장음표시 사용
31쪽
In Lib. de Generationeis Corrv.
sta alteratio inducit nouam dispositione
in materiam: quia namquam expellitur unum . nis introducatur oppositi ergo alteratio: de se inclinat materiam ad alia sol mam: erso si non pollet esse generatio. nec si inuit cr esset alteratio. Terito ex parte ipsius motus: nam ste
Qx' neratio est finis alterationis: sed si no est finis possibilis.nee erit medium: ergo si soluit is
non esset generatio, non esset poli bilis alteratio. Hoc argumentum videtur petere principium: no debet probari. quod omnis alteratio habeat pro fine ipsam generati nem,tunc enim melius cocluderet. Pra terea non videtur adhuc probare multo, quia generatio non est terminus in trinis secus,& specificus alterationis,sed est co- iuncta cum fine specifico.
.fanda- Hoe tamen est certum,'notandum,
vi quod non fit ulla generatio substatiae nanetatio ruraliter. nisi alteratio precedat: de se Atise, nisi ratione primariam qualitatum rct secundum has dicitur alteratio secum
Dico primo . quod potest aliquid esse l. in
alterabile alteratione . quae fit sine cor . trario S. simul esse in etenerabile, incorru pi ibile: A de hoc patet de esto,di astris, nee de hoc est controuerita . Dico secundo, quod alteratione secum da pol cst aliquid ita alterari, ut per se nosequatur coiruptio rei id in , potest dealbari: nec dealbatio tedit in rei corruptionem per se, unde compici ut dealbatio.
nec res corrumpitur nec alia generatur.
Dico tertio. quod alteratio prima per L
se tendit in cori uptionein unius.& in al-tEmis generatione.nisi impediat. Quod
est dicere, Calefactio si ad suum reis ectu
terminum peruem resinatur,reni corra
pit S alium eten crat. Et ratio discriminis harii ira qualitatum secundaria est quia qualitates primae sunt dispositioncs an. natura sto. g. Phys.lev. i Impos libile, inquit est tecedentes formam iii roducendam, se- P generationem esse, nisi ino tu id est, alte- cundae vero non .sed consequentes: unde iiiioh. ratione saltem praecedente. Et merito id albedo sapor odor licet intendantur per
-fit: nam non fit generatis, nisi sit dispo- se non inducunt alia in formam:calor uesicio aliqua in materia , quae sine altera- ro,N similes inducunt. I'eaeterea. quia intione non sit. tensio primarum qualitatum non con Pr.xterea . quia non fit generatio sine patitur qua iacunque formam , reliqua- actione aliqua inter cotratia, sta semper rum vero si in materia praecedit Opposta forma: prae Dico quarto. quod quatenus reliquae suta igitur est ali cratio generationi. qualitates secundae non constent sine pri Has rationes Aegidii debes intellige- mis, hac ex parte inducunt corruptione, . re , vigorem habere supposita philoso- sed no per se. Unde colligitur,quod quiephia Aristo. nam contra Antiquos non quid est alterabile secundum alterationesidii. concludunt. tam primam, quam secundam, ii coriu-At pro resolutione horum,dico aliqua. ptibile unde si non esset postibilis gen ς ita. Oportet tamen primo supponore essi edit ratio.nec ciset corruptio, ac consequen- .ithisi i pliceria alterationem: altera, quae non fit ter nee talis alteratio possibilis. & uc pa- tet difficultatis determinatio P ubi, ei. Aduerte tamen, quod si tu conside a pileaiio verba Arist di contextum, non indigeba- nem immus hac quaestione, qua inouent Moder Aristo. ni: nam Arist. procedit contra Emped dem ex suppositis ab ipso: dicebat enim duo. Titino quod qualitatus sunt inscparabilcs disserentiae elemetorum, ut calor
tera iter Inter contraria, ut illuminatio, receptio
csitraria. specieru in intellectu .dc sensu: huiusmo- R RQ gi enim qualitates,puta lunae,species, des miles non habent proprie contrarium: Alteram . quae fit secundu qualitates habentes coiiari uni cic haec est duplex: Aut enim qualitat s sunt contrariae immediate quae in se ipsis agunt, & patiuntur, ut sunt illae quatuor prima , puto, calor,sri-
idnas,siccitas, di humid Has: de secunduas fit alteratio prima. Aut qualitates non sunt immedia Me coriaria, nee in se agunt, secti dum semuiusmodi sunt colons,sar Oxo, Odiazz , quia: non agi. t interest soliti ignis, si igiditas solius aquae. Dicebat secundo, quod ex aqua no pintcst fici lignis, ex his procedit Arist.Si noest calor, nisi in igne: ergo no poterit aqua fieri calida. nisi conuertatur in igne. bcd non cst secundu Empedocle talis mutati
32쪽
ratio:ergo nihil fiet ex frigido calidum,oc sic non est alteratio. Idem dicendum est de aliis qualitatibus.
Respondeamus ergo ad argumenta.
Ad primum dico, quod quan uis substantia secundu et lentiam dc naturam suam non dependeat ab accidenti, tamen qua tum ad existentiam dependet quia formae physicae non existunt in materia nisi certis accidentibus disposta, ob id mutatio accidentium potuit inducere substantis mutationem.
ὸ- μ' Ad dico prim b. quod generatio
Oiu est ordinata essentialiter cu alteratione. . Diximus euim no posse naturalitei dari generatione absque pcedete alietatione: non tam n e contra .alterario quae uis est ordinata cum generatione de facto.cum sit alteraiiO,licet no sequatur generatio. i. sol u. - Dico secundo, quod de possibili loque uo . do, alteratio secundum contraria ordinatur essentialiter cum generatione: ita ut si una non cli et postibilis. nec altera, quia haec est natura alterationis secundu contraria, generationem dc corruptionem ex se inducere.ut explicuimus.
Ad tertium patet solutio ex dictis : non enim est sermo de illa alteratione, quae non fit secundum contraria proprie. M . Ad quartum respondeo. quod dupliciter aliquid est indivisibile. Uno modo, auia nulla habet extensionem, sicut punii, quod dicitur indiuili bile mathematice. Altcro modo. quia habet quide extesionem, tamen sub minori non potest cosistere. quod dicitur indiuili bile physice, dc minimum naturale. de quo locuti suonus i .Phys. Hoc aut indivisibile non re pugnat est e corpus. & hinoi erat corpo
in indivisibilia quae ponebat Democr.
esse Adue te autem, quod de his indivisibi. - 1 ente. libus, quatitor dicebat Democ. Primo es iam De se coi pol a. quia cu ex ipsis continu Sco--ψς - ponatur δε corpus, nisi ipsa essent corpora , corpus conficeretur xx non corpore,
quod ab sui duin de impos libile putabat. . Se bo dicebat esse ii diuisibilia,ne si diuisibilia Ellent .component ut ex aliis, disic non cssent ipsa principia Tcrtio dicebat esse driiui salum figulatum, ut pollet ex eis rerum uarietas prouenire. Quarto esse infinita. ut innuaturae rerum disturetiae consisterem. V.
dam apparentia tantu, qualia illa quae Pse stant,vi lignia,caro, neruus S reliqua: queda vero,q no per se sunt, quales sunt atomi,ex quibus quaeque res costat.Modo et cmeta existimabat es e homogenea apparentia lamen, non vera. cum coposita
sint:vera aut similaria erant principia, desie ponebat igne verE homogeneum,puta illas atomos ignis, S ignem apparentem dc hic crat elementum .dc sic de aliis. Ad trictu ad uel te, quod non dicit Arist.
quod poterant hi, qui plura pr ncipia po
nunt .vcra generationem ponere, immo nec generatione . nec ali crationem ulla
propi iam esse secundum ipsorum sentelia probauiti sed dicit, quod poterant ponere modos aliquos distinctos generationis.de alterationis: sed illa generatio peteongregatione no Est vera naturalis potius est artificialis. Res enim artificiales ex pluribus actu existentibus copositae sunt: dc sic isti de rebus naturalibus dic bant: at non ita est ut dicetur inferius. Ad septimu facilis est solutio: est enim dupliciter materiam considerare. Primo secundum se. ac nudam in substantia sua: de sic una est omnem g neralium. ut dicitur in praesenti, de alibi disputabitur. S. cundo potest considerari cum dispositionibus ad formam. dc sic dicitur multiplex eo quod variae sint dispositiones pro uariis formis di sic loquitur Arist. .de Coelo: nulla est ergo contradictio. Ad octauum dico. quod non concludet contra Emped. quod totu es ementii d struatur. sed.quod secundu partes saltim hoc enim modo dicit Arist. quod diem ει tale mutuo corrumpunt secundum partes, nunquam secundum se tota..HF de quaestione.
CAPUT SECUNDUM. omino itaq; degeneratione. Ter. 4 SEntellis Philosophorii distinctis, de Intentis.
iit .nepe se dicturii degeneratione, an
sit de quo fiat. i quibus in causis sit: dc si- aut .
militer de aliis motibus,de auginem alione de de alteratione, quas vocat simplices Tolet. de Gun.ci Cor. B in Ad
33쪽
q. quast. das: pHor est, an sint magnItudines idiui
AR m ' sibiles ex quibus fiunt generationes,altene, sitit ratione ,α augmentationes, dcharii opiadnuit - posita. puta corruptiones, & diminutio-biles. nes: an non. sed nulla sit talis magnitudo indivisibilis. Plurimum autem refert hoc ad dissicultatem proposita: na si probat non esse has,tunc opinio horum corruit quod per congregatione fiat generatio.
, ἡ ''s . Poncrior quaestio est,an dato, q3 sint inditiis tales magnitudines indivisibilis, sint, sit
bilia sint cui ponit Democritus . corpora. an sicut pux ponit Plato , superficics: ponebat.n. i'la-
Hoc igitur inum , ut in altis.
Copita- Comparat opinionem Platonis,& Delio opin. mocriti, ut secundum quaestionem absoloemocii uu: dicitq; opinionem Platonis esse irra. 4' ci xionabilem, ut dictu est, & probatum. 3. Demo et . de Coelo: est autem opinio Democrititationa. probabiliori nam rat onabilius est,corpobilior. ra esse ex corporibus composita , quam ex superfici Dus: non tame ob id opinio Democriti est ueramam etiam ipsa irrationabilis est,tamen minus quam Platonis opinio. Et causa huius est ea Democri. reddit aliquam rationem per illa corpora generationis, de alterationis eo modo,qui ductus cst, puta per congregatio nem aut transpositionem atho mora diuersarum figurarum : S sic Democritus diccbat colores, dc reliquas oes qualitates non esse aliud, quam atho morum,varias dispositiones , quibus mutatis , ii x qualitates diuersae apparent. At Plato nopoterat per superficies horti reddere ra. tionem,quia exsuperliciebus non fit nisi solidum mathematicum,non autem passo,aut assectio vlla physica, quemadmodum fit ex corporibus,quae ponit Democritus.
Causa autem, quare minus posui.
cui pla- Posses dubitare, Quare Democritusto reius talem protulit sententiam, qua posset refuerit opi spoderi aliquo modo ad omnes has dissi noci cultate : non I'lato .cum suerit sapietissimus. Respond. de ad hoc Arist. si a De
Aritus fuit magis expertus in his effectibus naturalibus: qui aut sunt magis experti, cognoscunt plures effectus, &Ite pollunt proferre sententiam qua omnibus satisfiat. At qui sola rationibus uniuei salibus contenti. non considerant existentia,id est, singularia, uno, aut altero oblato,facile proserunt sententiam. Huiusmodi autem fuit. Plato: erat enim magis in rebus abstractis occupatus. In hoc monemur,ut in physicis rebus,quoad fieri possit, sensum consulamus,& ratione
N E quis diceret,Unde coperitur, De- Matis lamocritum esse niagis expertu Platone 3 it in t Dicit, quod huius probatio non est loq-pe petenda, sed ex singulorum rationi tu, De bus, quas pro sua opinione quisque adu mire quacit, haberi potest: Platonis enun ratio ista erat. Si nocuet magnitudo indivisibilis, qui sed quaelibet est et diuisibilis sequeretur, to puta quod triangulus esset diuisibilis : qδ est bat ma- falsum est enim prima omnium figura, gnitudi quae non cx alii constat nec in alias diuiditur. Sed ista ratio n nil omnino facit c itidici ad res physicas , quae in materia sensibili sibile sunt est enim aliena, cum sit mathematica . At Democritus ex propriis poccd bat, & physica ratione suam opinionem probabat,ut patebit. Inutile mihi prorsus uidetur Platonis Nota. sententiam explicare in prssenti: tum Raad libros de Coelo hoc pertinet, tum stacum metaphysice saepe loquat more Pythagoreorum alium habet forsan sensa quam Aristo.explicat: scd paru hoc reset.
Habet autem dubitationem. Si quis
ponat corpus. Rationem Democriti ponit, qua esse Ue. qua
corpora indivisibilia probabat,ex sibus ponebat coponitur corpus phylico. Breuiter aut Eratio. Quae ex textu deducitur , haec erat sumebat enim viiii m ex sentetia aduersariorum. Qui enim dicunt, no esse magnitudinem indivisibilem,diciit eorpus esse diuisibile semper potetia omni ex parte. ita, ut non sit ad ullam particulam ita minimam deuenire,quin illa sit potcntia din a uisihilis.
34쪽
visibilis , Ex hoc sumebat unum quod si
continuum omni ex parte potest diuidi. Donatur in esse ista diuisio: nam pol tibili posito in esse, nullis debet sequi Di possibile. Supposita igitur hac diuisione conruebat argumetum tale id, quod tacta diuisione superest. l. est nihil. l. punctum indiuili bile l. magnitudo diuisibilis.l. magnitudo indivisibilis: tria prima esse non Possunt .erit ergo quartum : N ita habetur intentum, quod non esset nihil. Probabat. quia totum esset nihil: ex nihilo. enim fit nihil Quod non esset punctum, probabat: quia punctum puncto addituno sacit maius. Quod no siet magnitudo diuisibilis, etiam probabat: quia tunc. non esset copleta diuisio, ut supponcbatur : superest, quod sit magnitudo indiuisibilis . Hoe est argumentum Democ. Sed literam particularius exponamus. Expliei Proponit iaitur Demo. t rundamenturo inmo dicens quod si quis docebat, corpua undequaq; divisibile esse. & hoe esse possibile, uidetur profecto , quod debeat ei iaconcedere, quod post it esse in actu totudiuisum,quanuis non simul fit sacta di . radianε uisio , sed paulatim fiat, di quan uis pero tonu. medias partes fiat: nam repetcndo diuisiones, tandem ad actum t educetur totu
id, quod erat potentia diuisibile: quod si nullus unquam diuidet , sat est quod id sit pol Iibile..de ex tali posito non sequatim postibi e:sieut nullus diuidet granum in decem mille partes, tamen id divisum
esse,non est impollibilcidetur ergo.l. lntellectu. l. re, quod sit corpus omni ex parte diuisum . sicut erat in Potentia: tunc est argumentum Democr.
Lib. de generatione, se Cormp.
cum fiat non quanta, cum copulantur. λ in unam magnitudinem rediguntur, non facient maius,aut minus. sicut.& in d uisione, uno aut pluribus ablatis, non minuitur qua tu si ergo in diuisione non iacium minus, nec prosecto incompositione facient quantum.
Excludit Dena oc aliqua, quae poterat nyresponderi. Primo dici poterat, quod cx mori. se diuisione nihil superest , si a totum abi jtitutiones in rasuras,id est.in eas particulas. qus ex 'μ
sectione corpo ium restant. Contra nocroplicabat quia eum illud fit corpus, adhuc erit diuisibile. di sie no absoluti di Dficultas. Excludit etia aliud, quod dici poterat
puta. quod puncta coponunt corpus ratione alicuius qualitatis,quam habet, de thaec in diuisione amittitur, di recedit, &sola manent pucta. itaq; magnitudo non
est aliud qua in pulta sic assecta, id est, talem habentia qualitatem. Tunc replicabat quia ex non magnitudinibus componeretur magitudo puncta. n. sic assccta adhuc quanta non sunt. Et nota, quod in his textibus , puncta Nota. multa sortiuntur nomine dictitur enim pucha,diuisiones. tractus, signa. dc indiuisibilia, quae omnia idem, quan uis uariis rationibus signi Mant.
Amplius autem ubi erunt. Quia illa pars argumenti, quod expuctis sit compositio corporis, erat multorum opinio, insistebat cotra eam agerea niam ergo undequaque est tale Dpm ac tripliciter cotta ipsam argu -
4 mentabatur. Primuin argumentum con
corpus. Tollea Diuisione admissa d. quod superest,
colonis. non crit magnitudo diuisibilis: quia tuenon esset facta di essio in terra. cum illa si petesset di uidenda;nec stinuiter erit illud nihil. ciuia tune totum ex nihilo fieret: c ex nihilo esset compositum: di sie si in nihil uiset uere, nili solum secunMum apparentium quod est impossibile. Nec stiri dii et erunt pacta, quae ex diuisione rosultant. Quyd probat quia puncta.
tinetur in his uerbis. quae dupliciter pos variat sunt legi, ut notat Philop. Primo inter- ctio. rogative. dc tunc argumentum est tale: quem locum occupabunt ipsa pucta 3 nn cni in erunt sursum, cum non sint ignis' ad pioba
nec deorsum, cum non sint aqua nec ali dum ea bi cum non sint corpus naturale. I raete- Puncti rea, non Crunt mobila, quia non habent.' quo moueatur nec immobilia, quia tuc bis. non conuenirent ad compositionem corporis non est ergo pollibile, quod ex his
35쪽
Possunt legi etiam eadem uel ba assertaue S tuc est sensus, puncta diuisa occurabunt locum nam aliter emet uacuus locus totius diuisi sed cum incorporea sint noli possunt occupare locum: ergo non componitur ex his corpus. Alterum argumetum Cum tactio est, est ibi unus tactus.& duo quae se tanguiquasi non sit idem tactus,ci punctum, aera quae se tangunt; ego praeter puncta aliud est in corpore. Existuno,sensum argumenti esse hunc. In continuo est unucommune pucium, ratione cuius duo se tangnni, dc continuantur: ergo aliud est
punii uiri ab his,quae se lagunt:& sic praeter puncta aliud est in continuo, ex quo componitur. si enim omnia cssent pulta quomodo posset unum commune sumi utrique continuator
3. Ratio. Tertium faciebat argumentum.Cum diuiditur aliquid in partes . ex partibus rursus coniunctis fit aequale at ex puctis. id non fit: ergo non est diuisio in pucta, Minorem probat quia a si cotinuo quodcunque punctum auferatur, no minuit,cu sit non quantum ergo nec polica au-. get, nec sacit aequale, quia aequa est ratio diuisionis, dc compositionis,
Omniquas igitur diuisum est potetia
vereii Resumit argumentum principale,si erti algu so corpus omniquaq; divisibile.dii usummεtipit' ut . quid erit reliquit Si enim est aliqua' qualitas,ut dictu est,quo modo ex qualicorinua tat C coponitur corpus,aut quomodo pii componi cia,ec qualitas i ita lepata turZ ut diximus μ' pin prius, caetera praetet mittit, de concludit,
diuisibiti fixi Od corpus componatur in corporibus
A in diuiti bilibus. Haec est ratio Democr.quae qua uis fit
magis naturalis quam talio, Platonis. Addit tame Arist. quod adhuc est ista sentelia impoisibilis, ut probatur 3. de Coelo.
Sed hae oluere tentandum eII. solutio Tex. 9.
iii sol v, io usu argum Eliadbibere intelat in cuius declaratione aduerte.
quod i sta propositio Continuum potest Notada.dauidi secundum quamlibet sui patrem plicε ien habet duplicem sensum. Alter est, ut nulla sit pars, in quam diuidi non potest, si eonti sensus dicitur distributivus, Alter est, ut titia po- diuidi possit simul in omnem suam partem, qui sensus est copulatus. Est exem- et ,
plum Philop. Homo est capax omniud, bet sui sciplinarnm, duplicem sensum habet. At parte.cditer est, ouod homo, sit capax cuiusq; ita ut non ut ulla,quam non possit capere. eos . Alier est, qS omnes simul scientias colis alae. lecti ae pollit c.ipere. Ita similiter de diuisibilitate cotinui in oninem suam parte: prior sensus est ue us,posterior falsus,de impollibilis hunc sumebat Democriob id argumentum procedit ex impolibili supposito. Aduerte ulterius quod eu dupliciter Nora, popossit intelligi illa potentia , qua conti- ρε urnuum est diuisibile fin omne suam par pol diuitem. ut dictum cst dc ut potetia cadat su- di in ompro omnem partem distributive,& ut ca Dς dat copulatim,de collective .sie duplex re V . iii spondet actus. Si enim sit in potentia. vi lpondete secundum quamlibet sui partem diuida actum. Ltur cotulative, tunc actus erit, quod diui ςvpvi fidatur secundum hanc, dc secundu quam ' st buti-eunque datam:& hoc uerum est. At sit po ue tentia sumatur collecti urit unc actus est, quod sit totaliter diuisui hoc autem estim postibile.
Ex quo patet Democ.error non enim Error Dasic est continuum omni ex parte diuisibi 'ς
te, ut possit in qualibet copulatim dccollective simul eise diuiluin sed quod nul uitur. la sit pars,in quam non pollite ite diuisu
non tamen omnes simul. Adtcx In accidamus. Dicitiquod non rippa est inconuelitans dicere, quod cistinuum t
est diuisibile secudum quamlibet tui Partem, dc etiam simul cile indivisibile. Tu inici lige diuisibile modo priori .indiuiti bile uero modo poturio ,puta i)cunda
omnem parte copulativo, de collective. Statim ulteritis addat.quoa cst M. poten
tia, id csse actu , id in . unumquodque
esse reducendum ad uian. acium, ad quc. erat in potentia. ut declaravi. Et in hoc errauit Democritus, qui reducebat ad actu ni. at totaliter limul colinuum esset dii l. sum nian tamen sic erat potentia dia
36쪽
In Lib.de Cenerarione o Corru . si enim po bile, si fiat, non
vi sua; Excludit sensum illius propositionis,sen in di. quem sumebat Democri. repetendo ideuisionis argumentum. Dicit ergo quod si ita poscopula sibile est diuidi contrarium secundu qua libet sui patrem, ut sit diuisunt totu omnino,no ut aliquo modo sit diuisitim, aliquo, non ut dicium cst. sed omni ex parte tuc sequitur argumentu Democritus Quid enim post hanc diuisionem reli-ruum erit t aut enim erit nihil, aut puna, di sic corpus resolu tur in non cor. pus, & componetur expunctis quod est impollibile.
Neque itaque successue diuiden ti.
Repetit Prosequitur argumentum Democri. ratio Din q, non erit diuisio infinita in partes mi- RQ δ' nimas, nec quaelibet pars erit, diuisibilis sini per erit ergo standum in magnitudine indivisibilis. Argumentu enim est. Si non statur ad nihil, nec ad puncta, nec ad infinitas partes ergo oportebit deuenire ad magnitudines indivisibiles.& inuisibiles ob carum paruitatem dc harum congregatione generatio, disgregatione ue-io corruptio erit.Sic ratiocinabatur Democririnax ta- Dicit tamen Aristo.quod est lates sal iio m. lacia in ratione nam cum punctum puncto non sit continuum & immediatum,
Rit 40 ipsum compositum aliquomodo est in omnem partem diuisibile, aliquo modono est quidem, uti diximus. diuisibile se
cundum quamcunque partem, data, no. tamen secundum omnem collective. si enim punctum pucto esset immedia tu , esset utique secundum quamlibet parte simul diuisibile at quia non est, non ita sit,ut Democr. sumebat.
Videtur autem, quando bocpositum.
Obiectio Dubium proponit co tradicta. Dictu si t enim est et, diuisio potest ubique &secuyuhair dum quamlibet parte fieri, quamuis no
composi simul secundum omnem uidetur ergo uide quod linea ex punctis. l.tactibus com-
μ' polita sit .Patet ubique caim diuisio potest fieri.& diuisio non sit nῖ si In puncto
seu supra punctum ergo ubique est punctum igit tota linea cx puciis cst, ct magnitudo ex omnino indivisibilibus Sita diuidetur magnitudo Lin puncta di indiuisibiliad.in nihil.
Hoc autem ut inest in omni parte,est.
Dubium soluit Ari sto Pro cuius solu- solutiotione ad uel te. quod lino,& magnitudo obiectioqusuis est unicia cns actu nee dcbes ima nis. vinari in ca esse pP cta, ut accidentia rea NQx q liter distincta est enina totu unum actuens, fit plura per diuisonem, S sic sunt cta in ii. potentia puncta plura. Cum igit se sit. nea,
magnitudinem unam actu, uni unq; libuerit poteris,diuidere,de pii clum sumere. at cum semel diuisa est. si iterum uelis diuidere, necessario relinqvcs particulam aliquam inter puctum prius, S qtio modo facis. U. g.sit linea A p poteris ubi A C prque diuisione tacere si aut e facias semel in C. no poteris aliam diuis Oncm facere quin relinquas partem intermediam inter C. dc punctum super quod druidis puta E , & hoc , quia non licet duo puncta actu.immediata sumere per diuisionem.
Habet igitur illa propositio Vbiq; est Nox. qa diuisiod. Vbiq; est punctu,duplicem sen- vdq; est
sum alterum . quod in linea pol sis quan- punctumcunque diuisionem facere, siue hac, siue in litica ,
illam, di incipere unde libuerit di iste est Rhi' sensus uerus alterum quod post unu pu i. 'ctum, di diuisionem. facias alteram illi immediatam S hoc est impos Iibile, quia per priorem diuisione separasti actu partes, per secudam impos Iibile est, quin diuidas nisi in partes , di sic una mediabit inter puctum prius, di quod mediath est
Ad textu accedamus. Dicit ergo, quod E. s- hoc quod est,In omni parte est diuisio si ii olea. ue punctum; habet sc um hunc. quod ubiq; per totam magnitudinem potest fieri una diuisio secundum partem, qualibuerit sumere ues est unia punctu,id est ubique potest sumi unum punctu. Similiter cum dicitur. Est omne diuisibile, in testigitur, quod quacunque ex parte dia
uisio fieri pol dc hoc significat illud Sie Omne, ut unumquodque Vel potest referri
37쪽
cap. I Lsem ad punctum: idem enim est reserre
ad diuisionem .l.ad puctum : nam diuisio fit supra punctum si ergo ad punctu riseratur, est sensus,quod sile omne punctusumi potest ad diuisione, ut unum quodque per se: de hoc totum verum est. Noniamen est sensus verus quod ubique.diuisio est.l punctum.i. quod diuisitoni factae alia sit immediata ita, ut no relinquatur magnitudo media : tunc enim punctum puncto esset immediatum: quod est im
pollibile: sic igi tur est diuisio, S similiter
compositio. Ut enim secundum duo immediata puncta non licet actu diuidere, cum non sint, sed relinquitur interme- diuata nec ex punctis est compositio apsius totius. De hac re diximus lib.6 Phycob id modo prs termittitur.
Quare en O congregatio, o segregatio.
da est. sed alitet quam Dera Ocri Nota.
Vnde congrega tionem,& segregationem esse non negat, sed quomodo docebat Democritus. Est enim duplex distrimen Primum cst quod Democritus p negat congregationem ex magnitudinisbus indivisibilibus:at Ariae non,quia noadmittit cotinuum posse esse diuisum simul secundum omnes suas partes. sed segregatione partes maiores, de minores, ut per diuisionem fi t, nou tamen indiuisibiles:similiter est harum partium cogrogatio,& copulatioAt notum est. Dicit autem,quod si punctum puncto esset immediatum, tue posset cotinuum esse diuisum in omnem suam partum, quia cu perueniretur ad immediata puncta. ccssaret diuisio: at quia non sic sunt, nec oportet duuenire nisi ad puncta, in. ter quae sempcr mediet diuisibile,non potest limul esse diuisum.
Sed non simplex O persecta genera
tio. Tex. Io. Alteram Alterum discrimen est, quod illa coma, oime gregationem vocabat Democritus genu contiee. x xionem z cum autem facta congrcgatae. ' tione fit mutatio in ipsis atonus diccbat alteratione. At Arut dicit, quod in utroque errat,quia generatio, & alteratio nonunt, nisi mutatione unius in aliud. de non congrepatione: ut cum ex aqua fit mutatio in ignem, 'eneratio est, no per
congregationem, sed quia id, quod erat aqua. fit ignis quam alij existimabant albicrationem sed non est. Distinguit autem generationem ab al- iis teratione, quan uis utraque sit mutatio a se unius in aliud. Dicit, quod in coiti posito gna ab Hest ratio, id est sorma est materia dc sunt te alio passiones.Cum fit mutatio in materia se .cundum formas, haec est generatio:cu ve lione, dero est mutatio in composito secund i ip ieerega fas palliones illa est alteratio ἱ non tame uone. st generatio cogregatio. nec segregatio corruptio: veru est, quod sunt dispositiones ad corruptionem.l.generationcm:na
quod diuisum S segregata est in mino.
res particulas, expositum m Vis est corruptioni .vi cu aqua in minutiis mas guttulas diuisa est, citius in acrem couertic, quam cum tota coniuncta est:non tameob id se regatio corruptio est. Sed de i hoc remittit se ad sequentia: nune ista dicta tantum vult, ut contra Democr.expli scat congregationem, & segregationem non esse generation ira, nec corrupti nem, ut expositum est.
Dubitatur, an si essent ista corpora in Dubium diuisibilia possent dici principia genera- ἔροι tionis rei. Respondeo, Nullo modo pro Apter duo, Alterum est: qiuia illa congregatio illorum corporum non Esset genet a- po uentllo,sed potius augmentum, quia non fit esse prinde nouo ignis, aut substantia aliqua, sed V p v
potius crescit,& fit maior, si illa corpora
actu praecedunt. Vnde sicut additio plurium partium aquae, non dicitur generatio, quia praecessit aqua: ita nec illa congrcgatio . Verum quidem est, quod illi essent principia corporis,qua parte q' tum est,& continuum, sed non qua yM- te substantia.In hoc autem errabant At liqui: non enim cognoscebant substatiae de nouo produstionem, ob id talcm g nerationem praeexistentium ponebant..quae non est substantiae geneiatio . sed in
Alterum et tam . propter quod non est ri Ra: generationis principium athomus S magnitudo hec quia que uis pars in lac imposita secundum substantiam, sicut con- tinuum
38쪽
In Lib. I. de Generatione,ct corru
. tinuum totum: quaevis enim particula ignis, aquae.& aliorum. est adhuc ex materia,& torma composia: non ergo pi ine pium est dcbet citim principium csse . simplex δε incompositum. Obie Q Qibd si obiicias. Antiqui non adiri 'ς
runt hac compositioni m materiae, A sorsolutio. mae .llespondco,t icet no admitteret, fali ' tem saleretur quod illa pars. quo ad sius stantiam cst aequa.& tanti actus Qui est composita ipsa quanti is non siccundum quantitatem A sic non pol cst csse principium substantiq.scd quantitatis unde noeetat illa congregatio ullo mogeneiatio. Haec satis de opinionibus Antiquorum.
CAPUT TERTIUM. Deteminatis autem bis, primo specu
landum. Tex. o. 03 Alist. Eiectis Antiquorum sententiis, a an aliqd preditur veritatem renerationis de smpli i' terminare dc qu stione circa hoc propo-i tui' nit: an aliquid simpliciter generer, id est, an sat de nouo aliqua substati ux cxpinnit rhilop. an no sic,sed quod generatur, semper accides est, quod subiecto supposito ex aliquo sit,ut ex fano sgru, ex laborante sanu, ex magno paruu, ct rclaqua... i. h. ronix Argumetum pro parte negativa. D. Si generatur aliquid si meliciter, ex nonente simpliciter generabit: erno erit nonens in quibusdam . Probat a sint illi. cum enim generatur aliquid albu, generatur - ex aliquo,quod sit non album; dc cum sanum,generatur ex eo, quod est no sanu: ergo cum simplicito fit ens generabitur ex aliquo, quod sit non ens. Et hoc in, crescit, Erat non ens in quibusdam. id est, . erit aliquod subiectum, quod recipiat negationem emis, ex quo fiat generatio. Quod autem hoc non possit e ste. manifestius probat in sequetibus verbis textus.
Ipsum autem simplicite aut primu.
Cofirma'. Distinguit verbii simpliciter:aut enim io per simpliciter ens. intestigitiir precipuu.eibista ens .icilicet sub statia cum dicitur .fit limia Pliciter. pliciter ens: aut per Simpliciter intelligi tur uniuersaliter quodcum ens do etiam
ita isto sensu adhuc includitur substalia. Tunc si fit sib statia. ergo ex non substantia. Sed non siis stantia nihil est erro fisi et ex Nihilo :q est impollibile.Maiotcst note: minor piobatur : quia quod no est substantia. niti l erit alio tum praedicamet Otum . quae non sunt, nisi in sqb stantia, citi ergo nihil. Rcspondet breuiter resumendo, quae di solutiscit in rhysicis: Quod generatur simplici- qua stimici fit ex ente, de ex non ente simpliciteri ni ec z id es .cκ aliquo scilicet materia. que d. in . v ens, d. non ns, simpliciter,sed diuersimodc:est enim ens potentia, non ens actu .dcsc non fit ex milito, quod simplicii ei fit.
Q g AESTIO SECUNDA . An quod simpliciter generatur,ex no
ente generetur. Dissicultas ista est principalis in hoc
textu, proptet ea ipsam cominandam separatim sumimus: cst autem titulus,questionis notus ex textu . Sed est ar umentum primum : Quod simpliciter at . totufii: sed ens quod totum fit nihil ante prae tsuit: ergo quod simpliciter fit, cx nullost, de non ex ente. Attende autem, quod O dicitur, Quod fit, ex ente fit non dicimus, quod fit abente puta causa essicieti: hoc enim in dubium non vertitur. sed ex ente fit, id est, ex aliqua materia mente in re : dc circa hoc est quaestio. Secundum argumentu est Forma fit, a. quia ante non erat, di de nouo est : at no ex fit aliquo. Probatur: nam maxime fi Ict ex materia, at materia no est pars sormae,ergo in nihilo fi t illa forma. Tertio. Agens facit formam, quae est 3 maioris entitatis quam materia, ergo faciet ipsam materiam: ergo tota rvs Pintest produci. Quarto,dices forsan, quhd cum formaprini ucitur, tunc educitur de potetia materiae.& ob id non fit ex nihilo. Cc tra: lumen producitur in aere, similitei species colo tum sensibiliu in medio, ci species in intellectu, tamen non educulur de po tentia subiecti, ut communito duitur: er go tota res produci omnino potest. Quinto cotta id, quod dicit Arist quod generatio fit ex inte in potentia:videtur
39쪽
salsiim experientia. quod enim generatur . in aliquo ente in actu generatur: ut ex igne fit aer,in aqua terra. Praeterea latione probatur.Omnis generatio est coniuncta cu motu antecedete, ει alteratione: sed Ois alterationis subiectum est cns in actu.& copositu ergo generationis etia subiectu cit ens actu .vri Wm Aduerte primo quod antiqui Philoso icte, Pihi non cognouerunt, aliquid posse de .
noti co- nouo produci ita, ut sit id,quod ante nornoue- erat, sed solum productionem putabant, Mi v x quod apparent ea, quae ante non apparera bai. dc quod essent aliter,quam ante Crati uo pio da dc sic existimarunt,omn s res actu praeceri. dere' ct solum mutari secundum mod uqucndam. Puta, congregationum. l. segregationem .raritate i.densitatem Hoc autem assirmabant, quia sibi persuaserant, nihil posse fieri ex nihilo: quod si res in
actu de nouo emergeret, uidebatur illis este neccssarium, quod ex nihilo fieret. Aristo uero cossentiens s maxrme in rebus omnino physicisma de caeteris alibi principio illi. Ex nihilo fieti nihil, dc simul co uictus experientiis, quibus ali adde nouo fieri comperiebat, modii philosophandi inuenit, quo utrunque coniungcrct. Dixit enim quod que uis substalia habet duas partes,ita, ut neutra se, sed simul utraq; sit ipsa res una pars est ingenerata, q materia est, altera est de novo, di forma dicitur. Modus Vult ergo.* substantia ratione unius
... stilicet iri Mois, no sit de novo, sed pr exiM ubi. stat ratione uero alterius producat,di de nouo sit illa autem pars prae existens, est in potentia ad alteram, ius de nouo est de sic fiet, quod siit productio de novo,cusit quod ante no crat, de no sit ex nihilo. Oi, pro- Hinc docuit Arist quod omnis productio naturalis est cum mutatione: quia eum inu. quod acquirit esse, no illud acquirit, nisitatione . cu mutatione subiecti praecedentis,cu tota res, i fit. no sit fm se tota facta. An vero Est et aliqua productio. in qua tota res fieret,no agnouit Arist. saltem de productione naturali. Nos vero fatemur .productiones esse, quibus tota res fit, absq; mutatione de dicuntur cieationes: sed tales non sit ut conccstae agetibus naturalibus,
G unda de quibus est sonio in praesenti. em. Aduerte sucundo, g in hoc sequitur,
hac propositione. AliquId sit simpliciter
posse duos habere sensus. Alter est,qi to- Aliquiata res fiat secundu quodlibet sui, ut si ina teria, de sorma rei simul ab agete A duce Iubirentur:& tune esset creatio. Dico aute,se lenius.
eundu quodlibet sui: quia ut tota res Ap- duci dicatur de creari, solum hoc neces latium est, quod secundn in omnes partes suae naturae ultrinsecas producatur: dc in hoc sensu non conceditur ab Arist. - Alter sensus est. quod res producatur sensus. simpliciter,id est . fiat ens simpliciter . de Isinum, quod ante non erat . ut cum fit
ignis leo.l substantia alia, dicit fieri simpliciter , quia fit ens perscctum : dc sic in
praesenti sumitu - . . Notad Vbi aduerte, i cu terminus a quo, δέ plicε tet. ad que mutationis opponantur, sicut est minum adiuersus tei minus ad quem illius mutationis, secundum duplice sensum ita est diuersus terminus a quo.Si enim dicatur
tota res fieri secundu quodlibet sui, nueterminus a quo erit nihil illius:& sc.qStotum fit siccundum se tolli,ex nihilo fit
At si dicat . simpliciter fieti, quia fit ensperfectum tunc terminus a quo crit impolactum, de ita est: quod. n. generas ex
imperfecta substalia id est materia, fita
ylis suppositis,sit prima conclusio. Ali Aliquia
quid de nouo generatur, dc si nilliter cor- de nouorumpitur: nec actu praeced ut omnia , ut gn tui de uolebant Antiqui. Haec coclusio experie- ι .mPitiis certis conuincitur, quibus maxime in μ ' nititur Physicus. Duo mihi uidentur conuincer craliquid de novo, duci,simili' i talio dc corrumpi. Altcru,est regressiis difficil
limus eorum, quae corrumpiatur, Praescr
tim uiuentiu V g. moritur equus,si nulla hinc substantia recessit corrupta, scd totu quod erat. manet, scd latens pioiecto incredibile est, quo modo hoc ita sit, bc nulla sit causa in natura, sue possit equuin statum pristinxi rcstituere, praesertim,
eu minus sit proportionata mat cria , cx qua primo factus est, qua in modo Lil. n. adhuc Oig. nirata, ct cum dispositione maiore. Cu igit nulla sit naturalis causa. 'ue id possit iacere,signum est, quod noibi latet . quod ante crat, est igitur corruptio alicuius entitatis S col quetur, cuprimum fuit,erat productio. Alteri est ex latroni b. retusumpt5, α
40쪽
cim enIm queque operatio sequatur rernaturam, experiamur autem in singulis
rebus no ine multas operationes .nec vestigium illarum, quq tamen postea in eis
sunt profecto conuincimur , productiores de corruptiones , de nouo ponere.V.
p.st aqua frigid is ina, quomodo si actu hie est ignis, de hic sunt alia onania, nec
minimia apparet operationum aliaru rex j non ergo in ea latent unde cum ignis ex ea fit, fatendum est, nouam esse productionem. Colligitur preterea ex operatione. quia ibi apparet noua operatio naturalis costans semper. Quare ab aliquare de otio ibi producta oportet, ut proueniat, quae quandiu permanet, tandiu eandem habet operationem. Sconelu Secunda conclusio. A petris o de naturasio. libus de vi naturaliter fiunt, cum aliqua substantia de nouo,sit nunquam tota fit ita,ut nihil illius praecesserit. Probat hanc υ-uo Aegidius. q. ι i. tribus rationibus. Prima est,quanuis non eodem ordine ipse proponat.Omnu ages naturale agit mediis accidentibus.ut notum est,non enim substantia est immediate activa, ergo id qd ptimo introducit, de producit ante substatiam est accidens, sed accidens no potest . . naturaliter induci,nisi in subiectum, ergo non producitur ipsa substantia , nisi praesupposito subiecto, non ergo ex nihilo, nec secundum se totam, cum enim si stantia non sit inhaerens aicui, id, ex quo fit,erit pars ipsius. E. Secunda est ferre eadem . sed alia pro-' posta via. Omne agens non agit nisi permotum , at motus indiget subiecto aliquo , ergo S geneiatio.ut enim dictum est superius generatio est annexa, dc coniuncta cum motu. 3. Tettia est Natura est media inter arte de Deum sed ars non facit, nisi in subie
ctu ni,dc compolitum, ars enim cum cir
ca accidetia versetur, praesupponit subiectum .dc substantiam perfectam, Deus autem agit nullo piis apposito subiecto, ἔ-go natura , quς mcdia est. aget ex subi
cto quidem, sed non perfecto sed in po-ieti a. qualis est materia. Hε sunt rationes Aegidii.de sunt bon. x, ae probabiles .
. Vlterius. . ista propolitio colligit ex sensu, nam est principium in Physica . in
omni enim mutatione, quam sensu
peritur ita fit. Clica visim enis ex albo nigrum fit,no ex nihilo, sed subiecto.eir. ea gustum ex amaro dulce, circa tactum ex ealido frigidum , etia in aliis omni b. Praeterea quia omnes antiqui Philoso s. phi in hoc couenerunt, qliod cxente semper fieret aliquid, quan uis in modo sue .rint diuersi . An tamen si aliquod aetens supra naturam quod ex nihilo possit facere, alibi est disputandum. ua Tertia conclusio. Cum aliqua substan i
tia genrratur quodammodo dici potest Substatia tota penerari, na sorma in primis de no- aliquouo cit materia etiam,quanuis no absolu 1
tenat. tamen iit illius rei, quo generatur. -
non enim ante illius generationem erat ob id dici potest, Haec res tota iacta est . Per hac possumus ad argumenta. r.
Ad primum solutio est nota ex dictis. no enim simpliciter dicitur fieri aliquid quasi totum fiat, sed quasi periectu ensnat. Praeterea ut diximus in tertia conclusione.rcs quodammodo tota.
Ad secundum respodet Marsilius. q. a. Ad L quod forma producitur . tamen quia in materia producitur,dicituro aliquo fie xi .ri. de hoe sulficit, ut non dicatur creari . Terminus enim productionis est forma in materia. Haec doctrina milii non placet. nam profecto si pro guctio primo est ipsius forniae cum nihil formae praeccss rit,dicetur creatio. De hoc plura diximus i. Physic. sol
Magis placet solutio Aegidii. q. t 2. qua .
etiam doctrinani nos loco citato latius exposuimus,dc est Arist. 7. Mctaph.cap. s. quod no producitur forma.nec fit .sed copositum. ad cuius productionem coprO- ducitur,dc confit ipsa forina. sicut qui virgam Incuruat .no facit curvitate in .sed facit curuum, id est dum lignum tale laesi
Quod si dicas, Quomodo dum circa obiectis materiam agit potest fieria comproduci
illa forma.dc cntitast Rcspon. non carere admiratione.Qujdarn dixeriat ex nostris, quod creatur forma,& aguntia naturalia , habet virtutem participata creadi Auice Nota, anna attcndens hoc esse ultra vires agentiu D m naturalium.dixit,causam quandam sera ratam so rmas producere. Nos diximus,