장음표시 사용
51쪽
dicamus. Tex. 23. Gρ ui Isserentiam inter generationem.de tui . Fia 1 alterationem constituit ex qua adimet cς utraq; sit, cognoscitur. Ponit autelandamentum unu quod aliud est subieiei tione ctum .aliud pati o. quae de sit biecto dicit. i. funda ut aliud homo .aliud albedo ,aliud eorpus in i aliud color, aliud animai,aliud ianitas. Addit alterum fundamentum, quod - utrumq; contingit pati mutationem. Aliquando enim cit mutatio in passione tatum, ut aliquid, puta, homo, ex albo niger fit, tamen manet homo: aliquando etiam est mutatio ipsius totius S subiecti, ut cum aqua in aerem dc cibus in san
His suppositis.dicit duo: Alterum est, a.differen cum mutatio tantum fit in passionibus G. subiecto sensibili id est subiecto in actit, di composito ut exponit Philop. manete, tunc est alteratio. Alterum cst,cum veru ipsum mutat, ncc manet sensibile su. biectum. id est, compositum sed aliud de aliud: tuc unius est generatio.alterius corruptio. At que haec cst disseretia inter mutationem. quae est alteratio,& ea quae est generatio S corruptio.
Vbi maxi H Auc substantiae mutationem,qua iri his. totis ipsum mutatur, maxime apparere ratio tuo docet, cum ex insensibili sit sensibile. l. e
tiantia. contra: ut cum aer ex aqua .l. aqua m
acre fit. Hinc enim patet . totum ipsum mutari magis, quam in aliis, ubi utrumque in sensibile, puta, cum uinia in ac tu
Nota. Dic autem, ql sensibile uocat, quod sentitur quocunque sensu , tactu. L alio quovis .At ne as dubitet, quomodo aer inscii sibilis dicatur, cum sit calidus, dei, ut nidus: Respon. esse quidem sensibilem , sed parum propter subtilitate.l. r ritatem, dc sic quodammodo insensibilis
In bis autem se aliqua maneat passo.
Varie diuersi interpretes textum huc exponunt;*d mihi no uidetur adeo dissi Arist. cilis.ut multis indigeat expositionibus. An in geSensus igitur est.Cu dixisset Arist in te. '' ianeratione totu mutari,i alteratione qua tota ma. litates. est dubium, an in generatione so tetur. lum totu mutetur,oc non qualitas, sicut in alteratione qualitas.& non totum. Respon.quod cu qualitas est commu- . . nis genito dc corrupto, non est opus qd
illa mutetur in sua opposita . Ut si quam utetur in aerem, quia uterq; est humidus dc transparens non oportet quod humiditas aque mutetur in suam opposita, scilicet siccitate qa etia aer est humidus: Atq; haec est huius loci expositio fidelis. sAn tamen ex hoc loco concludatur,ae Nota. cidentia aliqua geniti manere,qus erant in corrupto,dicemus in Paestione circa hocin qua late hoc examinabitur.
Si autem non, erit alteratio, ut mus
cus homo. Quanuis aliqui laboret circa huius Io.Quandoci expositionem . mihi placet expositio non mu Aegidii dc Pauli et ista uerba respolideat antecedentibus, quibus dixit cile genera Eium est
tionem dc corruptionem, cum totu mu- alterati
latur. Modo addit,quod si totum no mutatur. no erit nisi alteratio: iit cum homo muscus fit iiii musicus: si musica de im- musica essent tornies . costitueret aliqr per se,tunc esset horum generatio de corruptio quan uis maneret homo. At cum palliones sint subiecti manentis in mutatione, tunc secundum talia erit alteratio non autem generatio , nisi secudum ad, puta hominis musicia immusici.
Quando igitur siecundum quantum m
iransmutatio. Distinguit has duas mutationes, puta alterationem, de penerationem ab aliis: :
nam cum utatio est insuatitate, stau P iatio di mentatio.l. diminutio: quado in loco. a stine uuatio qua do in qualitate. est alteratio: qua' ba-do uero in subie O ipso, cuius cst pallio ubi bulloc accidens,est generatio,& corruptio. ramo. statim
52쪽
III. I. tae generatione , o Corras.
Statim comparat omnes non ratione
termini. sed in subiectio : dicitque quod
generationis subiectu est maxime materia enim omnisi subiectum primu Reli. quarum subiecta sunt aliquo modo materia scilicet seclida: materia quus e. quia E sulcipit contraria extrinseca, sed non maxime materia, quia est composita habes adhuc materia. Atque haec de generationeta alteratione
QS AESTIO QUINTA. an generatio ab alteratione distinguatur. Non indiget titulus decla satione,
quia satis est manifestus. At est argumetu primu , quo probatur noesse mutationes distinctas in essentia.Si distinguerentur , maxim E esset in subiectis : ga generationis subicctu est materia, q est ens in potetia;sed alterationis subicctum est ens actu.Sed lice nulla est dis
. . scientia, quia etiam materia secundit se suum habet actum: quanuis aute non sit ita persectus,sicut actus copositi. no uidetur hoc tussice te ad faciendam distinctionem geneticam intcr generatione &M-
Secundo,tam extra essentiam materiet est sorma substantialis, qua extra essentia m subiecti est forma accidentalis. ut ergo subiectum dicitur a terari secundu accidentales formas, ita etia materia secundum substantiales: di generatio erit quaedam alteratioi. Tertio. Si disserct istae mutationes.ex eo esset quod alteratio est ex cotrario in contrarium, non autem generatio sed generatio etiam est a contrario inco trariuti a sublesto in subicctum, ut Ex aqua in ignem,& contra: ergo non est disseretia inter ista. .sinu ' Aduerte primo, quid sit generatio, ad ursii e corruptio,ild alteratio: ex his enim quae ne talio, in textu dicta sunt, possunt earum definimiruptio tiones coponi. Est enim reneratio, ututa 2 ' ς ' tio ex non substantia in substantia corruptio uero mutatio ex substantia in no
substantiam: ubi persubstantia indelligimus compositam,dc actu petiectam iubstantiam per non substantia uero Impersectam.& inconsummaia substatiam, ut sit sensus, Ger eratio est mutatio, qua co-pleta fit coposita substantia ex impers cha S incomp leta:eoti aucto corruptio. Allelatio uero est nautatio lacudu qualitates.seu pa Ilio nes. Aduerte secudo. quod sex disserentias possumus constituere inter generatione
Prima cst ex parte terminora ad quos: nam generatio est secundu sormam substantialem alteratio vero secundum qualitatem& hinc sumitur essentialis d steteti a.dc genetica iter has duas mutationes, puta pςnas terminos ad quos genere differ entes.
Secunda est ex parte terminorii a quibus nam alteratio est a subiecto, id cst. a
contrario positivo at generatio est a nosubiecto,& ab opposito privativo, st. . alteratio ab albo in nigrum,at generatio ex non homine in hominem. Huius autem ratio duplex esse potest. Prior est ua in alteratione, quae fit ad cottar luna. ei minus a quo, senas est determinatus: si enim est ad calidii, semper est ex frigido.& quod tedit in nigrum semper est ab albo .l.a medio. At in generatione no est certus semper terminus a quo determinatus positiuus ignis. n. aliquando ex aqua aliquando ex aere aliquando
ex alio fit similiter corruptio ob id iro suminus terminum positiuum, sed priuatiuum . quia semper iste est,ut ex non igne fit sempcr ignis. I'osteriot ratio est: a alteratio habet uniuersaliter quatitatem, S successione, in forma ad quam tendit. Ad explicanda
autem hanc quantitatem,sumimus contrarium. ut ab albo in nigrum Si enim diceretur a no nigro in nigrum, nulla esset hic quantitas, quia in no nigro nigrum in instanti fit.At generatio non sic:est. n.
indiuidua.dc instantanea obid priuatiuuterminum sumimus.
Tertia differentia est ex parte subiectῖ
Quod enm. dicitur alteratione mutari, est compositum totu atqν generatione mutatur,& idem manet sub utroq; ternuno mutationis, materia est: na compositum, quod ante erat,no manet :quod sue cedit, no crat ante:ob id neutrum muta
rentis iat et pene ration εα altera.
notum quibus. i. tatio. z. Ratio. 3.dicti Atia ex patie subie. m.
53쪽
tuti quod enim mutatur. debet idem sub
utroque termino mutationis manere:in generatione autem, Jc corruptione sola materia prima talis est. P ' Quarta est ex parte siccessionis ni tus:na in alteratione inuenitur fere semina. per quatitas, quia fere Ois successiva est, praesertim quae inter contraria siti atque hinc sequitur quod tempore mensurct, diei ad quetur. At generatio pura no est successiva. nec tempore, sed instanti temporis mesuratur. Dico puram generationem, id est secudum suam ibi am naturacosideratam: aliquando enim generationem vocamus mutationem substantiae O praeuia alteratione, de tunc ccelli uaest sed non secundum se. faex pase Quinta est, quod generationem pr exe dii posi dii semper alteratio coniuncta es:at none cotra praecedit generatio alterationem H,- ei coniuncta de necessitate. Dico, Et coniunctam: quia bene generatio praecedit: nam res post qua generata est, alteratur: sed generatio non est coluncta alterationi,ita, ut nullum intercedat tepus. Et hoe dico de neceissitate,quia accidit simul atque generata est res,alterari: sed no id ex se postulat alteratio. Praeterea alteratione no semi praecedit alteratio: quia calefit aliquid no praecedente necessario alteratione alia. Dico, No semperiquia alterationem que fit secundum qualitates secudas, praecedat alteratio semper secundum primas ut dictum est lib. 7. Phyc .mpat Sexta est, in alteratione non senar cuc risiil una forma introducitur,expellitur altera uti uiso nec contra: nam lumen introducitur abs . que cxpulsione formae, de recedit absque alterius introductione. At in generata O- ne sempur, oc uniuersaliter non inducit una forma in materiam nisi expellatur
alton:ncc una expellitur, quin altera indatur.
Et attende, quod non dico quod eor-rupatur, sed is cxpellatur: anima enim rationalis ad uetu alterius expellit a materia,sed non corrumpitur. Ex his omnibus infertur dc probata remanet conclusio quod dii scrunt maxime gcncratio,&
Ad ptima argumentum respon quod
est iu igna differentia inter actum materi A compositi. Matella cium est actus ad i.
non per se, nec propter se sed est dimidia
ens naturale: at compositum est os consummatum iam vinde distere mutatio v-triusq; maximE, sta mutatio materiae noest propter ipsalia,sed propter compostu& per talem materiam consumi natur de perficitur tale compositum. At alteratio non consummat compositum, sed disponit, di ipsum ordinat secundum aliquem modum: unde materia non dicitur altera
Et per hoc etiam soluitur argumen-Ad 2. tum secundum: quia forma substantialis incit unum ens, at non accidentalis, nisi unum per accides, sed potius superuenit viii enti. Ad tertium solutio patet ex seeuda disserentia posita inter generationem, & es' terationam: fit quidem generatio aliqua
do ex contrario,sed non ut ex termino pse sicut fit alteratio propter dictas causas ibi. Et hoc sit satis de quaestione.
QVAEs.TIO SEXTA. An alteratio sit motus continuus. Postqu/,gd esset alteratio,diximus,
dc quo modo a generatione disse.
rat: examinare oportet,an alteratio sit successivus motus.& cotinuu SH
hoc. n. dicebamus a generatione aisset re. Et videt q) no sit ulla alteratio continua. pKmb dicit Arisexpresse. 8 Physi.tex. 23. Α- dicere alteratione fieri continuE, cst ad- au ti'. uersari valde manifestis. Ex vltra hoc est ratio prima si altera' i ta ratio est cotinua,puta calcfactio.fiet in ali- ubae. quo tepore incessanter: hoc aute es Ienctposse probatur. Si in toto tepore isto est calefactio,crgo in quocunque instati res est facta magis calida. Sed sunt in tali topore instantia infinita:ergo in sine illius teporis erit infinitus calor, quod est impossibile: non ergo alteratio cotinua esse
Potest. Praetera est altera ratio.Si alteratio fie t. - ret continuE, Esset diuisibilis in infini tum, sicut motus 5c quodlibet continuused hoc esse non posse probatur.Si enim cales actio in infinitum d: visibilis est. nodabitur primus gradus caloris aut qualia
54쪽
D Lib. de generatione o Cornus
talis,nec prima pars subiecti, quae cales cta sit .ergo iam non dabitur minimum naturale, quod videtur talium, de contra
Praeterea tertio. Cuius termini ho possut cotinuari, nec ipse motus pol esse cotinuus:at alterationis termini no possitentinuari cum sint contrarii, no ergo potest alteratio esse continua. Confirmatur ex Arist.6. Physi. text. 1 8. ubi motus in cotrariis,aut cottadictoriis factos ob id vi
Qualitas duplici. et diuisibilis. Duplex
L landi. Clica hoc auerte,dissicultatem esse du- metu Dii plice. Est enim qualitas dupliciter diuisibilis Uno modo secundum extensionem in subiecto:diuiditurent in albedo secundum diuisionem partium subiecti, cui inest . si militer quelibet alia sensibilis passio. Altero modo secundia intesionis gradus. eo quod qualitas habet certam graduum latitudinem . secundum qua in est intensior.l. remiisior in subiecto uno. Cum ig tur dupliciter diuidatur quali aliciatis. tas.duplex est altera io. Altera quae fit secundum partes subiecti.cum calefit subiectunt quantum secundum suas partes. Alicia quae secundum graduum inte- soneni, cum idem subicctiim ex calido sit magis calidum , de in non calido calidum: dc de utraque alictatione est dis- cultas,an sit continuauta, ut duret per aliquod tempus absque inici potatione &quiete media . .
De hac re sunt tres opiniones diuersae. Prima est Aegid j, quaestione a 6. qui di cit, quod alteratio quoad intesionem est continua, tame quoad subiecti paries est discontinua . S interrupta. Imaginatur enim sic fieri calefactionem . quod acc- dat ignis aquae, de per tempus disponat minimum in quod potest introduci calor,dc per totu in in imu in uno inflati calorem introducat,sed per tempus continue intendat introductum postea cesset.& disponat secundum minimum, de in instanti introducat. desie de aliis minimis: Unde non est continuus motus quatum ad extensionem , sed est successivus, quia pars poli partem alteraturiis media
Aegidii. quia pars poli partem altera tuo in tamen est quies. Atriuo ad i Dictor est continuus,quanuis non tamino, quatenus intensio unius minimi, dc alterius non ridcatur Omnino esse una, dc sic intenso totius . continui non est omnlao Miam continua. Hanc sententiam uid
uir sequi Iandunus. lib. s. rhysi quaestio,
. Alteia sententia est quorunda Tombstarum credentium esse Sancti Thomae. 3. Physic. ex. et 3 de re vera non est, solum enim de argumentatione ibi loquit. Hseipii ur sententia est,quod nec quoad iniesionem, nec quoad extesoneni est alteratio continua, sed discontinua.ita, ut ignis in hoc tempore disponat primum min, mum subiecti de in instanti per totum inducat calorem , dc per aliud tempus bsct de disponat aliud minimii, ct in instanti inducat , de sic de aliis. Idem etiam quoad intensionem : per tempus cnim disponit, de inducit unum gradu totum, postea disponit. de inducit alium , de se consequenter. Ista opinio solum innitititur primo argumento laeto in principio quaestionis.
Tertia sentcntia est fere communis, Psit continua.dc quoad intesione.&quoad extensionem ita, ut non fiat per inflatia, quiete interrupta . sed per aliquod i cmpus cotinuum, di huic mavitati fauet Alisto. 6 Physic. lex. 17. de , S., bi diuisibilciri dicit alterationem de augmen lationem, sicut motum localem. At ut quid mihi ita hac parte videaturi Cnenduin,aperiam, sit prima conclusio. Alteratio quoad utrunque cotinua cst sepe.Dico Saepe, quia aliquado euenit secudum subiecti partes non esse continuam, sed totam sinit, ut dic mus postea. Haec conclusio meo iudicio, probatiar cui denter. Et primo suppono vnuin principium certum .Qtiando agra est debite approxi
matum pasib. necesse est quod agat in ip
sum statim Ex hoc argumentor. Demus
igne approximatum aque, dc sit iam primum minimum calefactum, si per te t pus est, in quo non calefacit secundum, ergo agens non agit in passum cum sit debite approximatum .
Dicunt illi,quod tunc disponit illud mi
nimum . Sed contra hoc est ratio fortis. l. introducit aliquid l. non . Si non , ergo
non disponit. nam i inpoli bile est intelligure quomodo disponat, nisi agat . Si agit,ergo alterum patitur. Si patitur, ergo recipit. Si ergo recipit per illud tem
55쪽
pus. Vide iam alterat ionem continua in tempore qua negas. Quod si adhuc ista fiat in instanti,debes tadem deuenire ad dispositionem in tempore aliter per tempus nihil aget agens. Profecto hoc argu
Praeterea est altera ratio: quia qualitas prima qualis est calor, non habet aliam dispositionem in aqua praecedentem, Iaista non est nisi raritas.& hoe ipsi dicut: sed est impossibile. Nam aquae raritas est
effectus caloris: nec ignis rarefacit, nisi calefaciendo: quia ignis raritas non est actiua, ut Possi raritatem facere: non ergo introducit illani. nisi introducendo calOrem , α oppositum non est audiendum. Quanuis non nego raritatem aliquando Ir cedere calorem, ut in motu duorum pidum fit ignis.l.motus efficit calorem rares aciendo. sed ignis no potest hanc raritatem facere: quia non te confricat cupartibus aquae. Concludamus igitur qSalterat lo continua est.
Est tertium argumentum Si sit a illa
minima alteratio sequitur.qS agens iniecisis nisi di debilissimum aequalitur at- DI,quia utrunque no nisi minina ii graum introducit, di minima partem est rat in stipulis instantibus. Aliqui hoc admittunt: sed dictit,qubdquanuis ita sit, tamen agens fortiui frequentius alterat,quam non ita sorte, sed profecto hoc non est recipiendu. quia si Deus impediret actionem utriusque in altero instanti, quis posset capere, quod tatum ageret calor ut octo.& calor ut duot Quartum argumentum est: quia tunc non citet alteratio una, sed plures mutationes simul coniunctae. Docet enim Aristotilib. ue . Physiici quod si quies intercedit
non est unus motus. & libr. g. ob id negat esse unum motum reflexum cum
Praeterea: quia si aliquis modo calefieret .ci quiesceret per diem, de statim cal
fieret, etiam diceretur unus motus,quod
est salsum . na parum reseri, quod quies sit magna, ut parua. Quintum argumentum est concludes ad hominem. Ipsi dicunt. quod motus localis cst omnino continuus ex hoc sum, tur argumentum. Rares actio est coniuncta cum motu locali, quia non fit raresa
oio quin locus acquiratur: sed loca
est continuus: ergo S ipsa rares actio hic autem alteratio est, ergo est continua
Secunda conclusio : In alteratione da δtur primus gradus acquisitus, di prima pars secundum subiectum. Explico, C hignis accidit aquae, datur unius primus gradus caloris in uno instanti introductus, similiter prima & minima pars aquae cales acta. Haec coclusio quantum ad minimum i extensionis probatur quia si non datur prima pars quae sit calas acta, sed semper minor & minor praecessit,sequitur. quod nec dabitur minimum ignis & subitatis, quod salsum esse supra ostendimus. Probatur sequela: quia calor disponit ad formam ignis sicut ergo no datur primum in calore, nec dabitur ignis minimum Quia demus. v g minimum ignis. st A. B li in medietate potest induci calor , detur quod intendatur ibi usque ad octo:peto. an erit ignis Inon.Si est ergo
minor minimo.Si non ergo posita summa disposit ione non erit forma. Prst erea quia summus calor erit cum t. Ratio. forma aqupl.erit materia sine sorma necesse est igitur, quod si no datur ista diuiso in igne, sed est minimum, quod etiasit in accidenti. Praeterea, quia agens & alterans semar 3. Ravo. est applicatum aequaliter alicui parti passi;de sic non in ininori dc minori prius inducit qualitatem. Hoc etiam patet de intensione na vix intelligi potest, qS detur forma aliqua permanens,& incipiat,nec detur pars primo producta,cii agens sit certae N delet minatae virtutis. Ista etiam sententia est Averrois expressa. 8. Physi coni. 23Δlandum lib. 6. q. is di Aegidii q. 23. huius. Nec propterea existimes,quod nos ponamus in motu primum mutatum esse:
nam iste gradus, & hoc minimum p i tione namum mutatione instantanea producun- dat ut pritur nec sunt quicquam motus , sed sunt mu muta ultimum non esse motus.quia tunc non tum ςa
est motus, sed immediate post illud eritti ita est Intelligendus Aristot. libr. 6. Physc. t s,.& 16. quanuis non negarem illic magis dicere, quod non datur primum nam docet simplicitcr, quod ex T olei .de Ucruta Lor. E albo
56쪽
albo Incipit nigrum per motum, di non per mutatione propterea est piobabilis
lententia tertia proposita At S. Tho. 8.Phil. tex. 23. dicit ad illum locum,quod lo uitur in genere de motu, di non descencit ex professo ad motum particularem.
Cdria Tertia conclusio. Post primum istum edum, S minimum mon inducitur canec quoad intestonem,nec quoad extensionem, nisi successive continue.Et ratio est: quia iam posteriores gradus adueniunt primo, di minima posteriora sunti rimo continua: At sc quantumcunq; il-orum pars minor prius producatur . nodabitur minus minimo per se existes, ut alibi declaratum est. Quarta concluso Hoe no habet locude partibus latitudinis, S longitudinis semper quia frequeter alteratia sunt maioris quatitatis.quam sit minimum, ei simagnam partem simul alterant. At veru habet de partibus prosunditatis, in quas
posteriores, S interiores posterius, alterantur, cum ab agente magis distent. Nec in hoc est id uniuersaliter verum: sunt enim alterationes quae secundu sub
Lil. I. de Generatione,ct cormp.
An in corruptione fiat resolutio sin primam materiam.
Sol ni est quistio hic in his libris, strido
& ualde utilis in qua tria exequemur primu est sensum sistionis ape ne. rire:alterii est ista, Phylosophorueu ipsoru potissimis rationib. Sponere.
Tertium quid probabilius mihi videatur ostendere.
Circa primum aduerte,quod non qus Explis irimus,an post res corruptionem maneat materia nuda: hoe enim in postibile est. Non enim materia absq; vlla lotina cile potest: quod si haec recedit, it a succedit. Sed sensus est an cum aliquid corium pitur,di est crum sene ratur nihil corrupibmaneat in remio, nisi sola mari ria. U.g. corrumpitur homo,fit cadauer, an in cadauere nihil hominis maneat, nisi sola materia prima.l maneat, aliquid aliud. Et attende, q) est duri x d iliculias in Duples
lecti partes simul sunt,ut patet de coapii subitat talis.V.s.corruniri tui homo, ma- latione.& cogelatione, de quibus multo netne aliqua torma sus uarii alis, quae ii. ierat primo homini t Aliqui cnim dierint iubilaia
Ad primum argumentum dico, quod sicut motus localis est cotinuus, ita ut in quocunq; instanti mobile sit in alio loco non tamen ob id conceditur spatium cc se infinitum. quia sunt infinita instantia in potentia Ita smiliter m alteratione circa qualitat cm . Et psecto mirabile est quod isti adiri ittunt in ni otia locali, non
autem in alteratione, cum tamen utrius est aequa ratio.
' Ad secundum patet solutio G secuda
conclusione. Ad tertiit dico quod motus alterationis est in teimmo . ad quem: unde dealbatio cst albedo fluens, uil potius fluxus quo ipsa fluit terminus a quo.extrinsecus est.Ob id, quan uis non sit cotini ius, non aufert motus esit inuitatem. Motus
localis excedit in hoc alterationum, quiarius termini possimi esse continui: ae ob id Aristot. vocavit alterationem illi discontinuam, sed non semper, ut
diximus in expositione illius loci. Haec
situ quoci sita puta. qui ponunt sol mam coria biotm poreitatis iubstantiali na, ut Avicen, de Scoi ita corra hos disputauimus . . Phis coire . Alij poniit formas cicine torum in nrax. Done alitor scd contra hos dicemus in capite de
Modo supponamus non esse nisi se ma una stibi latitaei coposito: A petimus de accidetibus,an qn corriapitur aliquid. maneat aliqua ipsius qualitas aut accidEsi genito. nihil. nisi sola ipsus materia prima. S per haec patet . quastionis sensus. Stit autem circa hoc duae celeberrimae opiniones. Prior est corum qui ali crunt, quod semῖ in cor iuptione fit tesolutio 1 sera usq; in materiam primam .ita, ut nullum fieri sese
accides maneat idem numero in genito, φ& in corruptio. ia Notant autem quod in qualibet tene uinetia ratione conueniunt dispositiones dupli pium
ccs: quaedam antecedentes rem generandam , S introducentes ipsam i ormam. ' esat istae corrumpuntur cum forma , quae t Eouis recedit a materia per primum non esse cis
57쪽
discituuntur aliae similes dispositiones cum sorma producta per Primum esse,
coseruantes ipsam in materia.Verbi gratia . ignis exsiccat,dc calefacit aquam,donec forma aquae expellatur,de inducatur forma ignis. Expulsa autem forma aquae corrumpitur totus calor, S siccitas, quae in ipsa erant. quia ad subiecti corruptionrincorrumptitur quae in ipso sunt, di inducitur forma ignis cum nouo calOre , noua siccitate, de aliis dispositioni
ς Thomistarum. i. Artu. Potissima argumenta huius sententiae sunt ista. Primum est. Accidens est, quod adueuit enti in actu, ergo subiectum cui accides inhaeret est totum compositum. ergo destructo composito necessario destructur accidens ergo nihil corrupti manubit in genito. secundum est. Si accidens est in materia immediatE, Oe non in coinposito . sumo ipsam materiam cum accidenti' peto,an sit unum per accidens.l .per se. Non per se,ut notu cit, ergo per accidens. Sed Dinne per accides praesupponii per se, erso ante accidens prius natura cst forma In materia ratione cuius est unum per
Tertium est. Accidens unum numero
non potest migrare de tabiecto in subi
ctum, sed si accidens corrupti manet Ide in genito, viique esset migratio accidentis, ut notum est, ergo fieri non potest
. Quarto. Arist.tex. 23.dicit, quod generatio est mutatio tothis in totum, nullo sensibili manente Sed si maneret accidesidem, iam maneret aliquod sensibile in
utroque toto ergo non esset generatio.
s. Quinto. Sequeretur quod esset idem motus continuus utriusque diuersi subiecti. quod est impollibile. Probatur sequela. Ombutatur homo. l. animal viuiaci continuerer calefactio usque ad cineres, tunc si idem est calor in mortuo, qui erat in vivo, dc talis calor semper intenditur, ergo erit calefactio continua duo-ium subiectorum.
sexto Sequitur etiam, qaiod cum ani cmal moritur, ille calor qui manet, est idem cu priore vivi. Sed probatur quod
non posui hoc esse. Calor mortui indu- .cit putrefactionem , calor vivi conse uat , ergo non potest esse ille calor idem. His argumentis innittitur haec sententia.
Altera sententia est huic opposita.Di- a SEtεitastinguit enim duplex subiectum acciden non fietitium .alterum inhaesionis,alterum praedicationis de denominationis, Matoriam alnisi costituit subiectu inhaesonis, cui insunt Dam pri-aceidentia, ad compositum est sit biectu ni m. praedicationis, de ipso. enim accidentia denominatiue prsei cantur. Ex hoc sequi inhaesio tur . quod cum maneat idem subiecti m ni. 5e de inhaerionis.non repugnat aliqua acciden nolo uotia manere cadcm in xznito , quae erant incorrupto . Hae e Littentia est Alber.Mag.tracta. a. Auctorea cap. 2 in Averro. . dc genCr. commen. . huius senibi dicit eandem esse materiam altera. tenria.
nis Nominalium. Argumenta huius sententiae potissima sunt, que sequuntur. Primum est in Arist.hoc tex. et . ubi dicit accidentia e munia genito & corrupto manere ing I. Argu. ne ratione.Et lib. 2. tex. 21. dicit elementa symbola sacilius transmutari, quia unam qualitatem habent communem, ut aer,
dc ignis, uterque enim est calidus, humi, ditas sola contraria est. Secundum argumentum communissi Linum est Nominalium . Frustra fiut perplura, quae possunt fieri per pauciora sed ad formam generandam sum ciunt dispositiones praecedentes. ergo frustra ponuntur aliae, quae sunt similes prorsus. Tertium est Si non manet eadem qua ν. litas, sequitur quod aliquid corrumpitur sine corrumpente, quod est impolii bile.
Probatur sequela. Cum aer in ignem c uertitur,si calor aeris non manet, a quo ergo corrumpitur 3 non a calore ignis, . . quia calor non destruit calorem, non auccitate, quia non sunt contraria, ergo non habet corrumpens.
Quarto. Sequitur etiam,quod alaquid .. generatur, di non habet generans Proba E a tur:
58쪽
In Lib. I. de generatione,o corrup.
por ci alia accidentia, si vero non, a quo ergo generantur3 quia non est ulla cauta es scies, nisi gladius corrumpens animal, at tale agens non potest iuiles producere effectus.' Praeterea quinto. Aliquid generaretura suo contrario. Patet. Demus quod moriatur animal ex nimio frigore, tunc per aliquod tempus inuenitur calor in cadauere, si ergo non est idem, sed de nouo productus, iam fieret a frigiditate contraria, quod est impossibile. Sexto. Lxperientia probatur, quia vix disserunt: nunquam enim primo unum in aliud eiusdem speciei corrumpitur, sed altei ius, ut homo in cadauer, ignis in aquam aer in ignem, &idem in omnibus . Unde accidentia propria species corrumpantur, nec manent in genito: at, quae generica , de communia sunt ali. quo modo, nec contrarium habent ingenito , nihil vetat eadem manere inmutatione immediat E & prima . Iliam sententiam mihi persuadeo multis rationibus.
Prima est : Illi debent accidentia incredibile apparet,quod in homine mor- herere . de cuius potentia educuntur tuo nO siit eadem cicatrix, eadem figura, at accidentia educuntur ex potentia ma
teris: ergo in ea inhaerent. Loquor au tem de huiusmodi accidentibus sensibilibus. Maior profecto videtur certa,
quia vix potest intelligi quo modo si albquid ex sola materia extrahatur , non sit in ea. Minor probatur : sumo cal rem in aqua: sie non potest extrahi ex forma, cum sit forma opposita. dc d terminata ad frigiditatem,ergo extrali tur in materia, di ex potentia communi eadem dimensio, quae erant ante, praesertim quia si de nouo producta sunt frustra sunt producta , cum talia accidentia non siint necelsaria ad formam cadaueris. H.ec est sententia horum , dc rationes ipsorum.
Superest, ut quid mihi probabilius vi
deatur, aperiam. Sit igitur prima conclusio. Resolutio fit usque in materiam primam mediate,& post multas corrupti Eolieti nes, Explico. Cum homo corrumpitur in ad oppositae usio. cadauer, & iterum cadauer in aliud, & Secundum est. Dispositiones in aqua hoc iterum: prosecto iam post tot mutationes non est ullum.accidens quod erat ψ- hominis, sed sola materia.
Haec conclusio est certa apud omnes, praeter Averroein, qui quantitatem manere perpetuo ca materia autumat: sed
contra istam sententia diximus iam lib. i . Physici de qualitatibus vero aliisque accidentibus, nulli est dubia. Secunda conclusio. Aliquando imm diate ex prima mutatione sit talis resolutio usque in materiam primam , ut patet
in combustione paleae, S in mutatione elementi no symboli, Saliis huiusmodi.
. a Deliis duabus conclusionibus nutri est magna dii licuitas. Tertia conclusio. Non semper fit re 3. Uu- Iutro immediath usque in materiam prumam. Haec conclusio mihi videtur multo probabilior qua opposita. Explicature ei isio. conclusio. Aduerte ergo accidentia esse ieeidi in duplici differentia. Quaeda enim sunttium dis communia genito, Ν sormapto: qusdamia '' 'bi propria ni scias enim, 'uod gentrum, agitimi. ει Guyxum s pcr syc . l. genere attingunt introductionem formae ignisti ipsam producunt: ergo sunt cum ipsa forma: si enim non es lent, quomodo possent producere sormam' Antecedens autem probatur: quia no est aliud quod proxime attingat productionem fornis. nisi talis dispolitio:agens enim non pro ducit substantiam inis per accidentia, ut
Quod si dicas adhue, quod solus ignis
producit : argumentum non soluitur.
Nam pono, quod ignis agens desinat esse per prunum non ei te cum dispositi
nibus inductis, tunc nec erit agens, nec virtus eius. Nec oportet casum fingere,
hoc enim apparet in virtute seminis, etia destructo generante de patre. Si vir tus illa no est cum anima incipit & prinducitur, non potest generari, A profecto mihi videtur hoc argumentum esse admodum sorte. Tettium est. Si de nouo dispositi 3.
nes producantur cum forma ventura,s
quitur , quod calor ut octo, dc intensilima qualitas Produceretur in instanti, dc
59쪽
eorrumperetur altera in instanti:o cum sonem persuadere . Nam qui corrumis ignis producitur, ec aqua corrumpitur. pit individuum , etiam corrumpit spe-Hoc autem ipsi concedunt, sed profecto ciem in eo existentem, si ego ille primus gratis, S abique ratione qua id probent calor destructus est etiam species in eo. necessario. Quyd si dicat, Alius est productus, tun e Et quamuis hoc de calore dici possset, non est ex potentia corrumpentis, quod tamen quomodo dici potest de animali, ille sit cum ipse producat calorem iucuius dispositiones sunt tot organa. tot temperies particulares membrorum Quis enim credet, quod destruuntur omnes adueniete anima de in initati producuntur aliae3 Sequitur enim quod frustra illae praecesserunt, sat enim i uit animam introducere. Non enim hic potest diei,
Sextum argumentum est ad hominem. Si sorma prius natura est in materia introducta quam ullum accidens, & dispositio, peto , Vel illa sorma est sine u-laris. l.non. Si non: ergo non est producta , est enim productio singularium . Si
quod sunt istae dispositiones priores ad ergo est singularis: ergo ante quanti expellendam formam praecedentem . si- tatem & dispositionem indiuiduat ut res: cui calor in aqua, quia istae organizationes, de instrumenta nullo modo tendunt contra formam seminis; ergo proiecto manent eadem adueniente anima, ad ipsusque aduentum perficiuntur. Quartum argumentum est, quod ex non erῖo a materia signata prouenit formae indiuiduatio. Hoc argumentum magnam habet vim in doctrina eorum qui tenent , non esse accidentia nisi incomposito. Dicunt enim alibi, esse indiuiduationem formae a materia signata' mixtionibus sumitur in si bus formae her di determinata . His igitur argumentis barum , lapidum , & ipsoru in simplicium pereunt,tamen virtutes manent,de
qualitates inducentes eosdem cssemis; ros ante. Nec valet dicere,quod iterume nouo producuntur similes virtutes:
mihi probabilior apparet proposita coqclusio. Nec argumenta in oppositum habent Non pro multum roboris. Pro solutione nota , equod non ita ponimus accidentia in quia no eii agens, quod poteil tales pro materia, quod in ipsa nuda sint, quanducere. Quia cnim ratione postet agetas uis forma separaret omnis nullus enim producere ex his herbis,quare no cx aliis hoc dicit: se sunt in materia, ita ut ii rebus quas de nouo producit non ergo beant aliquam formam, siue hane, siue credendum est. sed quod manent ipsis ea- illam.
deiri qualitates Quintum ei l. Cum corrumpitur animes,dc de nouo fit ille calor,peto, vel per se producitur a causa quae dei truxit animal vel mediate dc consequeter.Non per
se: quia si occisum est gladio, non videtur Ad primum igitur respond. quod ς' a iei dentia adueniunt enti in actu. oc composito,quia non sunt in materia, nisi h beat sormam, de non insurgunt, nisi ex materia, quae aliquam habeat formam, siue hanc. siue illam. Nam quam Ab digladius. nec ulla causa per se productiva spositiones unius antecedant ipsam .non ilius caloris. Si mediate S consequenter tamen sunt ante alteram formam . quα ad formam cadaueris profecto cit impos erat in materia . Quod si velis , quod sibile: quia cum talis calor non sit pallio. primo & immediate omnia inhaercant nec effectus nec dispositio necessaria talis formae, sed alienum ab ea, no v Idctur,
ruod pollit consequi ad ipsius. Produ
Nec valet quicquam solutio Caietani, Teiicitur L eo manet calor ille, quia non po' tuit ita corrumpi calor,ut in numero, ocspecie corrumpetur: ob id ille manet noidcin numero, sed ide spccie. Ego mirorces num, qui poteli tibi talem conci
composito; id nego. sat est, quod adu niant, de insint materiae , quae est sit stantia, licet imperiecta. Accidentia cr-go toti adueniunt composito alicui, liacet non insint immediate, nisi ratione
Ad secundum. admitto accidens cu ma Aa a. teria consideratum unu esse per accides ,
dc quod tale praesupponit unum y se: sed
dico,hoc esse matcria. Quis en in neparero erit.
60쪽
a generatione & alteratione. altem quo fiat augmentatio, similiter di in inutio. An aug- Circa priorε quaestione dubitat an in m lo termino ad que sit disserentia interi has mutationes:an etiam in aliquo alio, Llo reti scilicet in modo aliquo. Et respondet,qlmin in utroque. In termino quidem ad quemve, .i quia generatio est ad substantiam alieta quo. secundum qualitates,augmetatio autem secundum qualitatem .in modo quidem quia quod generatur,du generatio non necessatio mutat locum lignu enim eodem loco manens potest substantialiter mutari Similiter quod alteratur nam quiesces in loco potest alterari. At quod augetur, necessario mutat locu.ob id differt in hoc modo augmentatio a relias: haec enim cum mutatione loci, illa: non necessario coniunctae sunt. Nota ex Norat Philop. P artes tripliciter disse hilon a runt.Quaeda in sola materia,ut qui facit in iis dis statuam ex ligno.&glacit ex lapide, oc πςn iis Ἀω facit ex ferro. Quaedam disserunt forma sola ut qui ex ligno facit statuam, de qui ex ligno triremes faciti Quaedam in utroque ut medicina,& ars domiti candi H ars fabrilis Ita se habet hae, augmentatio, generatio . de alteratio differ ut enim iniermino ad que, si est uelut materia, de in modo. qui est uelut forma ut dicta
est Ie ita in prima qugstione dubitauit in
quo differunt, an in uno horum , an in-
Dubitabis. Quare,cum tres sint mutationes di xit. Utraque mutatio fit ex potentia in actum t quia utraq; uidetur denotare duo. Respcidet Philop. quod duas mutationes, scilicet augmetationem, Je alterationem sub una coniunxit,quia utraque est mutatio accident i s.
Dubia. i Dubitabis ulterius, Ia 8. physi.tex. s s.' dicit quod alteratio piaesupponit motu Iolutio. localem Dico.quod no praesupponit motum localem semper sui, sed, si ui l .alterius hic autem dicitur,quod no est opus
vipsum mei alterabile localiter moua tur.dum alteratur, sicut augmentabile.
Alio autem modo ab eo, quod fertur. r.44ε Cum dixisset augmentabile l.quod di
minuitur mutare locum, explicat quo
mdo mutet loeum.Dicitq;Irimo, quod Fe dimi. non mutat totum locum, licui quod ser nullan tur,hoc enim unum locu telinquit, alte iος. rum acquirit at quod augetur non relinquit locum que occupabat, sed ipsum retinet. Dicit secundo,quod non retinet ipsum, sicut quod circulariter mouetur, si intra eosdem terminos secundum partes mutatur sed mutat locum sicut quod ex teditur, quia rctinens eundem locu, ampliorem S latione acquirit in minorem autem se contrahit,quod diminuitur, notamen totum deserit.
Quia igitur dissere non tum in i
viilop. IN sva T conclusionem, non solum differre augmentationem ab aliis in termino a quo, sed etiam in modo quia cu
illa loci mutatione necessario fit ut dictu est Ac si e soluitur prior quaestio in principio posita.
Secundam aute quaestionem aggreditur, quomodo fiat augmentatio Ac ponit quaestionem . Sup Donitq; prius, quod circa magnitudines rit augmetati a. quo supposito. petit quomodo sit augeri S minui secundum inagmtudineiri de corpus quia duplicitet potest intelligi,aut i augemur magnitudine & corpore potetia aut actu. Et nota quod est questio de materia augmentationis,& diminutio ius.
Vtrum ex putentia quidem magnitu
mpQ sTION E Μ AE ponit. an eorpus seu magnitudo gener tur, l. augeat ex non corpore, di ni agitudine actu, sed ex corpore potentia .l. no sic. Adhuc,si ex non corpore actu, corpore uero poteria, an fiat ex tali corpore poteria,quae materia est secundum seseparata uel non, sed in aliquo existenta. Et facit argumentum quo probat nos eri augmetationem ex materia separata tue enim. l.esset absque locod .esset ut puuctusa. uacuu .l. colpus insensibile talis materia: sed nihil horum potest esse, ergo non fit augmentatio ex materia sera
Augmentatio differt ab allis motibus de t5 ne te imini, dc modi. . a. Atilio te quo motit auso