장음표시 사용
21쪽
mqueprἰotra,vae tamen non agunt cucontrari tate. 66pe humidum .dc siccum: sciat mearum descriptionibus patet. 63 prater Qualitates alterativa, quae in mixtis Qualitatum primarum singulas Easte traciant,a primis elementaribus prouenien mutationes sensibiles efficientium, quates alias quoque ex uirtute Celotum in- fu as reperiri, Auctor asseuerat. 66 Qualιtates quatuor Hementa res dicuntur primae no absolutae usuctionis aequalisve
Ptelta .itae merito sed causilitatis deinde pendentiae ratione. 66 Qualitates quatuor Hemetares. Omnes simi rinio activae. 67
Qualitates in triplici gradu, primae. 2cun
QEdit atra quatuor priimae vimentares inter se differunt,nec inuti cin sunt reduci. G. cI Q litates actitiae, nempe calor ecfrigus. maiorem liabent activitatem cum siccitate quam cum humilitate consociata'. 7ι Qualitates quatuor clementares,sccundum Albertum Saxo em. 1a duplici dissurentia.ae ualcsm uirtuales. pr.7
Qua itates urituales ab Auctore bene inmixtis cocta iantur,at iii Eumentis mini-m .contra Alb Naxo. 7i 72 7 Qualitates primae in clementis a Cccio noli Nprimuntur.sed proprias eoru loriaras atque naturas consequuntur. 72
Qualitates primae non iaciunt in escinetis eosdem effectus,quos faciut i mixti . 72 Qualitates quatuor primae,uelut esemento ruin semina. 76.79
Qualitates symbolae, in quibus duo conueniunt Uementa, appelLntumdissymbolae
uero in quibus contrariantur. 7. 78Qguitates q9atuor esementa res in mixtiois ne conuenientes, non sunt sufficiens causa cuiusque sciama mixti.
tuor conditiones: Iniuersalitas, simplicitas amo alteratina ct corruptiua,mutua actio muruaque passi fis Qualitatum quatuor primarum cicinenta riuimcalor in a litate princcps. crin mancitatu non est peri ecta contrarIctas sed diminuta 3o
Raritas ad calorem disponit. 6s Reactio quid. contra Reactionis quinquefortis lima a
Reactio secundum Marsi. AIb. Saxo. Paul. Veneta6e Caieta Thienen. - sh.nisi eumaior eit activitas pasti, quam si resistetia agentia. 42 Reaetionem, Repassionemque dari. S a choritate. ει expet ientia δε ratione ab Auctore comprobatur. ΦΣRcaaiolien .Repassionemquedc secunduin eandem contrarietatem 4secudii idem eandemq ue partem δε per se exaltere: tia auctorita te,tum experietia,tum ratione ab Auctoritate conuincitur. 42. 3 Reactio atque Repassio, non aliter quam
actio, de passo: co quod res sunt pa tim in actu partimque in potentia, tanquam ex radice oriuntur. 4IReactio,vide actio.
Resexto radiorum solariti, quam maximEcalefacit. TaRemissi intensique oppositio aliquo modo formalis. 3 7 Remota piscis nauem in cursu retinet. Repallio quid. 4
Qualitates quatuor elemetares sunt potius Resistentia quaenam dicitur, de quomodo dispositione quam uirtutes productive trifariam contingit.
formarum ipsorum mixtotum. sue D . Cramali tates.uide Elementa.
to Qualitatibus quatuor primis duplex aequalitas, gradualis seu ponderis proportionalis siue iustitiae. 8ι Qualitatis intensio, longitudini lineae per similis. vi si Qualitatum primarum duplex corruptio. per se δε per accidens. η aQualitatum primarum duae activae,nempe calidum di trigillum:duaeque palliuae, ne Resistentiae quinque colliguntur causti Resistentia in alteratione est activa.non tamen cit activa in motu locali. 46Resolutionem fieri usque in materiam Primam, ita ut milum accidens idem numero maneat in genito A in corrupto, alia qui uoluerunt. 47Resolutionem non semper usque in mat riam pinnam desinere. sed aliqua accidentia eadem numero manere in genito de incorrupto,aluasseruerunti . Is
22쪽
Re liuio fit usque in materiam prima me supernaturalem,ac naturalamia εdiate,dc post multas corruptiones. is Sol.umuersalis de praecipua causa mutati Resolutio aliquando immediate ex prima num inferiorum mutatione sit usque in materia prima i 8 Sol.prscipua dc uni Salis causa periodi ς solutionem non semper immediate usq; durationis inuentium. 93 in materiam primam fieri, Auctor deter in Sole,propter rerum productionem atqu
minat. I s inseruationem, motus annum cum diu
no simul est coniungendus saSol non eodem modo generationis corru Ptionisque causa, sed generationis positim,dc corruptionis piisativa. 9χSpecies intentionalis accidens reale produ'cCre minime potest. Subiectum rei,dc Subiectum scient disse
rum qualitatum temperamento. 87Segregatio non est corruptio. sed praeuia ad eorruptionem dispositio. 8
in Senibus augmentum cur cenat, non au tem nutriti O.
Sensum ipsum negare, extremae dementiae si num. Siccitas & humiditas passiuae dicuntur non simpliciter sed respectu substantiae ipsus mixti. 6 Siccitas inter quatuor primas qualitates minime activa. 7ι Siccitas activarum qualitatum,nempe caloris S siigoris in a. 7ι Siccitas no est causa discontinuitatis in elementis,sed tantummodo in mixtis. 72 7 Subiectum accidentis duplex;inhesionis, materia pruna:& denominationis, ut co
iectum alterationis de augmentationis te est ide ratio duntaxat diuersum. 2 Ia Substantia accidens,elli non quantum adessentiam quantum tamen ad existentia
dependeti s Substatia tota de novo, naturaliter fieri minime potest. 9Siccum suo termino facith, alieno dissicilE Substatia aliquo modo tota generatur. 9.
Siccum triplex .uel udo uel irrietato,uel proprie uereque humido oppes;tum. 6 siceum duplex, simpliciter , de secundum quid- 13 simile in simile bene potest agere per acci dens non tamen per se. 3 ΦSimile duplex si qualitate,do in gradu. 3 sSimile tantummodo in qualitate in suum in Substantiis generatio simpliciter dc secudum quid triplicitet disseriit: tum in parte terminorum , tum e. parte qualitata materialium, tum ex communi horninuopinione. Ia Subita tia una alae perfectior uul minus perfecta, quadruplicitzr. 13. I Substantia magisvnai quam alter quadia.
. simile agere posse . nx qualitate uero si i Substantia uni, alteri accidens esse minimEmul dein gradu neutiquam, Paulus Venetus, Albertus Saxo. alij lvecona plures asseruerunt. 3b
Simile in gradu poste agere in sibi stiride invadu Marsilaus tinet. 3 Simile unum alteri potest esse in qualitate, dein gradu, nec tamen in potentia χαactivitate. 3
Simile in gradu potest agere in simile ita
gradu.cima Paulum Venetum, sic Albet tum de Saxonia. 33 36. simile in potentia de in activitate non potest aetere in sibi simile in potentia & in
activitate. 37 potest. 6s Substantia.noa per se seZper accidens sentitur. Os Substantia non immediat E operatur, sed intcruentu qualitatis. 6s Superfic es corporum principia a Platone constitutae 47 Superficita duplex consideratio.uel ut superficies,uelut terminus corporis. 33
T A ius multipliciter de analogice dici
I tur. 32 Similitudo triplex in qualitate n gradu, dc Tactus triplex,mathematicus, naturalis , α in potentia. 3s ut ita dicam naturalissinius. 3 a Similitudo in qualitate. sa Tachus mathematice tres coditiones, ut se
Simpliciter aliquid fierι uos habet sensus, se lagentia sint corrotat discotinua. disimul
23쪽
Tactus naturali, quatuor requis ta. ut si se tangcntia, sint coiroia, disconianua, simulque habcant ultima, sitque inuic umoriva. atque inobal:a. sa ctus naturalissimi quinque atilibuta, ut sese tangentia sint corroia.& dilcottinua simulque habeant ultima.atque Inurccmmotiuaic mobilia,nec no mutuo ac tua pestivaque istant. 32
Tactus magis proprie di principaliter de tactu mathematico quam de physico d:citur, contra I hiloponum. 3 aTactus physicus a mathematico pcndo,no
Tactus mathematicus simplicior, physicus
eius ad actione nec uario requisitus. 32 eius Immediate cadit supra superficie 3 a cius duplex,uiitualis,de quatit atruus 33Tactus physicus duple ,mutuus, atque no
eius uel mediatus uelim mediatus. in actione di pallioe sucinario creagitari ueo Tactus no superficiebus sed corporibus superficiorum interuentu assignandus ba eius caeteris sensibus uniuersalitate communitateque prior. 63 eius septem contrarietatu iudex', quaruduae tantummodo primae. 63Tactus in qualitatum quatuor primarum ponderati aequalitate quam maxime ui-gri. 8 Tangens ut plurimum a tacto tangitur,aliquando autem a tacto non contanΠ-tur. 32
Temperamentum, uide Complexio. Tepora generationum occori uptionuin nisce inserioribus esse aequalia. ει ratione demonstratur, & experientia confirmatur. 19 Tempus a motu ut a priori suam nanciscitur continuitatem. 9OTempus generationis est equale tepoti corruptionis secundum temperiem specifi c di seruato naturae curtu, proportionaliter tamen in qualibet specie. vi Tenue ad litimidiim redueitur. 63 6 4 i crine est subtilium minimatumque rar
Tei minus a quo diuelsus in creatione.atq; in g CrationC. 9 cita iacmentotum maxime sicca. o Teriam esse primo S quain ma uiae sicca.
Terta iiigidi simiam esse trigiditate actuali,at no virtuali. Alb.Sam e istimaui riTerra, eundum Ihilippii,maior aqua. 12 diui Thomae, de subiecto ptauia uecris, opinio. ITriangulus omnium prima figurarum. 6
Vaporum non esse mixtum substaliale sed accidentale habes solui amodo formam aquae, Auctor sustinet. Venarum multiplex ratificatio. digVenena quam plurima frigide nature .pi Virtus productiva participans aliquid uirtutis creativae,non ust neganda in causis particularibus. io vitius unita sortior dispersa. 3, Virtutcs quatuor in singulis partibus animantis ahnicio de stru Icntes attractiva. retentiva digestiua .Fc e pulsiva. 3i Visibile tangibili quomodo magis: di quomodo minus uniuersale. o 3 Visus eseris sensibus nobilitate prior. 63Viuens quo idem numero permaneat. a in Vivente parto syrmatice manent toto uiti tempore , quamuis decrum tum patiantur. 27 Viventis cuiusque, dc animalis presertim , petiodus duplex alter generationis,alter corruptionis. si Viventium triplex status:augmenti consistentie, di decrcmenti. a Viventium parto duplices,spermaticae atq; nutrimentales.
Vniuersalium doctrina, doctrins particula
rium prεmittenda. 8sVni unum tantummodo Oponitur. 7 ab Uno ut existente uno, immediate de priamario plura procedcre nCqucunt.73.39.
24쪽
Aristotelis, de Generat ion e , &Corruptione.
nibus Doctoris Francisci Toleti, Societatis Iesu.
De Protegomenis horum librorum.
Ibros de Generati ne di Corruptione, Deo duce interpretati a gredimur. &questiones,ae dissi. cultates, que in hae parte exagitari sci. lent, pro vitibus clucidare. Non erit igitur inutile pro ipsorum introductione, quatuor prius pertractare, subiectum, inscriptione ira,Ordi nem ac diuisionem : reliqua enim , quae Praemitti solent. ex istis nota fient. Circa subiectum inuenio diuersitatEaliquam inter auctores. Prima enim sententia Alber.Mag. hie in principio est subiectum esse corpus simplex mobiles cundum formam. Pro declaratione aduerte, quod duplex est corpus, alterum simplex, alterum compositum. Simplex est, quod non aliis corporibus componitur, sed imm diate ex ipsa materia , oc forma . qualia sunt clementa . Compositum est, quod ex allico inponitur corporibus. sicut mixta omnia, tam animata, qua in inani
Aduerte ulterius quod hoc corpus simplex dupliciter potest considerari. aut ut habui ordinem ad locum di situm.& mobile localiter est:aut ut ordinem habet,&potentiam ad formam substantialem, degenerabile est l. corruptibile. Dicit eruo Alber.quod hic tractatur de corpore simplici secundum potentia ad formam penerationis: nam de tali corpore puta clemento trad tur in libris de Mis Ud Rotentiam habet ad locum, ec mo-
bile est tali motu . Hic autem de eodem
tractat in ordine ad generationem : de hoc est. quod dicit, corpus simplex mobile ad formam esse maloiam horum lubrorum. Notat tamen totum primum librum ordinati ad secundum : in secundo enim de tali simplici corpore agitur: in primo vero quid generati ,de corruptio sit praemittitur, dc ut generatio ab augmen latione .dc alteratione distinguatur: ob id de his consequenter tractatur. λcundum igitur Alber de Generatione,&corruptione simplicium corporum hie
Sed profecto non video quare hi auctores negent in communi tradi hic qua in
cunque generationem .cia generatio hoe in loco aefinita conueniat uniuersaliter aliis omnibus. Praeterea cuiri communia
debent prius tractari, de in aliis libris depeculiaribus genvrationibus corporum tractetur , oportuit hic prius de gener tione in communi tractari.
Altera sententia est Aegidi L qui ait. subiectu huius libri esse corpus mobile se. a. ntem
cundum formam in se.siue substantiale. 'siue accidentalem . Haec opinio diiserta isto in priore in duobus, nam prior solu loquebatur de simplici corpore, ista uero de
quocunque in communi. Pr et a prior solum de generatione di corruptione, de aliis uero per accidens hic tiadi cxistima . bati at vero ista tam de generatione, qua de aliis per se Dicit tamen unu in ista opinio.q quamuis in comuni tractetur demutabili secundum formam,ta me si inuldeseeditur ad unain particularem mut
bilis speciem, pura ad escineta, de hoc in Tolet.de Gen. α Cor. Δ secunda
25쪽
Deundo lib. Ilane sentetia sequitur Pau.
Venetus,5c Marsilius. q. l. Tertia sententia est aliorum asseren- αν.Tu. tium generationem, & corruptione esse
subiectum huius libri, de huius sentetiae uidetur S.Tlio diic. ubi dicit in libro hoc
uniuersaliter tractati degeneratione, &corruptione, dc ipsaru causis. Dicit auteduo alterii est, quod hic non traditur de augmentatione,& alteratione per se,nisi quatenus alteratio a generatione distin - ruitur:& quatenus augmentatio contuisoa est cu nutritione,quae generatio quedam est. Alterum est, quod hieti adit de elamentis, quatenus causae, de principia- sui generationis, & corruptionis ommu
..senten. hac quςstione dicam,quod mihi saviolis. babilius uidetur. Dico igitur primo. generationem , &νxim3 ρ corruptionem, quae in hoc libro traditur Eusi xi. . no esse propriam clementorum,sed uni uersalit et oebus generabilibus inesse, de inibi placet in hac parte sententia S. Th.
de Aegidii: dc me mouent rationes, quas feci eo tra Alb.praesertim,cum non sit ul-- la ratio pro ipso.' Dico secundo, quod hie de augmetatione,& alteratione per se agitur,dc non consequenter, & per accidens: de recipio erabatur in hoc opinionem Marsil.de Pau. Primo, quia Ariae te L .absolute dicit,sede simplicibus his motibus tractaturii Se numerat hos omnes: similiter hoc etia in hoe textu idem proponit. Et quamuis dixerit st dicturum an alteratio, de generatio distinguantur tamen hoc nil impedit, praesertim cum de augmentatione hoc non dicat non ego propter generatione delus est sermo Praeterea,ga nulli bi de altexatione ipsa in communi tractat a se, nisi hie.Unde Auer. 2.de Anima comen. sonon male dicit, ae tradere de augment tione ad multa partes philosophiae sp Oat ut motus quidam est, ali ros,inat de generatione. v Propo. Dico tertio, quam existimo libri obieobiectu ctum est mutatio secundum formam, hua libri comprehendit generatione, alteratione, E 4 dc augmentationem. Probatur quia libri in obiectu, est cuius causae, de principia tramura. duntur at generationis di aliarum causae
liter.& ipsum passiones. Praeterea quia nullibi dicit de eo* re mobili secundum sermam, nee quid sit, ostendit, nec passio de eo demonstratur,nec ulla ipsius causa.
Aduerte aute, quod non quicquid est msubiectum rei est subiectum scientiae cor Nρ quiepus quidem est subiectum generationis, sed non est huius scientiae subiectum, cu :ei esse ianec quid ipsum sit.nec quae proprietates biectum demostret. Sicut animal subiectu est som scien iani de vigiliae. sed non ob id est subiectum S materia libri illius de Somno .similiter in libro de iuuentute . di aliis liniuis
di. Ita etiam in praesenti, de mutati nib. his disputatio est. Et hoc circa lubi
Inscriptio uero est de Generatione, di De inmicor ruptione, scia de ortu, dc interitu. Nee Exio . mireris, quare non fiat inscriptio de aliis mutat. Onibus,id enim factum est forsan breuitatis causa. l. quia praecipua est mutatio secundum substantiam, qui generatio dc corruptio est. Circa ordinem uero scito, hune Ii- neci brum effeteritu inter naturales primus ς. enim est Plinicorum liber , secandus de Coelo, tertius de generatione, & meriti: nain in libris Physicorum communia tradita sunt reta naturalibus,puta,materia. sorma motus, locus, & tempus. Post haec tradit Aristote. corpora ipsa & quia prius est simplex, quam compositu, praemisit libros de Coelo. in quibus de simplici corpore,& de ipsius motu, puta, lo- , ca sit disserunt. Post haec debuit corpora composita aggredi, at quia his quodda
commune inerat, puta, mutatio secui
dum formam, de hac prius in praesenti disserit. Diuiditur autem haee doctrina in li' sone. bros duos, in priori de generatione, occorruptione. augmentatione, ac alter
tione disserit: ac de quibusdam alterationem concernentibus, ut de tactu, de sectione.& aliis.In posteriori de communibus causis. de principiis generationis, cisterationis aliorum omnium corpo-
rum, puta de Hementis.Et haec sussiciant pro introductione libri.
26쪽
CAP. 22J V M. turdicenda natiaralis.
' - - - Praeterea quia naturale est intentum
De Generatione autem AE corrUtio a hatura at eorruptio. O priuatio sit , ci
m. Tex. I. non ens, non uidetur intenta esse a nata
latentio Uam primo intentionem proponit, a. o quae in duobus consistit. Alteria est,
Q institit it causas de rationes,gen rationis,& corruptionis retu, que naturaeostanta. Alterum est, quod simul de augmentatione, alterat ioneque dicit, quid utaq; sit: de de alteratione particulariter. an sit distincta a generatione re, sicut est distincta nomine', an non, sed solo nomita ne distinguatur. 8 Aduerte aliquot uerba textus, Primo tuo, ii illud, Autem, est dictio continuans librubrocia de huc cum uerbis ultimis libroru de lo.
hae ten' Aduerte ulterius illud. Natura generasse. μου. tur. dicit Philop. & S. Tho quod id dieite io. ad excludenda ea, que arte fiunt .ut cathe - dra, scamnum,di similia, no enim de ho- eluda. rum generatione iusseritur: similiter alia tui a ua- quae electione fiunt,ut amicitiae. discor-ctatione diae, bella. nee de huiusmodi generatione 4ςς ς' uactatur, sed de his, quae natura con
ration stant. Nota l. Aduerte ulterius causas, de rationes.
etd iritet 'Aegidius. dicit, q) una dictio est explica.
ligat. Axi tiua alterius,ratio enim explicat causam.
Δε, esia siccundo, quod per rationes intelli .
cones gre causas uniuersales: ita. ut totum hoe Causas de Rationes, significet causas uniuersales. Philopo. per rationes uidetur intelligere modos a bus causas efficiat: ut si detur solem esse causam alicuius , dc petatur, quare sit,id uocatur ratio. Possumus etiam dicere sorsan melius, quod prationes generationis,& corruptionis. intestigat ipsaru definitiones.ita ut definitiones ipsarum , de causae hic tradantur, causa enim , extrinseca principia, definitio itrinseca significat.Atq; ita Arist sua proponit intentionem.
Dubium. Aa corruptio sit res naturalis .
s arn Dubitatur,an corruptio si res naturalis uidetur enim quod non . Primo, quia ut habetur a. Phys natura praecipua est forma, & cstera per formam natura dicuntur, ut habetur. s. Metaph. at corru
ptio est opposita formae ergo non uid
ra ergo non est naturalis. Praeterea. s. Physto. t 7. dicii aliquas ε uη esse corruptiones uiolentas ergo saltem non omnis corruptio cst naturalis opponitur enim uiolentum naturali. ' Aeetidia
Ad hoc respondet Aegidius, quod cor 'ruptio trieliciter dici pol naturalis. Pri- Cottu mo, quia a naturali Philosopho cosidera tio triνii. tur. Non enim est scientia speculativa sicut practica. haec enim unum per lasar iurara. cit, puta construere ad destruere non est per se artis.At speculatiua utrunque edictum speculatur,oc generationem, ecdistinctionem atque ex hac parte dicitur corruptio naturalis, quia de ipsa philosophus speculatur. Secundo dicitur naturalis quia est effectus ma teriae,quae natura dicitur quae enim corrumpuntur, quia materiam habent, corrumpuntur. Ter- . tio dicit naturalis etiam ratione formae,
quia non si corruptio alicuius, nisi fit aliqua forma, cum unitis corruptio, sit alterius generatio Dicit tame Aegidius quod non est corruptio naturalis, quasi
Ad hoe dubium respondeo primo, solutio quod non quidquid in I hysiea eo sidera Avxtur, cst res naturalis: habemus cnim ex Aristo t. Σ.Physi.quod differunt ista, Natura, Res naturalis. Res secundum na- qturam. Natura enim cst ipsum motus quid agi principium, ut materia,& forma. Res ue tur Pisrb naturalis, est compositum ex materia,de forma constans. Res autem seeundum naturam est passo,dc id. quod consequitur coposita naturalia ratione prin cipiorum. Secundum haec igitur constat, corruptionem nec esse naturam,nec rem naturalem sed esse ens secudum na- . .
turam cum consequatur ipsum compo- sitii ratione unius principii,numpe ma .
Dico secudo,quod corruptio est intu' a mora. ta a natura dupliciter. Primo, in parte a- Cou-- geris quod enim intedit fincio, intendit Mo est in etiam per se mcdia ordinata in finci at 'agentia no possunt absque co ruptione plicitet. sisimam sibi si itidem introducere,quam
27쪽
latendunt et o re uera etiam corruptio nem intendunt Pr terra .cum per se agat contraria. in intendunt victoriam contra xiorum . quae absque eorruptione illormnon cst. Secundo etiam est intenta a materia. Nota aute quod potentia materiae est in contradicto ne tanqiram infradice. ut ad hanc formam.& non ad hanc. sicut voluntatis prima differentia est uelle . de non ueste t S hinc etiam est in potentia contrarietatis ad plures sormas: ergo potentia materiae respicit generationem. q. habet formam .dc corruptionem. quq no habet: ergo potest etiam dici intenta amateria, quan uis non tam intela. quam .Nota. peneiatio.Dico tertio, qS coi ruptio non 2Nup est dicinda naturalis ratione formae. ut d ρε. d. dicit Aegidius:nam corruptio solam di naturali, cit formae priuationem: quod uero po-xone fose nat formam aliquam id no est corruptio
nis, sed senerationis, quae simul est cum
Αd argumentu primi a dico,quod quauis corruptio aduersetur uni sormae. no tamen alteri aduersatur, puta ei, quae per talem corruptionem media introduc it.
Ad secundum patet resposio ex dictis. dici Ad tertium dico, quod corruptio dicitur naturalis . non ut naturale distinruit contra uiolentum. sed contra artificiale, de uolii ntarium est enim duplex natura-
I In tensone proposita incipit circa ge-
quoium nerationis.& alterationis distinctionem Diis eir. antiquoru sentetias indagare, ut percipia
ca gene tur differentia specifica generationis, segis .ii' ςundum quam debet definiri Proponititolii, di igitur antiquos diuisos in duas partes: Bin o. quidam enim alteratione non distinguebant a generatione: quidam vero distinguebant. Qui autem hi sint, explicat.Qui enim unum principium ponebant, ut a ponebant aquam , aut ignem , aut quid aliud. hos necessarium erat dicere,generatione esse alterationem. de quod generatur. alterati : at qui ponebant plura, ut Empedoc. c Anaxag. necesse crat, hos alteratione distinsuere a genenatione.I n quo reprehenditur Anaxag. qu cup sitisset plura principia,dixit, quod gene- i. de corrumpi ide est, ac alterari; N in
rari. dc corrumpi illoc propriam uocem. dicitur ignorasse. Dubitatur. quid est uocem, propriam Dubium istia Oiarc, Respondet D. Thomas, quod is dicitur propriam uoce ignorare,quq suis sundamentis non eortes pondet: cum au item Anaxag. posuisset fundamentu , ex quo posset distinguere generatione ab alteratione, de non distinxerit, dictus est propriam uocem ignorare. ita etia expo
. At I'lido p. aliter videtur dicere, cur dictus est vocem ignorare: a a qua debuit
vocare penCrationcm . dixit alteratione, puta congregationcm illorum principiorum separationcm nucupauit: n Sc enim potius generatio dicenda est, cum res Peam consistat.
Adverte hie ex Philop. quod simplex
zene alio uocatur in praesenti G.qus est substantiae: aenim, qua fit accidens, ut in non albo album est .secundum sid, de etia ista simplex postea dicitur Epria: insequetibus verbis cum dicit proprie sit . Adueite. quod dicit, Qui unum dicut Noliti uniuersum, de omnia ex uno generant quod posterius est explicatio prioris navi dieit Philo idem est esse uniuersum,de
omnia unis .ci quod sint ex uno. puta ex
aqua, igne aut,alio quouis,ut isti philosophi dicebant.
Cum dixisset. Anaxagora posuisse multa principia, sicut alios, qui generationeidistinguunt ab alteratione modo exponit sententias aliorum . inter quos a damplura,S finita ponebat principia. ut Empe. qui quatuor materialia posuit. puta clementa. duo em cietia, dc ita erat sex. Quidam infinita ponebant ut Anaxag.5c Icuci us ac Democr. Erat tamen inter hos discrimen nam Anaxag. posuit infinitas partes indivisibiles si dares cuiuslibet rei, ut ossis,carnis, bc aliorum S hete dicebat esse principia rerum.
At Democr. addebat no solii has multitudine inses has sed formis, de figuris
28쪽
clui unum ponunt principium non pos, stinguera
,st 4;s erant quaedam trian ulare .aliae Orbicu nferunt se lates, aliae cuiusuis alterius figurae. sint distinguere: qui vero plura pollini. si ς' ' Atq; ipsa composita dicebat tripliciter Explicat primo de his, qui unum ponui.' disse ... inter se Pruria differetia crat ex Isti enim componant unum principium, latione. his athomis. puta cum hoc ex triangularibus . illud ex orbicularibus componebatur. Secunda differentia non ex his . sed ex horum politione lumebatur: na cum o rdo mutabatur,ut polleriora priora fie
rent te contra, tunc mutabatur res: ut
accidit in dictionibus, literis conuersis, ut si dicas, Mus conuersa fit,Sum.Tertia differentia pqnes positionem . dc situm: hic enim inducebat etiam variationem, ut accidit in literis his r. si conuertaturci mutetur situs fit N. dc sic ponebat variationem ipsorum compositorum,dc ut semper tale principium manere idem inmutatione debent fateri aliter non esset principium. Cum igitur unum . dc idem
principium in mutatione manet. illa mutatio non generatio. sed alterat io est:hoc . enim est esse alterationem . quod unum prorsus maneat subiectum. Obiicies. Non ne possiet esse augmen- ri H-
tatio3 Resipo n. non: nam ibi iam videtur solutio acquiri substantia ab extrinseco: non ergo distinguunt generationem ista ab alteratione.
-r t 3 Illi vero, qui plura ponunt distἰnguut, M' moinferius dicetur, priorem mulationem nam cogrcgationem,&di se regationem risὐ- . Vocabat generationem, reliquas duas M illorum principiorum pos lunt genera- Fonunttionem,ci corruptionem dicere , oc con- pfit distIsertur ex Empedocle, qui naturam reru Luere in in illa mixtione, dc compositione cosist re dicebat,ut ipsius verba indicant. Unde Ae altata 'cocludit, quod ita loqui, est proprius ser- tionem. mo possitioni horum, id eit secundu ip-
terationem, quia seruabatur res eadem non variatis athoniis ita dicebat Dein cri de differebat ab Anaxagora. Nota. Nota literam,ubi dicitur, Ipsa autem
a se ipsi, in significal ipsa composita inter se differebant,lus, id est . aut per diuersas
athomas aut ordine de positione ipsaru, sorum dicta. hanc oportet vocare genera in quibus denominantur tres dictae disse tionem,& corruptionem :& ctiam quia ipsi ita dicunt, ut diximus ex Empedocle. Quam autem alterationem vocaverit, superius explicuimus rentiae: ut exponit Philop.
Contrarid autem videntur dicere.
et seren- Differentiam constituit inter Anaxag. Ani eo S Emped circa elementa quatuor: nam ii. bc Em Emped principia ponebat, ex quibus. NUdocic . caro, dc os, dc reliqua componebantur, ipsa vero non ex aliis. At Anaxag. clemeta putabat composita ex illis particulis , imo maxime composita, cum videret exelcmcntis confici ferre omnia, ob id in . elementis maxime latere has particulas:
unde clementa vocabat omiti seminaria omnium aliorum, quasi contincntia materias aliorum.
Iis igitur, qui ex uno omniacon ιtuunt. q. tum a Dixerat superius, qui unum principiu
tramo ei ponunt. non posse dilhinrucre generatio η et . ne ab alteratione, sicut illi, qui plura po-bi nunti ci explicuit opiniones eorum, qui 'a plura ponunt. Modo explicat, q uomodo
Dubitat Philop. nam videtur, quod nec Secundum Arili.oporteat ponere unam maliam in ptationem esse alteratione a generatione: nam etiam ipse ponit unum subiectu in puta materiam primam, quae cadetii manet in mutatione:ergo pariter dicetur ait cratio generatio. Ruspon. di bene. quod aliter illi pone- soluti bant unum principium .estcr Aristo. Illi . cnim ponubant unum cias actu determinatum, puta ignem, aquam aut quid similae at Aristo t. unum cns potentia , deinde terminatum : Altetatio autem non est, cum unicum manet subicini in mi tatione, sed cum Tllud subie tum est v actu completo .dc determinato. Constat autem , quod non sic posuit Aristoti principium , dc subiectu in unum in ipsa a generatione.
Necesse autem est O his dicere.
29쪽
tenerationem ab alteratione debere di. stinauere docuisset. Nune cotra ipsos couertitur dicens, quod impossibile est secundum eorum sententiam,veram generationem, aut alterationem costituere,&hoe ostendere. dicit esse facile. Ad probationem sumit hoc, quod in alteratione debet subiectium esse unum, quod contrariorum sit susceptiuum, de modo hoe modo illud recipiat: at hoc non potest poni iuxta dicta horum:ergo
vera alteratio no est apud hos. Maiorem ostedit exemplo augmentationis in qua manet eadem substantia, puta animal,&modo maius, modo fit minus. Minorem probat ex Empedocle: hie enim ponebat qualitates differentias elementorum: faciebat enim ianem album calidum,de reliqua aliis subiecta qualitatibus inseparabilibus : de dicebat. quod elementa no mutantur inuicem inter se Si ergo fieri non potest, ut ex igne fiat aqua, nec ex uno aliud, nec fieri poterit, quod unum acquirat alterius qualitatε, de ita non erit unum subiectum alterationis: sed quodq; cu suis manebit qualitatibus . Hoc idem dici poterit de aliis. ut dicit Philop. qui fiaura,de accidentia semper inseparabilia ab allioniis ponebant:
unde nunquam apud eos unum dabatur subiectum contrariorum.
Πτ unam. Cum dixisset,unum subiectum esse in
alteratione: hoc principium uniuersalius ponit,dicens simpliciter in omni muta tion quae fit ex contrariis, esse suppone dum unum subiectum : ut si mutatur ex loco in locum,debet esse unum subiectu similiter si augetur, dc diminuitur: similiter si alteratur,dc deniq; omnium inuicem transmutabilium una debet esse materiae quod si talis sit, 'tunc alteratio p test esse. No ta, quod dicit,omniu inuicem mutabilium unam esse materiam si a vi aduertit Philop.hinc non necessario colligitur coelum habere materiam ciussiem rationis cum his inferioribus, cum sit intran tautabile.
Empedocles igitur 'st videtur.
Tex. I. Reprehendit Empedoclem dupliciter.
Primo quia sibi,de rebus notis,& apparetibus contradicit. Rebus quidem apparetibus: quia aufert alterationem manis stam, ut dicit Philop.sibi ipsi uero ea dicit duo repugnantia: alterum est . quod nullum Elementu fit ex alte ro, no enim ignis fit ex aqua. iee ex aqua fit ignis,sed ex elementi omnia alia fiunt. Alletu dicit,quod cum ex Elementis fit chaos, omnia illa fiunt unum quid, de contandum tur ita ut sit una naturas,raeter litem, de amicitiam, quae causae citi cientes sunt:&iterum ex chao fiunt omnia ista,de distinguuntur per passiones varias, ex uno tamen principio: ut illud fit ignis ratione aliarum passionum, id aqua ratione aliarum, de sic reliqua duo dc his duobus colligitur contradictio: si enim istae qualitates elementorum sunt genitae ex cnao,dcfactae, Ergo sunt auferibiles : de sic poniant inuicem elementa mutari,cuim istae qualitates aufer utur modo, sicut in principio in ipso chao.
Sunt enim ex ebus dicit Empedocles.
Quia posset quis dicere,quod non valet consequentia: si pollunt Hementa destrui ad chaos, quod etia modo inter se possunt:hoc probat, qua illae qualit tes, que Hemeta discernunt, sunt amissibiles ex se, de praeterea cst modo iis, dc pugna
inter ista, ut apparet. Quod si dicas, No corrumpuntur, cust chaos:ad hoc dicit, quod destruuntur, de unum fiunticum enim adhuc sunt sub illis formis , nondum unum chaos fit. Aliter exponit hoc Philop.At ista est Iatinorum expositio, di bona.
Incertum autem uir m. a.I. Alterii in quo errauit Empedocles ponit. Nam nec potest dici unum esseyrincipium, nec pluro, certo de determinare. Nam quatenus ex chao fi ut ipsa clemeta per productione, uidetur unum esse principiu,puta chaos:at quatenus ex ipsis elementia coeuntibus iit chaos, non soluo
30쪽
aggregat m,sed permutationem, ea Quintum argumentum est eontra id. s. ex eis una sit natu uidetur quod plura quod ex Anaxagora affertur, qs pos sint principia di ista, sint priora natura. rit partes siunilares eta principa, de ex At ipse nihil ducit certu de hociob id re- alia parte elementa non eme principiarei prehensione non caret. detur hoc implicatio, quia elameta sunt maxime similaria,& homogenea non ergo possiunt habere principium. Sextum est contra id, quod dicitur. g. plura principia ponui saluare generati
. si generatio n on esset posbilis, alteratio post eo, de aliis circa textum csscultatibus.
nem. uidetur hoc no possie fieri, quia istii subie Iraee dissicultas mouetur ab ea, quae
Arist. dixit lex i. contra Empedocle, pu- non ponunt unum subiectum, quod maneat sub utroq; extremo mutationis: at hoc in generatione, sicut in alteratione.
unum elementum ex altero, no esset pos teli generatio consistere. y. Septimum est dicitur enim, quod quq n
inuicem mutantur.habet unam materia
uidetur hoc falsumaelementa secundum Aristo. sunt inuicem mutabilia, at no habent unam materiam: ergo illud principium est fassim. Probatur antecedens ex lib. coeli, lex. 3 7. dicitur ibi tot eme male proponitur ab aliis, quam etiam nos elucidabimus. Est primum argumentum. Prius non dependet a posteriori:substatia cst prior accidenti,no ergo dependet ab eo:potest ergo manere substantia accidenti destru lio. coeli, tex. 37.clicituritcto:& sic potest alteratio esse, quae est ad rias, quot sunt elementa.
e. π --- - QRx tu dira Empedoclem. qt si se Secundo Eorum, quae non inter se es- menta potant mutari in chaos nossunt sentialiter ordinantur, non est necesse, mutari etiam modo, o a qualita es a c
m ό ό 'β inis sibiles sunt Argum: i eno uidet
R d ibatio. absque generatione. Pub A RHusi bile , tanaen clamentuquamuis esse no posset generatio,adhuc alteratio,& generatio no ordinantur cf- sentialiter,cum sit alteratio, puta dealbatio, absq; generatione: ergo quamuis CG se non potici generatio, adhuc alteratio
esset possit bilis. Tertio ga aliquid est alterabile: quod
non est generabile: puta,coelum,&astra, quae lumen a sole recipiunt, ct id conce
ro potest esse alteratio licet no esset pos
aque nullatenus potest destrui. Haec sinit argumenta quae circa textum Aristo. maiorem uidentur habere difficultatem.
Circa quaestionem igitur est sententia Asb. I Aegidii in prε senti.& Marsilii q & N- si dii . berti Saxo. q.3.qδ illa propositio simpliciter est uera,Si generatio est impos Itbilis, etiam alteratio impossibilis est, dummodo de alteratione uera di reali intelligatur. puta quae fit inter contraria. Probat Aegidius tripliciter hoc. PK- ratio
ea litustum quaestionis. 4 At ut simul aliς diis cultates textus explicentur in argumentum quartum aduersus id, quod de Democrito dicitur, Prosuerit corpora indivisibilia, uidetur, quod nullus potuerit tale dicere, sta corrus Omne diuisibile est, ac perinde est dipatae Datates, quibus remotis, sa remouet at alteratio remouet dispotitione formae: ergo tedit in ipsius corruptione.& sic in generatione aIterius, quan uis aliquado impediatur,puta,cum non continuatur ab teratio.