Jo. Danielis Schoepflini Vindiciae Typographicae

71쪽

HOguntia typographiae prima inventrix est; si Faustus typo .phica nova arte primus tinnressit, Faustus dicendus in typograsitae inventori Nec lipes profecto deceptorem decepiti Faustum, civem Moguutinum, & Schoesserum artificuosa inventione imprimendi hos libros persecisse, non comtrarium est vero. Faustus, nihil falsi professus, vera, quae non reticere debuerat, malitiose reticuit; identio suo posteros, quod intenderat, in errorem inducens. Ex Ibmmulis tamen his palmarium contra Argentinenses argume tum producitur. g. 7.

numini. Sed nec Schoessero, sedali, dein genero suo, Fanstus 7...ta debitam laudem adscripsit; eum nunc clericum, nunc Puerum xx suum, nunquam inventorem appellans. g) In fineriorum Ciceronis, a. I 6s. A I 466. editorum, Faustus ait: Petri manu piarei mei Iesiciter esseci. Ingenio & inventione dicere debussiet, non manu. Manifestum invidiae doci

mentum. Scho rus, Fausti stipendio vivens, minitare non ausus est. Guten inius haudem sibi debitam vindicare potuisset, sed id facere neglexiti Eo autem silente, cur Argentinenses clamassenti g. 8..... Neque Vero post Fausti decessum in migraphis suis in Guimbergium aequior fuit Petrus Schoefferus; mortuo socero selus typographiam exercens. Hic enim in THO MaVide supra Cap. UL S.

72쪽

AQUINATIS secunda editione, quam a. I 67. in tu aeme sit, inventae typog hiae laudem Moguntiae similitentribuit, Gutenbeseo nitati Eandem formulam in GVia

ιιonsis omentinu. eodem anno impressis, repe L Min JusTINIANI Institutionibus, quas a. I-8. forma majore edidit, adjecit verius quosdam de originibus artis, ubi Gutem hemium praenomine indicat, atque in eandem cum Fausto collocat inlliem; tibi prae utroque gloriam inventae artis adscribens. Ita enim:. epos genuit ambos Urbs Moguntina Iohannes,. Librorum insignes prothocaragmaticos. . Cum quibus Optatum Petrus venit ad polyandrum. Cursu posterior, introeundo prior.

. Quippe quibus praestat sculpendi lege finitus. A solo dante lumen & ingenium. V ο

Ρer ambos Iob.-ει Gutenhergius &Faustus designantur; vocantur pratiscaragratis, quod primi libros excuserunti At Petrus Sincesserus, licet ordine postremus ad opuS accedens, artis penetralia tamen, secundum hos verius, prumus intraviti Allegoria ad Johannem & Petrum Apost Ios alludit, qui ad Christi sepulcrum ita minarunt, ut postremus adveniens Petrus tamen primus intranti ci

h Iidem versus repetiti in earundem Institutionum editionea. I 73. quae sola SCHEL HORNIo innotuit, s it. liter. Tom. 4. p. 3OI. 3 Sc HEL HORNius ibid. p. 3os. Pobandri nomine homunem quendam designari existimavit, quum sepulcretum d notet. μ Quis sub Eolygndri nomine lateat, si me edocueris.. eris mihi magnus Apollo, ' inquit Schelhornius, in eo quo-

73쪽

Patet hinc, Petrum Schoesserum, sine ut velificaretur socriae, illum typographiae declarasse auctorem , qui litoras fusas invenit ; qua hypothesi Guimbergius & Argentina

excluduntur. g. 9.

Testimo. Idem tamen Schcesserus in narratione, de typographiae ἡ:'culta quam ex ore ejuS descripsit TRI T Η ΕΜ 1 us, h omnem ejus inventae laudem Gutenbergio tribuiti Scribit enim: Ilis temporibus in Civitate Moguntina ... inVemis ta & excogitata est: ars illa mirabilis & prius inaudita i is primendi & caracterizandi Iibros per Jο. Gutenhergeris Civem Moguntinum, qui cum omnem pene substantiam is suam pro inventione hujus artis exposuisset, & nimia . clifficultate laborans jam in isto, jam in alio deficeret, is jamque prope esset, ut desperatuS negotium intermitto. is ret, consilio tandem & impensis Jo. Fuit, aeque Civisis Moguntini rem persecit inceptam. '' &c. Gutcnbergius distincte auctor artis ex relatione Schoesteri a Trithemio pellatur ; at in libris , a se impressis, de Gutenbergio siluit omnino Schoesterus ; in sermone, quam in libris,

sincerior. que deceptus, quod amomit. tom. I. p. Petro Schoessero mobilium literarum inventionem adscripsit. Commentarium ad hos versus dedit SCHwARZIus de Orii υμ . Partia

9 CBrom. Hirsaet. ad a. I so. ubi narrat rem, prout eam ante 3o. annos ab ipso Schoemero, quem Opilisnem vocat, audis rati Ldein, sed brevius, legirutur in Chron. 8a ad

74쪽

Johannes Schoesserus, Petri filius, qui in typographia Mosentina patri saccessit, memorabile quoque malae fidei

in Guimbergium reliquit exemplum. Livium enim, in Germanicum idionia translatum, & Moguntiae a. Isos. a se impressum , Maximiliano Caesari dedicans, aperte pr fitetur, doli. Gutenbergium a. I so. tIpograptatam M guntiae invenisse, atque perfecisse sumtibus & opera Iota Fausti & Petri SchoesterL l At decennio post, in eptigraphe , Compendio Oronicorum TRI THE 'D adjecta, inventae typographiae historiam fuse exponens, Gutent Ngium preterit: Faustum Vero primarium artis auectorem appetiin, qui A. I so. eam proprio ingenio excogitare coeperiti in s crederet, eum, qui Maximiliano Imp. Livium dedicavit, haec scribere potuisseῖ Quae in dedicatione, iam, vice scripta, exposuit Caesari, ea in libro Latino, ad omnes nationes trissituro, post decennium reticuiti I In melicher stat cruenta m ct a molire die moderisostumi der Tructerer, und im resen von dem Mutreschen I han GuttenherH, do man dest nach Chroti infers heren Reburthia ent vierhundreu und DUUB Iare erfunden, iraid damas mit oleas, hos und aries Iohan Fausen uia Peter Sch era eta Menta hebe h umd besendir gemachi is vrorden. m Impressum . . est . . opus a. I s I S. . in nobili famosaque urbe. Moguntina, hujus Artis imprestariae inventrice prima, peris Io. Schoeifer , nepotem quondam honesti viri Jo. Fusth. is civis Moguntini, memorate artis primarii auctoris, qui tam is dem imprimendi artem proprio ingenio mcogitare specul si rique coepit A. MCCCCL. . . . deduritque eam in opus -- is primendi, Opera tamen & multis necestariis adinventionibus. Petri Schoester de Germhesin, ministri suique filii adoptivL

Io. gehoesis feti inca stantia.

75쪽

event .

g. II.

Notitiae ergo, quas in calce librorum suorum Faustus& Sincessieri dederunt, staudis sunt plenae, atque ita compositae , ut lectores incautos facile decipianti Homines ambigui, fallaces, veritatem nunc dissimulant, nimc pr fitentur, nunc torquenti Ceterum non primus mo Fausti atque Schoemerorum astutiam in lucem produco. SCH A Σ1us n & ΚοELERUs Ο occasione litis Faustianae cum Grutiberio, & ante hos ducentos annos ARNOLDUA BE GELLANUs p) eam jam abunde probarunti Artibus t men suis, ut & artibus generi atque nepotis, obtinuit Faustus, ut Aventinus, Cario vel Melanchthon, Apianus, Stumpsius, Omeerus, rintaleon, Bischlinus, Salmithus aliique, quos magno numero recenset SCRIVERNus, eum pro inventore typographiae haberent; quod peculiai quoque libro probare HALLINRROTI Us r

1tuduiti At in actione forensi, a Fausto contra Gutem hemium, a. IAss. instituta, hujus rei nihil sibi an gaverat Faustus; tantum res em pecuniam, quam Gruten inio mutuam dederat, ut thographiam contium aret ; quae propter hoc debitum Fausto oppignerata futti

m In Documentis de oririne umeraphia par 22. y orereret ne Sisensero pag. aa. sqq. ubi dolos & perfidiam Fausti in Gutenbergium persi ingit. M la Poemate de C ographis inventiorie, a. Is I. edito. Fuit in typogr'phia Moguntina Corrector. ω Minoa Culari par 9. G De Oririne moeraphia cap. n. m. 73. D. Frid. Faustus Aschaisenburgensis, ex Fauni nosset stare aescendens. suo uoque Gentili inventionem, quod non mirim, adscribitiausti junioris notitiam dedit ΚοELERus in visa Gutentiri

76쪽

CAPUT VILopographica Argentine is aera Moguntinens

g. I.

RDO rerum requirit, ut a fallaciis Fausti adDocm menta nostra redeamus. Ex his evidens est,omne . . oz typomphica Gutenbergius antea. I 44s. suscepit, soli Argentorato debeta uestio haec Mogunt diiuum postulatis minime eontraruatur , quippe qui ante a. IAso. primitus artis sibi vim dicant nihil. Argentinensium causam Moguntinensis haec aera quam maxime firmati Ambo Schoesseri, pater& filius, S ex patris relatione Distemius, epochae M guntinae initium a. I 4so. gunti In eodem anno C, nicon Coloniense, Aventinus, Munsterus, Accumus, Roccha, Beughemius, Saubertus, Serarius, Paulus p

ter, aliique conveniunti API ANUS & GENEBRARDus m ad ann. I s3, FASCICULUS TEMPORUM a. Iqs7. FELIX FABER a. Igs 9. MOguntinam aeram posueruntiri Documentis autem nostris elucet, jam ab a. I 36. ade cae SERAR ius de Rebus minus. L . L Cap. 33. p. 2IT

77쪽

que XIV. annis, antequam Moguntiae de typographia cogitaretur , cives nost ros cum Gutenbergio in arte hac o cupatos fuisse ; quod ipsum temporis lavium typographicam illam Argentinensium epocham, nuc usque ignotam, constituiti Argentinensis vero causte patroni a. I o. amtis inventionem omnes assignanti Eodem anno Germ nise Bataviaeque Civitates & Academiae communi cum Αα gentinensibus consensu secularia typographica celebrant. Unde plerosque bonae fidei scriptores in anno hoc consem tire profitetur MAITTA IRI Us. o

Epoeta Quinquagesimus ergo seculi M. annus epocham Aratiae concia gentinentium & Moguntinam discerniti In illa litene scutimae Argentorati, in hac fusiles Moguntiae rFnarunti Illas Guten gius, a se Argentinae inventas, Moguntiam a tuliti Has Ρetrus Schoefferus Moguntiar invenit, atque Gutenbergianis superaddiditi lassi vero causiae Moguntinensium patroni cum hanc epocham constituant, omnis disputatio cessat; utrique civitati sua ratio constati Joh. Schoesserus ergo, filius Petri, in nonnullis librorum sum rum epigraphis cu) vere professus est, Galeographiae &s-' o Annal. Vpograph. Irim. I. pak. 3. v In Trumaeiso, a. ISo3. Moguntiae impressis, recte in epugraphe dixit: Joannes, cognomento Opilionis, primarius is civis narer molitanae urbis Moguntinae, felicissima eorum is propagine satus, qui divinam sere chalco phiae artem pro is pitiis latis invenenanti ' Ιtem in calce libelli AEN E R S Y L- vii de fulicorum miseriis, quem idem Schoemerus Moguntiae a. I IZ impressit, haec verba Ieguntur: Excusum estis hoc aeneae Sylvii opusculum per D. Schoeiser typographumis sane quam accuratum, Μoguntiaci, ubi divinum inventumis stanneis tuis excudendi libros primo natum. Diuili do by Corale

78쪽

Sed jam ante me duas quoque diversas typographiae epochas constituit ScΗWARZIUs, qui in libro, a. I 727. edito, cαθ ita disserit: ' Ad Argentoratenses ex non Obsemis ris inuiciis referrem &Biblia Latina & Libros laudorum, - & alios quosdam libros typis ligneis impressbs. V Paulo post addit: uis vero neget, istum Jo. Gutenbergium is cum Jο. Mentelio & Henrico Ilu ero, Civibus Argum istinentibus, jam potuisse conferre consilia, de typis ni si hilibus, ex ligno sculpendis; ac postea Moguntiam reis versum & a Fausto Scncesseroque adjutum, litoris ex me-- tallo fusis artem magis perfecisse, mi certe p'ficiendae si suppetias tulisse. V Alio in loco I idem ScΗπA , I u s uentia prodit: Is autem Gutenbergius cum si recepisset se MOMntiam, adjuncto sibi do. Faestio item- is que Petro Schoenero Gemsheimensi, in libris quibusdam si imprimendis adhuc typis ligneis usi sunt: id quod nonis solum Arnoldus Burgellanus in celebri Ρoemate de Inven-- tione Chalcographiae indicat, sed etiam nos ipsit partem - Codicis divini, grandioribus hujusmodi typis Moguntiae is impressam, in aliquo monasterio Moguntino vidimus. V

In Programmate, quod sub Nic. meisii Rectoris nominea. i 3s. Altoclii scripsit, & voLFD monumentis tum .

Tum a. par 84. insertum legitur.

sententia.

79쪽

Pauli Pa. tris senistentia.

sententia.

g. q. Schmaretio P Au LuM PATREM, Getanensem, subjungo, qui similes quoque veritatis scintillas jam sensiti a is Produta, inquit, auctoritates & testimonia veterum, is ouin & ipsa veritas inirmat, in nobili Argentorato, Ma- si mematici Regiomontani consilio, memoranda haec ausitis generosaque conata Gntenbergium suscepisse, insumi, is que magna pecuniae vi erat enim perdives tentasse priis inum ibidem. rem variis experimentis ab a. I o. pol ea is Vero circa a. Iaso. in Vicinam Moguntinensem Civit,

se tem commigralle atuue ope Jo. Fausti, qui & Fustusis itemque Gensfleisch dicitur, feliciter tandem perfecisse. VConjectura veritati propinqua, nisi quod Regiomontanum, a) qui nonnisi a. I 36. natus est, Gutenbergio consilia de typog in Argenturati jam dedisse memorat, &Faustum cum Geniuesichio eundem esse censeti

α Dissert. de Germania miraculo, upis literarum p. 9. o De quo supra is. l. q. 6. Huic primam typis ligneis in primendi artem THEODORus Zw I NO E Rus in Theas Vita Vol. XX. Lib. I. pax. 3629. Sc PETRUs RArius in Schol. Mathem. Lib. II. adscripserunt. Noribergae ille typo- aphiam instituerat, ut veteres Mathematicos, quos eX Italia attulerat, prelo subjiceret. Sculpendorum quoque typorum eminuit arte; S cI WARZIus in Indice novo par 27. Sed Gutenbergium ab eo in arte adjutum misse, impossibile est, quod eo demum anno natus est, quo Gutenbergius cum sociis Argentorati jam primitias Gercuit. Diuili do by Corale

80쪽

TIUM. subjungo, qui in Anti- Plagiaris O suo sententiam suain ita exponit: Probabile videtur, Joh. Guaeliberis gium , virum pati icium ex nobili gente Zum Iungen seqJungiorum, quae nunc quoque Francolarii floret, pii is mas artiS typographizae cogitationes animo concepisse diis Argentorati agitare coepisse, sed Moguntiae demum per-- hcere potuisse, adjutore Io. Fausto, Moguntino, & gm,, nero Fauiti, Petro Schoenero, Gerneshemensi . . . Fieri ., potest, ut Junsio in urbe Argentoratensi haec versenti, ,, astiterit Mentelius ille Argentoratensiis. VI aec Leibnitius.

Quodsi ergo Gutenbergianus apologista ΚOELER Us, vir candidus & egregie doctus, a. I7ss. defunctus, docimenta haec legere jetim posset, primariam hanc Gutenben gianae Vitae periodum, quae Argentinensis est , suo libropnaemitteret, atque adeo tela, quae pro Morentinis contra Argentinam direxit, communi nobiscum bententia contra Moguntinos dirigereti Argentinenses Gutenbergium jam non amplius furti complicem agunt, quod secerant olim, sed ingenue fatentur, mographiam ex Gutenbergit ingenio prodiisse, at prodiisse Argentorati; indeque demum migrasse Moguntiam, ut K eri apud Altomnos collega olim divinaverat Schmaratus; qui conjecturae suae verit tem documentis probari tandem laetaretur ex animo, si invitam redireti Rerum jam conversus est ordo. Amicilliumo nunc vinculo Gutenbergius & Argentina junguntur. Pristini delansores Mentelium deserunti BoECLERUS,