Disputatio medica inauguralis de diathesi asthenica

11쪽

DISPUTATIO MEDICA

INAUGURALIS,D E

DIA THESI ASTHENICA.

HACTENUS positi in diathesi phlogistica

morbi soli fere medicis innotuere, et alius alium vario exercuere judicio. Ut prisca magis omittantur, post Sydenhami tempora vix ulla curatio fuit, sine sanguinis aut humoris alicujus detractione : In cibi materia, e genere Plantarum Petita, Cauta Carnea, in potione aquosa, meraciore Vitata, quae victus ratio antiphlogistica dicitur, omnis fere administratio constitit. Si quem morbum profluvium sanguinis, si quem sipasmus, si quem convulsio, comitaretur, ubi tibi aliquod inflammationis simulacrum, quantumvis omnibus signis comitibus, item noxis excitantibus a

12쪽

α DE DIA THESI ASTHENICA.

phlogistica disserens, ubiubi pulsuum crebritas, ubiubi calor, quantumvis a phlogisticis discrepantia, occurrebant, quin et in manisosta paralyticae labis debilitate, ipsoque febrili languore, ad scalpellum decurrere, corpuS varie purgare, ex plantis confectos cibos

jubere, aut inediam praecipere, hactenua moris fuit. Debilitas quidem non saepe percipi non poterat ; sed

quae prius conceptarum opinionum vis erat, sine ullo Curationis commodo. Cui, perinde ac si sola phlogi sitica diathesis subesset, contraria prorsus abesset, aut plethora, aut irruens in fibras motrices violenter humor nervosus, aut irritatio, aut sub spasmo nimia corporis actio suboriens, aut denique mobilitas, Occurrentia, et sedatricem, scilicet, curationem sibi vindicantia, semper obstitere. Verum enimvero inesse puram toti corpori debilitatem, Omnis contrarii adfectus expertem, et varia, quae contrariae significationis credita sunt, et nunc quoque Vel maxime creduntur, symptomata ex eadem pende-

, e communi causa profluere, iisque quae roborant tollenda auxiliis esse, argumentis planis, eoque validioribus, quod e rebus certis et exploratis omnia Petita sunt, commonstrare consilium hujus operis est. In diathesi asthenica tradenda, primum quae potestates eam faciant; dein quibus i gnis cognoscenda sit; tum quae sit quorundani symptomatum eam comitantium natura ; denique quo in statu corporis ipsa consistat, e ponetur; postremo, multos morbos, tum ab eadem,

tum inter sese, differre hactenus credito ad eam perti

13쪽

nere, re unam quandam morbi formam communem, quibusdam nullius momenti rebus alias aliter varian tem, componi, ostendetur.

POTESTAΤΕS DIATHESIN ASTHENICAM FACIENTE S

Ut diathesis phlogistica, cui haec omnibus rebus Opponitur, semper a noxis nimis stimulantibus, nimiamque in corpore incitationem relinquentibus, exoritur, ita deficientem incitationem, in qua asthenica posita est, non semper parum stimulantes noxae faciunt. Nam, praeter rectam quam hae pariunt debilitatem, par altera est, nempe, indirecta, quae ab ipsis stimulatricibus noxis, iisque validius etiam, quam ubi alteram diathesin creant, agentibus, insertur. Noxae enim phlogisticae, quoties eorum opus ultra metam tentum est, et, nimis ad extremum incitando, incitabilitatem jam exhausit, aeque certam debilitatem, ac Vel maxime asthenicae, constituunt. Sic quae noxae validi ias me stimulantes peripneumoniam faciunt, eae Validius etiam agentes, incitationem Omnem, exhausta incitabilitate, delere, et mortem ipsam inferre, stimulando possunt ' ; cujus quidem rei clarissima exempla nulla

14쪽

DE DIA THESI ASTHENICA.

nulla noxarum, stimulando agentium, non, ut m OA videbitur, suppeditat. Quod cum ita se habeat, ita noxis, debilitatem sive recta, sive eventu, parientibus, asthenica nasci diathesis neutiquam dubitanda est '. Porro, per diatheseos asthenicae causam non solum debilitatis id, quod justos morbos creat ', sed minus eo id, quod, ad illos viam faciens, jam ab exacta ad amussim valetudine recedit intelligitur. Perpetuum enim et inseparabile ab hac doctrina est, nihil in

morbo exstare, quod non priuS in opportunitate extiterit, easdemque potestates tam morbum quam Opportunitatem facere, eademque auxilia ad utrumque tollendum pertinere, nec ullam nisi magnitudinis subesse differentiam . A qua ratione hoc praeterea commodi ad artem devenit, ut una eademque Opera Occurrere simul, et mederi, in debilitate positis morbis, addiscatur. Neque id sine usu esse potest ; utpote quod communem, qua Opportunitas et morbus inter se natura conjunguntur, copulam, hactenus disruptam et fallentem, reponat.

FRIGUS.

Noxarum diathesin asthenicam facientium in primis potens irigus est. Quod, ubi modicum magis est,

15쪽

DE DIATHESI ASTHENICA.

a calore aliisque stimulis exceptum, aut cum iis alter nans, superatur, et talem effectum, qualis a vero stimulo esse solet, post se relinquit. Id quod, incitabilitatem servando, et per hujus abundantiam stimulorum effectum intendendo, essicit . Verum, quoties hoc non accidit, et sive mora, sive magnitudine, sive absente omni, quo corrigatur, stimulo, suam naturam sequi sinitur, semper frigus debilitat. Quantum admotum imminuendum valeat, nemo ignorat. Idem sensui, sed non nisi vehemens, ossicit. Satisque modicum adfectuum et cogitandi vim retundit. Hinc ad astheniam viae faciendae peridoneum est. Hinc tus

sis senilis, hinc diarrhoea, hinc podagra, hinc asthma, hinc epilepsia, hinc paralysis. Nec ulla morbi forma est in debilitate consistens, ad quam creandam illud

non concurrit. Quo principio, quare adeo adversus variolam, cujus in nimia diathesi phlogistica eruptionis magnitudo posita est, idem frigus valeat, pustularum numerum imminuat, et in omnibus phlogisticis adiectibus auxilium in primis essicax sit, haud difficile intelligas. Idem, eodem modo debilitando, vernas huius regionis tertianas excitans noxa potentissima est. Quin et ibidem typhum, ut videatur, solum saepe creat. Nec ipsa pestis, quantumvis ejus contagio valeat, sine frigore, et similiter debilitantibus e communium genere noxis, incidere consuevit. Quae omnia cum ita se habeant, quam asthenici morbi formam, ad quam inducendam frigus non summopere valeat, invenias tHoc

' utun. El. Med. xxxiii. cxxxiv.

16쪽

DE DIA THESI ASTHENICA.

Hoc frigoris opus est recta debilitans, quod humor

mis morbi, sive phlogistici, ubi hic stimulo succedente essectus superatur, sive asthenici, formis, plurimum laepe detrimenti suboritur, diligentissime prohibendum, et ubi id omissum fuerit, quam primum idoneia auxiliis avertendum.

CALOR.

Quamvis calor, citra nimiam vehementiam consistens, valedissimus stimulus est, adfectibusque phlogi iaticis accendendis potentissimus i , quoties tamen aut morando, aut saeviendo, aut frigore non temperatus, nimius ad extremum est, incitabilitatem exhauriendo debilitatem eventu nunquam non procreat. Ut sic debilitans, incitationem imminuere, vel pro tempore tollere, notus est, sic eodem opere fibras musculares, pro firmis simplicibus habendas, pro rata parte laxat Hinc quoties ejus opus sudor, quod in magno eo per petuum est, assequitur, universorum vasorum maxima laxitas, ac proinde diametrorum amplificatio, incidunt. Nimius calor, qualis hic, saepius et per consuetudinem accidens, ad omnem morbi asthenici formam viam

17쪽

DE DIA THESI ASTHENICA.

viam facit. Hinc in ardentibus coeli plagis, ubi in perpetuo quasi suae perspirationis balneo incolae te

tientur, summa firmorum vivorum atonia, summa simplicium laxitas, eoque vasorum omnium, praeque caeteris in summo, ubi noxa maxime viget, corpore diametrorum amplitudo. Hinc in India occidentali, pariter et Orientali, magnus ubique languor, insigni iaque debilitas, miseros mortales assii gunt. Hinc omnium generum spasmi, interque eos tetanicus horrenis diis, item convulsiones, sanguinis profluvia passiva, febres remittentes, continuae, continentes, in pessi mam notam putredinem inclinanteS, et, uno verbo.

omnis astheniae formae, dira strage grassantur. Unde quam debilitans noxa caloris tantum sit, haud dissicile

cernitur.

CIBUS EX PLANTIS PETITUS.

Ex victus partibus, cibus, e plantarum genere consectus, sola fere materia est, quae non satis stimuli praebeat. Cujus utique generis quoque est caro diu salita, indurata, jamque aliquantum corrupta, aut qui quid ejusmodi, sua natura solutu in ventriculo difficile, ut caseus, reperitur. Haec omni S materia non satis ventriculo stimuli suppeditando debilitat. Cujus ut brevior usus quodammodo tolerari potest, ita longus incitationem infra id ejus, quod secundae prorsus valetudini convenit, decidere sinens, viam ad asthenici morbi

18쪽

morbi sormas iacit, hasque demum suscitat. Hinc, quanquam dcficiens alimentum quiete et desidia ex parte pensatur, saltem tolerabilior redditur ; Indi tamen religionem Brachmanianam profitentes, neque animo, neque corpore, vigent, et singulorum Anglorum pensum duodeni exequi nequeunt. Quod iis usu quidem venit, etiamsi coeli ardores tutius hoc cibi genus, quam alibi soret, essiciunt. Quovis tempore podagra, quovis dyspepsia, uno cibo ex hac materia constante, concitari in opportunis potest. Et quoties tenuis victus, cujusmodi talis cibus non esse non potest, noxis febres justas excitantibus, et jure, adnumeratur ξ Quot intermittentes, jam solutae, materia explantis non sunt reductae t Nonne pesti, sive venturae, sive decedenti fames, ad quam hujus materiae

usus vergit, inimicissima t Hypochondriasis deficienti

alimento, quale ex plantis omne fere est, recte inter alias consimilis operis noxas, tribuitur. De his inter medicos, qui vim tamen eorum parum Viderunt, evidenter convenit. Qui postquam res Vera S anquirere, et hanc perpendere doctrinam coeperint, proiecto multo plura es dem pertinere, mirantes, deprehendent. Jubetur podagra tenui victu, qualia hic 'explantis cibus, potio aquosa, condimentorum omissio, sunt, curari ; sed talis curatio quaternas longissimas,

saevissinias, accessiones, intra anni spatium cum concitavis et, stimulans ex carne et carnea materia cibus

uno biennio, illis quarta parte leniorem et breviorem incidere

19쪽

ncidere solum sivit. Idem in asthmate, idem in epilepsia factum. Longa cujusdam viri, in arte nostra optime meriti, alimenti e plantis petiti experientia, quo minus hoc leve testimonium videatur, prohibet '. Tenuem victum simili modo epi-lepsiam, simili modo asthma accelerasse, frequentia, immo fere quotidiana, reddidisse, constat. Sed quota sormarum astheniae, id est, omnium in pura debilitate positorum morborum, pars haec est Z Excute argumentum. Prolatam in medium sententiam Persequere, adcurate perpende. In haemorrhagiis

post principia, et in similibus sanguinis profluviis,

ubi contra plerorumque opinionem, nihil plethorae, nihil vigoris subest, e contrario vasa exhausta, firma simplicia relaxata, viva tono fracto, sunt, et incitatio toto corpore languet, ut, ex omnibus quae praecelserunt noxis excitantibu2, ex omnibus symptomatis, et, si lubet, antiphlogisticae cum tonicae curationis fructu demum comparato, judicare licet, an credibile erit tenuem victum profecturum t Porro, ad hydropem, qui in manifesta debilitate positus est, excitandum, an nihil e plantis consecta materies, debilitaniatissima noxa, conserre, et contrarius cibus nihil ad salutem posse, judicanda t Postremo, cum in omnibus fere astheniae formis attenuans cibus praecipiatur.

B f diuque

' Erun. in Prael. El. Med. cclxxvii. ccciii.

20쪽

1o DE DIA THESI ASTHENICA.

diuque praeceptus sit, quis, quaeso, quemvis earum sanavit, quis vel levavit Z Nonne hysteria, nonne epilepsia, nonne paralysis, quorum intervalla sic administrata sunt, medicorum opprobria permanent 8 Uu- de quid ei, quem nulla animi praejudicia tali curatio. ni conciliaverunt, de ea credendum y An eam prodesse t Res renuit. An nocere t Quo modo non credat i Cum videat, cum sciat, cum tot tantaeque res illos morbos in debilitate consistere, illum cibum debilitatricem noxam esse, omnes simul, et fidem sa-ciant i Unde, in tot morbis prohibendis, cum aliis administrationis antiphlogisticae partibus, cibi explantis petiti, tam furiosus amor 8 Error alexi pharisma corum medicorum in causa est. Quia ii stimulantia et calefacientia sua in peripneumonia, in synochacum phrenitico adsectu, item in rubeola et variola, male prosecuti sunt ; docti a Syden hamo medici non solum in iis, sed per omnes morbos, ubi omnia manifestae debilitatis symptomata reclamabant, contrariam alexi pharmacae curationem, nempe, antiphlogisticam, urgere non cessarunt. Cui pravo curandi mori finis aliquando statuendus. Satis exemplorum nova obser. vatio, satis testimoniorum adsert, unde stimulatricem rationem illis omnibus casibus convenire, fidei satis superque fiat. Et inter reliqua, cibum ex plantis petitum in idoneum homini alimentum esse, contra viam ad ' hos casus flernere, et ipses demum excitare, constat. Hanc