De personis muliebribus apud Plautum thesim proponebat facultati litterarum Parisiensi ad gradum doctoris promovendus L. E. Benoist

71쪽

- 66 coram facillimo agnoscuntur. Ita est de cie aereia, de Phronesio, de Bacchidibus, de ceteris meretricibus in quas iam multa ingeruntur probra , quarumque oratio maxime convenit eum aestigio quae ab amatoribus aut osoribus proposita est. Λrs inest huic scribendi rationi callidissima Indo non imagines pallida ei incerio su nobis osserunt contra, licet nonnimquam vix adumbratad quasi prominent et illustrantur plenissime. on, ut citeriae a poeta m0io manum artificis sequuntur, ita partes aguntur in scenis vivunt actae personast, neque tantum repidatione theatrali sed si speciatorum allabulationem die teriaque scurrilia. quae necessitas postulabat, tolles, i elues illas assecluum proprietate, mentisque sincera notatione experieris. Licebitne mihi dicere itam veriorem Plautinis personis quam Terentianis asstatam esse 2 Ut qui mores imitatus sit, Plautus vix uno verbo personam eisnxit, quum omnes eam vulgo isam

agno ere eique nomen suum indidere. Quid jam reseri diis indolem longius explicet 'mem agat potius, et si quid paulo magis

inconcinnum risus movendi causa, poeta addiderii, manebit tamen delineata ligura qua nunquam in obhvi0nem xeniet. Id tantum erit necesso ut illi primi ductus penitus imprimantur, etoa est ingenii Plautini maxima facultas. Non idem Terentio tri-lniam. Dixi prius , cur mores suae aetatis estingere minus potuerit: indoles igitur suscepit exprimendas naturasque humanas potiusquam Romanas aut Grawas exemplar propius insectatus est, parum rerum praecipue delectu habit qua ad nullam gentem I, 'rtinerent. Nempe quis contendat Atheniensium mores apud

Terentium spectari p0sse Ideo suis personis subtilissimum quemdam aspectum dedit curiosius nonnullarum ingenia in sormata sunt ad speciem inauditam id dicam de Bacchide, quae est in Hecyra de Thaide in Eunucho. Nullam ejusmodi Plautus per Aonam admisit. Glycerae et Antiphilae similis est Silonium i planio ero priusta hujus imago, si ad vim respietas i Syra et Philotidis sermonem reserunt Scapha et Plii lem alium, sed quanto sortius quis Phronesio comparet Bacchidem Heautontimorumenti, aut matrona Terentianas Artemoine, Cleostratis.

Dorippa ' on insilior quin suae sint Terentio irtutes quas in

72쪽

riores , ideri et vix eulibus similiores esse . Νon autem Plautum accusabis merito, quod omnes ejus persona nimiam inter se similitudinem liabeant. Hoc lamen objecit criticus nostras illustrissimus , sed erga Plautum immanior. Semper meretriculam ideas, ait, a sene aui an venditam, ab adolescente emplam s. Nihil amplius ego ex ejus verbis addam, ut me in personis muliebribus conlineam a nullam rationem habuit morum arietatis. usquam duae Plautina semina, suu omnino similes. Certe idem est tela genus quam Vero vario pingi in sublemine Infinitum in modum disserentias spectas. Quis rem bene scrutatus, ut de lenis verba faciam, Gymnasii matrem et Cleuerelam, ut de meretricius procacissimis, Phronesium Bacchides Erotium, ut de amatricibus, Philenium, Philemalium, Silenium, ut de matronis, Pinacium et Alcumenam inter se pares esse dicat dam satis demonstra a quantum haec ab illa distaret gradus omnes cujusque conditionis

expressit Plautus summo uri incit, ut vocum continuam seriem musicus perilissimus cantu reddit

Mosita sunt maVOre, ni o hae resonat chordis tua quattuor ima .

Quid, quod mirus est in dispositione personarum Mod per se ipsa lumen habent, dum tota fabula agitur ingenium significantes, et clarius scena quaque facientes. Ita matrisfamilias irtutes Alcumena pandit prout res desiderat illiusque estigies tanquam sola in sabula resulget Illo modo Bacchides, Phron

sitim fraudulentam artem exercent, dolos aggerentes, meretriciamque perfidiam , quanta est, nulla re, quae animum a ocelatio adhibita, ostentantes. Nonnunquam, arietate morum Seu lenuissima, seu maxima, imagines quodam modo exstant, classectuum certamine distinguuntur. Exempli causa , Pinaci inni terque Plautus et Terentius in Graeca argumenta eorrumpi et Ontaminat: sed hic quadam, ut ita ilieam jejunitate ingonii, illo abumlatilia et ulnrtale. ΗOissier. Uumnod Plausus tra ratulerit Gracos. p. 20. - harpe. Hor. αι. I. I l. 8.

73쪽

- 68 Raueni inique Adelphasium et Anterastilem laudabo inter sosimiles, at piarum indoles exiguo discrimine melius desimiliae sunt. Contra maxima discrepantia est Plii lenii et Cleastretae, Scapha et Philematii. Quid dicam de eximio Cistellariae artificio in qua sere omnia mulierum ingenia apparent, lenae turpissimae, meretricum malitia et benignitate temperatarum , matrona dignae tali nomine, ancillio humilem animum qui servam decet piet se sereniis, denique puellae amantissimae et optimast. Videtur omnis conditio muliebris hac in saliuia proponi, nobis

ut uno aspectu compertum sit, quae fuerit illo tempore , quam pie dixersas species induerit. Facile idem de ceteris comoediis Ostenderetur, quarum nulla aliam compositione refert Materia Variata est et cujusque persona deformalione, et omnium inter se aptissima concinnati0ne, ut, si quis pictor rerum naturaesI3ectaculum exprimere velit iisdein semper elementis utitur, erum illa aliter inter se dimolitur a litor distribuit et in eo

stat egregium ejus consilium.

Concitidere nunc mihi fas esse credo. ubi ante oculos pleno ordine aliam alia excipiente, incesserunt omnes muliebres per Unae quas animo concepit Plaulus, quasilue in theatri lucem adducere voluit illis, singula perquirentus, operam dedimus: Vivendi conditionem institutionem, consuetudinem cujusque seruiali sumus deni pie scribendi et ingenia figurandi rationem. ipiam in opera sua contulit, perpensa inius dudicium seramus, tua ante subjecta sunt, bre issime repetentes. n modo quod commune omnibus hominibus, Omnibus alia

libus est per idit. ominibus graecis, sub graecis personis, quidquid Romanarum mulieri uti eo tempore suit verissime depinxit se liberalissi imo ei in si in P. et ejus quai media fuit. 'iligio apprime reddita Monim allidissimus obsor alti suit.

74쪽

- 69 pictor diligentissimus. Quid , quod adeo acribus oculis si in laxi rem suam , ut, si qua se obtulei in optima exemplaria, illa arripuerit et in sabulis tanquam admirationis et imitationis materiam proposuerit. Illum cum Iuvenale comparavit vir no iras , Omeos latina perilissimus . t opinor, quum morum disciplinam inspicio potiorem esse Iuvenale Plautum, utpote qui sui temporis non tantum vitia et infamiam cognoverit et expresserit. Hoc Comicus Satyrico praestat. Non tantum opprobrii spectaculo tenetur, sed ad enustissimas res se vertit aliquando.

Varium et mulabile mulieris ingenium clarissimo perpexit Ianec angustis se finibus inclusit materiam aria it prodigialiter. Illum, nulla condilio nulla sors, nullus status, nullus habitus animi suit, qui fugere potuerit Libera, Ser a procax et flagitiosa, pudica et honesta in infla huta, ingeniosa, illepida mulier fuit ab eo depicta non quod palmam tam dixersa notationis qua'si erit, sed quod ipsius at striae varietatem mens illius natura secuta et amplexa est. Ut res abditissima erat, ita se praebuit, ut ad eam l T eniret, acutissimum tenuissimas diversitales subtilissima acie intelligendi percepit quod multiplex erat et maxime in sese complicatum facilitate eximia strenui ingenii explicavit. Neque uni modo peritissimum et lictorem monim et callidissimum dixeris, sed et se erissimum et maxime probabilem. Habet in eo quod colligat sibi et obser et philosophus qui xi endi disciplinam et pra epta curat. Quid imitandum sit, quid fugiendum,

arte doctissima proponit, et pli isilione solerti rerum eas in lu- rem pleniorem induxit. Neque ita carent personar, neque ea sunt tuas erSu paulo concinnior unus et alterinjuria commendet. Mo entur in pulpitis, agitantur assectibus et sensibus veris fit redolent suum tempus,

et serinam sine qua placere nequitissent induerunt. Quis ob eam rem Plautum damnet Non no nos ipsi jam exquisitissimas M lori fabulas, quum in scenis aguntur, saepe propter VeluStalemo obsoletam morum speciem neglectas et contemplas a uigo idemus idem Plauto accidit, e lamen diutius apud plebem

75쪽

tantum sui delectandi cupidam quam apud eruditos ariis persectae et ad normam severiorem composita studiosiores, in honore mansit Placuit vero et viris ingenii elegantissimi licetvi ralii fastidia interit, non modo vena uberiori concitato sermone, impetu diceum oratione purissima Ciceronis laudes meruit; at hunc credo de ingeniorum et sorsan muliebrium essiclione cogitasse, quum Plauti iocandi genus assirmaret esse elegans, urbanum, ingeniosum, facetum .

Da in iis, I, M. vidi ac purieul, Lutetiae Parisiorum in Sorboua, pridie non februar.

ann. MDCCCLXII.

Fastilitatis litterarum in Academia Parisiensi

Deeanus,