quam vocant i Ierantiae , heterodoxos pari prope Ioeo ste numero atque catholicos in suis ubique ditionibus habendos edicebat, ipsos deinde iudaieae superstitionis cultores privilegiis ornabat, et Christi cultoribus quadantenus exaequabat. Aliis mox super alia edictis, iam coenobitarum iam sacrarum virginum collegia supprimebat, eorumque hona suo velut iure inte eipiebat atque alios in usus transferebat. Quodque modum omnem excedit, legem inauditam tulit, qua suae ditionis e nobitas, abrogato veteri Pontificum ac eo illorum privilegio , episcopis parere iubebat, atque a potestate suorum praesidum Romae commorantium, quibus alioqui obedientiae sacramentum dixerant, exemptos pronuntiabati Legem deinde alteram nihilo aequiorem tulit, qua per episcopos r laxanda delueeIs nuptiarum impedimenta statuebat, atque
8쪽
CONMENTARII Iob id Romam adiri vetabat. Atque alia id genus quae si es-
laetum haberent, vetus rerum ordo ac longa possessione r horata ecelesias disciplina landitus subvertebatur. His d nique non eontentus, Romae eum esset forentissimum Germaniae Bungariaeque iuventutis seminarium, duo ante M eula Pontificum Maximorum eura sumptuque eonditum. quasi minus iam probaret romanam institutionem, ex qua
clarissimi alioqui praesules et divinae fidei propugnatores invicti perpetuo prodierant, ex improviso sui dominii adoIFMentes adire Romam studiorum causa vetuit, Ticinum posthac transferendos ae novo in collegio novis institutionibus in diseiplinam tradendos s. Tot iam tam nova simul ac portentosa Caesaris incepta -rmonem orbi universo dabant, eaque ut sua quemque assererant studia, ita boni malique accipiebant. Mese enimvero erga Romanum Pontificem animatum affirmabant omnes, et quidam e sagacioribus Pio nominatim insensum arbitrabantur, atque hanc alienati animi eausam haud absurda coni eiura asserebant. Vetus obtinuit mos ut Ponti fiees eum aliquis regum exerasit e vita, ea de re ad senatum cardinalium reserant, pro eoque solemne sacrum in sacello ponti si-eio peragendum indicant. Sacro frequentes assistunt patres. et defuncti regis laudatio interponitur. me nempe honorisae pietatis ossicium Pontifices filiis ecc'esiae praestantioribus putant deberi. Cum tamen excessit Maria Theresia, notarunt
1 ouae atrieto ealamo ibinuit auctor, uberius narrant omnes seclesiasticae historiae seriptores etiam recentiores. Vid. Henrion hist. univ. eeel. ad an. 1781 ete. Bereastet, Baceatini, card. Pacca etc.
9쪽
aulici caeremoniarum magistri esse in libris ritualibus, eiusmodi sacrum ne sat nisi pro iis regibus, quibus si coram adessent, Romae proprius esset in sacello Pontificio Iocus, proindeque excludi evidenter seminas. Qua re animadversa. Pius excusata lage ae consuetudine cui nunquam derogatum diceretur, praetermittendam tum quidem quam dixi eelebritatem censuit. Ob hane maxime causam Iosephum inquiebant Pio atrociter sueeensere, ae talibus ineeptis iniuriam parenti suae irrogatam ultum ire. Quis vero eredat prinei pem eximie pium tantula de causa, quae praesertim commodam excu-tionem haberet, tantam irarum mDIem concipere, et quasi ne- sarium bellum indicere Christi vicario vesuisse ' eum maxime is esset Pontifex, qui se rebus teteris genti austriacae ac Iosepho nominatim mire propensum praestabat, et nuper fratrem eius Maximilianum ad colonienses insulas amplissimo gratuitoque diplomate promovendum curasset. AItiora igitur meo qnidem iudicio suere eiusmodi novitatum initia. Nimirum iam ante in aula viennensi febronianae opiniones insederant ac radices egerant 1, hisque innutritus, his alte oecupatus Caesar plusculum quam oportet principi, minus quam aequum est Pontifiei tribuebat. Quae autem Febronio auet re fierent, non modo citra eulpam, sed quam optimo iure fieri posse existimabat. Ut proinde ea quae eontra fas legum moli batur, non tam animi pravitati, quam mentis errori sint assignanda.
datas die XIV. ivlii a Dissili ed by Cooste
10쪽
Sane iam tum Romam cum venit anno MDCCLXIX, minus aeque de Pontificis potestate sentiebat, idque non obseuris eognosci potuit indiciis, e quibus ego duo quae mihi compertiora subiicio. Vaeabat lum sorte per obitum Clementis XIII. sedes pontificia, et cardinaIes conclavibus vaticanis inclusi de novo creando Pontifice consultabant. Caesar primos dies obeundae urbi, ac curiosissime perIustrandis urbis m numentis dedit. Subiit deinde cupido inserendi se in illam palatii vaticani partem, ubi comitia agebantur, idque non
tam ut conclavium structuram ac formam inspiceret, quam ut purpuratos ecclesiae principes de facie agnosceret ac salutaret. Addubitatum parumper est, utrum liceret intra haee penetralia eum admittere. Nam quemquam mortalium ibi recipi praeter cardinales, familiaresque eorum duos ac certos rerum gerendarum administros, vetant decreta Pontificum, et poenam anathematis si quis secus saxit imponunt. At remature discussa, visum his Iegibus non teneri Caesarem. Condicta itaque die adsuit eum fratre LeopoIdo Etruriae magno Duce ad lares, quae eontinuo sunt patefactae. Stabant intus in orbem dispositi patres ampla ac sinuosa conspiciendi chlamyde, quae propria eius temporis ac loci esti Post prima salutationum officia quaerit Caesar, lasne sibi fratrique sit intro
pedem inferre ' et cunetis consensu adnuentibus, priusquam sacrum limen transgrederetur. visus velle sibi serrum discingere reverentiae causa. Sed obstitere vehementer cardinales. Immo vero unus quidam argutior: cave sis, inquit, istum deponas gladium, nostrum munimen scilicet, quo nunc ut cum maxime est opus. In eamdemque sententiam elocuti sunt e teri Dein subeuntem ac singula Iongo eircuitu perlustrantemh0noris causa deduxere. Ut ventum in sacellum Sixti, ubi