장음표시 사용
321쪽
serunte Licet enim sinquiunt ) legibus soluti simus,
attamen legibus vivimus. iHactenus dictum est de testamentis constituendis 3 con sequenter agitur de iisdem infirmandis. Τeltamenta .infirmantur tribus modis I. vel ipso iure, ver per sententiani iudicis, vel iure praetorio per bonorum possessionem contra tabulas. Ipso autem iure infirmantur, vel is totum , ut adgnatione posthumi,posteriore testamento, capitis diminutione testatoris: vel pro parte , ut quia testator partem cancellauit, vel his qua delen. I. r. aut quia heres 'obsequium testatori furioso m n praebuit, raptumve ab hostibus redimere neglexit. cap. 3. 6. squis da prasictis parentibus urisseu, .ct S. ecessionem. De sententia iudicis dicetur bonorum autem possessio
ne contra tabulas agetur M. 3.ti' Io.de deletis,aut cancellatis tractatur d. stis. de his qua in testam.delentur. De testatore
neglecto 1gitur de Nou. i I 3. Hic vero titulus declarat modos quibus testamenta ipso iure testamentum infk
ης. Primo Imp.duos modos infirmanφ testamenta proponit:quia vel rumpuntur,vel irrita fiuiit. Secundo de testamento rupto duo declarat,videlicet de-- sinitionem,& causas. Definitio est ini. ubi dicitur testamentu rumpi, cum testatore manente in eodem statu' ius testamenti vitiatur.nam ob mutationem status testatoris testamei tum non diceretur ruptum , sed irritum. insaMe sit. 6. alio. Intellige vitiari duobus sequentibus modis, id est , duabus sequentibus causis. Nam causae rumpendin testamenti duae tant lim sunt. Prima causa est adgnatio, vel quas agnatio posthumi. subaudi, qui nec sit in testamen- . to heres institutus,nec ita ut oportet, exheredatus , ut didicimus ex tit.ώ eaiber.liber. QEasi agdationis exemplum Proponitur in d. g. r. vers. si q iis enim. si testator post factum testamentum aliquem adoptauerit. Aliud exemplum habuimus In g. ρη uminum. supra de exher. liber. si ne pos moriente filio succedat in locum sui heredis. De adoptato notandum specialiter est, eum,Cin testamento ante adoptionem facto praeteritus fuerit , rumpere testa merui si sit institutus,nonrapere. F. lib., posthum.I.sibo.a 3. S.I. ωὐ iniust.rvd. si quu horas. I i. si vero sit exheredatus,
322쪽
rauibus mοδis testamenta infirmantur. 28 s
istinguendum esse. nam si filius emancipatus exheredetur,
deinde adoptetur, exheredatio ei nocet, quominus rumpat testamenti . si vero extraneus exheredetur, mox ado. Ptetur , testamentum rumpit: quoniam exheredatio in Der Ma e ctranei non valet,quamuis in filio emancipato va-
Secunda causa est posterius testamentum eiusdem testato- s. i. ris,g. t osteriore.quamuiS enim possit aliquis decedere cum pluribus codicillis,etsi plures codicillos fecerit inter se non dis
men nemo pote* decedere cum duobus testamentis sed posteriore rumpitur pitus,etiamsi ex posteriori testamento heres scriptus aut nolit,aut quacumque de causa non posse adire hereditatem. Hoc .tantum requiritur, ut poste us testamentum perfectum sit.Quin etiam haec conditio remittitur si
aut posterius te itamentum iure militari sit factum, aut in eo heres scriptus sit, qui succederet ab intestato. f inius.
Hinc oriuntur duae quaestiones,quae deciduntur in g. sed si quis. Prior quaestio est, si in eriori testamento heredes
ex partibus hereditariis . in posteriori vero alii heredes ex certis rebus instituti reperiantur j virdm testamentum valeat. dubitationem enim facit: quia prius testamentum re icte factum est, posterius non videtur recte factum , cum e certi iuris sit hereditatem esse uniuerstatem quandam bonorum , ideoque heredem ex certis rebus fieri non posse. Respondet Imp. testamentum posterius valere , atque e prius testamentum rumpi: nec obstare quod in posteriori testamento heredes scripti sunt ex certis rebus ; quia .nihilo- . minus fiunt heredes uniuersales, perindi ae s si liciter &sne certarum rerum adiectione heredes scripti essent. do Hred. inst. l. t. f. si ex fundo. Posterior quaestio est , si testator in .secundo testamento iusserit etiam prius testamentum valere, an hac voluntas rata sit. Respondet Imper tor posterius test. mentum valere iure directo , tanquam ve- 'rum testamentum: prius arim,quia non potest valere iure directo, ne sint duo testamenta eiusdem testatoris, trahi ad fideicommissum : ita ut heres scriptus in secundo testamento,teneatur restituere hereditatem heredibus scriptis in
priori testamento, deductis iis, quae sibi a testatore relictae sunt:
323쪽
286 Inset. Lib. II. Tit. XVIL.
sunt:& insuper suppleta quarta Falcidia seu Trebellianica,
si minus ei a testatore relictum fuerit. lex enim Falcid. quae de legatis locuta est,ad fidei commissa in testamento relicta producta fuit per 1 enatui coni ultu in Pegasianum .infr. de λ
milia relicta ab intestato producta eis per constitutionem D ui PHyst .mi ter. Valcid .l. illussa milias. 8. quod Iustinianus transtulit in senatusconsultum Trebellianum.infra eod. sed quia sipuistiones. unde haec quarta pars , quam heres de fidei commissis detrahit,in legum contextu Falcidia, a Do- . ctoribus autem noliris Trebellianica nominatur. Expositus est primus modus tellamenti rumpendi,id estis aluo testatoris statu: qui modus in duos diuisus fuit, adgnationem, vel quasi adgnationem post humi,& posterius testamentum. Tertio explicat secundum modum,quo testamenta infirmantur,videlicet cum testator capite minuitur: siue sit maxima,sive media, siue nimia capitis diminutio. f. aliis. quiates ad eum calum peruenit,a quo incipere non potuit.id est teliator in eum casum deductus eis, quo non poteth facere
Nota primo, testamentum hoc modo infirmari regulariter: sed excipi testamentum militis, ut expositum est in s.
Nota secund5,testamentum dici irritum etiam eo casu, quo nemo ex teitamento adit hereditarem.f. e iniust. rvt. I. i.sed minus proprie dici hoc casu irritum. inseri de here . qua ab intest.defer in prim .proprie autem dici destitutum in-δενὰ eod. g. hoc autem.
Extiis,quae dicta sunt de testamento irrito, duae quaestio nes oriuntur.Prima quaestio est,quomodo testamentum is ri' tum a rupto distinguatur: quia cum capitis deminutione testatoris irritum fit, certe rumpi videtur.Sane si ab initio&ipso iure esse inutile, non posset proprie dici rumpi: sed eum ab initio valuerit,& pollea infirmetur, omnino videtur Iu pi.Respondet Imp in s. Aoc autem,testamentum ruptum &testamentum irritum, non distingui ex propria vocabulorum significatione sed ex usu lucis,quo facilius diuersimo di testamentorum infirmandorum dignosci possint. ὀetro:
324쪽
mibus modis testamenta infirmantur. 287
Altera quaestio est,an testamentitim, quod semel factum est irritum,omnino & in perpetuum sit inutile. Rei poli oct
lCLcere, dummodo septein testium signis obsiEii. a. um sit ,&testator in pristinum statum reuertatur, ita ut m artis tempo re sit ciuis Romanus , Je iiii iuris hoc enim modo lublata Causa quae testamentum euerterat, tollitur etiam eius cauli effectus,nempe euerso testamen tria atque ita tellamcnturni terum ratum fit. Ideo autem Imp. requirit sigila septem testium: quia diximus tellamentum conualescere iure praetorio, per botiorum scilicet possessionem lecandum taoulas: quo iure septem testium si na in icti amentici requiruntur fustr. de tentaviem. pν dicta is 6 seq.uarto in f pen. proponit modum, quo tellamentum non infirmatur, id est contrariam testat Ora S volt. ntatem .ut enim teli amentum per poenitentiam a teliatore ic uoce ur , I Oil sum cit nuda voluntas,1 ed opus eli posterio e testametrio, quod iure perfecti im sit. εἰ.: r. . ea .f. lo sexto e. Exceptiones quae hic sunt notandae I. Nisi testator vel apud aeta , vel coram tribus testibus dixerit te nolle te iameritum valere, &integrum decennium poli factum telia mentum vixerit, di-
ctum testamentum non valere. C. se tepam. l. D cimus. 27.
II. Nisi testator expresserit i e velle decedere intestatum tunc enim nereditas scripto heredi, qui non habet teliati, is voluntatem bonorum possessio datur his, ad quoε ab
Quinto in si .vltim obiter addit Imperator ne hereditatem admittere sibi litis cauta relictam , id est, ut potensa auersarius ei qui contra tellatorem litigat, opponatur: quod inuidiosum cst. f. de ere . in lituen . . penuit. ) nec aliquid accipere ex testimetato , vel alia scriptura , quae non rite & lti emnitet laeta sit. quamuis enim princeps si legibus 1blutus, id est , legum solemnitatibus, ut expotui Ont ιν. . quas ἰ e 8a, tamen i Ponte sua te legibus subiicit, & secundurc leges vivit. Idcirco autem haec 'obiter addidit : quia c. utum fuit iisdem constitutionibus quibus consti utum fuit, quod proxime diximus, testamentum posteriori nuda testatoris voluntate non infirmat . Iolet enim Imperator ita coniungere , quae iisdem constitutionibus introducta fuerunt , ut & supra rite ii X IO
325쪽
Instit. Lib. II. Tit. XVIII. A X I O M AT A. .
1 Adoptione quasi adpnascitur suus hermon Diar.
x Nemo potest decedere cum duobus testamentis.f.2.3 Nouissima testatoris voluntas seruanda est d. g 1. Coniun.L6 .in sing.de adim.riat. 4 Nemine hereditatem adeunte,testamentum non valet. z. coniius Minemo i8I.1de diuer. π.tur. s Ex certis rebus haeres institutus, simpliciter heres fit detracta rerum mentione 9.3.coniun.LI.6.se ex fundo a. here . institis Singulae causae singulis appellationibus distingui debent.' aeoniun.l. I st de cod cEl. et Tel tamentum sola contraria testatoris voluntate non infirmat ur.goen.
8 Imperfectum testamentum nullum est, id est , ipso iure
non valet.ἀιs Princeps,licet legibus solutus sit,tamen secundam le-' gesumit.*.υθ.comun .l x imperfecto de legat. 3.ι.rinceps 3I .g.de legib. o l. q. C. eod. O l. 3. C. de testam
De indociosio tectamento. T I T. X VIII. QVi plerunque parentes sine causa liberos suos
cincredant, vel omittunt: inductum est , ut de anon:ciosis testamento agere possint tiberi, qui queruntur, aut inique se exheredatos , aut inique praeterutos r hoc colore quasi non sanat mentis fuerint, cum testametatum ordinarent. Sed hoc dicitur, non quasi vere iuriosus sit, sed recte quidem fecerit testamentum , non autem ex ossicio pietatis. Nam si vere furiosus sit,nullum testamentum est..
326쪽
i s Non autem liberis tantum permistum est testamentum parentum inofficiosum accusare , verum. etiam liberorum parentibus. Soror autem & stater. turpibus personis scriptis heredibus, ex sacris constitutionibus praelati sunt. Non ergo contra omnes heredes agere possunt. vltra stat res igitur & sorore.' cognati nullo modo aut agere possunt , aut agentes
a Tam autem naturales liberi,quam secundum nostrae constitutionis diuisionem adoptati , lita demum de inossicioso testamento agere possunt, si nullo alio iure ad defuncti bona venire possint. Nam qui ad hereditatem totam vel partem eius aliol ime veniunt, dei nossicioso agere non possunt. posthumi quoque qui nullo alio iure venire positioi, de inofficioso agere possunt. 3 Sed haec ita accipienda stint , si nihil eis p nitus testatoribus testamento relictuin est. quod nostra constitutio ad verecundiam naturae introduxit. Sin vero quantacunque pars hereditatis vel res eis fuerit rilicta : de inoficioso querela quiescente , id, quod eis deest, usque ad quartam legitimae partis repleat ur: licet non fuerit adiectum , boni viri arbutratu debere eam compleri. si tutor nomine pupilli, cuius tutelam gerebat, ex testamento patris sui legatum acceperit, cum nihil erat ipsi tutori relictum a patre suo: nihilominus poterit nomine suo de inonicioso patris testamento
Sed si e contrario pupilli nomine , cui nihil relictum fuerat, de inofficioso egerit, & superauis est , ipse s tutor , J quod sibi in testamento eodem legatum relictgm est, Dia amittitur. . T 6 Igitui:
327쪽
o flacioso agere non possit , sime iure t ereditario, sicia iure lethali , vel fidei commissi, vel ii mortis. caula e I quarta donata fuerit , vel inter uiuos : in iis tan rumna octo casib iis, quorum mentionem facit nostra Coristitutior vel aliis modis , qui in no illis J eontrarii tionibus continentur. Quod autem de quarta vixi- intri, ita intelligendurn est : ut siue unus fuerit, liue plures , quibus agere de inofficioso testamento permittitur : vnx quarta eis dari possiit, ut ea prμ rataeis distribuatur. Postquam exposti sunt modi, quibus testamentum ipso
iure infirmatur, consequenter agitur ova fit, ut testamentum per sententiam iudicis rescindatur Testamentum in ossiciosum est,in quo aliquis contra officium pietatis est exheredatus, vel praeteritus . hanc enim quere parit exheredatio, vel praetentio, quae pro exhere. 'ticine habetur, id est,praeteritio tacta a matre , vel avo materno, ves aliquo ex liberis, vel certis cassibus a iratre,aut sorore. nam horum praeteritio pro exheredatione habetur. ΡρV. de exheνed liber.* t. ses. t.'ter I .
exheredatio ab his facta locum facit querelae. Praeteritio autem filii emancipati non habetur Pro exheredati 'ne. idcirco emancipatus , si a patre exheredetur, de inofficioso testamento queri potest : praeteritus autem non habet querelam inoficiosi' sed confugere debet adsessionem contra inbui rrss. si Oetit. . si pon m M.tu In summa datur naecu uerela tantdm ex heroatis , Millis praeteritis , qui pro Ihei edatis habentur. Iam Vero modo vocatur querela , modo testamentum re
scuta; is , ide6qi est praeparὸtoria futurae actionis, id ilitoni, hereditatis: nec e t propri accusatio , quia non et sequitur aliquod crimen : ted est imp oratio officii
tu dicis, ut testamentum inofficiosum rescindat. Primo docet Imper. in princ-t t.cur haec querela fit intro .
328쪽
d fit,plerumque id sacinni sne iusta causa, noli ercalibus delinimentis,atque instigationibuS corrupti. φ,o l./.4. cdm n turalis ratio liberis hereditatem parentum addicat. f. de boni. amnatu. .ry pr.Secundo in versis que senser, docet, quia1 haec querela contineat,leti quae iit eius causa, siue actoris intentio , actor enim ait se esse inique & contra pietatem Oxheredatum,au t praeteritum,ita ut testator pene furiolus tulit evideatur. Quapropter contra verecundiam natura tacere ii detur,qui testamentum parenti arguit tanquam in C flictos um ἐU-.hoe ρ1ρ. f. ted haera i .immo Valet Maxim .lib. .i . S. nou soldm
laudat Afraniam . quae noluit matris suae supremit m iudicium conuellere,sed etiam Pompeium Rheginum, qui noluit fratris testamentum , in quo fuerat praeteritu , , accusare. Hic enim color , seu praetextus es h qiterelae, quod testator quasi furiosi; fuerit.Non dicimus suille vere furiosum,quia testamentum ipso iure non valeret , nec opus esset hac querela. rursus non dicimus elle sanae mentis, quia testari entum eius ex lege duodecim tabularum ius faceret, S vim legis haberet
r Osu.n, ut testamentum ipso itire constare,& s , lita legis duodecim tabularum auctoritate, impugnari Dossit. Tertio exponit, quibus haec querela competat. ubi dat tres f. I. regulas.I. Regula ella Haec quercla datur liberis, vel parentibu vel .si tureis persona sit heres instituta fratribus de soro- ribus testatoris,non aliis perti, ni S. 6. I. Nota primo has personas non simul ad querelam vocari. . nam si liberi extem,soli de inofficioso queruntur, nec datur querela parentibus eo casu quo libera testatoris conquerun- Nota secundo, non omnibus f Atribus i sororibus hanc querelam competere,ied tantam ii 's, qui sui it ex eodem patre,siue sint emancipati,siue integri tutis,non etiam uterinis.
Nota tertio hanc querelam liberis, vel parcntibus indis .idari dest,contra quotcunque heredes icriptos fratribus autem,uelibrorium non dari, nisi contra turpes personas,id est, contra notatos infamia suris,vel facti. F.l.tra res. 'Nota quarto,caeteros ultra fratres non polle de in ossicioso testamcnto iureagere.qubd si re ipsa,& ut loquimur de voto agant,non possutar lucticio obtinere. Non obitati ε f. i
329쪽
dc cam a nectine repellatur , casu obtinet.nec is non κρον v. lχJ.6 i f eo. ubi is,qui non potest de inofficioso agere,ad quς- relam admissus reicindit testimentum pro parte heredirisontra quem agit:quoniam neutro loco extraneus, vel remotior fracie egit de inofficioso testamento: led ideo dicitur 3gere, quia alius eum praecedebat. verbi gratia,filiis defuncti silenti, bus,pater defuncti egit de inoffcioso: poterat ergo repelli, qui filij praeferuntur, ut paulis ante notaui, sed casu obtinuit, sum nemo id ei opponeret,eumque repelleret. II Regula est Haec querela datur tam liberis naturalibus, quain adoptiuis. .lam autem, ubi adduntur duκ limitationes. I L:m latio est:quia non datur liberis adoptiuis,nisi adoptati,int necundum conlii tutionem luis de qua dictum tuit in s. se h te sus .is adopt.Θ in ,sed hac qui Im upr. e exhere.tib. id eit, iii si adoptati sint a parente naturali, vel sint arrogati, non adoptati Secunda limitatio est: quia ita demum datur liberis haec querela, si nullo alio iure ad bona paterna venire ossint .subaudi, saluo testamento.nam si saluo testamento lieris iuccurri possit, aequitas suadet,ut testamentum sultineatur et go haec querela non concurrit cum aliis remediis pelta- mentum non infirmantibus,ted potest cum iis concurrere, quae similiter impugnant testamentum,veluti si testamentum dicatur esse inofficiosum,& ruptu, vel irritum 1.hoc ιit. i. Pisis risianus 8.goi qι D ct pollarior limitatio potest accipi generaliter de qilibuscumque liberis: mihi tamen via detur Iust. vi & in superiori limitatione,respicere ad liberos adoptiuos,quorum nonnullis alio iure prospicitur, ideoque non datur querela, nempe impuberibus arrogatis, qui in bo,
nis arrogatoris quartam partem obtinent, ex conititutione D.Hi ... l. Pap nianti . 6 si quis impubes,is supr. de adopt. f. cum autem impubes .ver se III. Regula est: Haec querela datur tam posthum is quam litaris iam natis, dummodo ut disimus nullo alio iure ad bona defuncti venire possint
Quartὰ declarat ea,quae hanc querelam excludunt.qua in parte dantur tres regulae.I.Regula est: Is, cui testator aliquid, quamuis minus lesitima reliquit, de inofficioso testamento agere inon potest,sed legitimae supplementum petere debet. l' i 5 1 in: a: .ad verecundiam naturae confiituit,*.sed hae lMa.quψniam vorecundiae Mestransilire videtur,qui defuncti
330쪽
. De inofficiosio testamenta. 203
praesertim parentis testament tim inofficioiam dicit, cum eum non sanae mentis fuisse arguat, ut in ἴν. hujus tit. diotum fuit. Porto hoc supplementum petitur condictione ex lege, id est, ex constitutione tuto. o. Olim quidem supplebatur legitima ex conili tutione Constantini,sed testator in testaretento iusserat eam boni viri arbitratu stippleri. C. Theod.ond. ;t. I. 4sed lustinianus omnimodo suppleri voluit, etiam stestator id non iusserit. Hoc supplementum ex DO-ctorum verissima sententia intra triginta annos peti potestiquia tamdiu actiones personales durant. C.de conss Iectia .l. i. missiciodsuὸ ρνο ρ.quamuis inofficiosi querela finiat ur quin-ouennio a die aditae hereditatis.C.hoc.tis. ιθι qui filium.
II. Regula est: Qui iudicium testatoris quoquo mogo pro- s. bauit, veluti qui legatum ex tellamento petiit , non potest amplius testamentum illud per inoiscios querelam impu
valet etiam contra eos,qui alieno nomine in iudicio fuerunt veluti contra Advocatos. nar i si patrocinatus sim petenti legatum ex testamento patris mei,in quo sum exheredatus, non possum amplius hoc testamentum inofficiosum dicere. F.eo l.vltra canc regulam Imper.hoc loco non tradit e sed ad eam respiciens, excipit tu inrem qui in testamento patris sui fuit exheredatus, & necessitate officii coactus petiit legatum pupillo suo in eodem testamento felictum , nicenim tutor excusatur, nec admittit querelam inoffciosi , si
Quemadmodum e contrario non amittit legatum sbi re si . s. lictum i patre pupilli, si pupilli nomine testamentum inofficio
sum dixerit,&superatus fuerit. g. etis e compario. Norandum est,quod imp. requirit, ut tutor nomine pupillide inoffetos testam .agens,si non obtinuerit, secundiὶm hareiura procedere:quia hoc stare testamento per inoffatosque telam rescissis legata & fidei commissa non debentur. I. 'Titia.s-ι edim mater. 18.sed hodie ex Nov. 1 v legata & fideicommissa sustinenturi quia inofficiosi querela tantam iu-1titutiones heredum rescindit.ergo iure nouissimo cism tueor pupilli nomine de inofficio o testamento egit,sive eo su dicio obtinuerit,sive superatus fuerit indillincte potest pete. te legatum sibi eo testamento relictum.