장음표시 사용
971쪽
luxuriose consumebant, saepe vitae parentum insidi bantur x. f. pen s Qui Canque actione quod iussu , vel de in rem verG. vel exercitatoria, vel institoria tenet r,et aeri directa condictione conueniri poti. st,quasi ipse contraxerit, a Non omnino in solidum , seil quatenus pateν iussit, qua ratione distinguitur ab antionibus in siolidum adu rsus eum qui in potestate habet,competentibus, Gὴ sectat. l. I.in princip.& 3. I. b Ηἱc agitur tantam de nauis exercitore , ωφra autem de obl3g.quae quasi ex det A. 3.vit.mam de exercitore caupona,
e Nota institoriam dici ab eo, ex emus eontractu visura xercitoriam vero ab eo contra quemagitur.
8 Naturaliter a filio, nam inter patrem or filium, qui in olus potestate ast,non consistis eluilis obligatiosed tantum n
e sub. eius quoἡsingulis debetur. f Minus aeripare dicitur etiam is,qui nihil accibis, E de Bribui.act. l. . fui cuius. g A tribuendo,id es,distribuendo. h Id est,in utibialem, i Id est.ei qui cum filio eontraxit. Buιllige filium in potestate patris constιtutum. x Mna est actio cis de peculio, de in rem verso agitur quia quod ire rem patris versum ess , patrem filio naturaliter obligat, nsequenter in peculium imputatur, Ede pecul. I g. pen. Seis cum filio emancipato vel mortuo actio ἐν peeulio
reddatur annualis, actio autem de in rem verso maneat perpetus : certe post annum propria actio est de in rem verse di-sincta ab ostione de peculio, me in rem vers. l. 3.3. I. l si uti quod pater filio naturalιter debet, peculium auget, ita quod filius patri debet, peculium minuit. in Per hunc enim patri aequiritur: quia non miniss -- turalis,quam ciuilis obligatio per filium patri acquiritur, etsi
n Naturauiterio In hu deterior est actio Dibutoria, quam .da peculio. p ctuantum ad hae melior est actio tributaria , quam da ecflio . in qua dominus omnibus aliis filii creditoribus prase fur,quia ιν peculis deducitur,quia filius patri debet.
972쪽
q Verbum debet,hoc loco non secegliatim, sed utilitatem significat. . . . r. Intellige pecuniam semeratam, nam in fomento, inno. O aliis rebus mutuo datis S.C. cessaκ C. de senatust. Mare r
s Exceptio.H- sit actionis exclusio, g. de except.I. 2 in princ. cisonem supponit,ut priuatio habit-,quare nisi actio detur,exceptioni locus essemn potest.mid ergo est, quod intinsfde Senatusc.Macedon.mmo dicitur dari exceptionem,mia denegari actionems iacius re*andet dici actionem denegari, qua cum essectu non datur. re ponsio sotisfacere non potest.Sciendum igitur est,qmcscumquefactum, ex quo orituν exceptis dubium est, pratorem dare aetionem cum exceptione, metati, Si patet Τitium Maevio mutua centum dedisse , nisi contra senatust. Macedonianum: dederit, condemnat iudex, mehnisi Maevius Titio deserente iurauerit se centum mutuo non accepisse,cum autem factum certum est, puta cum mutuum contra Senatusco . datum esse , vel debitorem iurasse onstat,prator nec actionem me exceptionem dat,sed actionem denegat, E,de iureiur.l.nam posteaquam ' .in princip. secun
dam hane distinctionem imolligond oremetrianda sint lagas sis. de senatusconc Macedon. qua videbantur intersa eou
t Quia pater ex contractu sibi tenetur deperiaidis tibis si
tabente aut consentiente patre filiassem. mutuum acceperit, certe Senatuscons Meredonianum non habet Deum , proinde exceptio Senatustonis. cessat, ubi actio quod iussu, comperit,fεde senatuscons. Macedon. l. .f.interdum, I. si rantum m. Lfilium i . Idem dicendum si in rem pauris versum sit, ad in competas actis de in rem verso d. l. - g. proinde. u Post emancipationem intra annum actione de peculio cominiari paterpotes, ff.quando act. de pecula .em. I. in
x Ergofauore patris,nonfiij factum est Smat cons consequenter filius Mic beneficio renuntiare non potest.
973쪽
Lib. IV. Cap. VIII. 'C A P. VIII. Si quadrupes pauperiem afuisse dicatur.
1 CI brutum anima ut equus calcitrosus,aut bos cornupe- ta,lasciuia aut seiuore, aut feritate . contra sui generis naturam b concitatu' pauperiem, fecerit,uoxalis aetio e ex lege xij. tabulariam,m dominum eius competit,ut si animal illud noxae dedat d, liberationem consequatur.in μι-.2 In animalibus igitur natura seris, ut ursis, Si leonibus, haee actio lsubaudi directa e ὶ cessat Denique si visus fugerit a domino,& sic nocuerit. non potest quondam dominus conueniri,quia dominus esse desiit,ubi fera euasit I. 3 Pauperies est damnum sine iniuria facientis datum. Nee enim potest animal,quod ratione calet niuriam f facere, F. ubim. AEdilitio edicto prohibemur eanem, VeNem , aprum. vrsum,laonem ibi habere, qua vulgo iter fit.Qui contra Mictum habuerit, si homini libero noeitim sit, Alitio iudicia damnabitur, si aliud damnum datum sit,in duplum condemnabitur. Cum hac actione aedilitia concurrit actio noxasis saltem utilis g, ubi animal natura serum ii nocuit. Nu quam enim si ad iones, praesertim poenales,de eadem re concurrant,alia aliam consumit, .
a Pauperies damni θ eia est, ae definietur insta hoetita
b Nm contra suam ipsius naturam. e Noxalis actio est,qua conuentus cogitur, aut noxam se cire,am corpus,quod nocuit,m noxam dedere, Ehoc Dr.'. I. 3. cum arietes. Noxa nutem signi at vel ipsum factum, Edenoxat .aeh. LI. quod Θ noxia dicitur , supra eod. g. r. & Ehoc tit.l. I .in princ. vel poenam,d. g. cum arietes, vel corpM quia nocuit, seprὶ tit.prox. d.*. I. . 4 Per hane deditionem dominus sit is,cui deditur. pra est.
e Cessat actio directa ex verbἱs edicti,ae datur milis,infra
f Ius ct iniuria propria loquendo, non eadunt in bruta. g Non directa , supra them. x. h Ωubd non recepisse in naturalem libertatem,supra them.1.in fine, post noxa GH.
974쪽
C A p. IX. iis, per quos gere possu A
T A Gere aliquis potest. .suo nomine JI. Alieno non ias, ni ;vt procuratorio,tutorio, curato io,in prisc. 2 Procurator mandato constituitur cum dominus ei rem suam administrare , vel agere . vel defendere a permitti Q udre nee certis verbis. nec praesentia, vel scientia aduersarii opus est,*.I. De tutoribus autem & curatoribus constituendis lib. I. de tutel.dictim suit,f. υh.
a Hine alius et procurator actoris, ultus rei: nao δε ν auratore ad lites oe iudicia his loquimur, non de procuratore ad negotia extraiudici ci.
τ D nom ne conuentus,non cauet iudicatum sol- Axui b : sed pro sua tantum persoaa , quod in iudicis anebit usque ad telminum litis, vel iuratd cauere, vel Ie- promittemuel satisdate ς, pro qualitate personae suae com
a Qui alieno nomine agit, si dubἰtetur d an si procur toHVel tutor,vel curator,necne satisdat rem ratam dominu habiturum. F. 3. 3 si reus praesens procuratorem date paratus sit, pro eo iudicatum solui fideiubere potest , ita ut in eam causam res tuas obliget ; & insuper pro sua perso ia caueat,qilod tempore sententiae recitandae in iudicium veniet, ut sententiae satis fac at,vel, se non veniente, fideiussor a se datus satisfaciet,n si laetit appellatum, 3. 4.
at reum absi rem defendit , satisdare debet iudic , tum solui. Nemo enim alienae rei sine satisdatione idoneus de selisor intelligitur, 3. s.s Hae satisdationum tegulae ubique sunt obseruadae, g. Ula. a Satisdatio est cautio. qua fit datis fideiussoribus, s Hi l .cos. l. i.ct interia pigmπήνωρ de coli.bon.LI.f.ilibet,
975쪽
sed eaullanes pratoria , quales sunt ha, de quibus hoc tit. Μι- tur resonas fideiussorum desiderat.Ede stipui. praeci l. .Asia est eautio rufatoria,qua iureiurando confirmatW sia est nuda cautis,seu repromi sto, qui fit per implicem stipulation/msina reiurando, sim fideiussoribus, ct sine pignoribun Ῥεν- in
hoc tractatu regulariter satisdatur,ut hAc rubis. indicat,id est, iis exceptis,ds quibus Jecialitιr constitutum est, ut tinararia cautioni,vel promisani sua commit 'antur. b Cautio iudieatum flui ex parte rιi cmuenti prastaturiae tres habet clauseulas, i Iudicatum solui,id est,si eondemn rio sequetur,id solutum iri,quod in conilemnationem venerit, x. de re defen/acid est, rem ἐιfensum iri, 3. de dolo, id est, dolum malum abesse.abfuturumque esse Elud sola: e B promittit νιψub. E. vi Ieg. non .cau. l. 6. 3. I. σdum Clerici,CAe epist.& cler. l. cum clericis, I.l.Omnes 3 3.3.in hac autem.Iurant vira illustres, C.de dignit. l. pen. . O rnum immobilium possessores,C de princi p. agenti in reb. I.vit. Cateri satisdant datis idoneis fideiussoribus , sed exei' piuntur parentes,o patroni, quibus quaιemcumque fideisse forem accipere oportet F.quit satisd.cog. l. I praetor. b Aut constat eum esse procuratorem,vel tutorem, vel em tinem e aut constat hon esse e ut dubitatur. Primo eas αδε mittitur sine cautione : quia dominus non potest non fueraratum. Secundo casu repellitur, et Matisdationem offerat, sit coniuncta persona, cui permissum est agere siue ma dato.Tertio casu de rato cauet.
C A P. XI. De Perpetuis a ct temporao . actionibus, s qua ad haredes ct in
Iulles actiones sunt perpetuae : sed ereto tempore ex constitutionibus concluduntur Praetoriae partim sunt annales b , ut actio vi bonorum raptorum in quadruplum ropartim perpetuae, ut quae bonorum possessoribus , & fideicommissariis uniuersalibus accomm a tur quasi haeredibus,& actio furti manifesti, in princi x Poenales ex maleficiis actiones sues mera poenales,ri actio furti;siuentixtae c, tui bonorum raptorum haeredibus
976쪽
regulatiter dantur: lexcipitur actio iniuriarum,& siqua alia similis d est ) in heredes autem non competunt, Din coriixa defunctum lis contestata suerit. g. I. 3 Actiones ex contracti bas regulariter non solis dari tax heredibus, sed etiam contra heredes. Quibusdam tamen Ca-sbuse,ubi defunctus dolose versatus est, & mihi ad herede ex eo dolo peruenit, heres non tenetur. d. f. I. vers. ali quando. 4 Si reus tempore litis contestatae condemnari mereatur.& ante rem iudicatam f actoti satisfaciat,officio iudicis cora uenit eum absoluere. Hinc dictum est , omnia iudicia esse absblutoria : non quia semper reus absbluatur , sed quia semper contingere potest,ut absoluatur. a Triginta, vel quadragista annorum. b Amo utili terminantur. F. de vi & vi ar. l. I. ε .annus.c Nota appellatione actionum paenalium eontineri petam mixtus, supra de leg. Aqu. g. his autem. verb qua ratione. dri actio in factum in eum , qui parentem vel patronum sine venia in ius vocabit. F.de in ius voc. I. pen. e Retulariter ex dolo defuncti datur. ex contractu actio in hereis. Edepola. .f. I.& de oblig & act l .ex contractibus. 4'.& de diu reg. iur. l.ad ea quae. I 3 7. l. hoc iure.I 9 2.in fin.
Excipitur L Actio ex stipula: me iudicio sisti seuerposita in
Si meis ante litem contestatam satissacere pararatus sit. non cogitur iudicium subire. E. de procurat. l.si reus. 73.
C A p. XII. De exceptioniblu a.
' I Eorum defendendorum causa exceptiones sunt in-I troductae, ut actio, quae stricto iure competi,exceptionibus aequitate elidatur. in princi' 2 Qui me metum rei dolum,uel errore id promisit quod non debebatiiure' ciuili tenetur b, sed praetoria exceptione quoὀ metus causa,vel doli malitvel in factu defenditur. Si.
977쪽
Qui tatio,in mutuam accepturus pecuniam stipui R i
spopodit, similiter ipso iure tenetur,sed habent exceptionem non numeIarae pecuniae c. g. 2.de qua supra liboe .cap. 4. Qui cum creditore suo paetus est de non petendomai-hilominus ipso iure d obligatus est,sed pacti exceptione defenditur. g. 3. 's similiter qui actore deferente iurauit se non debere vel rem suam esse e , exceptione iusiurandi agentem in personam, aut rem vindicantem simmouet. f. 4.
6 Item iudicio absolutus f , si iterum conueniatur, exceptione rei iudicatae se tueri potest.f. s. 7 Exceptiones diuiduntur, I. In legitimas g. & praetorias h . g. 7.II. in perpetuas seu peremptorias,& temporales seu dilatorias. 3 8.III.Diuisio ponetur cap.nox. 3 Perpetuae, i seu peremptoriae sunt quae semper agentibus obstant, & semper rem, de qua agitur, perimunt: Vt exceptio doli mali, quod metus causa, & pacti de non peten
s Temporales atque dilatoriae sunt, quae ad tempus actori nocent , & temporis dilationem tribuunti. ut paeti ne intra
certum tempus petatur. Me poena autem petentis ante tempus, dictum estro Quaedam exceptiones sunt dilatoriae ex persona , ut exceptio procuratoria l. Quidam erem prohibentur procuratoris omio sungi, ut miles, & mulier m. Infames vero tam procuratorem dare, quari procuratores fieri possint n. f. vlt. a Exceptio est actionu extrusio. g. hoe tit. l. 2. bexceptiones, qua mox subijcumtur , nci. riuiles , sed pratorissunt. e Dummodo intra biennium eonqueratur. sepra de lit. obl.d Id est,iure curali, quo iure pacta regulariter nuum vim habent. e Idem iurauerit petitoris non esse. F. de iureiuraud. Lsed si possessori. I I .in princ. f Nom nimb absolationem iudicis non liberare 'se rure, sed ope exceptionis. Nota secundo absolutime non perimi -- ruralem Gligationem , ideoque absolutum, si soluat, non repε-xere. ff.de cond. indeb. I iudex. IS.& l.Iulianus. 6o. in prine.
978쪽
L6.veluti ne agaturfurti, vel iniuriarum. ς eod.l. ρο- ei scar. l.si tibi. II. Iinu ia parte iuris, quia vis legis habet, ut exceptis.S.C. Macedoniani, de qua supra cap. 7. therms.o Velleiani,quod mulierem tuetur,qua pro alio intercesu. E ad S.C.Vellei an passim .h Ut metus doli, eo pacto, nisi sit pactum legitimum.1 Nota non dici perpetuas vel temporales a tempore, mi quod proponi possunt: id est,quia quandocumque mel tantiam intra certum tepus agenti opponi possunt sed ab afctu, id est. quia actionem in perp/tusi perimunt, vel ad tempus differsit. Itaque malle Do t. dicunt esse quasdam exceptionλ anomalas. mi exceptionem non nume ata pecunia,qua exceptio ver γρο omnino perpetua est.quia non disseri,sed perimit obligati nem, nec ad rem facit quod biennio finitur, si intra bis iumquerria delata non fuerit. x Id est de nunquam petendo. ii Exceptio procuratoria est, qua procura or repellitur ; vel quia non est verus procurator,id est, quia non habeι mandatum ; vel quia non potest esse procurator , ut quia est milies . mel multerim Nota militem ct mulierem a procuratoris oscio arceri eulum ne avocetur a militia . hane, quia procuratoris osticium virile est. C de procurat. Lalienam. 8. Excipe,nise procurato- νει fiant in rem suam, id es, in suam Militatem. eod.l. .l, qui stipendiru 9.n Iure ciuili,non iure nomco..3.q.7.tainfamis,& c. seq.
C A p. XIII. De replicationisin.
x. I exceptio iniquὶ noceat,aetori per replicatione suco curtitur. Exempli gratia, si creditor cum debitore pactus sit de non petedo, postea in contrariu pactus de petendo tertε creditori actionem mouenti dubitor exceptionem pact prioris opponere potest:sed haee exceptio 1 ereditore eliditur posterioris pacti replicatione. in prisc.. a Vlterius suadente aequitate e contra actoris replicationem datur reo duplicatio.L 2. & contra rei duplicationem actor triplicat. . t & ita ulterius si negotium serat,res pro
gredi a potetit 3. 3. 3 Excepilo
979쪽
3 Exceptionum,quibus debitor defenditur,pleraeque etiafideiussiori accommodatur,ut exceptio pacti de non petesie Suaedam soli reo prosunt,ut exceptio cessionis bonoru b g. d cutur rei cohaerere,hae velis personae coli tered da exceptio. l. T. a Ad q-drupae Gionem, quincuplationem , cte. b-bonis cessit , no condemnatur, nisi post ce oriem alia quid non modicum ac visierit:tum neque tenetur in quanto msa repas, non in solidum. supra de Act. S. vir.
x. TNter ictis praetor iubet aut prohibet aliquid fieri,cum Ide possessione aut quasi possessione a inter aliquos co-issitur. in princ.Vnde interdicta appellatyr,quasi inter duos litigantes dicta. 3.I.versvlt.id est,inter actorem & reu sine iudice pedaneo. Cum enim praetor actionem dabat, etiam iudicem dabat b , interdictam autem inter contendentes reddebat, nullo iudice dato. α Prima interdictotum diuisio est,quM aut prohibitoria sunt ut restitutoria,aut exhibitoria, is Prohibitoria sunt,quibus praetor vetat aliquid fieri, quia sunt sequentia interdicta.I. interdictum vii possidetu e ,quo prohibet ne vis fiat ei qui iem immobile sine vitio, id etsh, neque vi,neque clam,neque precario d ὶ possidet e ,qud misnus ita possideatII.Interdictum utrubi, quo idem eauetur dem,qui sine vitio rem mobilem possidet.De his duobus interidictis dicam infra them. 8. IlI. De mortuo inferendo,quo i terdicto prohibetur,ne vis fiat mortuum inserenti, quo ius inserendi habet. IV .m quid in loco sacra ad cetur L V. Ne
quid in flumine publico g r με eius fiat, qu. peius naui -
Restitutoria sunt, quibus praetor restitui aliquid iubet. Talia sunt exempli gratia. J I.s um bonorum quo praetor iubet,ut bonorum posse si h restituatur possessio eorum. quae quis pro herede aut pro possessere domet. Pro herede possidet qui putat est e heredem. Pro possessore autem, qui kit hereditatem ad se non peitinere. infra hoc tit. l.
II. Asia vi : quo praetor iubet , ut ei, qui vi de ponsessiona
980쪽
sessione landi deiectus est, possessio restituatur. d. S.I.vre' restitutorio. 1 Exhibitoria sunt, per quae praetor iubet exhiberi:vt interdiistum de liberis exhibendis : quos iubet liberos parenexhiberi,d. g. I.-rs exhibitoria. 6 Secundi interdictorum diuisio, est , quid vel sunt adipiscendae possessionis, vel retinendae , yel recuperandae.* IV. Adipiscendae possessionis voeantur, quae ei utilia sunt qui nunc primum possessionem adipisci conatur:ei vetδ,qupossessionem amisit,sunt inutilia: veluti, I.Ιnterdictium quomini bonorum, de quo dixi supra them. 3 .membr. I. II.Interdictum Salvianum i : quo utitur dominus fundi x d rebus a colono sibi pigneratis. g. 3, 3 Retinendae possessionis sunt interdicta iti possideris, &miruti l r quorum illud in immobilibus,hoe in mobilibui rebus loeum habet, utruque autem est petitorii iudicii praeparatorium:quia non potest actio petitoria institui,nisi con stet,vter sit possesser:Cum & ciuilis & naturalis ratio faciati νt alius possideat,alius a possidente petat.His autem inte dictis vineir, qui tempore litis eontestatae possidet, nisi vi , aut clam , aut precario ab aduersario possiteat. f. 4.s De possessione haec obiter notentur. I. Commoditas possessionis in eo posita est,qubd in pari causa id est,actore non probante iudicantur pro possessore.I I.Possidet aliquis vel per se, vel per allu,qui eius nomine in possessione est mi sic Et eius iuri subiectus non sit,ueluti per eolonum, quili, num, depositarium, continodatarium. III.Solo animo ponsessio retinetur r eum aliquis discedit tanquam reuersurus. licet nee ipse in possessione eorporaliter siρ, nee eius nomine alius. IV. Adipiscitur quis possessionem vel per se, vel per alium, ut per procuratorem supra lib. 2. e. 9.them. .V. Sol animo sine corporali apprehensione possessio non acquiri-
Io Recuperandae possessionis est interdictum unde vir per quod is,qui vi de possessione fundi vel aedium n deiecit,c gitur deiecto,licEt vi aut clam,aut precario a se possidenti, restituere possessionem.Sed praeterea violetus rei occupator punitur ex constitutionibus. Jupra lib. 3.e.I2.them. 2.&lege Iulia de vi publiea vel priuata.vafra 'visahem. 4.memb. II Tertia diuisio est, quod alia sunt interdicta simplieia oon quibus alter est actor,alter reus,alia duplici in quibus uterque