장음표시 사용
161쪽
Dellio Cambya,in Mandouis Chitor: In o musti currus Vpkt, Spica Chrysocolla qua vulgo Borrax, Arabibus Tincar dicitur citust mercibus onustia uehuntur, in urbem primariam Regni dictam Ammdabar, qua in desertiora est , ct in Cambyere non procul a mari sitam urbem unde postea per maiorem a nounustam Africapartem, stimuersam Europam deuehitur. DE sCRIBITUR autem Costus', abjs qui Costi M.
magnitudine florem odoratum proferens pracellit u qui intus candidus est, cortice cinereo inuenitur tamε etiam colore buxi, cortice pallescente. Tanta est odoris
flagrantia praeditus, ipseri naresferiat capitis
dolorem excitet: gustu minimὶ amaro,nec etiam sitici, tames iamsenescens interdum amarescat. Nam recens acrigustu est,ut reliqua aromata. Hi C tuntur in multis medicametis Indici medici. Hunc in ornauet mercatores exportant, quo Corasoneso Perse confluunt inde in Adem, quo huius emendi cum alijs mercibus gratia Arabes 9 Turci coveniunt. Nec mirum est eius loco, alio medicamento oscina utatur in regionibus procul a Lustania dis stis, quandoquidem exigua admodum quantita in 1ψtaniam defertur.
V NIAM vero Veteres tria Costi genera Cost tria te- constituunt' videlicet Arabicum, quificandidus, VM E leuis ximia odoris siuauitate Indicum leuem amarum, O nigrum: ct 0riacum,grauem, More buxeo.
162쪽
Perquisivi a negociatoribus Arabibus, Persciso Turcis, Mam tanta si copia consumeretur quae ad eos hinc exportaretur. Re stonderunt isti maxima partem in Asta minorio Syria consumi edo etiam a pud Arabes Persas Interrogati pero an auius quispiam o ius apud eos noceretur, negarunna sit. idem percontatus sium a Ni amatisci medicis;sed negarunt illi abium se Costam vidispoxnquam,quam qui ex India ad eos perferretur. Vnus tamen istorum olim Xa- tamas in edicusfuerat, diaturnossi tempore in Cairo se Constantinopoli medicinam fecerat. Vt autem tam diuersa nominasortiretur,uccasonempraebuisse negociatores puto , qui ex artys regionibas oriundi e
Costus ama o D Arabes ein duogenerasaciant, ama- A abibu .' rumis italce. factu e seputo, quod hoc medicamentucum recens esto incorruptum, nulliis amaritudinis
siparticeps,candiditussi persistat: ubi autem vetust te corrumpi incipit,amaritudinem contrahit it Diui
gricans. Non videtur huius Costi descriptio cum Veterum Costo conuenire. Nam ex Dioscoridis desicriptione satis manifestum est illorum Costum radicem fuisse, clim ait: Sunt qui admistis Heleni Comageni prieduris radici
bus, adulterent Verisimile enim non est truncum aut ra
mum fruticis tantam habere similitudinem cum radice. viradice adulterari possit. At nostri Austoris Costus minimum radicis habet, iere nihil nisi lignum est suo cortice conte Mim. Quareaut veteres Costum ignorasse dicendum est, aut Arabum Costum si quidem hic descriptus Costus illorum Costus est a Graecorum veterum' Costo diuersiam esse plantam.
164쪽
Turbit historia. Cos Ti genus Antuerpiam eius itania inuehitur solidum cortice cinereo, intus indicans, interdum verbiineis rei coloris , odorata est admodum radix, violaceum siue irinum spirans odorem, presertim dum manditur,ea parte qua extra terram eminet, plerunciue in herere adhuc co- picitur caulis fragmentum ferulaceum quiddam referens de fungosam medullam continens, ut facile appareat C sto nostri Auctoris plurimum cori uenire. Eius iconem, qualis videlicet ex sicca radice exprimi potuit, hic adhcaen
'Nisi per Azimbro iuniperum noster Auctor intelligat Zimbro enim Lusitanis Iuniperus est quid sit,igno
Veneti j interdum adfertur Costi quodda genus Girigiberis radicibus adeo simile ut nihil supra, intus etiam fibrosum, sed pallescensin eximie amaritudinis. desunt qui Zedoariam vialem inter ostigenera referant, irimum apud Dioscoridem descriptum Costia esse autument, quod mulias notas habeat que Arabico illius Costo pulchre quadrent.
D E Turbi Arabum magna est inter recentiores Medicos controuersia Nam nonnudi Tripolium Graecorum esse volant ali Pityuse radice e sse contentisit: alij Alypi. Sed errant omnes measententia. Siquidem rurbit plantam se virentem vidi, o bis exorna
ram, qua plan diuersa est ab ijssaas iis medium pro
ferunt. et om igitur nos Turbi vocamus odem nomi-ineis Arabibus, ct Persis, Turcis appestatur: r metsi Andreas Bessuneyis in suis emendaritonibus Tember vocet. In Gu arate,ubim imum nascituri π- cama in Canara, cu in prouinciae est Go Tiguar. Esa autem Turbit planta, radice neque magna, neque
165쪽
ne 1 linga, caule hedera modopersolum extensio , ῶ-giti cra iste, interdum crassore , duos palmos longo, interdum vero multo longiore Folia Altheae profert flores etiam miles, e candidor bentes,nonnunquam ommno canissidos inon ut quidam volunt colorem ter die mutantes. Est vero duntaxat utilis O gummo scausis pars inferior iuxta radicem:reliqua pars graciliorist, ct como or, quam ut utilis esse positi. Nonnunquam radix cauli adhaeret,sed inutilis cum caulis duntaxat in medicum sum recipiatur Tota autemplanta insipida est cum colligitur.
mari vicina, ut unda alluipsit sed duabus, interdum ' 'tribu a mari euci seu miliaribus. Plurimum nascitur in Cambagete, Surrate, Dio instula, Bacaim. Dcisi vicinis Invenituro in Goa sed a medicis improbatur,nec eo Ptuntur. Inte xeram etiam in Bisnager prouenire, quoscent in quinquaginta diam
pliu leucu a Gu arate distat sed postea rescitu est, eo ex Gu arate deportari inde etiam magna copia in Persam, Arabiam, Asiam minorem, et Lustaniam exportatur quoniam siquod in Bisinager ira ceretur, piribus adeo in firmis 6set, ut a medicis recipiendum
PI E R i potest ut alijs etiam per Indiam locis gignatur non enim stritur, sed bonleproueni, sed id incertum est ob indigenarum negligentiam.
C UT URN non omne Turbi grammosium est . . . . . , Turbii qua natura. Sed quomam viderunt Indi a gummositate,op ratione gum
166쪽
Is AROMATVM HIS T. re quam ea colligant,aut contorquere,aut leuiter vuLnerare, quo liquor exiliato densetur. Deinde post aliquot dies redeunt, gummiflue concreto liquore plenos caules reperientes eos colligunt. Id mihi retulita sitis meus medicus in Bacaim, qui aliquo ies cum ipsis Indis colligendi gratia profectus est, ct hanc eliciendisscci rationem obseruauit. Nam cum iusiisset aliquot plantas intacta relinqui,ea minime gummossinuenit,aut nonnussu tantum pauco cum gummi. Ex
eo igitur deprehendere licet, gummi nihil adpraestantiam agere; si idplerunque praestantius censendu esse cuiusgummi non appareat, quippe quod in ipsa plan-ra reconditumst. Non nega-rim, quin etiam Turbit gummosum sine contorsone reperiatur sedilfacilius liquorem suum aut gummi exerat , contorqueri vulnerariplantam certum est. TuxN 'Hς ALTER A probationis nota est,ut i candidum Siccatum adsolem, candidum est in umbra perosi catum,tames nigrescat, non minussoriis bonum est, quam album insole ccatum. Tuibit saeui sa eno Turbi Indicis medicis medicameninmpituitam dejciens,cui interdumsi absitfebris, Gingi-ber adjcere sit etiam alijspurgantibus medicamentis)holent alioquipleruηλ ne Gingibere ex decocto pulli gallinacei, aut ex aqua exhibent. Praefertur autem quod in Cambasta natum est. Memini me in insulatio emissesngula quas vocant manus yna tam hi nus Ia Pendunt autemfingula manu vigintis temlibras. Se postea intellex eum, a quo emissem, duplo minoris emisse.
167쪽
C ET E R v longe nobis aliud Turbi, descri- αιε
bsint Arabes quam id quod modo exhibui. Siquidem Messe lib. 2. de p. med. cap. a. ait radicem esse hembae folia Ferula minoraferentuis ex aram planta-rism genere quia lacteol acco turgent varia elisi inueaniri genera, videlicet domesticum, si luestre magnu Paruum: album,nigrum,ctflauum o in locis ccwribus gigni,quod expisco densitate deprehenditur Se- urbi Armptem ero in eius delectu obseruanda vis cadidum, intus cauum e vacuum ct arundinosam, gumniosum, cortice cinereo, planum, agite, O recesursum autemsue densum improbari. Sed, quod eius pace dixerim, ex aliorum relatusu m Turbitae . . .
scripsi se potiu videtur, quam legitimum vidisse. '.
nessi forma cynuenit, nec e lacte madeutium plantaru mero notam est numero nec eius domesticum genus inuenituri cum uniuersumθonte in incultis proueniat. Alterumgemuinterdum altero esse maius pervin est. Color aute aut albus,aut astus, aut niger naturalis eius plantae nous, se pro praeparationis ratione contrahitur. Nani quod probe praeparatum uoue tempore collectum non
est,albu sis non potest. Nascitur vero potius locis hvmentibus quam ccis Nech albedo gamosis probitatis sunt indicia, veluti iam dixi. Neh arundinaceum aut ferulaceum est, aut planum, aut ragile, nisi inimia ccitate exsuccum Densum istem potiuis mihi videtur probandum, quam improbandu quippe quod plus substanita contineat, modo cariosium non sit. SERAPI lib. mp. cap. et O. Tripoli Diosio-Dipoliumr; uisoria ad suum Turba ransnat cremiuibiti
168쪽
legitimi quam exhibemus Turbit descriptione conferatur: manifeste eius error deprehendetur. amne folia Istidis habet, neque eius caules insummo diuiduniar sed in mucronem desinunt largosoliorum pro
Lentu ornatum Flos non mutat ter die colorem, ne Leius radix odorata est, aut venena arcere adhuc depre
hensa est. Alysium hon NI in V non est Alypum Discoridis,ut re-
in urbit centiorum quidam existimant,cum eius historia Aly
pi descriptioni plane repugnet, facultates ut di
uersae: Turbi enim pituitam duntaxatpurgat Alypnatrum bilem dejiit. Nessi, ut iam diximus, cuiqvam eluctari, comparari potest, qua non me noxa in compus admittuntur . cum Turbi legitimum nullam acrimoniam habeat, ct ne molestia pituitam dejciat. Arabes erro huic errori ansam praebuisse puto Ara-Πβ' Θψῆς-- las qui constici tes apudfluos in usu esse urbi ab India petitum, id ad Graecorum aliquam descriptione ilico referre voluerunt, Gracu omne plantar&m genus fuisse cognitum existimantes. Se istius multo fuerat , ea ratione omnia non confundere, O fmplicem
aliquam eorum medicamentorum, qua issis non erant probe nota, scriptionem contexere.
'Bacaim urbs est vasta, multas alias urbes c pagos sub suo dominio habens quinquaginta leucis ab insiIa Diu abest, Regi Lusitaniae paret. Tanga. 'M Onetae genus Indicum Tanga est, quod sexaginta Lusitanicis regalibus aestimatur, hoc est duobus fere Castellanis regalibus aut septem assibus Gallicis. Regale enim Castellanum triginta Tex Lusitanica conficit. 'Turbita nostru Auctore descriptum longe aliud est Gai quo vulgo in ossicinis iuntur.De IIo qui plura vo
169쪽
le eeinsulat doctissimos Matthioli commentarios in ea pilas o si. ω β libri quarti Diostoridis. Per uniuersiam Hispaniam Thapsia abunde nascitur, eius radiceplemq;
Hisipania officinae pro Turpet legitimo utuntur. Non desunt etiam multis per Europam locis qui Scammonij radicem concisam pro legitimo Turpeto ostendant, atq; 4n sua medicamenta recipiant, ut his manisestum esse potest qui sicammoneae radices siccas cum illorum Turpeto diligentius contulerunt.
NON est operaprecium multa de Rhabarbaro recensere cum omnibus noti fimum sit medicamentum. Silentio tamen praetermittemdum non duxi, quod hic in India dissic videlicet, omne id Rhabarbarum quod in Indiam, Persiam ct Europam importatur, esse in
Chinarum regione nati m. Nam ex binarum regio Rhabarbarii
in Alexandriam,&tande Venetias, unde reliqua sim incia nasci.
rvere napelut mos praeter id quod nauigijιex China infertur, eo etiam utimur quod Perse ex Ormur. a uehunt, quod minus teredinemo cariemsentit, quam quod ex bina nauigi, infertur. Siquidemptus
corrumpuntur aromata quae per mare inuehuntur ν-ntu mensis 'acio, quam quae terrestri itinere importantur unim anni tempore. Praeterea India rasertim in maritimis, maxime humida est, ct huiusimodi aromata diu integraseruare non potest. Nam Rhabarba rumsiub mensim Maium in In viam locis videlicet maritimis importatum, nisi ante Septembrem absi matur plane inutile est, ct abjciendum corrumpitur enim , ut pleraque alia aromata quatuor illis mensibus bernis,quisem Iunius, Iulius, Augustus, Septeber. V o uterea
170쪽
ic AROMATVM HIs T. Diterea aliud recentius ex Ormuet importatur quoi tantur, id se quod in maritimis hybernauit, in mare biiciunt. Mibahbi si REFERUMTgenin quo da nasci incerta TarSamarcanda uaria urbe nomine Samarcandar: ed quod improbum
't,nec nigri tentorum purgationibis vitis. NULLVM autem est Rha barbaricum, aut Indicum se solummodo hinense, quod Rauax Chi-pihachth; ni P0 se appVllant, Mauritam tamenpleriquesolum.
A Ni o in Couchin intellexi Rhabarbarum ab indigenis interdum decoqui aut distillari, et eius decocto aut sistat ilia quasse purgare, eam γ6se causam, cur inter utam facisse tere inevisentiato corrumpatur. Sed cum nemine audiuerim qui hacitasse h/bere e vult se diceret, a firmare non a m. De Radice China Ap. XXXVIII. .adix Chi'ς NAsci Tun his radix in Chinarum vastissima regione, qua Moscouiam usque extendi editur. Quoniam velis per totam hancprouinciam ct etiam in Iapansuit lues Venerea, quam ali, Neapolitanum morbum,ali Gallicum vocant, nostriscabiem Hi stalladem: si nicam,Perse Bacta Frangri quod morbum Gaticumsonat; aperuit Deus huius regionis incolis sum radicis iussa, quae apud eos nascitur,ut huic malosuccurreretur. Quemadmoduin nouo orbe Guaiaci psum ostendit, quoniam eapars orbis etiam hoc morbo ab omni hominum memoria infestatafuit. Ibi contractu morbum in Europam adferetes Histant anno Redemptionu