장음표시 사용
201쪽
causam annexam habeat; per e pressam , & specialem renunciationem huic fauori renunciari posse. l. I. ubi Roma. speciatim, is si quis in ius voc. & notat D.
Petr. Pech. in suo tracta de iure aisist.cap. 9.num. a. Doctor. in l. ius publicum , is de pacta Alcia. in I. Pen. num. 3 3. & ibi etiam alij. C. e O. Bar. in l.uniuersi, num. 2. C.deIegatio.lib. Io. praesertim cum legem ipsam ciuilem,seu secularem non lateat iurisiuirandi Virtus,&Religio,ut ex infra dicendis Constabit . Tunc enitri in talibus lex dicere potest illud vulgutums . 1 , ' Qui non vult benedictionem elongabitur ab. eo: quod in simili adducit Ab. in quaest. a. praeallese
sub nulla. ra. circa medium , Uer. di sic aperte . Et ad horum confirmationem adde alia dicenda infra Par. . casu I 2. per tot. maxime in versi. εο quamuis Gemi. . . Cum seq. ubi ostenditur idem esse etiam quod fauor respiciat fra , gilitatem personae renunciantis.
Item ad haec facit, ' quod per
consuetudinem particularem, licet renunciari, seu derogari non posti l legi conseruanti publicam utilitatem principaliter; tamen bene renunciari,seu derogari potest saltem specialiter legi generali construanti ius,& utilitatem priuatam principaliter: ut not. inj.de quibus, & ibi praesertim per Bar. num. I. prope s. ff. de legib. Et ista, licet noua alicui videri
possint , ex meo tamen cerebro
non sunt deducta, sed ultra praedietas rationes, & auctoritates iurium,S doctoruin nituntur etiam auctoritate Placen. magni,& antiqui Glossatoris in l. pactum dotali,praeall. C.de colla.ubi ea tenet. nam questio quς ibi excitata fuit, utrum scilicet sustineretur illud pactum si ei adiectum foret iura- metrium, intelligenda est secundulcges ; di secundum illas Plac. ibi
tenuit afficinatiua: nam secundu Canones quaestioni non fuistet locus ; quia de iure Can. reS apertissima extitisset, per regulam eo iure indubitatam, & vulgatam , quod seruandum est iuramentu, quod non vergit in interi tum salutis aeternae: in qua fundata est decretalis. cap.quamuis. de pactis in s. prout hunc Placent. intellectum restri Glos in I. a. post medium Glos. mag. ibi, Item quid si iuraui. C.quod me: ca Et eiusdem sententiae, quod scilicet saltem per iuramentum lex cessare velit in talibus suam prohibitionem, fuit quoque Ioan. And.supra alleg. in addi. ad Spec tit de instrum. edit. A. I . in fi. in addi.
auth. facramenta. C. si aduer vendi.
Fortu. Gargi Doctor Hispanus in suo libello de vitiino fine utrius que iuris in princ. nisus est ostendere, quod omnis lesis prohibitio sundata est principaliter in fauore,& utilitate publicauecundario vero in priuata : per quod consequenter destrui videtur tu Glos. praeallegata in I. I. g. huius studi),ff. de iust.& M.tum praedicta iuxta illam firmata de lege prohibente ob fauorem priuatum principaliter,ut et rcnunciari posiit, nec in talibus obsistere velleia, aut posse lesis prohibitionem obseruantiae iuramenti. Namque. huius-Disiti co by Gorale
202쪽
huiusmodi dissensio inter Fortu.& Glos praedictam, praedictaque
supra ex ea deducta , &firmata conciliatur secundum Nau. P
allegatum in Coment. de finibus
λεε ' intelligendo quod dicit Glos.
legem esse ad fauorem, & utilitatem priuatam principaliter,scilicet attento fine secundum ordine exequutionis , & non secundum ordinem intentionis : Fort. vero e contra intelligit de fine iuxta I I ordinem intent.onis. ' & sectin- dum hune finem intelligitur omnis lex condita else ob utilitatem publicam . Verum hoc nihil praea 6 dictis obstat;l quia sufficit, ut utilitas priuata sit finis primus &principalis legis secundum ordinem exequutionis , ut locum habeant praedicta; licet alioqui omnis lex dicatur esse condita principalius ob utilitatem publicam, attento fine secundum ordinem intutionis,ut est dictum: sat enim est, quod utilitas publica non sit uterque finis legis; iuxta Nauar. proxime citatum, qui per haec videtur consentire praedictis. Et secundum hanc finium praedictorudistinctione , de considerationem conciliari item possunt praedicta,& Glos praealleg. cum Archi. tu
commv. in Cap. erit autem lex.
dist. . secundum Nau. ubi supra . I T 'Et conspicua porro est differetis ratio quare debuerit ac potuerit,ipse.l. non dubiu prohibere iuramentii ad ijciendu actui a lege vetito ex causa tu edi iuris publici , publicaeque causae , & utilitatis principaliteri non autem ubi pro
uibitio legis,&nullitas actus sunt causa tuendi iuris priuati,scu priuetae causae, & utilitatis principaliter;nempe quia quemadmodum obseruentia iuramenti in primo casu obviat fini a lese principaliter intento; sic obviat eidem fini transgressio iuramenti in secundo. t Finis enim legis est ordina- I stio, ac conseruatio ciuilis societatis, seu amicitiae ad beate vive- dum in republica, iuxta Arist. r.
Et hi.& ad ins dicenda : huic fini
impedimento esset iuramentum, si illud deberet obseruari, ac praeualere contra legem in primo casu, ut est manifestum : perturbaretur enim status reipub. ac dic solueretur societas , seu amicitia
ipsa ciuilis, si homines praetextu iuramenti, id quod pro communi bono, ac publici iuris conseruatione a lege inductum est, pro suo libitu tollerent; & sic destrueretur finis legis, qui est bonum ipsum coinune, & utilitas publica , qua nititur ciuilis societatiς ordinatio,& conseruatio. Ita e Contra eidem huic suo fini lex ex se metipsa obuiam fieret, si per sua prohibitionem ob priuatum pecuniarium commodum retrahere vellet homines ab obseruantia iuramenti, quod licite alioqui praestari, & obseruari potethi sic
namque malum graue faceret inrcpub. & rem in ea induceret valde perniciosam exemplo; quia instrueret, immo cogeret homines pro re familiari ac priuata
causa , nedum sibi ipsis, sed Deo
fidem fallere: cum iurame tum stad Deum principaliter spectct,&dirigatur , ut alias est dictum, &inf. dicetur: & sic induceret eos ad denegandum subinde Deo cultum, & venerationem,quo illi per
203쪽
18 8 De Absol. Foren . Iur. Promisi.
iuramentum exhibetur: ac insuper instrueret eos ad cotemptum religionis, quae iuramento inest ;vt inferius ostendetur. Quae omnia sunt contra finem legis ; tum quia sic dissolueretur, non conseruaretur ciuilis ipsa societas , &amicitia, nec beate in Repub. via Neretur: l um quia solus ipse Religionis desectus, ac contemptu Shuic sini praecipue aduersatur: r 9 l cum ipsismet Ethnicis compem tum fuerit diuinum cultum,& religionem ad bene beateque viu dum in republica cum primis esse necessariam, ut ex Arist. inferius
Neque obijciat quis, quod prohibitio ergo legis fuit vana , &inutilis; quia respondetur, quod
munus legislatoris fuit, quantum in se erat, priuatorum iuri,& utilitati prospicere, & huic muneri per sua in prohibitionem satisfecit. praeterea illa non fuit inutilis ; tum quia volenti ea uti illa usui esse potest; tum quia ea stante, fauor,& utilitas per eam inducta seu facilius conseruabitur, seu dissicilius saltem ei dcrogabitur. At si ante iuramento, lex virtuti eius resistere noIuit, S: nequiuit; tum quia regula iuris habet, ut
iuri pro se introducto quis possit
renunciare, ut est dictu; tum quia si par in parem non habet imperium l .nam di magistratus. ff. de urbi. cum simil. multo minus inserior insuperiorcm.cap. cum inferior. M ma. di obe. cap. inferior.' 2 i. dis .cum simil. tum ne IE qu tur absurdum, monstruosum, di de
iure impotii bile , videlicet ut eadem mellex suo fini aduersari xx-lit, iuxta mox dicta.
Addo ut illustriora fiant prςdicta circa intellectum d. l. non dubium noue deducta , & nullus scrupulus remaneat, ' quod dum I Ioea lex reijcit iuramentum adiectum actui contra Iesem eum interdicentem gesto , i ntelligit so- ilum de iuramcnto fouente actum
contra ius , idest contra id quod fas, seu iustum, & honestum est;
iuxta ipsius iuris praecepta , ut initi. de ius i. & tu. iuris praecepta,& prout ponitur dis . . cama. Non autem ubicumque con- Itrahitur de re familiari atque priuata ipsorum contrahentium,
di sic absque laesione iuris publici . principaliter, atque item bonor
morum naturalium. Addo inqua hunc illius legis intellectum conspicuum fieri ex eo, ' quod in il- i s Ilius legis initio Imperatores illius legis auctores contrahent sebus contra leges minantur pς naslegibus eisdem insertas : ex hoc namque clarum est non posse d. l. intelligi de contrahentibus contra legem fundatam in fauor
priuato principaliter quia hu- 1 1xiusmodi legi penae impositio non
conuenit; 'cum contrahere su- issper tali materia contra legem 3, lex non reputet it Iicitum, & culpabile: ut ex l. I f. inde quςritur, fide no. Ope. nun .ex l. iuris gentius. si paciscar, de pact. & ex l. si
nuS-β. pacta quae turpem e Ceo.& ex Abb. in eap. cum Contingat,num. 6. ver. Ego in hac materia, de iureiur. & In quaest.2. num. Id. non Ionge a princ. ver. nec etiam placet.& ex Paulo Castr. cos. Isto. num. 1. Iib. I. demonstratum est
supra. in ver. & insuper quod, dcver. Enimuero: di ad alia dicta
204쪽
ibi in seq. ver.& haec omnia.Ergo hem actus paenam habentium non couenit paena. I sancimus, in exempla videre est in I. iubemus. princ.C. de paen. cum vulgaribus C. de sacros.Eccl.& in l. senatus.
I simil. ' Et patet ex definitionO ff.de contrahen. empl. cum simia Iegis paenalis tradita ab Fra. Al- libus. ωn. a Castro.in tract.de lege pae- Et ad hoc facit, quia ' licet vo II
na.lib. I .cap.I. versus fi. cabulum reperiatur habere dupli Et caue ne erres cum aliis qui- cem significationem, etiam probustam, existimans eam legem, priam, secundum magis proprii pro pena intelligere annullatio, sensum accipitur. C. R ulphuS,nem actus; nam omista pro nunc de rescript. quem tex. allegat, dc 33 illa disceptatione, ' An actusa, dicit notab. esse pro hoc Deci. ianullatio siue nullitas dicatur pae- Rubri. de proba. num. I 8. pinna,de qua Bal. & alii in d. l.noria Mathecin notab.s . ibi per eum dubium. Bar. in l. praetor ait.A. I. citatum, & facit regula commu- ff. de nΟ. Op.nun.& ibi late Alex. nis, ' q, verba in potiori signi- I32 in addi. ad eum.Bal.item & Paul. ficatu intelliguntur.l. I.si qui in de Castr. in l. nemo martyres. C. perpetuum : ff. si ager vecti. Vel de sacros. Eccl. Fel. qui plures emphi. pet.& per Deci.in d.loco alios hanc rem tractantes colli- proxime citato. git,in cap. a.vbi etiam Abb.de al. Sed omissis remotioribus OcyGde testi. Canonistae in cap. gn sime re perstringendo,dico, quod scentes , ubi praesertim Dec. s concedimus actus annuIlatione costi. N in o super litteris de re- paenam vocari, & dictam l. no scrip. Alex. & Ias. in l. turpia .r dubium pro paena legibus inserta is deleg. I. in qua communiter annullationem actus intelligere; concluditur, quod simplex annul- vel ex hoc ipso fit clarior , certatio actus non dicatur proprie tiorque praedictus eius intelle-pania , ut testes sunt Baldus, ctus. ' nam ut annullatio actus Iss& Felinus ubi supra citati: dicatur rina, id verum est secun- Certum est, quod etiam si da- dum omnes tuc solum, ubi indu- Τε remns paenam dici, ' tamen est, citur ratione doli, vel culpae; vi& dicitur paena intrinseca siue ta- quia inducitur in odium contra cita, ut colligitur ex Bar. in d. l. facientis propter deIictum , Ut
praetor. d. s. I. ver. item nota ex concludit Bal. in cap. super liti hac. I t hoc ibi expresse not. Alex. ris, num .i3. de restri. idem Bal. in addi. Ergo non possumus do in d l. non dubium. Sequitur Ab. tali paena intelligere d. l. non du- in cap. cognoscentes, praeallegiabium ; quia dicit paenas legibus super Glos dispendijs.num. F. tria
insertas, & sc aperte loquitur fi. de consti. Petr. de Anch. in e. de legibus habentibus paenas ex- I.illo tit Alex. in I. turpia,num. a. trinsecas , idest ultra annullatio- veri Bal. in lege non dub. donem actus adiectas;adea,quae tra leg. . ubi id speciatim admonet, dit Bar. proxime citatus : prout stilicet non sufficere,quod sit it
similium legum ultra annullatio- ducta in odium contrasaeientis
205쪽
1 ο o De Absel. Foren . Iur. Promiss
ad hoe ut dicatur paena:sed requiritur ulterius , quod sit induci in odium ratione alicuius culpae, seu delicti: sequitur Dec. in d. c. cognoscentes, in prima lectura , super d. Glos. in ver. dispendi js,num. I .cum duobus seque n.&in secunda Iect. num. 3 o. probatur in cap. decet domum , de immuni. Eccl. lib. s. cum sua Glos. in ver. processus: quae intelligit nulli ta-tem,de qua ibi, esse paenam,&paenalem illam decretalem propter Peccatum. Ad idem bonus tex. in Cap. se per literis, praealle g. ibi in suae peruersitatis paenam :&C.
ubi est cui des causa peccati, idest malitia , & falsitas . Ad idem l . turpia praealle g. in princ. de leg. r. vbi in odiu testatoris fit annullatio propter delictum, idest propter distumationem legatarij . Ad idem i. senatus. E de contrah. empl. ubi imiliter annullatio dicitur paena respectu venditoris, di inducitur propter Olictum ;nempe quia ea venditio est illi- 'cita propter deformitatem ciuitatis , di sic in laesionem iuris publici, seu publicae utilitatis. Idem bene probatur in cap. si religiosus, de elect. in s. ibi, in Paenam praesumptionis illius : ubi annullatio electionis est propter delictum, idest praesumptionis, &inobedientiae erga muni praelatu . Et idem videre esset in sexcentis
iuribus similibus, quae adduci possent; in quibus fit mentio de pς--na in annullatione inducta; quia . semper est in odium contrafacietis ex causa delicti. 36O Secus ubi prohibitio legis, ac subinde annullatio ob illam inducia esset fundata super omissione formae, seu solemnitatis etiam ob publicam utilitatem e vel esset fundata super fauore contrahcntium , ac subinde super utilitate priuata principaliter ; quia hoc respectu annullatio no dicitur petna: ut concludunt supracitati omnes : & clarius ac distinctius omnibus Deci . in d. cap. Cognostentes, in prima lect. ubi copiosius ac
profundius omnibus alijs ibi ι et alibi, ac se ipso alibi discutit hunc
articulum : et ibi hoc firmat, nu. II. ver. secundo casu r et in s quenti. Ergo ad propositiun, si damus paenam legibus insertam in d. l. non dubium intelligi pro annullatione actus, iam inde Certior fit, ut dixi, praedictus eius intellectus, videlicet quod dii annia hilat actum cum iuramento , de eo solum intelligit, qui est culpa bilis redoletque delictum seu improbitatem ; quia ibi in paena per proxime dicta; et consequenter, quod ea lex no poterit intelligi, prout superius dicebamus, ut velit reijcere, seu anni hilare iuramentum , ac subinde actu in illo vallatum atque suffultum , qui contingit rem seu causam ac fauorem priuatum principaliter, licet secundario utilitatem publicam ; quique subinde nullam sapit culpam, seu delictum, nulla improbitatem , ncc aliquid iuri exosum vel contrarium; ut supra
semel atque itcrum ex l. I. de no. Oper. nun .ex l. iuri ent. de pact.
ex Abb. et Castr. ostensum fuit: quoniam in tali materia annullatio non est paena, ad supra dicta rEt ratio est, quia in tali materia
habere potest , vi supra dictum
206쪽
suit, per t. sancimus. C. de paenis. et ita expresse per hanc ratione ;quia in hoc casu non cadit ratio delicti, et quia cosequenter annullatio actus in hoc casu non est paena; cum psna non conueniat, nec possit habere locum , concludit Deci . in loco proxime citato ind.C. Cognoscentes, per d. l. sancimus t et per Glocet Bal. in l. fi. C. de bon. liber t. et sic differentia est ergo in annullatione inter hos casus respectu iuramenti: quod scilicet annullatio fiat in psnam, cd pena dicatur , vel non. Nam primo casu ubi sit in pgna, ut quia prohibitio, et annullatio sunt ex causa perpetua, et invariabili, ut puta in odium ratione alicuiusculps, seu delicti; inficiunt etiam
iuramentum; quia ex natura, et qualitate materiae eius virtus no
potest operari, ad dicta superius. Secus in se do casu ubi annulla tio non est pgna; quia fundata est in fauore , et causa priuata pri cipaliter : nam tunc virtus iuramenti potest operari, et resistere annullationi tuedo actum ab illa; quia cum materiς qualitas no repugnet; nec item lex vult resistere iuramento: faciunt dicta infoq. Iq. Paulo post princ. num. F. et seq. ct inserius in tertio casu prianum. I9. Vsque ad 24. et quς Lbdentur in f hac eadem q. Uer. Igi tur ultra praedicta . Non obstat, quod etiam in hoc secundo casu prohibitio, et item annullatio vibdentur tendere in odium, et prς- iudicium contrahentium, nempe eorum qui cum his contrahunt, quorum fauore nititur legis dispositio; quia respondetur, quod 4ioc venit in conseqpentiam, et ideo nihilominus dispositio dic
tur fauorabilis , quamuis actus annulletur: et sic annullatio no venit in pς nam, ut dici T Dcc. in eo dem loco , et hoc dicit notare Alex. in l. r. per illum tex. ff. de
lib. et postli.' nam attenditur ad I 6 Iquod dispositio principaliter est
inducta,ut dicatur odiosis, vel la uorabilis,ut not. Meno. in tractis de adipi .pos. Remed. . qu*st. 3. Et Deci . exemplificat hunc casum speciatim, et nominatim ista, prohibitione atque annullatione alienationis rerum mulieris , ee minoris . Ergo et ipse quoque Deci. aperte et expresse hentit, quod alienatio rerum dotalium , de qua et nos supra speciatim admonuimus , quemadmodum cecsteri contractus a lege prohibiti principaliter ob priuatum fauorem, et utilitatem , non comprehcnduntur a lege non dubiuin inter illos, a quibus et iuramentis ij cit,et quos paenas legibus eosi prohibentibus insertas subituros esse protestatur; id quod ex alijs hactenus deductis luce clarius factum esse existimo; et Deci . ergo insuper in eo loco expresse Con firmat, dum concludit, quod ii dicta alienatione, et dictis similibus alijs contractibus annullatio non est pgna, nec pgnae rationem habet rationibus ex eo paulo an te adductis. Et Iex non dubium
loquitur de legibus prohibitivis
p nalibus, ut littera sua declarat in illis verbis in princ. penas legibus insertas; Adeo ut quocun
que te verte S , certo Certius re
peries, quod d l. non dubium non meretur allegari indit se tanter,ut
passivi iaciunt, quod scilicet illius
207쪽
auctoritate, et dispositione iuramentum de iure ciuili non si stinet actum contra legem gestu, seu de iure nullum indistincte , quia ea lex reijcit huiusmodi iuramentum . quod verum non est,r ut necessario , & ineuitabiliter conuincitur ex praedictis . Nam sue ergo mauis eam legem propaena intelligere annullationem actus : & neque hoc modo d.I. nodubium sentire potest de legibus phibitivis pridictς alienationis,& aliorum dictorum similitico tractuum; quia annullatio secundum hanc acceptionem, scilicet quatenus pqnε rationem habet,&paena dicitur, illis non conuenit, ut paulo superius tum ex multis alijs , tum demum ex Decio demonstratum est . Sive dicamus eam legem sentire de pςna extrinseca, scilicet ultra annui latione, ad tradita a Bariolo in praealleg. I. praetor ait g. r. de no. ope. &iuxta exempla similium legum habentiu pqna insertam ultra actus annullationem adducta superius de l. iubemus. C. de sacros. Eccl.& l. senatus,praeall. E de contrah. empl. Et hoc modo minus intelligi pol de legibus prohibitivis dicte alienationis, & dictorum Caeterorum similium contractuum; quia minus iuxta hunc modum pgna illis conuenit, ut antea superius dictum fuit per t. sancimus. C. de paenis,cum similibus. Ita ut ad propositu modo ex necessaria cosequetia firma,& clara remaneat conclusio superius saepe Ox firmata,& repetita, videlicet 'verum no esse q1d.I. non dubiu. C. deleg. velit,& disponat indistincte, ubi contractus est nullus, & con tra legem factus,iuramentum nooperetur: sed illa lex procedit quando contractus est nullus,& a . lege prohibitus propter aliquam turpitudinem, aut malos mores ;adeo quod turpe esset obseruare iuramentum super illo contractu praestitum,iuxta exempla illarum lesum, quq ad hoc superius huc-ulque fuerunt adductae: & ita tandem illam l.intelligit,& declarat Alex. in l. qui Romae. ρ. duo Fratres,sub num. 3 3.prope fi.isde
, Vel non dicant ergo Doctores prohibitionem rei dotalis alienationis , quemadmodum etiam
illam pacti de non succededo, de quo item supra specialiter dicta
fuit, in fauore, atque utilitate pri, uata principaliter sentatas ester sed maiorem urgentioremq. esse. earum prohibitionum rationem: vel si asserunt hoc scilicet eas in fauore , & utilitate priuata principaliter esse fundatas,prout ce te asserunt,una mecum eos de illis sentire , ut supra necessarium
est per praedicta. Ex quibus cum perspicuus sit praedictus illius I.
non dubium intellectus, iure quis quam mirari poterit, quod Doctores parum ad eam legem aduer terint, illius auctoritate passinia, simpliciter, & indistincte asterentes , tam in dicta alienatione, de pacto , quam in caeteris quibusq. cotractibus de iure ciuili vetitis.& nullis nihil operari iuramentueo, quia dicta lex non dubium,ut dicunt, anni hilat una simul etiam iuramentum; quod mihi sic indi stincte, & generaliter verum nouvidetur per praedicta. i Nec me terrent, c.cum CQω I63tingat, Disitirco by COrale
208쪽
tingat, de iureiuri & C. qua uis , de pact. in 6. imo firmius in eande in me sententiam inducunt, cu in illis capitulis reseratur dispositio iuris ciuilis circa consensum mulierum in alienatione rerum dotalium,& circa pactum de non succedendo simpliciter sin
iuramento: nam absque mentione iuramenti dicit Papa quod de iure ciuili irritatur ille consensus di illud pactum;de non dicit quod
cum iuramento ille consensus , &illud pactum de iure ciuili annullatur, ut vide re est in illis iuribus . Nam quod in d. c. cum Contingat in prin. dicitur de consensu in alienatione a mulieribus praestito , & de iuramento in te posito de non contrauenicdo,re latio facti est siper quo consultus fuit Sum. Pontis. Et ipse respondens consultationi, prius refert dispositionem iuris ciuilis qualis sit,uempe quod eo iure mulierum consensus in talibus alienationibus, scilicet reru dotali ii, & propter nuptias donataru non vide tur esse obligatorius: ct nihil repetit de iurameto, quod scilicet lex
statuat quod consensus cum iuramento non sit obligatorius; nec Laltem dicit , talis consensius; ut
vel sic intelligi posset repetitum
de iuramento, iuxta praemissam narrationem fori in relatione
dispositionis iuris ciuilis. & n sorte quis putaret hanc iuris ciuilis dispositionem annullantem consensium mulierum in talibus alienationibus obtinere deber etiam stante iuramento, prout de facto fuit dubitatum ; ideo nopraetextu huiusinodi dispositionis iuris ciuilis dari debeat occasio peierandi, declarat sum. Pontis mulieres debere seruare iuramentum , ut ibi sequitur. Et sic ex il-IO tex. potius collisitur nullibi extare de iure ciuili prohibiti nem , & annullationem huiusmodi iuramenti r quod sicubi e set, & Papae compertum id sui se sit, dixisset, utique , & certe diacere debuisset, tum ut legum dispositionem eandem mei ad
unguem prout erat referret; ut fieri conueniens fuisset e tum ut responsonem congruentiorem, dc apertiorem redderet, de dubiuin propositu magis tolleret, &euacuaret;& sirmiorem, clarioremq.
suam Papa dispositionem de iure
t Nec plus diffindet me c. Ii- Is cet mulieres , de iureiur. lib. 6.vbi tribuitur iuri canonico in talibus obseruatio iuramenti, ibi, seruare de iure can. Et inferius, ibi, ad seruandum hoc ius can. Et in idem facit, quia si de iure ciuili obseruari debuisset, non suisset necessaria alia dispositio iuris canonici. Nam his responderi potest multipliciter . Et primo fatendo , quod specialiter , & expresse in his casibus de iure ciuili nihil quo ad iuramentum desinitum reperiebatur, & prohibitio
quae erat expressa quo ad consensum a mulieribus praestitum inducebat eo iure dubitationem. Secundo conueniebat omnimode
extare expressam definitionem iuris canonici,quippe ad quod spectat de hoc , utpote de sua pecu liari materia, expresse statuere rnimirum si in eo textu iuramenti obseruatio iuri canonico speciatim tribuitur. Tertio id fit ad B b conuin- . ' Coo
209쪽
isin De Absol. Foren. Iur Promis
conuincendum magis neglisentiadi contumaciam iudicum secula rium , scilicet ut minus de obseria uantia iuramenti in tali casu d
beant dubitare; quasi dicat, &si de iure civili non habetis pro
tum, & indubitatum est,cum hoc iure expresse id cautum sit, seruare debetis. Quarto respondetur, quod in eo tex. pariter nihil dicitur secus cautum esse de iure cnulli respectu iuramenti; ut id, si mille t,necessario exprimi debui Riet : ut per hoc clarior appareret in hoc illius iuris correctio; &firmior, & indubitatior ostendere tur iuris canonici in contrarium
facta dispositio. Quinto quod in
i Co tex. nihil culpatur leges, quod ipsae resistant iuramento: sed tantum Iudices seculares de sita temeritate, di negligentia circa illius obseruationem. Non sum nescius facile cuique visura fore rem esse temeritatis, ct insipientiae plena ; & quod nostri dicere solent, os in cεlum ponere ; & velle quasi digito monte dimouere: quod axioma apud multos iuris professorum procere S receptum, videlicet apud ius ciuile ex auctoritate d. l. non dubium, indistincte ab omnibus contractibus, siue actibus eo iure nullis, & inualidis iuramentum, utpote ea I. reiectum, & anni hilatinn nullius esse momenti; refutare in dubium q. vocare tentarim ri 6s sed ' conceptu sermonem tenere quis poterit P Iob. q. in princ. Etiam Imperatoris testimo-i68 nio, ac lide edocemur , ' nox, impo:sibile esse veritatem quando I. Plcro: l. mas nos meliore'. doctores latere; exiguo autem ac deteriori reuelatam esse : ut provide nos propterea idem Imperator in eodem loco admonue- rit, ' non ex multitudine auctora l69 quod melius , & aequius est for aritimandum; l cum possit unius I7o ran , & deterioris sententia & multos , & maiores aliqua in
parte superare r ut in . l. I. circa medium. ver. sed neque. C. de vet.
Iu . enucl. Sed & hoc addo, quod si quae contra praedictum Doci eum dogina in medium protuli, tanquam mea dare proselliis eiastm; iure quidem impudentiae, &temeritatis notam reprehensi nemq. subirem ; ut qui imbecillaeuno prςditus sim ingenio auctoritati iuris prosessorum procerum contraire ausus esset sed cuilla ex iurium, & Do rum locis, & auctoritatibus; atque item ex rationibus deducta sint: ut nihil minus , quam ut ingenij mei
auctoritate nitantur: certe si ea seu laudanda, seu probanda minime videbuntur; conatus saltem meus veritatis amore excitatuS, non erit reprehendendus : quam si fuero assequutus, non fuerit labor inutilis; quoniam , ut vetv num saltem exemplum proponam , iam ex ea facilior net resolutio illius Articuli, de quo disteptant discrepant s. Doctores;videlicet utrum contractus de iure nullus tu ramenti adiectione , &adminiculo validetur. dc quo cuna illis de go in Lin hac Par. 3. q. I .in 3. casu princ. num. I 3.14.& 22.& versus li. ver. postremo, dispis, tabo . ex qua aliae veluti ex sua radice pululant utilitates, quae no
tantur caedem q. 14. num. 2 3. Vera
210쪽
item ea verba, et inserius eadem illa q.ver.et ne putes. Et quo ad alias etiam , quae inde cossequi possitnt utilitates, dies diei eructabit verbum. Interim praeclare satis actum existimandum est . si illud solum egerimus, ut caesareas leges spretae iurisiurandi religionis reas haud quaquam esse ostinderi
'TI Igitur ultra praedicta,' quod ius
ciuile neque in d. l. non dubium, neque alibi reijcere intenderit iuramentum , quod licite praestari Obseruariq. potest, ut pote quod non est in laesionem iuris publici publicaeque utilitatis principaliter, vel alioqui contra bonos m res naturales,iuxta iam dicta rSed concernit principaliter Quo rem, et utilitatem priuatam; obseruariq. intendat, et velit huiusmodi iuramentum, non obstantele is prohibitione fauore ipsum priuatum principaliter introd
cente, et conservante; et utraq.
cessare intendat propter iuramenti reuerentiam: palam fit ex eo, quod imo leges, ipsosmet priuatos proprio ipsorum fauori, et utilitati, iurainenti religionem,
et reuerentiam praelaturos sororatae sunt: adeo enim sanctam, ve nerandam,metuendamq. religi nem iuramenti aestimauerunt, ut
quempiam adeo impium fore, ut eam priuato commodo, & utilitati sit posthabiturus: quin etiam firmiter crediderunt neminem futurum esse , qui pro temporali commoditate peieraturus sit: ii tantum abest, ut nos hanc legibus ipsis notam inurere debeamus, ut scilicet ipsae inducere velint homines pcr suam dispositionem , ut pro priuato ipsorum commodo, & utilitate periurium committere debeant: imo vero proposita optione lucri capiendi,& periurium committendi, firmiter ratae sunt quemlibet electuruesse, ut potius lucrum deserat, &amittat, quam ut periurium comittat; ut proinde lucro capiodo impositae conditionis implementum,sub iuramenti fide , ac religione cuique crediderint: ut lige bellissime probantur ex dispositione quondam illius legis Iuliae Miscellae , de qua in La. C. de in-di. vid. tol. quam postmodum Imp. Iustinianus moderatus fuit;& quidem non aliam ob causam ,
nisi quia eidem Imperatori ea lex visa est nimis de iurantium fid in iuramenti obseruatione fisa esse: quippe ex nimia hac ipsius legis de iuramenti religione, ac veneratione fiducia facile periurij periculii imminere Iustiniano visum fuit, ut ipsemet declarat in eadem illa l. a. ad idem I. quae sub conditione, ff. de condi. insti. Et haec confirmantur ea quoquo firma ratione, ' quia si alia mus I7 Iegibus inesset, non imponerent
paena, ut faciunt, non obseruanti iuramentum,ut in I. fi. ff. de crim.
stet. & in I. si quis maior. C. d trans opportunius in l. si duo patroni g. h. g. de iureiur. qui tex. multum facit ad propositum,cum sit interminis materiae nostrς iuramenti promissorij, scilicet ubi quis intra certum tempus iurauit se soluturum , & non soluit;&imponitur ibi paena non modica nempe fustium non obseritanti