장음표시 사용
171쪽
pus post annum quingentesimum trigesismum quinta Tyvi supra missesimum, adferentibus eam huc Chiinensibus quibusdam eaque insectis, quast, interea dum Hic negociarentur,curarent.
CETERUM anno ante quam huius radicis Ussin India innotesceret rupe Lusitanta desatus um no- nussas acultates mecu adferens, at se intereas, Ligni Guaiaci libras quingentas. Ex eo,tarnes multupublatum esset dum in Liburnicum inferretur, et efferretur,mille tamen aureos contraxi Lusitanicos, quoniamiagna auiditate e Lustania expectabatur hoc signu, quod multi maleperirent inun tionibus. oforte tum temporis nemo praeter me aduexerat. Curati ergosuerunt plurimi meo ligno. Sedeo absumpto,cum nouum Lusitania non importaretur, eius, quod iam decootusuerat ra quino Lusitanicis auretis aenjt. R C est ut eo tempore mercator quidam Qu. tione in Diu infula narraret inclyto viro Domino Martino 'Alfonso de Son a meo noecenati, qua ratione a Galli Lusitanisu cascabie curatus fuisset quadam radice echinarum μ' ' se regione astata, cuius vires magnis laudibus euehebat, quoniam qui ea uterentur extrema in victus ratione
non egeTent qualis in Gu iaci usu obseruabatur, sed tantum abstinerent a bubulis fuistis carnibus, sceo crudis stuctibus tametsi ne in Chiana quidem piscibus abstinerent,quoniam magni t helluones Cuinualuisset is de radice rumor apud vulgus, mirum in
172쪽
r68 AROMATVM H UsΥ quoniam molesteferebant extremam illam vict- tionem, quam in Guaiaci ou obseruare cogebantur. Adde quὸdhaim regioni incola ob otiosam vitam naturam magni epulones. Sub id tym appeDnt Maticam Chinenses liburnicie, paululum hurtura risu in suum psium adferentes Sedi paululum tanta auidi-c dia tute requisitufuit, ut in 1 uIM huius radicis gantas pomis est apud eos piginti quatuor uncias pedens decem Lusianicos pendere oportuerit. Postea Perio a Luehentibus eam magna copia hinen bin Liburnicis, minui coepit precium, ita ut nunc ganta ematur ne taxat regali castellano. At eo tempore vilescere coepit Guaiaci, , atq ex India religari, tanquam Hi anus quidam qui indigenas fame enecare vellet. UT E R vi, ut ad institutum revertamur,non me causa,tantis laudib-dfertur hi radix mam obseruatis quae in hoc morbo obseruanda veniunt, natura morbi,anni tempore,regione exu,aetate, ct rem Radieii Chia peramento aegri, mirabiles eivi sunt effectus tametsim mirabit non defint ex recentioribm qui eam acritersed me-
Praeparario I, annis doloribvio inueteratis, huim radicis
cta insex aquae sextari' coquitur, ad dimissi pseque humoris consumptionem. Seruatur id decoctum usui, se aliquo pitreo aut gulino vitrato. Spuma vero inter bulliendum colligitur,ctitiliter ulceribin tumoribini imponitur. Salutaris est etiam densim ille vapor inter coquendum exhalans, ipsis doloribM. In-urdam calido decocto tu oresfouemae nonunquam lineos
173쪽
Eneos pannos decocto madidos Peribis imponimis,
SOLENT Chinensis maiori quantitate insua Chinarum regione sumere, cum stigida admodumst. Ososcud imitari vellent huitu regionis nonnulli,radicis cluas rucias,addita inter m emisse inpraecedentiaqtu quantitate decoquentes, ob nimium medicamenti calorem in grauia inciderunt symptomata. Sedo quod mihi accidit,praetereundum non duco. Sciatica laborans,huius rudicis decocto Uussum prouocandisudoris causa. Sed cum calidum haurirem, ut initioserebat consus ludo in tantos hepat ardores incidi, ut uniuersum corpus erysipelate O phlegmone laborare coeperit, ne ce sessi fuerit statim venamsecare, decoctum hordes cumsaccharo rosatosumere, aeri me exponere ut sanitatem pristinam recuperarem. Ita horo pericula fac isapientiores reliqui, calido decocti potu, ct tanta radicis copia in posteram uti deferunt. A Naa omnia deligenda est radixponderosa re Radiei, Chiceni rina,qua nese teredinem aiessi cariemsenserit, n*dςὶςα ct tu candidast melior enim talis est, quam rubescens Huius unciam in siex aquaesextari s decoquimus Eius utendae ad medias aut adtertiam partem, pro morbi ct aegri natura,subinde ea medicamenta injctentes, quae huius radicisfacultates corrigat Exempli gratia. Si dolor capitis aut neruorum a sit,rorem marinu, aut ro
174쪽
SOLENT autem huius radicis decoctum sumpturi, prius strupis conuenientibimpurgari, quibus quoniam plerun1 materia qua peccat pituitosisPTErbit aut agaricum maiuscula quantitate indimus, aut non umquamservos hinae decocto diluimus. Benepurgato corpore radicis decoctum propriare incipi-- post decimumquintum diem, mimorativo i opus sit,exhibito item alio interdum post trigesinum die, quod ex manna constet,autia fiasolativa, aut Rha- barbaro decocto radicis macerato, aut hordei , prunoramue,velglyyrrhi ae aut in bidecocto Toto hoc tempore si aluiusngulis diebus libera non erit, clysteres ex radicis decocto, messe rosato, oleo violaceo,
cassia mutiua paratos injcimus, habita necestatis
Q V o D si nimium incialescat aeger, radicem minus δείoquimus,aut elius decocto aquam in bi, velfumi terrae lassit, aut buglosit,imjcimus . Ρο nec hoc uscit, decoctam pubtrahimus, curationem iualiud tempus magis opportunum disserimus. H ox decoctum interdum intra vigesimum diem curat, interdumstruis interdum vero citius Vulariter tamen ad decimum quinimm que die dolores augentur,ct intenduntur , deinde paulatim mitigantur. Nonnullos vidi qui licet aliquoties hoc decoctusum
Hssent,postremitatum dieta curatisunt. Alios item, qui nullo modo curatisunt , quod forfitan frigidiores essent humores. Itaque consulo, ut qui in Europa hac radice utentur, eius quantitatem aligerat, cumstigidior tregio.
175쪽
I, ingulas ver curas,radicis Uus es foliis in Medican e cia triginta, unc' totidem dierum numero, qui 'cura per icitur, rei ondentibus Raro calidum decoctu hibeo, ius in vehementibus est inueteratis dolori pin, quando sudoribis materiam euacuari oportetuucessiim bissingulis diebis exhibetur, manescilicetis vesteri. Haec autem vulgaris en victus ratio. Datur caro Victus taxio. gallinarum,pullorum gallinaceorum, tervecina elixa cum sis momento id eritin modicesiumptu noxium esse non puto ct croco, ct coriandro cco. Interdum eadem assa exhibetur, habita morbi ratione. Vinum omiuino adimo, ut ad omachi ex multa pituita con ructum debilitatem , appetentia j deiectionem to dam, decoctum sumatur: tum enim radicis decocto dilutum agm propinatur, appetentiam emimciet, se concoctionem plurimum iuuat . Pane messito νtuntur Chinenses.
morbis ubi videlicet magni tumores, ct ulcera mali in inueter sina adsiunt qliam in recentibus morbis. 'quam
, aliae hac radice utendi rationes. Nam
quosdam in Batigate vidi, qui calido radicis decocto eiusdem radicis trita drachmam cumsemisse injceret, quotiescunque maneo re steri umerent. Sum T qui mane laminam conferrea ex butis ra conseruaudicispuluereo melle parata uulsacchuro magnus y dic chi. a Ut calor edunt,deinde radicis decoctum brbant sugetur autem, aut minuitur pulueris quantitas in hac conserua , ct quandoque corrigitur pro Mediciar bitrio.
176쪽
V N insunt interdum remedia Memia miselo decocto binos curasse, quibu testisub intu
H radice adhuc tenera, Chinenses cum cameelixa vescuntur velut apud nos napis aut rapis cum carnibinisexu vesci solamin.
chiui. παρ ὴμ eam nancisciposset Mosane destillatoria organa in Chinarum regis em mist,ut ex ea radice liquorem mihi elisiant. Nescio an impetrabo.
.... est morbos qui cum contagio tu vellereae commune aliqui habent,adparalyses, tremores, anisularu lores ciatisam,podagram, tumores sciri hodeso aedematodes um etiam rumas exstirpat. Succuuit ventrisuli debilitationi, inueterato capitu dolori, caruculo vesica Perihu . Huius enim decocti usu plerique liberatisunt, claniustis ant,medis entis iu-uamensensissent.
me defeci tam vocant trium aut quatuor palmorum altitudine P assurgit, cauliculis tenuibus, quos raras olia cingunt, mali asstri, uiuioru militudine,radix palmi longitudine nterdum cra1sa, nonnunquam tenui,qua recens eruta,admodum tenesta est, ct cruda aut elixa mandi potest . Ego micam duntaxat plantam his in Goa vi-dt,eamse perpu istam, quasiccitate perjt, ante quam excreuisset. Siseretur ea radix iuxta arbores feredam 6seperhibent, quoiuiamfluo complexu hedera modo e scandit.
177쪽
simon conlectu vehementer ad libidinem accendi nuriend uuareconstultum ridetur, viper curae tempus nuta ad agros mulieres admittantur .
S E quoniam in Chinensium mentione his commentari, plerums incidimus,praesertim per hoc capite, non alienum ab instituto erito ex his quae de illisa fide dignis viris accepi aucula his proferam. Sim T rq Chmenses Asiatici Schitae, qui licet chinenses gens Barbara esle aestimentur, in negotiatioue tamen manuari, operibvi censentur admodum industrij. Sed neque in literarum cognitione cuiquam re ono cedere aestimantur. Habent enim leges scriptas Iuri Imperatorio finitimas, ut ex libro quem eorum legibus insicriptum apud Indos asseruari audio , videri potest. Unam ex his legibus exempli gratia profera, quas, Non esse integrum viro,mulierem, cum qua plueute marito adulterium commisierit, post mariti morte, matrimonio bi iungere. INΤELLIGO etiam apud eos Doctrinae gradus Doctrinaeetpramia e se Eruditis etiam viris, Regis totius, re e IIIJ gni moderatione committi Sedo tu eorum picturis, viros e sit gestu legentes, auditores circum adstantes conspicere licet. Huc adde artem typographicam
tam veti stam apud istos esse, ut omnem hominume Typographia
moriam superet, O semper usurpatam apud eos cen i hi
stant uissima. 'Hoc loco etiam noster Auctor vocabulo Canadav-titur,cuius interpretationem cap .de Opio dedi. Cum itaque radicis Chinat unciam inquatuor aquae Canadis decoqui dicat ob rationes eo capite adductas, quatuor Canadas
178쪽
nadas in se Sextarios verti. starca patilla. Nunc per uniueriam Europam radicis cuiusdam usus inualuit, quam Hispanico nomine illi enim eius usum primi e Peru in Europam inuexerunt qarsa paralla vocant,quasi dicas Rubum viti uia. Cuius lane magni sunteflectus, Radici Chinae suam laudem adimit, quae inonnisi carios a longa vectura emarcida ad nos peruenire solet. Qui de carcia parilla plura requiret, odiis Silvi Matthioli Epiliolas, di eius in Diosc. commentarios legat. Et nos breui, Deo annuente, eius historiam cum icone exhibebimus, atque a Smilaceasepera quam sarcam siue Za sani parillam nonnulli arbitrata itane plurimum disterreostendemuS.
De Croco Indico CAP. XXXIX. Alad. APPELLATVRluc radix in Canara Alalqbes Dii id scetiam in Malauar se proprie manjale in a-Habet Iso, cuntiet:a Pess, daretad, quod lignum luteum sonat ab Arabibis habet.
NAsCITVR plurima in regionis Malaκa parte videlicet in Cananor, calecut Provenit etiam his Goa,sed exigua quantitate. M AG N A eius copia ad Arabeso Persas desertur, qui omnes aquis non nasci,sed ex India adseris fatentur. Hi I a mentionem facere videtur uicenna sedauri Hr 2 ducentesimo capite Chalednum me Chaliduesu Chalidunium appellare. Sed cum dubitanter haec scribat aliorum1 auctoritates citet ahquam de re no
diu biperspecta, nihil affirmarepossiιm. Fieri am
rem potest ut eorruptum sit vocabulum , vocatafisit Alei hac radix initio Arabibus aled, quemadmoduo In
dulsea per conisi Chaledfium. Vt autem hoc a fac
179쪽
LIBER I. 7 facilius credam,me impulit,quod eu=n caput de cur Curcummcuma line curcumani lib. a. cap. I 66. quod etiam
huic radici mile est siri isse uisa Solet eisini Aui-cennade inplici aliquo medicamento dubitans, diuersa pti diximus scribere capita Neqtie eorum alictoritas me mouet, qui per Curcuma Chelidonium intel Chelidonia. Ibi dicant, quoiuiam crocea=tradice scriba se oculis perutile esse, quae iista etiam Chelidonio conuessinunt.bram tametsi vulgo hac radice tantur ad tingendos Croci in condiendosch cibos,cum his,tum apud rabes et Peri 'μθsas, ob eam nimirum causam, quodpilior ematur, quam noster crocus,qui apud eos etiam prouenit: huius tamen etiam in medicina usus est, prasertim autein ocularibus medicamentis tum etiam ad oram si cum mali aurea sicco, cocci siue nucis Indicae oleo misceatur. Quibus fectibus Avicenna viros illo capite chaledhumis curcuma utilia essescribit. Esa autem haec radix recens, intus crocea sorti Croes indicixero Gingiberi perfimilis olijs compactis, caule fo- 'staceo. Vehementi amaritudineo acrimonia, vi recens est, caret,ob multam humiditatem siccata vero acris est sed non adeo ν Gingiber pulose sine noxa
In nostris exemplaribus uicenna libr. 2. cap. 2oo. Chelidonium describit Capite autem i66. de Chorcumani, siue Chorchumma ma agit cum hac interpretatione. Et est sex olei de Croco Ceterii de Ofncinarum Cu cuma quod Dioscoridis Cyperum Indicum volunt rece-tiores,lege Matthioli turn aliorum commentarios.
180쪽
Ea mala a medi menta a bivi humanissa de nece sarium, sed veteribus Graecis ignotum, Arabibus nostis perstectum.
Caluuiam. DICITVR autem Caluegiam Arabibus. Etli et omnes Mauritani, ν Serapio lib. simp .cap. a 2.
saluti ei styr te lini EulungCm, aut Galimgemscribat fides eis adhibenda non est, quoniam omnes Arab Caluegiam nuncupant.bi , 'β' vero Galanga duplex altera Misor, odorammorsa ta quie ex Chinarum regione huc nile in Lotaniamrib,habh desertur: eam incola Lauandon appetiat. Altera amari io g or,quae crasitor est priore , ignavior tamenis viribus Lanesiai infirmior Nascitur haec in Iaua, ct incolis Lancuagdicitur. Nos tamen hic in India tram1 Lancuag-ppetamus. PORRO minor duorum palmorum altitudines uticat, folijs Myrti radice nodosa, 'onte nascens. Maior in laua nata binumfere cubitoram ahitudine Galangae hi attollituros in modum cusspidis lancea,radice cra sse,nodost,arundinis modo: fore candido seminifera est Seritur tamen hac maior radice duntaxat ut sin-giber, non emine, licet apud Auctores aliud reperias. si 'ing Jς uertamen O ex emi ne ala Jἱ prouenit in hortis,
tarii, sed exigua quantitate, quanta pidelicet acetarys.
huim gentis a sui medicosus icit.
AV CENNA Serapio exactam huim planta notitiam non habuerEnt. Nam cum eius, ut dixi-
μπη uo ut genera, prior hinen L cilicet, pra feratur dubitanter tamen de eastri Ursnt hincq fa