Aromatum, et simplicium aliquot medicamentorum apud Indos nascentium historia : ante biennium quidem Lusitanica lingua per dialogos conscripta

141쪽

dito a Geraria Cremonensi , quem sitsupra dixi. 'I

mus P Arabica nomina intacta relinquere praestiti sset, reme Q. qua in peruerseita Arabes interpretari, ansam prae 'bere eos calum, Uandi, cum omiui potius laude quam vituperio ni digitii, qui nobis huius tam nobilis , tarn praestantis , tam h humanasaluti necessari medicamenti cognitionem protulerunt. Pol o vulgariter Arabibus dicitur Hiar Hiarxamberaxamber, vocabulo tetra utabo ames Avicenna lib. 2. V. I97. Chiarsam lar corrupto nomine vocet: in Malauar Comdaca in Canara, cuius prouinciae est comdata. Goa, Bauasim ga in Decano a Bramenis Baiia 'du sinaga,

limgua in Guiaraiecta Mauritanti regnum Decan incolentibus ramalla arbor ipsa in Canara ramalia. Bahoq. Bahoo.

s autem haec arbor Pyri magnitudive, folijs Cassiae ia1I-wab Persicae,angustioribus tamen aliquantum Dii βψxu rentibus floribus Genista perquam similibiis, luteis, Garyophyllum odore amularatibus, quibus decidentibus, exiliunt oblongasiliquae virentes admodum ante maturitatem non autem rubentes , ut siripsit Lac na quae per maturitatem nigrestunt, longitudine interdum quinque palmorum, nunquam vero insta binos palmos. NAs ITVR per uniuersas has provincis, praestantissima tamenis durabilior locis ad Septentrionem magis ergentibus ut in Cambya Inuenituro in Cayro, is Malaca ct in Stan totoque eo

tractu.

142쪽

r33 AROMATVM IlIs T. America tamen qu falso Indiam occidental appetant, quandoquidem Uicas India ab Indo flumine denominata, veteribus cognitio intestigo e fiauestribus locis tralatam esse in hortoso agros, ita tnunc isticstequenti finiast. Fortunatiores tamen nostras Lusitanos puto, apud quos sinestione tanta co- Candit quid pia nascitur, ut viaius Candit, hoc est quingentarumis viginti duarum librarum precium non excedat δε-cem regalesiastetanos,qui constituunt aureum Indi-

Parcton, cum Pardaon nuncuparum.

A, Imam, A lib. 2. cap. I97. scribit eam medio esse inter calidum frigidum temperamento,uG- nihil vero humectare. Servι,bb. mp. cap. I 2 temperatam eam constituit Messe de inpl. med. cap. 6. nonnihil ad calorem accedere scribit. Antonius Musae m. mpl. excalfacereo humectare ordineprimo autfecundi liuitio. Manardi SAEPI Vs sum miratus Manardum in lib. N.

iU Mesuescripsisse grana ue semina huius Cassiapurgatoriasacultate praeditae se cum tamen potitu adstringentemfacultatem obtinere pideantur,quam solutiuam.

euor. iuit Sepulaeda, nimirum ad mouendos menses, difficilesq, partu aemorantes&secundas, decoctum corticu harum liquarum cum Artem a propinari, aut ex suo forbili cum vncijs quatuor mellis exhiberi. Nam

es demus magno, ut ipse ait successu propinatum e sese huiustmodi medicamentu, Artentii sita potiusfaculta tem hos essectus piabuisse censebimus, quam ham - πιι -

143쪽

squarum cortices tale quidpraestitisse, quistigii

siccisiunt temperamenti. Huc ad secunda saepimetiam sine medicamento rei,ci,natura propria pi. Nam quod Avicenna lib. 2 cap. i97 praesicribit adpartu diffcultatem, multi non abs resu*ectum habent hunc locum censeth Bessunensis in contextu cucumeremsccum reponi debere. Hasic ob causam aluerunt docti res, si amsolutivam intelligendam esse quoties cunque Casita meminisset in purgante medicamento, reliquis locis C iam ligneam intelligi. Ri Di CvLumvero est , quod de Lusitanis stulta de Casquibusdam nunc proferam, qui crediderunt plerosique i 'U' 'huius regionis homines continua alui solutione laborare,quod boues, quarum carnibu vescerentur, Cassam solutivam depascerent Marbores altiores uniqu/mit . bobus depasci possint, neque tanta copia est arborum, ut numerum infinitum vaccarum siquidem multas isti alunt, nullius vero carnibus indigenae vescuntur alerepsint. Deinde cum duro cortice praedi

ta sit liqua, verisimile est etiam pertingere posse

sent vaccas graminu pabulum , quodsemperfere hic viret , istarum fliquarum auiditate non relicturas. Quod cum ab incolispercontarer, non mediocrem istis risum moui.

De Anacardi CAP. XX. ANA CARD Io nomen indiderunt recentiores Anacitdium

Graeci nam uteribus ignotumfuit a cordis tun - ς x diu militudine tum colore, Arabum vestigiastquuti,qui Baladoci

144쪽

Malaqua, quia viridis se in arborependenssimilis

fit nostrati maiori Fabae,mator tamen. M A G N A eius est in Cananor copia,tum in Caiculo reliquis Indiaprouinci, mihi cognitis, elati in Cambaras Decan. S fibr. mp. cap. 336. Galenum citat tanqua huius fructus meminerit cum tamen istipunest incognitur is delateriamfacultare habere ait, cui tamen experientia restagatur. Siquidem his in regionibus e lactissero maceratum asthmaticis daturat aduersu lumbricos praeterea se iridibus sale conditis utimur in cibarijs, olivarum conditarum modo. Fructu vero siccato, caustici vice utuntur instrumis: torax India huius cum calce misti sius est a palmos .ugnandos. A VICENNA bb. r. cap. r i facitfructus '

marindi i mite eivis nucleum Amygdala clyte, sine

145쪽

yine nocumento es assimos Et paulo postsubjcit,

id inter venena referrastra deleteris nisacultaris. NvLLA autem aditum esse venenosafacultate, exemplis supra demonstrauimui Causticam verbvim obtinere, in nix ccato eri diximus. so, Anacardium calidum siccum Anaeardii constituunt in quartogradu:ab, in tertio. Nemo tame mihisatisfacit, quandoquidem in visente clarum es deesse hunc excalfacientem isoccatem excessum: neque rationi consentaneum videtur in eo caliditatis ct Accitatis gradu constituere quo est Piper Ni omre, quod in Sicilia nascitur,sit easMultate praedulum

teger. Adsertur interdit nucis genus UI3nponea Brasiliano-m regione,quod Calom vocat. Arbor est magna, lijs pyri e/j u fructu ovi anserini forma magnitudine qui succo le-rrus es veluti id Citriorum genus quod Limam vocant, quo quidcmaluntur Bratiliani. Licet Thenetus cap i. Deia

146쪽

lexi. In extremo fructu prominet nux quaedam renis leporini forma, colore cinereo, interdum ex cinereo rubicante. Duplici verti haec nux constat cortice, inter quos spon

giosa quaeda est materia olei asperrimi A calidi sis imi plenarintus verbiaucleum candidum continet esui aptum pistac ijs gustus suauitate non cedentem, pellicula cinericia obductum quam eximere oportet. Eo leuitertos ovescuntur incolar,gratior enim est, tenerem stimulare fertur. Acri illo oleo nihil praestantius eme ferunt ad lichenes impetigines tollendas Incola etiam aduersius scabiem vititur. Sed illud mirum primarium fruetiam nulla semina continere in extrema illa nuce earum arborum genus conseruari debere. Nonnulli Anacardiorum genus esse autumant, ob similitudinem acris illius humoris quem comticibus conclusum habent. Nos& officinarum Anaca dium,&hanc nucem integram, per mediuste tam exprimi curauimus.

De Amomo CAP. XXX

MAGNA inter recentiores dubitatio est, quid it Amomum. Amomum Hinc stat nonnusti elio loco Acorve Ga leni lib. in . med. 6. praeceptosubstituat, de quo haud secu atque de ipse Amomo dubitatur. Ex recentioribus nonnulli in ea opinione fuerunt, ut Rosam Hieri cuntinam degitimtim monum esse contenderint, quorum opinione docte Matthiolvi comment. in Diosc. lib. D. cap. I . multu argumentu refellit Ali Pedem columbinum esse aiunt, quos ide Matthiolus erroris conuincere nititur.

Eii, tametsi hi noli viderim eas lives qua Europagignit, subjciam tamen libere qua in India de Amomo didici. Percontatus um quando a quodam Phamracopaeo natione quidem Histano sed religione

Iudao, qui Hierosol iisse habitare aiebat quid esset

cuntina.

147쪽

LIBER I. 14 amomum. Re stondit ille, lingua Arabica Hamamaiam,ma. nuncupari, quod interpretatum Pedem columbinum es colum-flignificat. Hancstirpemstri cognitam esse orniabat, qua tame apud Indos movidisset Euocaim postea a Ni Niramora amoxa que vulgo idimalacco Hucupanio Rege in δε Decapotenti fimo, qui praeter mediocre doctrina pen per apudse eruditos medicos aut cum Persas u Turcos.magmu stipendijs. Eius medicos interrogaui, num Arnonium haberent, dixerunt illi istic quidem non nasci dinter alia aromata quae ad Regem ex Asta, Pemsa, ct Arabia conficiendis Alexipharmacis perferrentur,smomum etiam adferri, cuius ramulo me donarunt. Hunc cum Dioscoridis descriptione contuli, ad quam venustifim quadrabat, licetia ccin,pedem tamen columbinum referebat. NAM omnia plantarum is morborum fere nomina apud Auicennam, aut adierbum rediatur,aut ab ipsa re nomen sortiuntur, exempligratia, Lingua bouis, Lingua canis, Capillus veneris, Lingua auis: sic

in morbi Elephantia dicitur illi Daulatiit, qμ. u

s, Pes Elephantis, Hydrophonia maraetatqueibe ciuei quod est Dolor canu. Isincsciendum est amomum apud Auicennam nihil aliud esse quam Pedem Columbinum'. C, M apud Nidimoxa essem, aliquot piatas obseruaui, quibus Goacaremus,veluti Eupatoria, Mexqvetera, Mexir, melysophylon,b lusum fumum ς' xςx , terra, tamaricem, a staragos, violas purpureas in Regio hortostas Isaforfitan omnes etiam in mediarerraneis nascuntur: sed tanta est nonrorum Pharmacopola

148쪽

r AROMATVM HIS T. copolarum auaritia, ut potius mercibus convehendis

Arboris sto studeant,quam vicinasuae excolenda. Hinc trivio LES 'Flarum loco utantur oribα cuiusdam istoris diueris planefacultatu a nostris viola quorum tamen sustinon admitto flis ij medreamentis qua foris applicantur: atque Sympum violaceum confici tabe . viola conditis ex Ormuet aut Lotania delatu.

Vtinam nosti rhic Auctor Amomi descriptione pleniorem dedisset quandoquidem plantam legitimam se vidi sie affrmat. Nam multis altercationibus ansam praeci- dictet. Certe Pes eius columbinus, noster esse non potest , quem nonnulli, Amomi legitimi loco usurpare non verentur,cum sit potius Gerani genus. Sed horum turpem e rorem erudite detegit in commentarijs suis Matthiolus. Quaenam nobis sint plantae exquetera oc exquirplane ignoro nec quid haec vocabula ligniti arEnt, quiΩcnaam indicare potuit.

De Calamo aromatico CAP. XXi I. Di urati o, mi nor est cotrouersa inter recentiores me- ctiam. dico de Calami A coro. Volunt emini nonnulli alimum oscinarum 6se corum veterum rati, malunt Galangam esse Acorum. Eam ob causim discite est istanta opinionum varietate aliquid certistatuere. Ego tamen nulli in opinioni addictus Ebere dicam quod sentio. ruta v CAL/Mus aeromati in quo oscinae in inita-

ma piuntur aromaticum voco non odorarum, P ple

149쪽

Dirimguo: in Persa, Heger: in Cuncam, qua est ger, Vatica

regio maritima, Vaticam Arabibus Cassabis Ab πα

dirira Semis lib. mp. cap. 2 3. mi,ost Asta. bel Liri. belditiri sed corrupto vocabulo: omnes enim Arabes medici cum Aulaennalib. 2. cap. 16 I. ct ira Casissabis Aldirira appellant. Idem autemsonat Casab quod Calamius Aldirira ex aromatibus:Nam Di-Dici rire idem quod nobi aroma est. Qu'nidis verbo/lso incri eius sum ab Arabibus, qui ex Corasona erant, fidicerunt, idcisco corrupto nomine Dirimia

guo vocarunt.

Eici Trum per uniuersam Indiam plurimis vero in Guorateo Balaguate. His etiam Goae ubi multus eius est Uus 9 in hortissatim prouenithdper

C UT E st v, non est odoratus ni si e terra uuiasius quantossi virentio est, tantὲ mihi validioris i trioris, odoris videtur, tametsi aliudbentiata uelliis ab . I. cap. II. Convehitus ad maritima,quoniam qui istic nascitur,nos ictu. Qui ex Bal gnate adfertur, ad occi entem mittitur. RA, eius Uus scintilictibus in Calami Vuae uteri lectibus, ct neruorum doloribus. Sed maximὲ expetitur hyeme a mulamericis contusium enim, additis alijs, animi quod est Cuminum rusticum2 salis urninumissimento, butyro, ct saccharo, iumentis aduersu ita μ*-go a mane exhibent, octaque id medicamentum

Arata.

150쪽

Calamus unguentarius. Caiamus Arabicum Calamus Alexandia-

Calamus nonisi in India.

a 6 AROMATVM HIS T. C, TAE R v M quoniam Hippocrates ct Galemulibr. I. mp. med. Indicum hunc Calamum unguentarium appellant, Plutarchin vero Calamum Arabiacum, comesim Celsem Calamum Alexandrinum, videtur etiam extra Indiam nasii. DG o, ut veritate elicerem,sciscitatvisum a uiaris Coracone incolis et Arabibin qui huc penates equos adducunt i apud eos nasteretur Calamin tem an ei se eis cognitus,eoi uterentur: Negarunt omnes apud

se inueniri, ab Indis aduectum mercimoni, gratia, probessi bi cognitum, utpote cuius plurimin apud eos esset UM. Nonsadutur tamen qui Arabicum vocant, nam ex India in Arabiam defertur, o inde in alia regiones ne qui Alexandrinum appellant, quoniam hinc Alexandriam, deinde Barui ct Tripolim Syria defertur. Vom autem Menardiu libr. 8. v. i. dicit in Pannoniast vidisse adeo recentem, ut non longe petitus videretur eripotest,tfallatur aut iiderit,sa-tumforte instorta aut olla vidit, ut plerunse satum Gingiber nascitur.Sed illud certissmum est,hinc au hi Calamum in eas regiones. I s verὸ quo utimuraradux non est pusila etenim

est radix'stdj vi Calami cum aliquantula interdu

rassicis partestamentum milucinantur ergo qui ni

hil nis radicem η 6sescribunt confirmanda suasen

tentia causa, qua contendunt hunc Calamum Acoru

cente colore,aliqua in re mile est ranearum tela,ut falso putarunt aut cenna ub. a. cap. 161 ct Serapio, lib.