장음표시 사용
181쪽
166 De Absol. Foren. Iur. Promiss
8.num. I . hoc idem tenet idem D. Marchesan. eadem commis. q. cap. 1. in fi. Atque eo libentius
abstinere debent Domini temporales ab ipsis moratorijs in debitis iuratis, quo ultra praeiudiciu , atque iniuriam, quae irrogatur religioni iurisiurandi, si per eas uni consulunt, stilicet debitori, alteri nempe creditori damnum,& praeiudicium inserunt. Neque aliquid praestat,quod moratoria videtur in aliquo prodesse creditori; quia per eam vallatur suum s 3 creditum noua actione: ' quippe cum moratoria sine fideiustion de soluendo in termino dilationis
concessat dari non debeat. l. vniuersa. C.de precib. Imp.os idem D. Marches . d. commis. q. cap. I. i num. T. Marc.Anto. Cuc. in tract.
6 de morato. praeall. num. 3 3. t Et item quia eam petens censetur approbare debitu siue sentetiam qua cst condemnatus. D. March. ind. loco nu. 21. His enim di si milibus respoderi potest uno ver-s bo, ' quod melius est incumbererat, quam actioni,Bata in L nemo. E. de resti. in integ.
tenuatur creditum,seu ius creditoris r minus enim consequitur, ἱnsti. de actio.g. pluS autem, Veri
qua enim ratione. ' Vnde huiusmodi moratoriae odiosae reputantur , & propterea restringendae evi notat D. Marches. in d. m-
Et pro hac parte negante tenuit Cucc. in allegato tradi. de
morator. num. 62. quae etiam C
firmatur auctoritate Felini in c. constitutus, prae alleg. in ver. auctoritas Papae, in 'licunda eius ampliat. versi. scias tamen i de rescrip. ubi constituit disserentia
inter auctoritatem Papae, & Imperatoris ad inuicem cir o iuramentum: asseritque auctoritatem Principis secularis in re,seu materia ad seipsum non pertinente , seu Ius , ac interesse suum non tansente, non posse cuiquam suppetias aikrre; ut liceat sibi contra suum iuramentum venire et exauctoritate Salic.superius allegati in l. fi. in fi. C. si contra ius,vel viii. id quod sufficienter hactenus fuit deductum,& demonstratum. Quod superest modo, est ut diluatur cotrarium illarum legum, quae pro priori parte affirmativa fuerunt allegatae , & passim allegari solent; scilicet. l.adigere,cumalus adductis supra pro primo fundamento elusilem partis assi mantis . ex quibus desumpta est regula illa vulgata , quod Princeps secularis habet vim Aposto- . lici, idest Papae in remittendo iuramentum . Et similiter respondendum restat ad contrarium. c.
venientes , de iureiur. & regulae vulgatae, quae inde desumitur, &ad Principem secularem extenditur , videlicet quod salua & ex cepta est Principis, seu superioris
auctoritas in iuramento,ut supra. pro tertio eiusdem partis assi mantis fundamento allegabatur. quorum quidem iurium,ac regu- .larum contraria alijs praeponderant, di plus urgent an praesentis articuli disceptatione . Verum nec praedicta iura , nec
regulae ex illis desumptae negocia facessunt parti ipsi negati uae , dc firmatae illius Conclusioni, scilicet Principem secularem non pos .
182쪽
se dilationem , seu moratoriam cocedere in debitis iuratis, eiusque auctoritatem non posse tueri, nec excusare debitorem, quin incidat in periurium non soluendo in termino promisso,& iurato. Neque obstant, inquam, iura praedicta in contrarium adducta, nec regulae ex illis formatae. Et
primo quantum ad leges ii Ias,de quibus in primo sundamulo prioris Partis astimatiuae,euitari potest earum contrarium multipliciter re spondendo.
εο ' quod illarum Decisio parum firma videri potest,eo quia secularibus legibus auctoritas mini me competit de huiusmodi materia ecclesiastica disponendi: tex. inst in c. bene quidem, in can. cuad verum,di in can. si Imperator, dist. νε. Doctores omneS, in C.ecclesia sanctae Mariae,& in c. quae in ecclesiarum , de constit. consulit eleganter Soci. in cons. 77. lib. I. tradit Bartol. in his terminis in I. omnes populi, in quaest. 3. prin. num. 22. in s.ff.de iusti.&iure.
Et ita iIli legi adigere, st.de iu-
repatro.& alijs cum ea pro priori parte affirmativa ubi supra al- Iegatis, respondet D. Restau. Castal. in praeall.tract. de Imperat Te. quaest. I Io. casu a . ubi dicit
quod hodie illae leges non valent, post Fortun. Gargi. Hispanum in libello quem composivit de vitimo fine iuris Canonici,& ciuilis,
Secundo saluando eas leges, &s quae sunt aliae similes annullantes,seu remittentes iuramentum;
ita quod iuris Cancmici auctori- dispositioni nequaquam aduersari, nec subinde ab eo irriatari, sed farcts tectae relinqui de beant in sua dispositione;re On- ιderi potest notanter ex Paulo Castre n. t quod huiusmodi leges lo- εrcum habent quantum ad vires , quas haberet iuramentum de iure ciuili, iuxta auth. sacramenta puberum. C. si aduer.vendit & l. si quis maior. C. de trans. cum
similibus . ' & quantum ad hu- 6siusmodi vires, exaudiendum est illud, quod dicitur, scilicet quod potestas secularis, seu lex ciuilis habet vim Apostolici, idest Papae
in remittedo iuramentum, iuxta Glos. vulgatam in d. l. adiger , in fi. Et hoc respectu atque hac relatione habita, impediri potest iuramenti effectus, nedum per lego generalem, siue impcrialem, ' verum etiam per municipalem.' Et ε ideo dispositio auth. sacramenta puberum praeallegatae, cum sit de iure ciuili,tolli potest per statutum,quod similiter est lus ciuile. l. Omnes populi. ff. de iusti. Λ Ιu.
id quod deducit, firmatque idem Paul. de Castro in illa auth. & in
cons. 3 o . incipit notandum,nu. Σ. Par. a. Secus autem quantum ad vinculum,& vires quas iuramentum habet a iure diuino, & can nico;cui ius ciuile non potest de
lere,nec impedire vinculum iuramenti,& eius vires,& effectus: &ideo quantum ad hoc,pr dictae leges intelliguntur esse correctae, de abrogatae ae iure Canonico; quia inducunt peccatum feeundu Doctores ; N ideo opus esset abii tionem a iuramento habere respectu iuris canonici,nihil opit , Iaute Disitigod by Corale
183쪽
16 8 De Absol. Foren Iur. Promiss
iante remissione iuris ciuilisi ita
notanter consulit Paul. Castren. in allegato cons. 3oy. num. 2.
Tertia afferri potest responsio atque solutio affinis praecedenti, ex qua praedictae leges a iure Canonico similiter remaneant in correctae, ex Ioan.de Imo. in c. cucontingat, sub num. 6.vers. Quid igitur tenendum in hac varietate, de iureiur. videlicet, ' quod praedictae leges procedant, di sustineantur intra limites suae iurisdictionis,& potestatis, hoc est, respectu actus taliter fiendi, vel nonsendi;& sic quoad nullitate actus aliter gesti, vel quoad incursum paenae impositae; ut horum,& simi lium respectu earum dispositio locum habere debeat, iuramento in contrarium non obstante, ceu nihil suffragante: prout exemplificat Imola in loco allegato: Et
quoad ista,& si in ilia, quae sunt ipsus potestatis,& iurisdictionis secularis,procedet praedicta regula illarum legum, quae habet potestatem, seu legem secularem vim Apostolici, idest Papae, habere,ut remittat iuramentum, ut in vulsata illa Glos. in .l.l. adigere: ff. de Iurepatro. non autem ut prohibere possit iuramentum , ne superactu ab ipsa lege prohibito praestetur: & minus ne iuramentum ipsum praestitum valeat,& ne operetur effectus suos quoad vires,&vinculum, quod recepit a iure diuino,& Canonico:& sic ne iurans teneatur ad eius obseruantiam, ex quo ius Canonicum praecipit illud esse obseruanduna; cui lex ciuilis resistere nequit; cum inserior non possit tollere , vel impedire legem superiori se Clem. ne Romani: de elect. c.cum inferiori de maior. & obe. cum similibus. Et haec sunt de mente Imolς in loco citato cuius dicta extollit Feli. in cap. et .sub num. 32.ad fine,
de sponsal. Ex quibus ait haberi verum intellectum ad illam Glocvulgatam in d. l. adigere, in s. E.
de iurepatro. Et secundum hanc declarati . nem Iniolae, remanente salua proinhibitione legis quoad nullitatem actus secundum ipsum, dicendum
esset vinculum iuramenti vim atque effectum suum sortiri respectu personae iurantis ; quia pers na obligata remaneret nihilominus ad obseruantiam; quia scilicet iuramentum in persona imprimeret, non in contractu: ad dicenda infra hac Par. q. I . &ad
ea, quae tradit ROm. in cons. q37. ver.quoad secundum, mim. r. .
Et sic iuxta has quoque Castrensis, & Imolae responsiones, siue declarationes praedictae leges nihil potestati seculari suffraga tur inmoratorijs in debitis iura tis concedendis,utque habilitare
valeant debitores, ut venire possint contra iuramentum, non soluendo in termino conuento , &iuratos & firma remanet consequenter posterior firmata opinio negativa. Caeterum quantum ad ipsam Ιmole declarationem,seu soluti nem ulterius est aduertendum , ' quoniam immo, nequc etiam ircspectu nullitatis actus remanet εο
de sustinetur prohibitio, seu dispositio legis propter iuramentum quippe quod sustinet, & validae actum,ut post Card. Fed. de se n.
184쪽
Andr. per eum citatos concludit Abb. in c.cum contingat, sub nu. 8.de iureiur. de dicit hanc esse comunem opinionem. Sed neque in praedicto alio exemplo, de Pina stilicet incurreda sustinetur prΟ-hibitio legis, quia etiam in hoc
resistit iuramentum, ne legis Pr hibitio locum habeat, ut deducitur inspar. .casu D. in subampliatione primae ampliat. num. 7. Et sic nullo respectu videtur esse locus praedictae regulae , quod lex secularis remittat iuramentum,& quod in hoc habeat vim apostolici: quia imo non tenet, nec valet lex, ut est dictum, & in terminis expresse tradit Bar. supra al- Ieg. in I. omnes populi,in quaest. 3. Prin. nu. 22.in f .ubi expresse dicit quod non valent leges, quae vo- . - lunt impedire iuramentum ne liget contra a se disposita: & exemplificat in illis legibus de alienatione rei dotalis, &de pacto facto a filia de non succedendo; statuentibus alienationem, S pactu
non valere , & nolentibus ea iuramento confirmari. nam istς lege S, inquit Barto. non valente id quod iure canonico cautum est, ut in C. cum contingat,de iureiur.
ο7 uis , de pact.eo. lib. 6. ' Ego autem de hac re disputationem habeo longiorem infra super t. non dubium . C. de legi. pro illius I. intellectu: ubi per plures chartas nouo neruoseq. ostenditur, quae fit legis mens in hoc articulo, scilicet quo ad iuramentum adiectui actui a lege vetito. Verumtamen quoniam immo etiam in casibus reperitur potestas secularis resistere posse iuramento, ne ullo modo obtineat, &obseruetur; & habilitare iurante ab eius obseruatia, iux.d.GI. uig. ia prςalle g. l. adigere: ut infra patebit:vnde videri poster praedicte
solutiones, seu declarationes Ca- stren.& 1 molae minus sufficietes . Idcirco, ut nullus scrupulus in mente remaneat, & firmius cI
riu'. ostendatur quo pacto prς- dicta leges superiori affirmati ulparti nequaquam suss agantur; utque materia ista de potestate quam ius ciuile, seu Principem secularem habere dictitant in i
ramento,patentissima reddatur; arta proferenda est responsio, atque declaratio ex mente Barioli superius allegati in l.omnes populi, in quaest. I. prin.fide iust. & tu. nu. 11. ubi Bar. definie illum articulum, an Imperator,
vel populus statuere, ac se impedire possit de his quae disposita
sunt iure diuino. Qua in re , squantum attinet ad propositum& casum nostrum, scilicet quo ad materiam, seu rem spiritualem in qua sumus, scilicet iniuramento de quo agimus ; haec in effectu ex mente,& ex dictis Barioli fieri debet distinctio , videlicet ' s 2
aut lex,seu Princeps secularis directo, & principaliter super iuramento, seu re spirituali statuere vult: &de tali re lex ciuilis non valet indistincte. c. Ecclesia
sanctae Mariae, de consti. & ibi per Doct. facit . C. de Epis & cleri.
auth. clericus, in fine,&auth. statuimus, & per ea iura tradit ipse Bart. ubi suprad.nu. 22.ver. Vnde
tu distinsue, in primo membro distinctionis ipsius: bonus rex. in C. imperium,& in c. quoniam, in ii.
185쪽
dist. Io. Aut non disponit directodi principali ter superiuramento, sed indirecte, & in consequentia, quia statuit super materia sua principaliter, & secundario superiuramento: ' Et tunc aut causa legis non tendit ad excludendum peccatum; & similiter non valet lex volens derogare iuri diuino in remittendo iuramentum. Exe-plnm de iure ipso imperiati; Alienatio rei dotalis non valet in quibus al. in pri. cum concor.ibi
not. nec cofirmatur per iuramentum secundum Bart. per t. non
dubium . C. de legib. cuius causa est fauor dotis, i. I .in prin.82 sol. mat. Item pactum factum a filia
ne succedat,non valet, nec confimmatur iuramento secundum eun-- dem Bart. per d. l. non dubium et ratio quia pactum est de futura successione, ut C.de colla. l. pactucum ibi not. istae leges non valent propter iuram. in contrarium appositum : & ea est ratio , quia propter tales causas non excluditur peccatum; cum propter eas non sit licitum deierare, ut extra de iureiur. c. cnm contingat, &eo.tit. in s.c.licet mul.Sc de pact. eo. lib. s. c. quamuis . Et haec est
notabilis Theorica Barioli, ubi supra citati sub L num. 22. in VIt. mebro suae distinctionis, ver. Aut causa legis: quam confirma, & exorna ex dictis Abbatis in L c. cii
contingat , col. 3. nu. q. ver.Nunc
attingendo Glos. Sed quantum ad exempla proposita dictarum Iesum de alienatione iunci dotalis , & de pacto de non succedendo,sorte considerari posset nullam esse discrepa tiam inter ius cano.& civ. stante iuramento. nam lex resistit dictet alienationi, & pacto absque iuramelo; & nulli bi reperitur quod nolit ea sustineri cum iuramento: prout bene facit in casibus , ubi non vult iuram. suffragari: ut in exemplis illarum legum sup. in
primo fundamento alfirmat. parritis allegatarum . Nam quantum ad i. non dubium, quam pro hoc Bart. allegat, non videtur vetare
iuram. in casibus dictarum legum de alienatione,& pacto praedictis& similibus; in quibus scilicet iustram. prqiudicat fauori,& utilitati priuatae,non autem aduersatur legi habenti perpetuam , di invariabilem causam prohibitionis: ad latius dicenda infra in declaratione d. l. non dubium: Et ex his consirmatur magis haec distinctio.' Aut causa legis tendit ad encludendum peccatum: di tunc Valet lex,uel statutum derogans iuri diuino; & sic potestas secularis hoc casu statuendo obsistere
poterit iuramento , ne operetur
circa a se disposita.Et ideo insere
Bartol. in loco citato,nu. 1 F. ver.
Item si statutum diceret, quod silex, vel statutum diceret, quod contractus minoris non valeat etiam si fuerit iuratus, nisi inte uenerit consensus duorum Cosanguineorum , vel alia similis Blenitas;huiusmodi lex,uel statutum ita simpliciter disponens non valet, nec impedire potest effectum iuramenti: quia non apparet ca se ob quam velit obviare pecca
186쪽
, rei statutum; quia si dolus inest,
non valet contractus, nec iuramentum: sed quia p*sumitur dolus per legem,seu statutum;potest
iuramentum merito sine Paena contemni: d. . cum contingat, de iureiur.& c. licet mul. eo. in ε. &C. quamuis, de paci. eo. lib. apparet enim causa legis , quae venit ad excludendum peccatum,nem
pe dolum i ita Bartol. in eodem loco,subdens sic se iam vidisse i dicari. Et his distinctio est notanda squia est magistratis in hac mat ria r nam habetur ex ea persectior, & clarior dcuctrina,& inte ligentia, quam ex praemissis declarationibus,& alijs,quae afferri possent cirea hunc articulum de potestate Principis secularis,seu i Pa his ciuilis circa iuramentum,' de quando, & quomodo procedat vulgatum illud dictum, quod lex, vel Princeps secularis habet vim Apostolici,idest Papae, ut possit remittere iuramentum : quod eliciunt ex l. adigere sepius 'allegata , fi de iurepatro. & alijs citatis supra in primo fundamento
Partis assirmantis, ver. Αssim tiuam partem e & quae Ieges v Ieant, & quando disponentes diiuramento, ita ut allegari mereantur, & quae, & quando nolia. quam distinctionem , & declarationem per omnia approbat R ina. in cons. 437. superius alleg.
num. Io. Ver. nec refragatur: cu
ius verba in pluribus Codicibus mendam habent, & correction
73 ' Et secundum hanc quoquo distinctionem , di declarationem omnes illae praedictae leges sustinentur in sua dispositione, etiam
quoad remittendam obseruantia 'iuramentimeque tamen plus quicquam superiori affrm. parti opitulantur; quoniam in singulis earum ust ratio siue causa urgens,&iusta,ob quam iuramentum non sit obseruandum . nam omnes illε
leges siue obuiae fiunt peccato, &turpi alicui facto,ne fieri habear; siue alia iusta causa iure resistunt iuramento ; nempe quia illud honeste , & licite obseruari nequit. id quod palam est in I. adigere, quς prior fuit citata: ff. de iuro patro. ' Quid enim execrabilius et est,& magis iuri contrarium, qua adigere quempiam,seu masculum seu seminam ne nubat l cum id 73 uniuerso iuri aduersetur. ' contii γε gium namque ab omni iure scilicet diuino, naturali, Gentium . Ciuili, S Canonico introductio nem atque approbatione habete ut est Glos. pulchra de hoc insti.
de iure naturi in prin.in Ver.matrimonium: ubi etiam Por. super ea, sub num. 3. ver. Circa secundum: & est ad eo honestum,& utile matrimonium, ' ut humano ge 77neri videatur immortalitate artificiose introducere; quippe ex
filiorum procreatione renouatae genera manent, & humana soboles renouatur: ut notanter dicit
Imperator in auth. de nuptijs, in prstatione circa princ. ad hocl. I. E. I.mat. ' ideo grauiter pec γε cat, qui illud impedire satagit; quia principium,& fundamentum humani generis quantum in se est tolliti de hoc est Glos in praefatione pr dictae auth. de nupt non longe ab initio, in ver. ampliori. Item quia consequenter Rem-Υ x publi- 'Diuili od by Corale
187쪽
publicam laedit, & damnificat, Φ Item cum sit contra publica δευ i cuius stilicet interest, cuiqueis immo necessarium est Iiberis ciuitatem repleri,ut dicitur in alte 8O gata. l. I. in s. U. l. mair. ' &plus cam laedit in hoc, qua β eius 8 I bona, seu pecunias diriperet: ' cudicat lex se malle ampliari imperium hominum adiectione,quam pecuniarum copia: ut in l. fin. g. sed & diuus. T de bon. damnat. 8 a ' Vnde iure ciuili ex constitutione diuorum Seueri, & Antonini cautuni est, ut qui liberos quos in potestatoe habunt iniuria prohibuerint uxorem ducere,vel numbere,vel qui dotem dare non Volunt,per iudicem cogantur in matrimoniti eos collocare , & dota-r , ut legitur in l. qui liberos. E. 8 3 de ritu nupt.' Quinimmo tenetur Pater pro filijs,& filiabus, ut nubant conditionem quaerere, quod si non tacit,ex hoc solo prohibe
re censetur, ut in eadem lege cauetur in fine. Ex quo Clos. ibi notat, ' quod malum tacere videtur, qui non studet ad bonum. Ergo iure quidem merito iuramentum, de quo in illa. l. adigere, is vcnit remittendum; ' quia immo
non valet, nec tenet de se, nee est obligatorium; cum sit contra honos mores naturales: insti. de iure natur. in prin. & in auth. donup. in praela. in prin. praeallegatis,cum utrobiq; notatis , iuncto c. non est obligatorium , de reg. iur. in s. Notat Abb. in C. eum contingat,mb num. s. in vers unde formalius; de iureiur. simili iuramentum est, quod Imperator xemittit. C.de nupt. in auth. quod cis e N in corpore unde sumitur in auth- scenicas. a. u. F. utilitatem directo , & principali ter; ut in praealleg. l. I.Esol .mat.
est obseruadum in tantum,ut ab lutio non sit necessaria,sed propria auctoritate iurans potest c
trauenire: ut not. Abb. in C. cum contingat, num. 12. in casu octauo,de iureiur.' quoniam de iure 2 Canonico similiter huiusinodi i rametatum non est obligatorium, ut in c. si diligenti,de λro comp. notat Abb. in loco proxime cita
io,ver. Quandoque lex iundatur. Paul. de Castro Cons. 3 6. circa '. bona,num. 6. lib. I. distati insu
Et ob hanc eandem rationem' in I.fi. E. ad muni.& de inco. se- 21 cundo loco allegata,recte iurisi . - drandi gratiam Imperatores Antoninus , & Verus iacere potuerunt ei, qui iurauerat se Decurionum ordini non interfuturi quoniam agebatur de utilitate,& interesse publico, quod ille ussct inciter Decuriones : merito,& e. yeni proxime dicta di & ita respondet,
& decIarat Deci . in c.constituitisse sub num. ry. ver. Et in lege. extra
de rescrip. & de hoc est Glas in . l. r. sy. huius studii,ver. eris.ε de iusti. ' Quod enim pro communi iure, sen pro publica utilitate,&lauore statutum , & introductum est, priuatorum pactis, & renunciationibus remitti non potest; etiam quod in consequentiam coneernat tauorem priuatum: d. c. si diligenti,& ibi not. Abb. in pluribus notab. Fi iuramentrem spariter adiectum est nullum , lenon obligatorium ' & huius ra- sotio Diuitiam by Corale
188쪽
tio , quare scilicet iuramentum contra iuς publicum, xv legem in fauorem publicum editam non ligat iurantem est ea , quia tur mentumcinon ligat ad illici ta: cap. quanto, de iureiur. cum simi l. deveniens contra huiusnodi legem
ita dicit Ab . in d .c. si diligenti, in
6.notab. quod ultimum latius declarat in d. c. cum continga tria. 6. per tot. de iureiur. de hoc etiapulcre Paul. de castro cons. Ium Cum tempore, sub num. a. in prin. ver. nam fundam. lib. . 1 . Eddice
tur insetius in declaratione ad hnon dubium. C. de lcgib.: ubi spe cialius declarabitur quς - dica,tur principaliter condita ob vitilitatem publicam . . I Ji Praeterea alia ratione illud imram Cntum non tenet, nec est obligatorium , nempe quia est tems rarium, di ea specie temeritatis, secundum quam iuranientum di citur vergere in peiorem exitum, di non est obligatorium ; asi lata tradita sis pra. in. Σ part C. Mua st. . Iub primo mcbro,in. ructaida eius extensionea vers. in priorem exi,
tum,num. 2. Cum tribus sequenti
bus,& inspar. q. casu ε. in secumda specie temeritatri, scilicet deis temeritate ex audacia, in tertio,& quinto capite terti; modi, nu.
paciscar. Ede pact. prouidet publicae utilitati directo di primi paliter, irritando solum passitum ,
& iuramentum que .sunt Contra publicam utilitatem, quaeque da Lum,& laesionem publicam contianent principalitem, prout i Aapc tissime inauid imo exprimicli tera illius contextus, ibi, in veri labeo autem distinguit, & paulo inserius , ibi, quae non ad publicam Issionem, &c. Ideo iure remitti , ac irritari debuit, ad dicta paulo superius in vers. Item cum sit contra publicam, cum sequenti. nam huiusnodi iuramentum, quod praestatur cotra ius editum in fauorem. publicum principaliter , est illicitum: & ideo immode se irritum est , & non tenet; id quod a iure quoque canonico demum comprobatum est;vt in d. c. si diligenti, & ibi id not. Ab. in .
sta. ' Nam tutamentum non li- 9 gat ad illicita, in e .quanto, de iureiur. cum similibus, 'ει venire 9 3 contra ta Iem legem illicitum est,& peccatum , ut in c. a. de malo.& obe. & probatur Rom. I 3. me-xito,&c. & ita ratiocinatur Abb. proxime citatus in d. notab. 6. - Quo vero ad i. si quis inqui- 9 linos s.ficis de Ieg. I. littera ipsa exprimit, quod ex causa excludedi peccatum promulgata est: vetat nam q. ne quid fieri debeat ex Testatoris praecepto , quod contra ius est, vel contra bonos m res , vel quod turpe sit alioqui emerito iuramentum pristitum νde tali re, utpote issici turn,veni v remittendum: immo de se non est obligatorium: prout tuq ea nonicum comprobatae, ut in escap. non est obligatorium Ie re g. iuris in s. R in c. quanto, de iuresuris cum similibus, & multo ante iure quoque diuino extitit reprobata iuxta illud Hierem. N iura ne uiuit Dominus in veritate, id cio, S iustitia , ut in cari iti tur hun
189쪽
1 4 De Absol. Foren. Iur. Promis
. bunt, 12.q. .& ad late explicata supra in quarto praeludio.' Similiter in I. quae sub condiatione, is de conditionibus insti tutio. causa patentissima est quae excludit peccatum : quippe lex illa diuino impulsu ad religione
iurisiurandi farctam tectam conseruandam, quod fieri debere iure diuino cautum est , ut late explicatur in c. & si Christus,de iureiur. ac item ad superstitionem ab eo propulsandam lata fuit; qua similiter iuri diuino in iuramen ' to exosam esse in eodem cap. & si Christus, videre est. Atque eo p . tissimum respicit mens, S causa illius legis , scilicet ut claudatur via periuriJs,ut ex ea patet. Hoc autem iure diuino prius, demum iurecanonico cautum fuit: ut de viroque habetur in c. debitores , S latius in d.c.&si Christus,& in c. si vero,& in c. verum, de iuretur. Ob hanc enim causam potis simum ea lege iurisiurandi conditio adiccta remittitur , ne Hqγ-di , vel Legatario via , &occasio prebeatur veniendi de lacili postmodum contra iuramentum .
Sed quoniam hac ratione attenta videbatur obijci recte posse quod ergo non ellet licitum tur re de futuro , & consequenter, quod omne iuramentum de futuro prestitum foret remittendum; cum in omni iuramento de futuro inesse possit periculu deierandi ; quod est contra multa iura
cum ciuilia,tum canonica: ut tria. l. I. C. si adue. vendit. & in I. si
quis maior. C. de transia. & in l. praesenti. s. sane, C. de his qui ad Eccles.confv. & in auth. iusiuran. quod praesta. per totum ubi praestatur iuramentum de suturo, &in auth. sacramenta puberum d. tit.C.s aduer. vendi. ubi quod iuramenta de futuro inuiolabiliter sunt obseruada:& de iure canonio eo patet id toto tit.extra de iure.& eo. tit. in s. Idcirco in hoc puncto ' An, & quando reprobetur 96
iuramentum de futuro, Bart. tria d.l. quae sub conditione, nu. r.veri extra Gl. tradit notabilem the rieam ex Pet.Cy.8e Gulie. ut per eum citatis, videlicet quod iuramentum quod est de suturo, & super eo,quod est voluntas, idest liberum arbitrium, non debet interponi:& ita intelligitur d.l.quq sub conditione: quia impIere Conditionem est voluntatis, non nevcessitatis . I. si quis sub conditione,ffsi quis omisca. testa. etenim quis auiditate lucrandi relictum sub conditione facile iurabit soeam adimpleturum, quam postea facile non adimplere contingericum sit voluntatis, ut est dictumi& sic praebetur materia deiera di & ita dicit Bart. intelligenda est os in I. ne in arbitris. C de arbitr. sed est in Auth. decernit, in illa lege inserta, in ver. sacra menti, & similiter ita intelligenda erit alia Glos ind. l. quae sub
conditione, in ver. interuenit, &alia in t .si cum patruo. C. Commviri. iudi. dum loquuntui de iu
Sed si iurametum praestatur super eis,quod est necessitatis, licet sit de futuro; tunc est secus: quia potest interponi,& est obseruandum, ut in iuribus pro contrario allegatis; ' nam contractus licet Pra principio dicantur esse voluntatis ; postea fiunt necessitatis: &
190쪽
ieontrahentes eoguntur manere promissis l. in comodato.=. sicut, ubi Bart. ff. commo.
3 f Ad. l. 6. E qui satis.cog breuior faciliorque est responsio:
Nam in ea lege non tantum fit remissio iuramenti, quantum declaratio quando iuramentum noliget,& iurans ab eius obseruantia excuserur, videlicet quando iusta causa interuenit, ut illud nostruet: non dico, quod hoc lex
99 ciuilis statuat, vel inducat: ' sed talis est natura iuramenti ; nam ιω ' & hoc idem est in quacumquere , & ex quacumque causa quis tenetur,ut scilicet ex causa excusetur, de non teneatur,ut in c. beatus , & can. faciat homo. Σχ.q. 2.& speciatim in iuramento patet
eadem cau. q. . in c. 1.3. . I .6. dc sere per totam. & in c. querela, in c. breui,& in c. quemadmodu, cum notatis, de iureiur. Inno. in . d. c. quemadmodum,num. I.& la
te notat Host. in sum. eo. it. 3. quot sunt species, per tot. ad idec. 3.& c. venientes.vbi bonus tex. de iureiur. & c. constitutus , de rescrip. cum utrobiquet notatis a doctoribus cum multis simit. Et declaratio ergo legis est facti,no iuris : namque notissima est huiusmodi iuramenti natura atque proprietaS.isi i Ad. l.finae.de non nume. pe-eu. duplex accommodari potest responsio: Vel ut ad proximam seperiorem legem fuit responsum quod scilicet ea lex non tantum remittit obseritantiam iuramenti , quantum declarat potius iuramentum de restituendo pecuniam non excludere exceptione; non numeratae pecuniae: non quia id velit, & indueat lex,quia sciliacet ipsa tollat, seu impediat vim.& virtutem iuramenti in hoc,' sed immo,quia ea est natura i Io1
ramenti, ut eam eXceptionem ex
cludere,& impedire non debeat, hanc iuramenti naturam lex ipsa refert, & declarat.' Enimuero natura atque pro I.3prietas iuramenti ea est, ut cum interponitur ratione pacti,seu fidei , seu promissionis seruandae, non aliter iuratorem constringe re intelligatur,quam si exaduer se sibi fides , seu promissio seruetur : de hoc est tex. in cap. 3. in secundo respon. & ibi not. Inno. de iureiur. 't 3 Porro autem huiusmodi natu ram iuramentum non ab ipsa lege ciuili, sed a naturae lege sorti tum est : ' rationi enim naturali IoΦ conuenit,si tu fidem tibi a me seruari postulas,eandem mihi tu seruare debeas u nam frustra sibi fi dem quis postulat ab co seruari, cui fidem a se praesitam seruareis recusat: ut in regula frustra, de reg. iur. in 6. ' Quae regula ab eo Iosnatum p cepto deducta est, quo
iubemur, ut quodcunque volumus ut faciant nobis homines, eadem & nos: &c. Me contra sui habetur Tob. . & Matth. 7.
Immo ab ipso Deo,qui natum omniumque iurium est auctor, huiusmodi natura atque proprietas iuramento tributa est, scilicet ve eum hac conditione intelli satur, si tu mihi promissa pmstiteris . hanc enim rationem Deus Samueli reddidit quare Saulem a Regno proiecerit; quia scilicet ille a se adimplenda n5 adimpleuit, ut in lib. Samuel.seu I.Reg.cap. I s.lit. C. ibi Diqitired by Gooste