Initia disciplinae pathologicae auditorum in usum edita

71쪽

mationem tran Sit.

176. Varii hi eventus et partium aegrotantium

et corporum natura S Sequuntur, Ut alia sit collulosae, alia membranae Sero Sue, muco Sae, fibro Sae, alia telae o Sseae, musculari S, alia glandularum, phlogo si tentatarum, ratio ; neque eVentus tantum, humorumve Secretorum, Sed decuΓSuS etiam reSpec tu discrepant. dec minor divorsitas ab aetate, Sexu , temperamento, Valetudine eorum, quos inflammatio tenet, oboritur. In plethoricis, Sanguineis, gravidis, pii logistica diathesis et aucta vita plastica inflammationem praecedit, qua Semel na tu, Sanguis ita mulatur, ut stimulo ipse Suo eam sustineat; tu lymphaticis chronica, in cachecticis impura erit. 177. In germana puraque inflammatione Vita Sanguinis aucta est, eiusque Vis parteS incitan S increvit. Hoc vitae augmentum in sanguine Subinde praecedit, subinde sequitur processum Phlogisti cum. Est ubi sanguis, antea Sanu S, ex inflammatione habitum phlogisticum induat, abnormi ca-8 st

72쪽

60 DE PII LOGOSI ET GANGEAENA pillarium actione sanguinis naturam mutante. Est ubi sanguis, crasi prius mutatuS, Stimulo hetero geneo partes Stimulet. In altero casu capillarium actio Sanguinem aegrotare facit ; in altero a Sanguine morboso capillaribus inducitur inflammatio; tunc febris praecedit inflammationem, quemadmodum in exanthematibus febrilibus, contagio Sanguine suscepto, febris eruptionis plilegmasiam cuiniis praenotat.1 8. Ubi materies septica SanguiniS maSSam inquinaverit, eius stimulo peregrino proVocantur Phlegmasiae gangraenosae. Nec dispar origo est inflammationis Scrofulosae, Syphi liticae et specilicae Cuiuscunque, qua SanguiS atque humores creantur Sui generis, et Sui generis pariter Secretio, suppuratio, metamorphosis partium. In quas peculiares inflammationes peculiaris convenit, cuivis diathesi emendandae idonea, medendi methodus.1 9. Sic sponte devenimus ad morbo S organicos interpretandos, in quibus ipsa Vita plastica aegrotat , quae in omni similiter inflammatione assiditur, eo magis, quo morbuS graVior, adultior, magisque chronicu S.

DE MORBIS ORGA NICIS

UNIVERSE.180. Ad corporis vivi notionem concurrunt dy-

73쪽

DE MORBIS ORGANICIS UNpVERSE. 6 inamis, seu Vis propria, et fabrica formaque organica, quarum et illa et haec in morbis laeditur. Priori vel primario, Vel praecipue laesa, exoritur morbus dynamicus, de quo genere jam expositum est, hac laesa organicus existit, de quo nunc dicendum.181. Itaque morbus organicus ille adpellatur, in quo partium subrica formaque organica Sive primario, sive Secundario laesa eSt, ita ut harum munia, ad Sanitatem necessaria , Vel turbentur, vel

182. Huius et prioris generis magna cognatio est. Rara Sine organico Vitio assectio dynamica imprimis diuturnior, nullum vitium organicum, Vipartis integra. Unus est a dynamioo ad organicum morbum tranSitus, neque S apathici, aut antagonistici ab hac organismi mutatione tuti. Quare ad pathogenesin CognoScendam utriuSque generiS neXUm, Connubia, ConSequentias investigasse, ad medicinam Vero rite faciendam, praevi disse, sique fieri possit, praevertisse, aut limitas-

183. Quoniam vero sub communi morborum oris ganicorum nomine duo multum disparia morborum elementa comprehendantur, nempe et mecha nicae, et Organicae Corporis laesiones, quarum illael mechanismum et mechanicas dote3. hae organi3- ranum dotesque organicas spectant, accurata disci-

74쪽

ea DE MORBIS ORGANICIS UNIVERSE. Plina eas seorsum pertractare jubet, initio facto a laesionibus mechanicis , utpote simplicioris ua turae ideoque facilioris intellectus.

184. Mechanismus corporis, Seu machinarum Vi Ventium SySterna, pluribu S constat instrumentis, Etructura, forma, situ, nexu, desinitis, quibus ad Sua quaeque munera motu Sque eXSequendoS apta exiStunt, et magnam quandam, maXime CompoSitum, at persectissimam simul, machinam essiciunt, cuius dotes istae mechanicae, instrumentariae, Si vitiantur, mechanica S creant laesiones, a dynamicis rite discernendas, atque nunc Separatim tradendas. 185. Quandoquidem ad machinam quamcunque haec maxime requiruntur: materia et motus, hoc loco praesertim indagandum, quid in materia ac fabricatione corporis mutatum es Se POSSit, quo mo tus machinae humanae turbentur.

186. Laeditur haec machina: cohaesione, sorma, nexu, situ partium firmarum, fluidorum denique ad solida ratione, praeter naturae modum, mutatis, depravatis. De singulis Videndum ac primo loco de continui solutionibus.187. Caeterum quae huc reseruntur: Vulnera, fracturae, luxationes, herniae, prolapsus, partium

75쪽

LAESIONES MECHANICAE.63runnia turbando morbos quidem inferunt, neque ipsae tamen morborum nomine dicendae Sunt, nisi, quae corporibus mortuorum similes eveniant la siones, etiam hoc nomine dicas. Quamobrem peculiari laesionum mechanicarum titulo Comprehenis

dantur.

- 188. Partium firmarum primaria dos est cohae- Bio. Hac aptitudo nititur ad reliquas dotes mechanicas recipiendas, servandas, eaque Vitiata, tollitur, et motus partium multiplici ratione impeditur. Huc continui solutiones: Vulnera, fracturae, Contusiones reserendae, quibu8 organorum integritas perit.: 189. Ad organi cuiusque integritatem, qua muniis suis exsequendis idoneum evadit, certus rem quiritur particularum contactus mutuus et illa si- .mul vis attractionis, Ut apte inter Se cohaereant.190. Vulnus est solutio continui in partu solida, .molli, vi mechanica facta. Producitur ab injuria, quam Vi S Secan S, pungens, Contunden S, CohaeSione partium major infert, proque harum potentiarumi et quas hae laedunt partium modique, quo laedunt, diversitate , plurimum ipsa disserunt , Varioque nomine dicuntur: Sectionis, Caesionis, eXCiSiO

l nid, puncturae, rupturae, si SSurae, Contu Sionis.

76쪽

DE CONTIN si SOL 0TIONIBUS. Quidquid adeo sanarum functionum 'ab 1Momtalo

partium continentium, Contenturum, movendarum qiae, aut moventium Pendet, nato vulnere vitiari necesse est. Unde quae hinc oriuntur turbae, nu mero et varietate infinitae, perspiciuntur. Accedunt autem et salutareS naturae motus, qui vulnus ad sanescendum disponunt , inflammatione plastica , suppuratoria, qua feliciter peracta, clauditur et cicatricem ducit. Nempe omnis Vulnerum sanatio Daturae opuS eSt, Cuius Vires organicae, irritatione ex vulnere Suscitatae, proce8Sum pialogi Sticum concipiunt, quem in gravioribus vulneribus febris trauamatica comitatur, quibus mirum illud opus, cum nullo alio in corporibus Vita orbatis Comparan dum, omnique arte humana longe Superius, ab-s6lvitur. Hoc nutritionis, oculis qua dantenus patentis, exemplar naturaene arcana in corporibus creandis alendisque recludere posse, negabitur 191. Fractura Vulnus ossis) solutio continui est in parte dura, ossea, Cartilaginea, a Caussis mechanicis facta. Haec lato sensu comprehendit fissuram, praecisionem, attritionem, vulnere ossis aut simplici magis, aut contusione Complicato. ΡΟ-tentiis ergo similibus, ut VulnuS Oritur, iisque Ossium cohaesionem Superantibus. Alius longe naturae, quae eX nutritione Vitiosa, senectutis morborumve quorumdum Comite, Sola musculoruita actio.

ne subinde essicitur, mechanicis laesi0nibus nullo

77쪽

DE CONTINIII SOLUTIONI ADS. 65 iure adnumeratur. Os fractum et motus impodit me hanismum, et nocet perturbatione, irritatione, distractione, pressione, laceratione partium vici

192. Quae hisce turbis in osse suscitatur inflammatio, ibidem lymphae plasticae secretionem

movet, quae SenSim Sensimque Solide' Cens, Commune parenchyma nutriens format, substantiam si-brosam, Cartilagineam, OSSeam Su Scepturum. Sic

callus sormatur, ossis Vulnerati cicatrix, iisdem, quibus ossa sana in foetu generantur , naturae plasticae atque osteogenes eos legibus. Callias per fectus, organicus, pars ossis sit, cuius Vita plastica fuerat CreatUS. 193. Ulcus est solutio continui, originis dynamicae, quae Superanti debetur absorbiloni et motui decompositionis. Hinc plaga ulcerans nec pu8 Se cernit laudabile, nec nisum ostendit plasticum, sed saniem, ichorem plorat, ex quo aut nulla mate- Tia organica creatur, aut talis, quae ad implendam plagam, aut resarciendum damnum copia indolequo inepta est. Discernitur a Vulnere: Origine, indo-Ie, curatione. Ulcerum VariuS habitus ex moria hos a diathesi natus, ad dignoscendam hanc inde que oriundam vitae plasticae aegritudinem, haud inutiliter adhibetur. 194. Nexus incongrui vitia nec huius loci sunt, nec ad unum titulum referri possunt universa.

78쪽

66 DE CONTINUI SOLUTIONIBUS. Alia connata sunt, alia inflammationum aliorum e morborum sequelae, nulla, licet partium In Chanismum pervertant, mechanicis laesionibus in

feruntur.

habens, huc revocandas : herniam, prolapSum, luxationem, quas nunc pauci8 persequamur.

DE SITUS PERVERSI SPECIEBUS.

196. Suus est in machina animali singulis par tibiis adsignatus locus, quem Si deserant, Vitae motus integer esse nequit, etiamsi nil praeterea vitiosum sit. Haec SitUS perverSio, quatenUS CaHS- sis mechanicis inducitur, alteram laesionam me. Chanicarum classem profert, quae hernias, prolapsus, luxationes complectitur. 197. Hernia est situs perversi ea species, in qua

ViSCu S, e cavitate Sua egre8Sum, loco alieno reconditur. Hoc nomen genericum eos excludit tumores, quos, nomine inepto, hernias Spurias nun-CUPAVerunt. 108. Communis herniarum cau88a, Vel in Cavi tatum maiorum Corporis parietibus vulneratis,

ruptis, laxatis, Vel in contentis interaneis parietes nimia vi urgentibus, quaerenda.

79쪽

DE SITIIS PERVERSI SPECIEBss. 67' 199. Prima heruiarum divisio a corporis cavitatibus maioribus, in quarum ambitu accidunt, petitur, unde herniae abdominis, pectoris, capitis

distinguuntur. 200. Omnium frequentissimae herniae ab domi nates. Ibi enim naturale ad hernias Seminium. Nempe abdominis cavo includuntur Vi Scera, quorum mutabilis, atque ex plenitudine, Vacuitate, a cibo, foetu, adipe, humoribus, perpetuo VarianS

moles, nec Stabilis Semper Sedes. Haec tegumento continentur membranaceo, musculo So, tendineo, aperitonaeo, musculis abdominis, linea alba, Cute. Sic prementibus visceribus in parietes abdominales hisque in viscera contenta renitentibus, Virium oppositarum existit aequilibrium, quo, sive Virtute Viscerum premente aucta , Seu fracto alicubi robore parietum, sublato, elabitur ViscuS et hernia nascitur, cuiuS hic eo maior Opportunitas, propter cavitatem non Ossibus, ut pectoris, aut capitis, undique fulcitam, sed molliori maxis Inam partem involucro, nec paris ubique roborisi Circumscriptam. A latere, quae retinent ossa, ab anteriori latissimaque sede deficiunt. Inferius, quo loco vasorum fasciculi ex abdomine egrediuntur, et mu8culi desunt, et tendines, nudumque sub cute jacet peritonaeum. Hisce igitur caeterisquei infirmioribus maxime abdominis locis: ad umbilii cum, lineam albam, inguina, semora, existunt her-

80쪽

63 DE SITUS PERVERSI SPECIEBUS. Diae, ubicunque vel natura minu8 firmavit, vel debilitavit vitae conditio, aut morbuS. 201. 1stis quidem locis, cum Venter minu S TeSiStat, non mirum e8t, hernias seri, sicubi vehementior corporis nixus, Spiritu cohibito, casus ab Alto, praeceps Saltus, ictus abdomini illatus, trabiarum inflatus, Ventre Simul alimentis, foetu, zere, adipe, aqua admodum distento, aut crebra Praegnatione, subitanea depletione, inanitione, macie, relaxato, aut Superne per VesteS arctiores Valde compresso, aut feminibus multum diductis, occasionem illis nascendis dederit. 202. Quae umbilicum Occupat, primae aetatiS magis, quam ad ultioris est. In tenellis embryonibus umbilicus nullus, sed unum Vesiculae umbilicatis abdominisque cavum. In hoc, tanquam ab d minis appendice, formantur intestina, formata ab domen Subeunt, eoque Contracto Comprehenduntur, essiciis, clausis, firmatisque eius parietibus. Quodam igitur vitae embryonis tempore, Secundum naturam, adest hernia umbilicatis, quo praeterlapso, intestiniS non, ut oportebat, abdomen ingressis, in parvulo 8upere Si hernia umbil Ical 1S Congenita. Obliterato deinceps canali annuloque umbilici, Vasis in ligamenta coalitis, concreti S, orificio Contracto, margine tendineo cincto, duriore cellulosa obturato, nullus sermo ventris locus umbilico firmior. Idcirco, quae acquisitae appellantur he